▶ "Conner Rousseau kan geen anderhalf jaar meer pieken" - Herman Matthijs
Volgens professor staats- en bestuursrecht Herman Matthijs is de grootste politieke uitdaging van 2023 het voortbestaan van de Vivaldi-regering. Valt de federale regering in 2023 of niet? Daarnaast hebben we het ook over de partijfinanciering. Professor Matthijs heeft al heel wat plannen op tafel gelegd om die te hervormen, maar helaas is daar nog niet veel van in huis gekomen.
2023 is het laatste volledige kalenderjaar voor de regionale, federale en Europese verkiezingen. Al in mei 2024 trekken Belgen naar de stembus voor de Europese en regionale verkiezingen. Maar of er die dag ook federale verkiezingen zullen zijn, is nog koffiedik kijken. “Voor sommige partijen is het beter als er vervroegde verkiezingen komen. Ik denk dat het bijvoorbeeld beter is voor Vooruit-voorzitter Conner Rousseau om nu naar de kassa te gaan. Hij gaat geen anderhalf jaar meer pieken”, zegt professor Herman Matthijs. Maar de partij die de stekker eruit trekt, betaalt er vaak de prijs voor. Is dit dan wel de beste beslissing? “Ik ben het niet eens met die stelling. Want toen de N-VA de stekker uit de federale regering trok, hebben ze inderdaad wel verloren maar ook vele andere partijen”, stelt Matthijs vast.
Minder parlementsleden
Vier experten, waaronder professor Matthijs, hielden de partijfinanciering tegen het licht. Zij stellen voor om de wet op de partij- en campagnefinanciering volledig te herschrijven. En bevelen aan om elk jaar een maximumbedrag voor de totale dotatie vast te leggen. “De wet is in de jaren ’80 geschreven, maar alles is zodanig veranderd, zoals de opkomst van sociale media, dat er aanpassingen nodig zijn. Maar er is geen meerderheid in het parlement om de wet aan te passen. De traditionele partijen, zoals cd&v en Open Vld, die vroeger de grootste partijen waren, azen op een proportionele verdeling. Maar N-VA, die nu de grootste partij is, vindt dat de verdeling op basis van stemmen moet gebeuren. Je vindt gewoon geen meerderheid in het parlement.”
Daarnaast worden ook middelen die door het parlement ter beschikking worden gesteld, ingezet voor partijactiviteit. Matthijs pleit voor een scheiding tussen de fracties in de parlementen en de partij. “Maar onze voorstellen gaan nooit een meerderheid vinden in het parlement. Het politieke landschap in België is te veel verdeeld. Ik denk dat de wet van 1989 het nog lang zal volhouden”, aldus Matthijs. De lonen van parlementsleden doen vaak de wenkbrauwen fronsen. Maar volgens Matthijs is het loon niet het probleem, maar wel het aantal parlementsleden in België. “Zo zou het aantal verkozenen in het Vlaams Parlement gereduceerd kunnen worden van 124 naar 100.”
