De brexit zorgt ook in het Vlaams Parlement voor beroering
Op 23 juni 2016 organiseerde het Verenigd Koninkrijk een referendum over het uittreden van het VK uit de EU. Een meerderheid van de deelnemers koos voor een 'British exit' of kortweg brexit. De Britse regering onder leiding van Theresa May gaf nadien aan dat ze die uitslag zou respecteren. Het VK zou bijgevolg op 29 maart 2019 uit de EU stappen. May onderhandelde met de EU over een uittredingsakkoord, maar vond in het Lagerhuis geen meerderheid om dat akkoord goed te keuren. Uiteindelijk kreeg het VK uitstel tot 31 oktober 2019. Dan wordt de Britse uittreding een feit, met of zonder akkoord. De gevolgen van een brexit voor Vlaanderen en voor de toekomst van de EU leverden stof voor talrijke besprekingen in het Vlaams Parlement.
In de plenaire vergadering van 29 juni 2016 vond een eerste omstandig actualiteitsdebat over de brexit plaats, toegespitst op de gevolgen voor Vlaanderen. Het parlement diende vier moties voor het debat in, maar steunde enkel de motie van de meerderheidspartijen.
Dat de EU voor het eerst in haar geschiedenis een lidstaat zou verliezen, was voor de Vlaamse Regering een bijkomende reden om te reflecteren over de toekomst van de EU. De minister-president diende een conceptnota in zoals aangekondigd in zijn beleidsnota. Hij ging daarover het debat aan in de Commissie voor Buitenlands Beleid en Europese Aangelegenheden. Hij antwoordde later ook op vragen om uitleg over het ‘Witboek over de toekomst van Europa’ dat de Europese Commissie op 1 maart 2017 publiceerde.
In een toespraak in januari 2017 maakte Theresa May de Britse intenties kenbaar en stelde duidelijk dat “brexit means brexit”. Daarna kwam alles in een stroomversnelling. Tijdens een gedachtewisseling op 31 januari 2017 kwam de Britse ambassadeur Alison Rose tekst en uitleg geven in de Commissie voor Buitenlands Beleid. De minister-president kreeg verschillende vragen om uitleg over de aanpak van de regering. Medio 2017 was de brexit ook het onderwerp van een gedachtewisseling met Pierre Moscovici, Europees commissaris voor Economische en Financiële Zaken, Belastingen en Douane.
Het Verenigd Koninkrijk is een belangrijke handelspartner van Vlaanderen en de verwachte grote impact op de haven van Zeebrugge was dan ook het onderwerp van diverse vragen om uitleg aan de minister-president. Zowel minister Joke Schauvliege als minister-president Geert Bourgeois kregen vragen over de gevolgen voor de Vlaamse visserijsector. Bij minister Philippe Muyters polsten de volksvertegenwoordigers naar de gevolgen van de brexit voor de Vlaamse economie en voor de Vlaamse wetenschappelijke instellingen. Minister Sven Gatz antwoordde op actuele vragen over de mogelijke verhuizing van orkesten naar België door de brexit. De minister-president beantwoordde verschillende vragen over de verhuizing van het Europees Geneesmiddelen Agentschap, onder meer de vraag om uitleg over een nieuwe uitvalsbasis voor dat agentschap. Bij een heel aantal actuele vragen en vragen om uitleg informeerden de volksvertegenwoordigers over de actuele stand van zaken van de aanslepende saga – sommigen gewaagden van een soap – van de brexit. Zo kwam er op 3 april 2019 nog een actuele vraag over het voorbereiden van Vlaanderen op een crash-scenario in het brexitdossier.
Op 16 januari 2019 had in de plenaire vergadering al een tweede actualiteitsdebat plaatsgevonden over de gevolgen van de brexit voor Vlaanderen. Dit als gevolg van een zware nederlaag van premier May in het Lagerhuis in januari 2019 en grote onduidelijkheid. Theresa May heeft intussen dan wel een stap opzij gezet, de ontknoping van de brexit blijft nog steeds onvoorspelbaar.