Milieuverenigingen starten procedure tegen Vlaams Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

GLB staat voor Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Het regelt de voorwaarden voor de financiële ondersteuning van landbouwers in de Europese Unie. In mei 2021 werd het nieuwe GLB, dat inging begin 2023 en loopt tot 2027, afgeklopt in het Europees Parlement. Om beter in te spelen op specifieke behoeften en omstandigheden kregen Europese lidstaten de opdracht om nationale strategische plannen op te maken. Ook regio’s, zoals Vlaanderen, kunnen een eigen GLB-plan indienen.

Voor Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu is het ontbrekende overleg binnen de Vlaamse Regering over het GLB-plan een belangrijk pijnpunt. Verder vinden de milieuverenigingen het een absolute vereiste om de natuur- en milieueffecten van het plan eerst te onderzoeken. Om de Europese Commissie hierop te wijzen, roepen ze de Aarhus-procedure in. Die laat milieu- en natuurverenigingen toe een beslissing van de Europese Commissie in vraag te stellen, in dit geval het goedkeuren van het Vlaams strategisch GLB-plan.

Commissielid Ludwig Vandenhove (Vooruit) kwam tijdens het debat in de commissie als eerste aan het woord. Hij vroeg de minister onder andere: “Hoe reageert u op de toch wel vrij zware beschuldigingen van Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu dat u en uw administratie de Europese Commissie bewust hebben misleid? Wanneer zal het Vlaamse GLB-plan worden goedgekeurd in de Vlaamse Regering? En gaat u in overleg met de milieu- en landbouwverenigingen en met de minister van Omgeving?”

Vervolgens was het aan Stefaan Sintobin (Vlaams Belang). “Welke gevolgen heeft het instellen van die procedure op de uitrol van het Vlaams strategisch landbouwplan?”, vroeg hij zich af. Daarnaast wou ook hij onder meer weten of er al overleg is geweest met de milieuverenigingen en de minister van Omgeving.

“Ik wil toch even benadrukken dat het nieuwe GLB heel belangrijk is voor onze landbouw”, zei Emmily Talpe (Open Vld). Het heeft volgens haar namelijk een aanzienlijke impact op de financiering van de landbouw, 1,65 miljard euro om precies te zijn. Ze legde de minister haar vragen voor, waaronder: “Wat zijn de gevolgen van het inroepen van de procedure voor de boeren, en dan specifiek voor wat de timing voor de subsidies betreft?”

Joke Schauvliege (cd&v) uitte haar verbazing over de plotseling negatieve beoordeling van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). Ze vroeg de minister hoe hij hiernaar keek en hoe de procedure nu verder zal verlopen. “Gaat u verder in overleg?”, wou ze van de minister weten.

“Op dit moment staat 300 miljoen euro van de Europese subsidies geblokkeerd omdat er geen akkoord is binnen de Vlaamse Regering over de besteding van die middelen. Het ANB zou geen goedgekeurde milieueffectrapportage (MER) willen afleveren”, stelde Mieke Schauvliege (Groen) ten slotte. Volgens haar is er bijgevolg geen draagvlak voor het GLB-plan binnen de Vlaamse Regering en binnen een aantal middenveldorganisaties. Daarom vroeg ze de minister onder andere hoe hij dit draagvlak wil creëren.

Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns benadrukte dat hij verbaasd was om van misleiding te worden beticht. Hij overliep het traject dat het Vlaamse GLB-plan aflegde. Vorig jaar in februari werd het ontwerp door de Vlaamse Regering goedgekeurd, toen nog met een ontwerp-MER en een gevalideerde beoordeling door het ANB. De Europese Commissie had een resem opmerkingen, waarop het GLB-plan werd aangepast en uiteindelijk goedgekeurd door diezelfde commissie.

“In het GLB-plan streven we naar de verdere verduurzaming van de land- en tuinbouw”, gaf de minister aan. Hij wees erop dat de invulling van het GLB regelmatig werd afgetoetst met de klankbordgroep, waar zowel Natuurpunt als Bond Beter Leefmilieu lid van waren. “De stilstand in dit dossier is niet alleen voor de landbouwers, maar ook voor het milieu en de biodiversiteit een ramp. Elke minuut dat dit plan niet wordt uitgevoerd, is een verloren minuut voor de verdere verduurzaming van onze landbouw en voor de verdere verbetering van de milieukwaliteit”, aldus de minister.

Wat betreft de Aarhus-procedure zei de minister dat hij de eventuele financiële gevolgen ervan ging onderzoeken. Hij vraagt zich immers af of Europa hierdoor zijn middelen voor Vlaanderen gaat bevriezen. Al ziet hij geen reden om ondertussen niet met het GLB te starten. De minister beklemtoonde nog dat hij het negatieve advies van ANB in december 2022 niet zag aankomen. In februari 2022 gaf het agentschap namelijk wel een positief advies, naar aanleiding van het openbaar onderzoek van het MER-plan.

De minister besloot dat hij zich voor 200 procent wil inzetten om het GLB-plan zo spoedig mogelijk door de Vlaamse Regering te laten goedkeuren. “Ondertussen doen we voort”, zei hij.

Het debat in de commissie vond plaats op woensdag 1 februari.