Conflictsoja: moet het te traceren zijn?
Uit een krantenartikel van De Standaard blijkt dat veel conflictsoja in veevoeders terechtkomt. Conflictsoja wordt ontgonnen in het Amazonewoud. Steeds meer van het kwetsbare woud moet ervoor wijken. Het is bijna onmogelijk voor de consument om te achterhalen vanwaar de soja, die in de voedingsketen terechtkomt, afkomstig is. Was minister Jo Brouns hiervan op de hoogte? Hij kreeg er enkele vragen over in de Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid.
Veel conflictsoja komt in veevoeder terecht
Commissielid Arnout Coel (N-VA) schetste de problematiek van de conflictsoja. “De sojateelt gaat gepaard met conflicten tussen de inheemse bevolking en de sojaboeren, die vaak illegale claims leggen op het leefgebied van die eersten. Daarnaast is de impact van die grootschalige ontbossing op de biodiversiteit en de klimaatverandering niet te onderschatten, omdat het Amazonewoud een veelheid aan soorten huisvest en de spreekwoordelijke long van onze planeet is.”
Volgens hem voerde Brazilië in 2022 281.000 ton sojabonen uit naar België. Hij gaf aan dat een groot deel daarvan in veevoeder terechtkomt. En hoewel veel supermarkten zich engageren voor ‘Round Table on Responsible Soy’ (RTRS) lijkt dat systeem, waarbij ze worden verzekerd dat ze met eerlijke soja werken, volgens hem niet waterdicht. “Op papier klopt dat systeem, maar door een gebrek aan goede traceerbaarheid weten we niet exact welke soja onze havens binnenkomt”, zei hij.
“Zijn er volgens u maatregelen nodig om de traceerbaarheid van het duurzame karakter van ingevoerde soja te verhogen? En wilt u inzetten op duurzamere eiwitproductie en -consumptie in eigen land, die deels de invoer van soja uit het buitenland zou kunnen vervangen?”, wou Arnout Coel van minister Jo Brouns weten.
Geen garantie voor eerlijke soja
“Ik heb al meerdere keren vragen gesteld over de Vlaamse eiwitstrategie en zeker over de link met de doelstellingen rond duurzaam veevoeder”, gaf commissielid Mieke Schauvliege (Groen) aan. Volgens haar zijn het de veevoederfabrikanten die via het duurzaamheidscharter van de Belgian Feed Association (BFA) de doelstellingen rond duurzaam diervoeder bepalen. Maar ondanks goedbedoelde certificeringssystemen komt er volgens haar vervuilde soja in onze voedselketen terecht.
En dat gaat volgens Mieke Schauvliege als volgt: “Meerdere vrachtschepen met goedkope conflictsoja worden vanuit de Cargill-terminal in Santarem verscheept naar de Gentse haven, waar het geplet wordt in de crusher van Cargill en vervolgens als sojameel verkocht wordt aan veevoederfabrikanten.” Daaruit stelt ze vast dat de consument geen garantie heeft dat er voor de eieren, de kaas of het vlees uit de supermarkt geen regenwoud is omgehakt.
Ze stelde onder andere volgende vragen aan de minister: “Welke stappen zult u ondernemen om te voorkomen dat er in Vlaanderen Amazonesoja wordt ingevoerd en op die manier terechtkomt in onze voedselketen? Agrifirm heeft op eigen initiatief een proefproject opgezet rond het traceren van soja uit risicogebieden. Zij geven aan dat het logistiek en financieel haalbaar lijkt. Zult u initiatieven nemen om dit proefproject uit te breiden naar andere spelers?”
Maatregelen nemen op verschillende beleidsniveaus
Minister Jo Brouns gaf aan dat het klopt dat gecertificeerde soja verderop in de keten kan worden vermengd met niet-gecertificeerde soja. Hij maakte de vergelijking met groene stroom: “Als je bij een energieleverancier groene stroom koopt, dan betekent dat niet dat er bij jou thuis groene stroom uit het stopcontact komt. De leverancier heeft wel de plicht om voldoende groene stroom aan te kopen, en dat weet men op basis van de certificaten. Zo gebeurt dat ook bij soja.”
Via de RTRS-credits krijg je volgens de minister wel de garantie dat het gecertificeerde volume geproduceerd is zonder ontbossing te veroorzaken. Maar vermenging verderop in de keten is mogelijk. De Belgische diervoedersector koopt sinds 2009 duurzame sojacertificaten aan, stelde de minister. “De sector heeft ervoor gekozen op deze manier te investeren in een duurzame sojateelt”, gaf hij aan.
Volgens de minister bevinden de maatregelen die nodig zijn om de traceerbaarheid en het duurzame karakter van soja te verhogen zich op Europees, nationaal en regionaal niveau. Samen met zijn administratie wil hij hier alvast graag aan meewerken. Zo bevat de Vlaamse Eiwitstrategie 2021-2030 verschillende thema’s die bijdragen tot een verminderde invoer van soja.
Het debat vond plaats op woensdag 5 juli.
