▶ “Zonder wettelijk stikstofkader loopt Vlaanderen vast” - Goedele Van der Spiegel
Journalist Marc Van de Looverbosch praat met Goedele Van der Spiegel, de kersverse administrateur-generaal van het Agentschap Natuur en Bos. Zij is de beschermvrouw van onze natuur, van de kleinste boswachter tot op het allerhoogste niveau met Vlaams minister van Leefmilieu en Omgeving Zuhal Demir (N-VA). Die ze overigens een goed minister vindt. En Van der Spiegel kaart ook aan dat een stikstofdecreet absoluut noodzakelijk is.
Sinds 1 juli 2023 is Goedele Van der Spiegel de nieuwe administrateur-generaal van het Agentschap Natuur en Bos. Ze is daarnaast ook gemeenteraadslid in Edegem voor Groen, waar ze overigens ook enkele jaren schepen was. Van der Spiegel heeft dus duidelijk een politieke kleur. “Vanaf het moment dat ik leidend ambtenaar ben geworden, heb ik ook duidelijk gezegd dat ik geen politieke statements zal maken. Ik ben inderdaad nog actief op gemeentelijk niveau, maar er is geen interferentie met dat Vlaamse niveau”, benadrukt Van der Spiegel.
Het Agentschap voor Natuur en Bos koestert, beschermt en ontwikkelt ruim 90.000 hectare aan natuurgebieden, bossen en parken in Vlaanderen. Momenteel werken er 700 ambtenaren bij het agentschap. “En als je de niet-ambtenaren daar nog bijtelt dan zitten we ongeveer op 800 mensen”, zegt Van der Spiegel. “Wij doen veel aan beheer en onderhoud op het terrein. Dus het overgrote deel van onze mensen loopt buiten op het terrein.”
Multifunctionaliteit
Het Agentschap krijgt vaak het verwijt dat ze te veel bomen kappen in Vlaanderen en dat er te weinig nieuw bos bijkomt. Van der Spiegel vindt niet dat men alles zo zwart-wit moet bekijken. “Als je vandaag iets koopt voor bosuitbreiding, staat er morgen nog geen bos op. Bijvoorbeeld als er nog een landbouwer op zit, dan is er nog een uitdoofscenario dat men moet respecteren”, kaart Van der Spiegel aan. “Er is gewoon te weinig ruimte voor alles wat wij willen doen. We moeten naar multifunctionaliteit gaan. We moeten niet alleen kijken naar landbouw, natuur, recreatie of mobiliteit. We gaan een combinatie moeten maken van functies op ons ruimtelijk gebied. Pas dan zullen we vooruitgaan.”
Opgesloten natuur
De druk op land en omgeving in Vlaanderen wordt met de dag groter. De veelheid aan landgebruikstypes op de beperkte ruimte brengt in Vlaanderen een resem uitdagingen met zich mee. Van het bewaken van openheid in dichtbevolkte gebieden, de toekomst voor landbouw en industrie tot de negatieve effecten op natuur en milieu. “Het grootste probleem is de versnipperde natuur. Wij hebben onze natuur opgesloten in natuurreservaten, we hebben te weinig ruimte gecreëerd om verbindingen te creëren. We moeten ruimte creëren zodat de verschillende plantensoorten kunnen migreren.”
Stikstofdecreet
Op woensdag 24 januari keurden de Vlaamse meerderheidspartijen het stikstofdecreet goed. Ondanks belangrijke bezwaren van de Raad van State zet de Vlaamse meerderheid door, om een vergunningenstop voor burgers en bedrijven te vermijden. Ook Van der Spiegel vindt dat er hoogdringend een stikstofkader moest komen. “Zonder wettelijk stikstofkader kunnen wij geen goede adviezen geven. Zonder richtlijnen lopen wij gewoon vast.”
Zo kon chemiereus Ineos geen vergunning krijgen voor de bouw van een ethaankraker in de haven van Antwerpen. Het bedrijf moest aantonen dat de stikstofuitstoot van de fabriek geen risico vormt voor nabijgelegen natuurgebieden. Dat had het bij de aanvankelijke aanvraag van een vergunning niet genoeg gedaan, oordeelde de rechter. In oktober 2023 deed Ineos een nieuwe poging om een vergunning te verkrijgen. Ze dienden maar liefst 800 pagina’s in. Maar ook daar doorstond de nieuwe passende beoordeling de toets niet, volgens het Agentschap Natuur en Bos. “Wij vonden dat ze niet genoeg beargumenteerd hadden wat de impact was op de natuurgebieden. Wij hebben dus een bijsturing gevraagd en op basis daarvan hebben we onder voorwaarden wel een gunstig advies kunnen leveren”, legt Van der Spiegel uit. “Wij geven ongeveer 16.000 advies op een jaar. Je kan je wel voorstellen dat als iedereen met een pakket van 800 pagina’s komt, we een gigantische berg aan papierwerk aan het creëren zijn. Een wettelijk kader is dus echt nodig.”
