Respecteren influencers de regelgeving over het plaatsen van commerciële boodschappen?
Eind mei 2023 organiseerde de Europese Commissie een controle op het publiceren van reclameboodschappen op sociale media door influencers. Uit het onderzoek bleek dat 97 procent van hen commerciële content publiceert en dus inkomsten haalt uit deze vorm van reclame. Slechts één op vijf volgt de regelgeving hieromtrent correct op en maakte duidelijk dat het om reclame ging. De Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media besprak de resultaten van het onderzoek.
Nemen influencers een loopje met de regelgeving?
Commissielid Meyrem Almaci (Groen) lichtte toe dat in België 31 influencers onder de loep werden genomen. Naast inbreuken op andere regelgeving, bleek dat bij 90 procent van hen ondubbelzinnige reclamelabels afwezig waren, en die zijn nochtans vereist. Een kleine 40 procent promoot eigen merken of producten, maar geeft niet aan dat dat eigenlijk ook reclame is. Bij de influencers die een webshop uitbaten, werd bij iedereen minstens één inbreuk op de economische wetgeving vastgesteld.
“De resultaten zijn veelzeggend”, zei Meyrem Almaci, “en passen in een trend die we al eerder hebben vastgesteld.” Daarom wou ze van minister Benjamin Dalle weten hoe hij met de resultaten van dit onderzoek aan de slag gaat. Kan het consequent uitdelen van boetes door de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) bijvoorbeeld een oplossing zijn? En hebben zij voldoende mankracht om dat te kunnen doen?
Gelijkaardige onderzoeken maar verschillende resultaten
“Het Europese onderzoek waarnaar verwezen wordt, werd voor België geleid door de economische inspectie van de FOD Economie. Voor Vlaanderen is het echter de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) die toezicht houdt op de online video’s van Vlaamse contentcreators. In december 2023 voerde de VRM een eigen onderzoek uit en de resultaten daarvan staan in schril contrast met het onderzoek van de Europese Commissie”, antwoordde minister Dalle.
Door de VRM werd aangegeven dat in 81 procent van de video’s een duidelijk label wordt gebruikt om de commerciële communicatie aan te duiden. De minister weet deze positieve tendens aan zijn eigen influencerFAQ en het Content Creator Protocol van de VRM.
Ook binnen het mediawijsheidbeleid zet minister Dalle in op dit thema. Zo is er het project ‘NieuwsWijsNeuzen’, dat nieuw educatief materiaal voor kinderen van 8 tot 12 jaar verspreidt. Een van de vier kernthema’s hier is influencers en reclame. Het educatief materiaal omvat Ketnetvideo’s voor de leerlingen, met bijbehorende online oefeningen en lesopdrachten. En ook luisterverhalen met reflectievragen ontwikkeld door Het Geluidshuis en Odisee. Het is immers niet alleen belangrijk dat influencers zich bewust zijn van de regels die op hen van toepassing zijn, maar dat ook de volgers goed weten welke regels er gelden.
Als afsluiter lichtte minister Benjamin Dalle toe welke bijkomende wervingen er deze legislatuur voor gezorgd hebben dat de VRM meer slagkracht krijgt.
Het debat vond plaats op donderdag 29 februari.
