Wat zijn de hoofdtaken van het Vlaams Parlement?

Vlaamse volksvertegenwoordigers vergaderen tijdens de plenaire vergadering in de koepelzaal van het Vlaams Parlement

Het Vlaams Parlement is de wetgevende macht van de Vlaamse overheid en heeft drie belangrijke taken:

  1. De voorgestelde Vlaamse wetten (die decreten worden genoemd) bespreken en erover stemmen
  2. De Vlaamse Regering benoemen en controleren
  3. De begroting van de Vlaamse deelstaat goedkeuren
1. Het Vlaams Parlement keurt decreten goed

Een decreet is een Vlaamse wet, een algemene regel die voor alle Vlamingen geldt. Vlaanderen heeft eigen bevoegdheden en kan hierover decreten uitvaardigen. Er zijn bevoegdheden van het gewest en van de gemeenschap.

Een decreet ontstaat op initiatief van:

De plenaire vergadering van het Vlaams Parlement keurt bij meerderheid de voorstellen of ontwerpen van decreet goed.

Vlaamse decreten en Brussel

De Vlaamse decreten over gemeenschapsaangelegenheden als onderwijs en cultuur gelden ook voor de Vlaamse instellingen en voor de Vlamingen in Brussel. 
Er zetelen zes Vlaamse Brusselaars in het parlement. Zij maken deel uit van de Vlaamse Gemeenschap. Zij nemen deel aan stemmingen over voorstellen of ontwerpen van decreet die gemeenschapsaangelegenheden regelen.

Brussel maakt echter geen deel uit van het Vlaamse Gewest. De decreten van het Vlaams Parlement over gewestaangelegenheden gelden dus niet in Brussel. De zes Vlaamse Brusselaars in het parlement mogen dus ook niet stemmen over die gewestaangelegenheden. 

Bevoegdheid te buiten

Het Vlaams Parlement is één van de zes parlementen van België. De bevoegdheden van die parlementen zijn vrij goed afgebakend, maar het kan gebeuren dat ze op elkaars terrein komen. In dat geval maken ze zich schuldig aan bevoegdheidsoverschrijding.

Twee verzonnen voorbeelden maken dit duidelijk.

  • Stel dat het Vlaams Parlement een decreet goedkeurt om de legerdienst te regelen, terwijl dat een federale bevoegdheid is.
  • Of stel dat het Waals Parlement een decreet goedkeurt om de duinen in Oostende te beschermen, wat een bevoegdheid is van het Vlaamse Gewest.

De benadeelde staat of deelstaat of elke burger kan een klacht indienen bij het Grondwettelijk Hof. Het Grondwettelijk Hof kan een decreet of een wet van een parlement vernietigen als dat parlement zijn bevoegdheid heeft overschreden.

Lees meer over hoe decreten maken in zijn werk gaat.

2. Het Vlaams Parlement benoemt en controleert de Vlaamse Regering

De benoeming van de Vlaamse Regering.

Het Vlaams Parlement benoemt de Vlaamse Regering. De Vlaamse volksvertegenwoordigers kiezen de Vlaamse ministers, maar de ministers zijn niet noodzakelijk volksvertegenwoordigers. De ministers leggen de eed af in handen van de voorzitter van het Vlaams Parlement. Alleen de minister-president legt de eed af in handen van de Koning.

De Vlaamse Regering bestaat uit maximaal elf ministers. De huidige Vlaamse Regering telt negen ministers. Ten minste één van de ministers moet in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad wonen.

Het vertrouwen in de Vlaamse Regering

De Vlaamse Regering legt een regeringsverklaring voor aan het Vlaams Parlement met de krachtlijnen van haar beleid. Als een meerderheid van de Vlaamse volksvertegenwoordigers het vertrouwen geeft aan de regering, kan deze aan de uitvoering van haar regeringsprogramma beginnen.

Maximaal zes maanden later dient de Vlaamse Regering haar beleidsnota’s in. In de beleidsnota’s geven de ministers per bevoegdheid hun visie op lange termijn.

In de jaarlijkse beleidsbrieven schuiven de ministers nadien concrete beleidsmaatregelen naar voren.

De controle op de Vlaamse Regering

Het parlement kijkt erop toe of de regering het vertrouwen niet beschaamt. Het parlement beschikt over verschillende mogelijkheden om de regering te controleren, zoals het stellen van vragen en interpellaties aan de ministers. In het uiterste geval kan het parlement een motie van wantrouwen aannemen en zo de regering ten val brengen.

3. Het Vlaams Parlement keurt de begroting goed

Elk jaar beslist het Vlaams Parlement hoe de deelstaat Vlaanderen haar geld zal besteden, de zogenaamde 'begroting'. Het keurt de begrotingsdecreten goed, waarin alle inkomsten en uitgaven zijn opgenomen. De begrotingscontrole maakt het mogelijk om in de loop van het jaar wijzigingen aan te brengen.

Inkomsten voor de Vlaamse overheid

Het geld om beleid te kunnen voeren verwerft de Vlaamse deelstaat op twee manieren:

  • De Vlaamse overheid krijgt middelen ter beschikking van de federale staat. Deze 'dotaties' dienen voor de financiering van de gewesten en gemeenschappen.
  • De Vlaamse deelstaat mag in beperkte mate ook zelf belastingen heffen: onroerende voorheffing, verkeersbelasting, registratierechten en successierechten (sinds de vijfde staatshervorming). Dat heet 'fiscale autonomie'.
    Bij de zesde staatshervorming is de bijzondere financieringswet aangepast, die de financiering van de deelstaten regelt. Zo vervangen opbrengsten uit gewestelijke opcentiemen de dotatie uit de opbrengsten van de federale personenbelasting. 

Lees meer over hoe een begroting maken in zijn werk gaat.

Scroll to top