Commissie bespreekt wateroverlast in de Denderstreek

Commissielid Kurt De Loor (Vooruit) benadrukte dat onder het beleid van minister Lydia Peeters de werken aan de zeven oude stuwen in de Denderstreek bijna compleet stilvielen. De renovatie van de stuwen vraagt tijd en geld. Maar de doorlooptijd die er nu is, vindt hij “hallucinant”. Hij gaf aan dat er wel degelijk wordt geïnvesteerd in waterwegen, jaarlijks zo’n 125 miljoen euro. “Toch werd de Denderstreeek opnieuw getroffen door wateroverlast. Welke verklaring hebt u hiervoor?”, wou hij onder andere van de minister weten.

Het debat in de commissie beperkte zich niet enkel tot de wateroverlast in de Denderstreek. Ook die in de Westhoek van november 2023 werd besproken. Commissielid Bert Maertens (N-VA) had bijvoorbeeld enkele vragen over de taskforce die werd opgericht om de waterveiligheid in de Westhoek te verbeteren. Zo wou hij weten waar de vrijgekomen 80 miljoen euro om de waterellende in de Westhoek aan te pakken precies vandaan komt. “Gaat dat ten koste van andere investeringsprojecten binnen het beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken?”, vroeg hij zich af. “En zijn er uit de werkzaamheden van de taskforce lessen te trekken voor andere gebieden in Vlaanderen, zoals de Denderstreek?”

Terug naar die Denderstreek. Commissielid Jos D'Haese (PVDA) haalde aan dat de stuwen van de Dender op Waalse bodem wel al allemaal werden gemoderniseerd. Hij vroeg zich af hoe de coördinatie met de Waalse overheid verloopt voor het waterbeheer in het Denderbekken. “Voor welke stuwen op de Dender werden er al vergunningen aangevraagd”, wou hij concreet weten. Verder benadrukte hij dat niet enkel stuwen, wachtbekkens of overstromingsgebieden soelaas moeten brengen. Een beter klimaatbeleid moet volgens hem extreem weer voorkomen.

Daar pikte commissielid Mieke Schauvliege (Groen) op in: “Klimaatmodellen tonen aan dat die buien alleen maar meer zullen voorkomen, maar van enige urgentie is geen sprake.” Hierbij verwees ze naar de vele vertragingen die de werken rond waterbeheer oplopen. Enkel voor de Maas en de Schelde is er volgens haar een echt overstromingsplan. Maar het Sigmaplan, dat gebieden langs de Zeeschelde moet beschermen tegen overstromingen, is volgens haar al aan een actualisatie toe. Er moet immers rekening worden gehouden met verhoogde waterpeilen door de klimaatverandering. Concreet wou Schauvliege onder meer weten welke initiatieven de regering wil nemen, om naast de IJzer ook een actieplan voor de Bovenschelde, de Dender, de Leie en andere rivierbekkens op te stellen.

Commissielid Marino Keulen (Open Vld) zorgde voor enige nuance: “Als mensen beweren dat Vlaanderen niks leert, er geen vooruitgang komt, wij het gebied zijn van de status quo en dus van de achteruitgang, dan kan je met feiten bewijzen dat die personen zich vergissen. Vandaag houdt het hele grensgebied in de Maas, de Maasstreek, het droog.” Toch is er nog werk aan de winkel. Zo wou hij bijvoorbeeld van de minister weten of er nood is aan een nooddecreet om deze problematiek aan te pakken en of er al werd overlegd met de minister van ruimtelijke ordening.

Een ding staat vast volgens commissielid Kristof Slagmulder (Vlaams Belang): een waterbom zoals die van 2021 in Wallonië zou in de Denderstreek tot enorme wateroverlast leiden. “Uit onderzoek bleek dat 7000 woningen zouden kunnen worden getroffen. De schade kan oplopen tot meer dan 1 miljard euro”, zei hij. En ook hij hekelde de stilstand op het terrein. Hij vroeg aan de minister hoe de Vlaamse regering de vergunningenproblematiek voor de werken aan het waterbeheer wil aanpakken. “En komt er op korte termijn een actieplan om overstromingsrisico’s in de Denderstreek tegen te gaan?”, wou hij nog weten.

“We stonden half november inderdaad met de voeten in het water in de Westhoek en begin januari ook in de Dendervallei”, begon minister Lydia Peeters. Als overheid moet je daar volgens haar op kunnen anticiperen en je tegen beschermen, zeker met de immense klimaatuitdagingen in het achterhoofd. “Ik heb deze legislatuur al een bedrag van ruim 440 miljoen euro besteed aan infrastructuurwerken in het kader van waterbeheersing. Uiteraard is er ook een regulier budget voor onderhoudswerken. Dat is absoluut noodzakelijk en zullen we moeten blijven doen”, zei ze.

Naar aanleiding van de waterbom in 2021 gaf de minister de opdracht aan De Vlaamse Waterweg een ‘wat-als’-scenario uit te werken. Wat als zo’n waterbom boven Vlaanderen zou uiteenspatten? Verschillende aanbevelingen, die werden gebundeld in het plan Weerbaar Waterland, wil de minister ter harte nemen. Ze denkt daarbij bijvoorbeeld aan het creëren van sponslandschappen, die water zo lang mogelijk kunnen vasthouden, maar ook zo snel mogelijk afvoeren.

Concreet voor de Dendervallei gaf de minister aan dat het niet klopt dat er nog niets werd gedaan. Met De Vlaamse Waterweg werd er al 76,5 miljoen euro voorzien voor de vallei. Daarnaast verwees ze naar het strategisch plan ‘Ruimte voor Water Dendervallei’, dat voor meer waterveiligheid moet zorgen. De vernieuwing van de stuwen zou bovendien volgens experts voor amper 20 procent minder wateroverlast hebben gezorgd, aldus de minister.

De Maasvallei is voor de minister een voorbeeld voor veel andere regio’s. “De Maas ligt vandaag in een zeer breed winterbed. Geef die rivieren meer ruimte, laat ze meanderen, zodat het water veel langer kan worden vastgehouden en veel langer kan infiltreren”, stelde ze. Dat is volgens haar meteen ook een antwoord op de droogte, waar verschillende riviervalleien mee te maken hebben. Daar waar je de rivier geen ruimte kan geven, moeten dijken, keermuren en ontharde pleinen het water volgens haar in goede banen leiden.

Volgens de minister moet het vergunningenbeleid onder de loep worden genomen. Soms wordt er jaren gewerkt aan een milieueffectrapport om een vergunning te krijgen, maar volgt er nadien snel een procedure voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen. “Hoe kunnen we op dat vlak de vlucht vooruit nemen?”, vroeg de minister zich af. Ze hoopt alleszins op een snelle consensus over de vergunningen voor de modernisering van de stuwen in de Dendervallei.

Het debat vond plaats op donderdag 11 januari.