Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de opmerkingen van het Rekenhof bij het woonbeleid
Verslag
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Voorzitter, ik richt me eerst tot u. In het herfstreces hebben uw diensten zoals steeds hard gewerkt en ons heel veel lectuur bezorgd. Zo ontvingen we allemaal de beleidsnota’s van de Vlaamse ministers, de begroting en ook het rekeningenboek over 2013 van het Rekenhof.
In het rekeningenboek 2013 formuleert het Rekenhof kritiek op de werking van het huurgarantiefonds en op de kostprijs van de verzekering gewaarborgd wonen. Die verzekering gewaarborgd wonen zit heel duidelijk in de lift, met 13.600 aanvragen in 2013. Het Rekenhof is vooral kritisch ten aanzien van Wonen-Vlaanderen. Ik citeer uit het rekeningenboek: “Wonen-Vlaanderen onderzocht niet vooraf de schadestatistieken van de voorbije vijf jaar en vormde zich dus geen beeld of maakte geen raming van wat de verzekering de Vlaamse overheid theoretisch kon of mocht kosten. Het onderzocht evenmin eventuele alternatieven.”
Met betrekking tot het huurgarantiefonds wijst het Rekenhof op de gebrekkige start, met slechts 245 aangesloten verhuurders in plaats van de verhoopte 18.000. Op dit ogenblik is slechts één dossier voor tegemoetkoming in behandeling. Dat betekent, minister, dat het fonds van circa 5 miljoen euro tot op heden nog niet werd aangewend.
Welke maatregelen zult u nemen om tegemoet te komen aan de kritiek van het Rekenhof?
De heer Engelbosch heeft het woord.
Minister, de collega heeft de resultaten van het rapport van het Rekenhof al aangehaald. Ik hoef die dus niet te herhalen. Het is wel een signaal als de voorzitter van de Verenigde Eigenaars deze week in de krant zegt dat hij twijfelt om zijn cliënten en de Verenigde Eigenaars aan te raden om in te stappen in het verhaal van het huurgarantiefonds. Dat geeft aan dat dat systeem moet worden geëvalueerd en mogelijk ook aangepast.
Ik druk me eufemistisch uit als ik zeg dat het een beperkt succes kent, als zich minder dan 250 mensen aangesloten hebben, terwijl we op 18.000 hadden gehoopt. Minister, hoe evalueert u de bevindingen van het Rekenhof?
Minister Homans heeft het woord.
Ik wil vooreerst opmerken dat ik beide zaken waardevolle instrumenten vind in het woonbeleid, zowel de verzekering gewaarborgd wonen als het huurgarantiefonds. Ik heb het rapport van het Rekenhof uiteraard ook doorgenomen. Ik heb, zoals het betaamt, ook een uitgebreide reactie bezorgd aan de mensen van het Rekenhof.
Wat de verzekering gewaarborgd wonen betreft, was de voornaamste kritiek dat de premie die de Vlaamse overheid betaalt aan Ethias, de verzekeringsinstelling, te hoog lag, gelet op het aantal aanvragen. In de vorige legislatuur heeft mevrouw Van den Bossche – ere wie ere toekomt – ook in het laatste jaar nog heel hard ingezet op de verzekering gewaarborgd wonen, om het meer bekend te maken, om banken die verzekering automatisch te laten aanbieden aan de klanten.
Dat is ook een van de belangrijkste aandachtspunten in mijn beleidsnota Wonen, die morgen in de commissie staat geagendeerd: het meer aantrekkelijk en bekend maken van de verzekering gewaarborgd wonen, want ik blijf dat een heel belangrijk instrument vinden.
De opmerkingen van het Rekenhof komen eigenlijk een beetje te vroeg. Het systeem is in 2009 heel grondig aangepast. Als je daar waardevolle en bruikbare statistieken uit wilt halen, moet je dat minstens over een periode van tien jaar doen. Nu is het daar dus nog veel te vroeg voor. Wij gaan er absoluut aan werken, in opvolging van mijn voorganger, om nog veel meer mensen gebruik te laten maken van die verzekering. Het is nu echt nog te vroeg voor de conclusies van het Rekenhof, gelet op het feit dat er nog maar vijf jaar gepasseerd zijn sinds de grondige aanpassing.
Wat het huurgarantiefonds betreft, deel ik de mening dat het ook een beetje onbekend, onbemind is. Het is heel belangrijk, naast de verzekering gewaarborgd wonen, dat we meer mensen willen stimuleren om een eigen eigendom te hebben. Daarnaast moeten we ook aandacht blijven hebben voor die mensen die nooit een eigendom zullen kunnen hebben en die zich zullen moeten richten op de private huurmarkt. Het is absoluut prioritair om de verhuurders ertoe aan te zetten om hun private huurwoning op de markt te brengen.
Daar was een van de voornaamste kritieken van het Rekenhof dat er veel administratieve rompslomp aan te pas komt, dat er heel moeilijke procedures zijn bij het vredegerecht en dergelijke meer. In mijn beleidsnota, die we morgen zullen bespreken, staat heel duidelijk dat we het systeem van het huurgarantiefonds gaan evalueren en bijsturen, opdat het meer aantrekkelijk zou kunnen worden gemaakt, zodat de verhuurder er meer gebruik van maakt.
Voorzitter, u weet dat ik absoluut respect heb voor de werking van het parlement en niet het minst voor de voorzitter van dit parlement, maar ik zou willen vragen of het mogelijk is om het rapport van het Rekenhof op de agenda van de commissie te plaatsen. Ik heb gisteren in de commissie Bestuurszaken met heel veel plezier anderhalf uur gedebatteerd over een rapport van het Rekenhof over raamcontracten. Dit is een waardevol rapport, dat ook aandacht verdient, maar het is natuurlijk heel moeilijk om daar, in het bestek van een actuele vraag, heel grondig op in te gaan. Ik roep dus bij dezen de parlementsleden op die het nodig vinden om dat rapport te agenderen in de commissie. Ik ga daar heel graag op in en ik zal er met heel veel plezier uitgebreid over debatteren.
Minister, dank u voor uw antwoord. Ik was ook heel blij dat ik van u mocht vernemen dat u tevreden bent over dat huurgarantiefonds en over de verzekering gewaarborgd wonen. Ook voor de CD&V-fractie zijn dat twee heel sterke en twee heel sociale instrumenten. De verzekering gewaarborgd wonen beschermt eigenaars in geval van ziekte en in geval van werkloosheid, en het huurgarantiefonds beschermt zowel de kwetsbare huurders als de verhuurders. Ik ben blij met uw antwoord en ook met uw suggestie om dit verder te bespreken in de commissie.
Minister, dank u voor uw antwoord. Ik ben ook tevreden dat u de systemen wilt evalueren, maar vooral dat u zegt dat u dit twee waardevolle instrumenten vindt. Het ene is er om het eigenaar-worden te ondersteunen. Ook in het regeerakkoord staat dat we daarop willen blijven inzetten. Het andere is er om de private huurmarkt te versterken. Dat is ook nodig. We mogen inderdaad het kind niet met het badwater weggooien. We moeten de systemen evalueren en waar nodig aanpassen.
Ik wil niet op de evaluatie vooruitlopen, maar ik heb dat eens onderzocht: om gebruik te kunnen maken van het huurgarantiefonds moet men inderdaad zeven documenten binnen een bepaalde tijdsspanne indienen. Men komt met drie diensten in contact. Het is dus vrij complex. Ik hoop dat er de nodige aanpassingen aan kunnen gebeuren, zodat het systeem vlotter kan worden gebruikt en ook veel meer eigenaars er gebruik van gaan maken.
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Minister, het zijn inderdaad twee goede instrumenten, maar we moeten toch toegeven dat het Rekenhof twee grote fouten of knelpunten naar voren brengt. De verzekering gewaarborgd wonen is uiteraard een zeer goed instrument om mensen, wanneer ze het moeilijk hebben, toch te garanderen dat ze de verwerving van hun eigendom kunnen blijven betalen. Maar we zien hier dat er 36 miljoen euro is betaald en dat slechts één tiende moest worden uitbetaald. Ik ben dan ook een klein beetje ontgoocheld door uw antwoord. U zegt dat we de komende vijf jaar de statistieken van tien jaar ver zullen bekijken. Ik vind dat je jaar na jaar moet bekijken hoeveel je betaalt aan Ethias. Ethias is de enige die zich aanbiedt. Er mogen, wat de prijs betreft, daadkrachtigere en strengere voorwaarden worden opgelegd.
Het huurgarantiefonds: dat zijn allemaal goede bedoelingen. Maar we zien dat daar 5 miljoen euro staat, en er zijn maar twee aanvragen gebeurd. Dit instrument van de vorige regering heeft dus absoluut niet gewerkt.
Minister, ik zie er dan ook naar uit dat wij de komende vijf jaar deze twee instrumenten zullen optimaliseren, en dat er stimulansen zullen komen voor de private huursector.
Mevrouw Hostekint heeft het woord.
Voorzitter, ik was net van plan om te zeggen dat ik heel verheugd ben dat er zo’n kamerbrede consensus bestaat over het belang van de instrumenten om zekerheid te bieden aan huurders en verhuurders. Ik zie echter dat er toch een beetje ruis op zit en dat niet iedereen binnen de meerderheid op dezelfde lijn zit wat dat betreft.
Minister, met uitzondering van datgene wat mevrouw Van Volcem hier zegt, kan niemand het belang onderschatten van de woonzekerheid, zowel voor de huurder als voor de eigenaar, zeker nu die zekerheid op alle soorten fronten dreigt weg te vallen. Die beschermingsmaatregelen dreigen op alle soorten manieren steeds meer weg te vallen. We moeten dus blijven inzetten op woonzekerheid. Ik ben ook bijzonder verheugd dat u het werk van uw voorganger in dezen zo hebt onderkend.
Mevrouw Van Volcem, het is natuurlijk niet mijn taak om de heer Keulen, die hier nu niet aanwezig is, te verdedigen. De prijs werd in 2009 onderhandeld. We moeten daar eerlijk over zijn. Destijds heeft toenmalig minister Keulen die prijs onderhandeld.
Laat ons daarover eerlijk zijn: er was toen maar één aanbieder. Als die aanbieder niet was opgedaagd, dan zou er vandaag gewoon geen verzekering gewaarborgd wonen zijn. U zei in de commissie dat mensen niet meer in aanmerking zullen komen voor een sociale lening als ze bij werkloosheid een herfinanciering moeten vragen. Het is bijgevolg belangrijk dat u blijft inzetten op die verzekering gewaarborgd wonen.
Ik bedank iedereen voor de lof voor het feit dat we twee waardevolle instrumenten willen evalueren en behouden. Mevrouw Van Volcem, wat uw opmerking betreft, is het zo dat we nu al een premie onafhankelijk van het aantal aanvragen betalen. Hoe meer we de maatregel bekendmaken, hoe meer mensen er een beroep op doen, en dus hoe lager de kostprijs per aanvraag is. Dat laatste wil ik realiseren.
Voorzitter, minister, collega's, nogmaals wil ik benadrukken dat mijn fractie in die twee instrumenten gelooft. We hopen dat de evaluatie van onder meer het huurgarantiefonds zal zorgen voor een optimaal bereik en een grotere respons van de doelgroep.
Mevrouw Hostekint, ik weet niet waar u die ruis hebt gehoord. Mevrouw Van Volcem heeft een aantal bedenkingen verwoord. Ik denk dat we het erover eens zijn dat het stelsel goed is, maar dat er eventueel wat aanpassingen nodig zijn. Dat is ook de reden waarom het stelsel zal worden geëvalueerd. In de beleidsnota staat dat die evaluatie er komt. Ik kijk dan ook uit naar een gedachtewisseling, eventueel in de commissie, over de manier om die systemen te optimaliseren.
De actuele vragen zijn afgehandeld.