Verslag plenaire vergadering
Verslag
Het antwoord wordt gegeven door minister Smet.
De heer de Kort heeft het woord.
Voorzitter, minister, op dit moment worden de steden en gemeenten overstelpt door bouwaanvragen. Wie actief is op lokaal vlak, zal dit kunnen bevestigen. Heel wat mensen dienen nog snel een bouwaanvraag in voor de nieuwe EPB-normen (energieprestatie en binnenklimaat) van kracht worden op 1 januari.
Dat is trapsgewijs geëvolueerd. In januari 2012 is men van E80 naar E70 gegaan en heeft men bijkomende voorwaarden opgelegd inzake isolatiegraad. Dat peil werd verder verscherpt naar E60 met bijkomende voorwaarden, zoals het gebruik van hernieuwbare energie. Wie daar niet aan voldoet, krijgt als sanctie E54 opgelegd.
De minister van Wonen weet dat ik heel bekommerd ben over de betaalbaarheid van wonen. Ik ben zeker bezorgd over de jongeren die het al moeilijk hebben om een stukje grond te verwerven, laat staan een woning te bouwen. We leggen de lat voor hen extra hoog. Iedereen pleit natuurlijk voor duurzaamheid, maar ik vraag me af of het niet mogelijk is om de duurzaamheid en de betaalbaarheid te laten samengaan. Kunnen we eens bekijken of we op termijn geen maatregelen kunnen treffen voor die doelgroep?
Minister Smet heeft het woord.
De aansluiting van de energie-eisen voor nieuwbouw past in het kader van het Vlaams klimaatbeleid en het Europees energiebeleid. De Europese richtlijn Energieprestaties van gebouwen voorziet dat nieuwbouw in 2021 bijna energieneutraal moet zijn. De Vlaamse overheid opteert ervoor de aanscherping van de nieuwbouwnormen stapsgewijs te laten verlopen, teneinde de bouwsector de kans te geven zich aan te passen en gaandeweg ervaring op te doen met nieuwe bouwtechnieken, bouwproducten en bouwwijzen.
In dat kader heeft de Vlaamse Regering in 2010 beslist om het maximale E-peil voor nieuwbouw te verlagen naar E70 voor bouwvergunningen vanaf 2012 en naar E60 vanaf 2014. In 2012 werd dan beslist om ook een minimumaandeel hernieuwbare energie op te leggen voor nieuwbouw, in uitvoering van de Europese richtlijn Hernieuwbare Energie. Het is dus niet zo dat het hier om een recente beslissing gaat.
We stellen bij elke aanscherping vast dat een aantal bouwheren of hun architecten ervoor opteren nog snel de bouwvergunning in te dienen om aan minder energiezuinige eisen te moeten voldoen. De Nationale Bank geeft aan dat het aantal bouwvergunningen in Vlaanderen de laatste maanden terugliep. In dat opzicht is een beperkte opstoot van nieuwe vergunningen en de verwachte bouwactiviteit op zich zeker geen slecht nieuws.
Hoewel begrijpelijk, is dit niet altijd de meest verstandige keuze. Uit onderzoek dat het Vlaams Energieagentschap liet uitvoeren, blijkt dat het economisch optimum, dat wil zeggen de laagste totale kost wanneer men bouw- en energiekosten van een woning meerekent, rond E50 ligt. Wie zuiniger bouwt dan de huidige normen, doet daar dus op termijn een voordeel mee. Maar dat neemt natuurlijk niet weg dat wie bouwt, vaak op het moment van bouwen krap bij kas zit. We moeten ervoor zorgen dat we de nieuwbouwprijzen niet laten oplopen.
Dit geldt natuurlijk niet enkel voor de energieprestaties, maar ook voor de grondprijzen. Om de nieuwbouwprijzen ten gevolge van het energiezuinig bouwen binnen de perken te houden, heeft de Vlaamse Regering in 2012 een actieplan Bijna-Energieneutraal uitgewerkt. Dat bevat verschillende elementen, die u ongetwijfeld kent.
We zien dus dat het beleid op het vlak van energieprestaties van nieuwbouw de laatste jaren vruchten heeft afgeworpen. Uit de EPB-aangiften (‘energieprestatie en binnenklimaat’) maar ook uit metingen die het Vlaams Energieagentschap laat uitvoeren op werven, blijkt dat er heel wat energiezuiniger wordt gebouwd. Uit het opschuiven van het economisch optimum blijkt ook dat het goedkoper wordt dan vroeger om energiezuinig te bouwen. Het is een hoopgevend signaal dat duurzaamheid en betaalbaarheid elkaar niet hoeven uit te sluiten.
Minister, u bent ervan overtuigd dat er zich blijkbaar geen problemen voordoen op het terrein. Uit de signalen die ik opvang, blijkt toch heel duidelijk dat er wel problemen zijn voor jonge starters die een investering moeten doen in hernieuwbare energie en die een warmtepomp willen installeren.
Men zegt dat de terugverdientijd twintig jaar bedraagt. Als je start, heb je niet onmiddellijk die centen. Op deze manier word je gesanctioneerd omdat je de isolatiegraad wilt verhogen. Ik neem aan dat het in het algemeen goed is dat er een aantal maatregelen worden genomen om ons patrimonium energiezuiniger te maken. Dit wordt zeker en vast niet ter discussie gesteld. We kennen de doelstellingen van het klimaatplan van de regering. Maar we moeten toch regelmatig nadenken bij de maatregelen die we ten aanzien van woningbouw opleggen. We moeten het voor jonge mensen haalbaar houden om een eigen woning te verwerven.
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Minister, ik kan het pleidooi van de heer de Kort alleen maar bevestigen. Het is effectief zo dat er nu een inhaalbeweging is. Het is deze maand overal op de diensten Ruimtelijke Ordening druk. Maar iedereen vreest ook dat de aanvragen van nieuwe bouwvergunningen vanaf 2014 zullen stilvallen. In 2013 waren er al maar 35.000. Dat is het laagste cijfer sedert jaren.
Minister, ik zou dat niet zomaar wegvagen, dat is effectief een probleem, ook voor mensen die nog een woning willen verwerven. De banken doen zeer moeilijk. Gelukkig is de rente nu historisch laag. Maar de kosten om van E70 naar E60 te gaan, zijn van een heel andere orde dan om van E80 naar E70 te gaan. De investeringen zijn veel groter.
Ik volg u niet als u zegt dat je dat kunt terugverdienen op 20 jaar. In de totale factuur van de elektriciteit bedraagt dat amper 20 procent.
Ik verwacht van de minister van Wonen dat de maatregelen de ze oplegt voor energie, in synergie gebeuren, zodat de betaalbaarheid van wonen, een van de doelstellingen van haar beleid, niet ondermijnd wordt.
Ik zal voor de duidelijkheid nog eens letterlijk herhalen wat ik gezegd heb: dit neemt natuurlijk niet weg dat wie bouwt, op het moment van bouwen vaak krap bij kas zit, en we moeten ervoor zorgen dat de nieuwbouwprijzen niet oplopen. Ik heb dus niet gezegd dat het geen probleem is.
Als ik het mij goed herinner, praten we hier over 2 procent van de bouwkost. We willen het niet wegvagen, maar je mag het ook niet overroepen.
De Vlaamse Regering heeft in 2012 in het actieplan Bijna-Energieneutrale Gebouwen een aantal zaken beslist. Ten eerste: de geleidelijke invoering ervan, zodat men zich kan aanpassen.
Ten tweede investeren we via het innovatiebeleid in innovatie binnen het bouwbedrijf, waardoor nieuwe energiezuinige technieken kunnen worden ontwikkeld of bestaande technieken goedkoper worden gemaakt.
Ten derde heeft minister Van den Bossche in 2013 met twee banken, Belfius en Triodos, een overeenkomst afgesloten waarbij zij een financieel voordeel toekennen aan wie een hypothecaire lening voor een energiezuinige nieuwbouw aangaat. Ik weet dat collega Van den Bossche probeert om nog andere banken te overtuigen om daarin in te stappen. Als mensen een lagere maandelijkse energiefactuur hebben, kan men immers een hogere leninglast aangaan en kan men meer lenen. Het is belangrijk dat banken dat ook weten. Wij nemen dus wel degelijk maatregelen.
Als je het doet, is het op korte termijn iets meer – maar nogmaals: niet meer dan 2 procent van de totale bouwkost. En als je het moet uitvoeren, kun je dat het best via die leningen doen. Tenzij u een ander voorstel hebt, maar ik heb er van beide interpellanten geen gehoord.
Minister, ik speel gewoonlijk niet op de man en speel geen welles-nietesspelletjes. Dat was ook nu niet de bedoeling. Ik heb voornamelijk een signaal willen geven. Als u de minister van Wonen de groeten doet en haar het allerbeste toewenst, kunt u dat signaal ook overmaken.
Ik merk dat jonge mensen, zowel in de steden als op het platteland, het op dit moment ontzettend moeilijk hebben om nog een eigen woning te kunnen realiseren. Daar zijn diverse oorzaken voor, ook financiële. Als wij als overheid maatregelen treffen, moeten we zien dat we het die mensen niet nog meer onmogelijk maken. Dat signaal wou ik hier meegeven. Ik heb geen kritiek willen geven op de rest van het beleid.
De actuele vraag is afgehandeld.