Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Schiltz heeft het woord.
In Gent zal zich een zeer interessant experiment voltrekken: schepen van Burgerzaken, mevrouw Bracke, heeft een project opgezet waarbij 16- en 17-jarigen zullen kunnen gaan stemmen, weliswaar niet gelijktijdig met de gemeenteraadsverkiezingen, maar een beetje ervoor. Er is meer: het is niet alleen maar een stembusgang, er wordt ook een traject aan gekoppeld waarbij de jongeren geïnformeerd worden en zich over tal van thema’s zullen kunnen uitspreken. Een heuglijke gebeurtenis. Gent is daarmee koploper in Vlaanderen wat betreft politieke en burgerschapsvorming bij jongeren.
Mijn vraag is: is dat een goed voorbeeld? Moeten we dat bij zoveel mogelijk steden en gemeenten proberen uit te rollen?
Mijnheer Schiltz, u bent onnavolgbaar, op zo’n korte tijd een vraag stellen. Dit is een goed voorbeeld voor andere parlementsleden.
Minister Homans heeft het woord.
U weet dat we op dit ogenblik stemplicht kennen vanaf achttien jaar. Dat is ook de regel bij de volgende lokale verkiezingen op 14 oktober 2018. Die regel zal dan worden toegepast.
U weet ook dat naar aanleiding van de bespreking van het Kiesdecreet in het Vlaams Parlement, zowel in de commissie als in de plenaire vergadering, een heel debat werd gevoerd over stemrecht vanaf zestien jaar. Er werden ook hoorzittingen georganiseerd in de commissie. Dat was terecht, die mochten er zijn. Ik ga dat debat hier absoluut niet overdoen, maar als minister van Binnenlands Bestuur ga ik de lokale verkiezingen van 14 oktober 2018 organiseren op basis van het decreet dat hier in het Vlaams Parlement op 21 juni werd goedgekeurd.
Ook het antwoord was zeer kort.
De heer Schiltz heeft het woord.
Minister, u bent natuurlijk niet alleen minister van verkiezingen. U bent ook minister van Binnenlands Bestuur. Het argument dat door een aantal collega’s, onder andere die van uw partij, werd aangehaald was dat de jongeren niet echt vragende partij zijn. Zijn ze wel betrokken? Zijn ze wel genoeg geïnformeerd? Met andere woorden: zijn ze wel al volwaardige burgers? Daarover ging het debat. Laat ons dat debat inderdaad niet overdoen. Maar vandaag in Gent is er een bestuur dat zegt dat er iets voor die argumenten te vinden is, dat niet wil proberen te forceren om een illegaal bindend stemrecht te installeren, maar een vormingstraject wil voor jongeren in die categorie om hen klaar te maken voor de maatschappij van morgen, om hen duidelijk te maken wat politiek is en hoe zij politiek kunnen participeren. Dat is op termijn – wie weet wat de toekomst brengt – hoe dan ook een project dat we moeten aanmoedigen in zoveel mogelijk steden en gemeenten. Ik roep dus op om een open geest te houden en andere steden en gemeenten een zetje te geven om jongeren zoveel mogelijk bij de gemeentelijke politiek te willen betrekken.
De heer De Loor heeft het woord.
Wij willen ons vanuit sp.a aansluiten bij het pleidooi van de heer Schiltz. We juichen het initiatief dat in Gent wordt genomen enorm toe.
Jammer genoeg hebben wij er in dit halfrond geen parlementaire meerderheid voor gevonden. We hebben nochtans heel veel pogingen gedaan, zowel in de plenaire vergadering als in de commissie. We willen er als sp.a dan ook voor pleiten om vanuit Vlaanderen een aantal proeftuinen te ondersteunen, bijvoorbeeld twee tot drie per provincie, om dan beter te kunnen inschatten wat het gevolg is van het geven van stemrecht aan 16- tot 17-jarigen op de betrokkenheid, op het engagement van jongeren bij de maatschappij en bij de politiek.
De heer Annouri heeft het woord.
Ik sluit me ook graag aan bij de vraag van de heer Schiltz. Volgens mijn fractie is het een goede zaak in de zin dat hoe meer mensen bij de democratie betrokken zijn, hoe sterker de democratie is. Dat geldt ook voor jongeren. Het project in Gent heeft de verdienste om 16-plussers mee te betrekken bij die heel belangrijke verkiezingen van volgend jaar in oktober 2018. Daarom sluit ik me heel graag aan bij de oproep van zowel de heer Schiltz als de heer De Loor om u, als minister van Binnenlands Bestuur, op te roepen om dat te ondersteunen en soortgelijke projecten aan te moedigen op andere plekken in Vlaanderen. Het is belangrijk om jongeren nu al politiek te betrekken. Er is vraag naar. We kunnen daarmee ook zien hoe groot het draagvlak is en welke resultaten het misschien meebrengt.
U hebt een mooie kans voor u liggen. Gent toont de weg. Neem die kans.
De heer Meremans heeft het woord.
Vroeger was er ‘Steve stunt’, nu is er ‘Daniel stunt’. Kosten noch moeite worden gespaard om 16- en 17-jarigen aan het stemmen te krijgen. Men heeft enorme vrees – dat staat allemaal in de krant – dat er te weinig 16- en 17-jarigen geïnteresseerd zouden zijn om te stemmen.
De eerste les die u gaat leren aan de Gentse jongeren is er een van ongelijkheid. 18-jarigen en ouder worden verondersteld uit hun zetel te komen, naar het stemlokaal te gaan en te stemmen. Dat is niet het geval voor 16- en 17-jarigen, daarvoor wordt een extra digitaal platform gecreëerd, die jongeren hoeven zich zelfs niet te verplaatsen, het kan ook van op school, het gebeurt 2 dagen op voorhand en daarbij worden kosten noch moeite gespaard.
Collega’s in Gent, het proefproject wordt nu al bijgestuurd maar zal passen in een groter geheel. Men wil er een punt van maken om te zien welke thema’s bij 16- en 17-jarigen leven. Er wordt niet gevraagd naar thema’s van 12-, 13- 14- of 15-jarigen.
Wat is uw vraag, mijnheer Meremans?
De Jeugdraad zegt dat de betrokkenheid van jongeren bij de politiek het belangrijkst is, stemmen is het laatste en niet het eerste. We willen dat doen voor 16-, 17- en 18-jarigen. Dat is politieke vorming en geen show, dat is het verschil.
Mijnheer Meremans, alstublieft, 1 minuut is meer dan genoeg. In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Mijnheer Schiltz, ik dank u voor uw interessante vraag waar ik me bij aansluit. Mijnheer Meremans, ik dank u omdat u het stemrecht wilt verlagen voor min-16-jarigen en jongeren vroeger bij de politiek wilt betrekken. Dat die proefprojecten er zaten aan te komen, lag volledig in de lijn van de verwachtingen. Ook CD&V is voorstander van een uitbreiding. Wanneer dergelijke proefprojecten plaatsvinden, is het belangrijk dat zij worden ondersteund en dat de jongeren worden begeleid tijdens het volledige traject dat voorafgaat aan de verkiezingen zelf.
Minister, mijnheer Annouri, we mogen niet te snel conclusies trekken op basis van de resultaten van die proefprojecten. Het is nog altijd de keuze van de jongere om zelf te gaan stemmen. Wanneer de resultaten tegenvallen en er weinig mensen betrokken zijn, mogen we het kind ook niet met het badwater weggooien. Dat lijkt me een belangrijk aandachtspunt.
Minister, als er nog zulke projecten komen, hoe wilt u die dan verder opvolgen en waar nodig ook verder mee ondersteunen indien dat wordt gevraagd door de steden en gemeenten?
Ik vraag een applaus voor de heer Van de Wauwer, die zijn eerste betoog heeft gehouden in de plenaire vergadering. (Applaus)
Het is de gewoonte dat dit wordt beloond met een doodsimpel applaus.
Minister Homans heeft het woord.
Mijnheer Van de Wauwer, ik zal u meteen ook een compliment geven. Ondanks het feit dat u toen nog geen lid was van dit parlement, hebt u begrepen dat het debat is gevoerd en dat er geen meerderheid voor gevonden is, dat heb ik daarnet in mijn initiële antwoord al gezegd. Ik ben er wel van overtuigd dat als men mensen jonger dan 18 jaar warm wil maken voor de politiek, dat ook kan gebeuren door de participatie in jeugdraden, jeugdparlementen, scholierenkoepels enzovoort. Dat gebeurt nu allemaal.
Ik zal geen proefprojecten stimuleren, maar het staat de lokale besturen natuurlijk wel vrij om dat te doen. Mijn belangrijkste taak nu wat de verkiezingen betreft – want ik heb natuurlijk nog andere taken dan louter het organiseren van de verkiezingen – is het op een ordentelijke en behoorlijke wijze organiseren van die lokale verkiezingen van 14 oktober 2018 conform het Kiesdecreet dat hier in juni door de meerderheid is goedgekeurd.
Het zal geen geheim zijn dat mijn partij een felle voorvechter is van het stemrecht voor 16- en 17-jarigen. Maar inderdaad mijnheer Meremans, daar ging het debat vandaag niet over. Ik heb gezegd dat we die strijd hier hebben geleverd en dat we hebben geprobeerd om onze slag binnen te halen. You win a few, you lose a few. Deze keer niet gelukt, misschien volgende keer. Maar in Gent is het veel meer dan een beetje morrelen aan dat stemrecht, daar gaat het over een vormingstraject en inderdaad, over het peilen naar wat jongeren te zeggen hebben.
En mijnheer Meremans, als u zo bezorgd bent over de discriminatie dat 16-jarigen niet mogen gaan stemmen en 18-jarigen wel, steun de volgende keer dan ons voorstel. De voltallige jeugd van Vlaanderen zal u dankbaar zijn dat ze eindelijk serieus wordt genomen. Dus minister, ik zal blijven vechten om jongeren meer te betrekken bij de politiek, niet alleen via adviesraden maar ook en vooral via lokale proefprojecten. (Applaus bij CD&V, Open Vld, sp.a en groen)
De actuele vraag is afgehandeld.