1 op 5 leerlingen slachtoffer van racisme op school. Welke acties onderneemt minister Weyts?
Uit een bevraging van de Vlaamse Scholierenkoepel bij 20.000 leerlingen blijkt dat één op vijf leerlingen al eens het slachtoffer was van racisme op school. Eén op de twee leerlingen zag het al eens gebeuren. De Scholierenkoepel wil de aanpak van racisme in het onderwijs als een beleidsprioriteit naar voren schoven. Hoe reageert minister Ben Weyts (N-VA) hierop? Hij kreeg er enkele vragen om uitleg over in de Commissie voor Onderwijs.
Alarmerende cijfers
Commissielid Elisabeth Meuleman (Groen) kaderde het onderzoek van de Scholierenkoepel: “De Vlaamse Scholierenkoepel hield een bevraging bij scholieren over de onderwijsthema’s die zij belangrijk vinden. Een van die thema’s is de aanpak van racisme op school.” Eén op vijf respondenten kwam al met racisme in aanraking en één op twee was er al getuige van. Het gaat daarbij om racistische uitlatingen of scheldwoorden afkomstig van medeleerlingen of leerkrachten.
“Dat zijn alarmerende cijfers, die nog maar eens aantonen dat racisme op scholen een zeer reëel probleem is”, vindt Elisabeth Meuleman. Enkele aanbevelingen van de Scholierenkoepel zijn om sterk in te zetten op diverse lerarenteams en een transparante studieoriëntering. Ze vroeg minister Ben Weyts of hij in gesprek zal gaan met de Scholierenkoepel en of hij nog andere maatregelen zal nemen om racisme op school aan te pakken.
Racisme vormt een bedreiging voor de onderwijskwaliteit
“Bij leerlingen met ouders die uit landen buiten de Europese Unie komen, stijgen de cijfers van één op vijf naar één op twee”, stelde commissielid Hannelore Goeman (Vooruit). “Dat zijn duizenden kinderen wier zelfbeeld en zelfvertrouwen wordt verwoest”, zei ze. Volgens haar vormt het een bedreiging voor de kwaliteit van het onderwijs, aangezien het een effect heeft op de schoolcarrière van leerlingen. Ze stelde dat scholen net de plek bij uitstek moeten zijn waar leerlingen zichzelf kunnen zijn. Ze vroeg de minister wat zijn reactie is op de cijfers, of hij een mogelijke oorzaak ziet voor het probleem en wat hij eraan wil doen.
“Het zijn trauma’s die mensen voor de rest van hun leven meedragen”, stelde commissielid Onno Vandewalle (PVDA). Hij had alvast een voorstel om racisme in het onderwijs te voorkomen: “We spelen met het idee om verplicht lessen te organiseren rond de geschiedenis van racisme, kolonialisme en waarom racisme verspreid wordt in de samenleving.” Ook hij polste naar een reactie van de minister op de cijfers. Tot slot vroeg hij zich af welke maatregelen de minister zal nemen en wat hij over de verplichte lessen ter preventie van racisme denkt.
OKAN-scholieren geven prioriteit aan bestrijding van racisme
“Een van de beleidsprioriteiten die leerlingen naar voren schuiven is racisme in het onderwijs”, stelde commissielid Hilâl Yalçin (cd&v). Scholieren plaatsen racisme op school op de derde plaats, na mentaal welzijn en de manier van lesgeven. “Maar als we heel specifiek gaan kijken naar OKAN-scholieren (onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers), dan zetten die dat bijvoorbeeld wel prioritair op de eerste plaats”, gaf ze aan. Volgens haar is het duidelijk dat scholieren actie verwachten vanuit het beleid. Ook zij was nieuwsgierig naar wat de minister van de cijfers vindt en welke maatregelen hij wil nemen.
Weinig vertrouwen in lerarenkorps?
“De Vlaamse Scholierenkoepel doet enkele suggesties om het toenemende racisme tegen te gaan, maar die getuigen van weinig vertrouwen in ons lerarenkorps”, zei commissielid Kathleen Krekels (N-VA). Enkele van de suggesties zijn de aanwezigheid van leerlingen op klassenraden, het opstellen van een schriftelijk verslag van de klassenraden of een meer divers team van leraren. Leerkrachten met een migratieachtergrond zouden hogere verwachtingen hebben van leerlingen met eveneens een migratieachtergrond. Kathleen Krekels vroeg zich af of het omgekeerde dan niet het geval zou zijn. “Hoe evalueert u die voorstellen om racisme aan te pakken?”, vroeg ze onder meer aan de minister.
Toenemende gevoeligheid voor racisme
Minister Ben Weyts gaf aan dat hij de resultaten van de Vlaamse Scholierenkoepel vooral interpreteert als een toename van de gevoeligheid voor racisme, meer dan een toename van racisme zelf. “Ik denk dat men nu gevoeliger en attenter is voor dingen die vroeger genegeerd werden, en dat het sneller gemeld wordt. Dat is een goede zaak. Waar effectief racisme is, moet dat vanzelfsprekend aangepakt worden”, zei de minister.
Ben Weyts haalde verschillende beleidsinitiatieven aan in de strijd tegen racisme. Enerzijds stelde hij dat er een preventief luik is op verschillende niveaus, waar bijvoorbeeld het decreet op leerlingenbegeleiding onder valt. Anderzijds werd er recent een doorlichting opgestart. De onderwijsinspectie zal dus de toepassingen van dat decreet op leerlingenbegeleiding moeten controleren. Daar horen ook de kernactiviteiten van CLB’s bij. In gesprekken tussen de onderwijsinspectie, de leerkrachten en de ouders van leerlingen kunnen volgens de minister bovendien ook racisme en andere vormen van grensoverschrijdend gedrag aan bod komen.
“De nieuwste minimumdoelen voor scholen zijn opgebouwd aan de hand van 16 sleutelcompetenties”, zei de minister. Een daarvan is burgerschap, waarbij scholen met leerlingen moeten werken rond de gelaagdheid van identiteit. Dat gaat zowel over huidskleur als geslacht. Scholen kunnen volgens de minister daarenboven externe organisaties inschakelen die hen ondersteunen rond specifieke thema’s, zoals racisme. Hij denkt daarbij aan het Bijzonder Comité Herinneringseducatie, School Zonder Racisme, Orbit of het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten.
Tot slot gaf minister Ben Weyts nog aan dat: “Een heel lerarenkorps mag niet op grond van bevindingen van enkele uitingen van grensoverschrijdend gedrag over dezelfde kam worden geschoren, laat staan dat ik het een goed idee zou vinden om een leerlingenvertegenwoordiger te laten participeren in de beraadslaging van een klassenraad, wat bijna geïnstitutionaliseerd wantrouwen is.”
Het debat vond plaats op donderdag 7 december.
