Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het nieuwe luchthavenplan voor Zaventem van federaal minister van Mobiliteit Leterme en het overleg ter zake met de gewesten
Verslag
Het antwoord wordt gegeven door minister-president Peeters.
De heer Glorieux heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister-president, geachte leden, verleden week was ik eerlijk gezegd aangenaam verrast toen ik 'the man who used to be the next prime minister of Belgium' hoorde verklaren dat hij een stille nacht zou invoeren. Goed, dat laatste is veel gezegd: eigenlijk kwam dit enkel neer op een verlenging met een half uurtje van de periode waarin vliegtuigen niet zouden opstijgen. Het voorstel had echter minstens de verdienste dat het een totaal nieuwe denkrichting insloeg. Daarom waren we blij verrast. We waren het voorstel van minister Leterme zeker genegen.
U zult echter begrijpen dat we een gevoel van déjà vu hadden toen hij zijn voorstel lanceerde. Een van zijn voorgangers als minister van Mobiliteit lanceerde ook een goed voorstel, dat echter meteen door zowel Open Vld, sp.a als DHL met de grond gelijk werd gemaakt. Dat is jammer. De voorbije tien jaar hebben duidelijk gemaakt dat alles wat in die periode is geprobeerd, gaande van beloften van stillere vliegtuigen en de isolatie van huizen tot het verschuiven in alle mogelijke richtingen van de hinder, au fond geen echte oplossing heeft gebracht. Daarom was ik blij verrast door het voortschrijdende inzicht van minister Leterme. Hij wou over die stille nacht praten.
De Vlaamse Regering heeft een hele tijd geleden het START-plan, het Strategisch Actieplan voor de Reconversie en Tewerkstelling in de luchthavenregio, gelanceerd. De hele luchthavenregio zou in dit plan worden omgebouwd tot een Flanders Export Region, met extra logistieke bedrijventerreinen in die groene rand, waarbij de verkeerssituatie zogezegd zou worden verbeterd door een verdubbeling van het aantal rijstroken op de Brusselse ring. Dat zijn megalomane plannen, die eigenlijk op de eerste plaats de leefbaarheid in die regio, die momenteel al enorm onder druk staat, nog veel meer onder druk zullen zetten. Er was echter hoop: het plan bevatte ook een ecologisch onderdeel. Voor alle andere aspecten van het startplan werden al heel wat concrete maatregelen genomen. Dan denk ik specifiek aan die economische ontwikkeling. Wat het herstellen van het ecologisch draagvlak van de luchthaven betreft, wacht ik jammer genoeg echter nog altijd op concrete maatregelen.
Minister Leterme heeft ook aangegeven dat hij aan de Vlaamse Regering vraagt om het aantal nachtvluchten alvast van 25.000 naar 16.000 te brengen. Mijnheer de minister-president, u hebt recent gesteld dat u van plan bent dat te doen, op het ogenblik dat DHL zijn herstructurering zou doorvoeren. Zult u dat inderdaad doen? Of krijgt u ook daar tegenwind van Open Vld en sp.a? Ziet u die daling als een startpunt, om te evolueren naar een nachtvluchtenvrije luchthaven? Of is dat het en gaat u niet verder?
Hoe zult u de vraag van minister Leterme invullen over de geluidsnormen? Hij vraagt aan de gewesten om tot eenvormige geluidsnormen te komen. Bent u bereid om de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie te volgen? Of volgt u minister Dewael, die zegt dat de economische ontwikkeling in dit dossier moet primeren boven de gezondheid?
Hoe zit het nu eindelijk met het ecologische luik van het startplan? We zien concrete verwezenlijkingen: nieuwe logistieke bedrijventerreinen, megalomane plannen om de ring te verdubbelen en dergelijke. Maar we zien geen specifieke maatregelen om het ecologische luik in te vullen. Tot daar mijn vragen, mijnheer de minister-president, die te maken hebben met het opnieuw leefbaar maken van de luchthavenregio.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Mijnheer de minister-president, mevrouw de voorzitter, mocht ik de heer Glorieux zijn, zou ik toch een zekere schroom hebben om hier vragen te stellen over het ecologische draagvlak van de regio Vlaams-Brabant. Terwijl Groen! in de regering zat, met de heer Tavernier, wou minister Durant eerst de nachtvluchten afschaffen en vervolgens alle nachtvluchten over de noordrand sturen. Men vermeed Brussel en de oostrand en concentreerde alles boven één gebied.
Ik denk dat Groen!, toen nog Agalev, en Ecolo erg bescheiden moeten zijn als het over ecologische draagkracht gaat. Zij hebben juist het concentratiemodel ingevoerd, dat aanleiding heeft gegeven tot heel de discussie. Het ecologische draagvlak van de luchthaven heeft men daarmee vernietigd. Maar goed, dat zijn zaken uit het verleden. Trouwens, mevrouw Vogels, de kiezer heeft u daarvoor toen afgestraft. U bent teruggevallen op nul zetels, onder meer als gevolg van de ongeloofwaardige houding van Groen! op dat ogenblik.
Maar mijn vragen hebben betrekking op vandaag. Het plan van minister Leterme bevat elementen over baan- en routegebruik. Het gaat voornamelijk over de weekends. De weekendconcentratie spitst zich toe op de oostrand, die van zaterdagnamiddag tot zondagavond continu overvlogen wordt. Er zijn blijkbaar alternatieve voorstellen geformuleerd, maar die zijn mij eigenlijk niet bekend. Men wil ook overleg tot stand brengen tussen het Vlaamse Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest over de normen. Een ander punt is de zogenaamde 'stille nacht': een vliegverbod van middernacht tot 4 uur.
Bent u als minister-president gecontacteerd over het nieuwe route- en baangebruik? Hoe kijkt u aan tegen een samenwerkingsakkoord tussen Vlaanderen en Brussel over de geluidsnormen? We staan nu voor de tweede fase van de staatshervorming. Daarin zal de eventuele federalisering van de geluidsnormen zeker ook aan bod komen.
Het standpunt van CD&V over de nachtvluchten is altijd geweest dat er een evenwicht moet zijn tussen economie en ecologie. Dat is evident. De boutade van de heer Landuyt, "Nachtlawaai, daar went men aan!", slaat nergens op. Men went daar niet aan! We moeten middelen vinden om het nachtlawaai verder te doen dalen.
Het wordt al verminderd. De minister-president heeft als minister van Leefmilieu ongeveer een jaar geleden in de commissie gezegd dat het de ambitie is van de Vlaamse Regering om, eens DHL zijn hoofdhub verhuist naar Leipzig, het aantal nachtvluchten te beperken van 25.000 tot 16.000. Blijft u bij dat standpunt?
DHL heeft nu 30 opstijgende vliegtuigen per nacht, dat zou terugvallen tot 10. Met een betere spreiding moet het mogelijk zijn om de hinder tot een minimum te beperken. Er moet niet met de uren worden gegoocheld. Het baan- en routeplan moet worden verfijnd. De spreiding kan in heel de regio tot een draagvlak komen. Bent u gecontacteerd over het plan-Leterme?
Brussel heeft al een standpunt ingenomen. Volgens minister-voorzitter Picqué is het nieuwe idee zeer voordelig voor het Brusselse Gewest. Hij ziet een verbetering van de leefsituatie. Als Brussel dat zegt, moet de situatie in het Vlaamse Gewest wel verslechteren. Wat is het standpunt van de Vlaamse Regering? Zijn er concrete voorstellen gebeurd? Wat is de houding van de regering daartegenover?
Minister-president Peeters heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, dames en heren, ik heb in dit debat al verschillende keren onze drie uitgangspunten herhaald: een evenwichtige en billijke verdeling van de hinder, voldoende lange en aaneengesloten stille momenten en een stabiel juridisch kader. Dat zijn en blijven de uitgangspunten van de Vlaamse Regering.
De Vlaamse Regering werd niet geconsulteerd over het voorstel van de vicepremier en heeft dan ook geen standpunt ingenomen. Het voorstel is volgens mij een poging om vooruit te komen in dit dossier. Maar ik wil eerst de precieze inhoud ervan kennen. Ik heb begrepen dat men nog gaat onderhandelen met DHL over de vluchten in de tijdspanne tussen 0 en 4 uur. Ik kan me dus nog nergens over uitspreken.
Wat is er aan van de vermindering van het aantal vluchten na het vertrek van DHL? De Vlaamse Regering heeft verklaard dat ze van 25.000 naar 16.000 vluchten wil gaan, als DHL vertrekt, met een maximum van 5000 vertrekken. We blijven daarbij. U hebt groot gelijk dat we een stabiel juridisch kader nodig hebben en dat in een groter geheel willen inpassen. We kunnen niet zeggen: doet u maar, en al de rest, de geluidsnormen bijvoorbeeld, op zijn beloop laten.
Ik kijk uit naar het federale voorstel. De Vlaamse Regering zal daarover overleg plegen op basis van haar drie uitgangspunten. Onze beslissing over het verminderen van het aantal nachtvluchten blijft gelden.
Mijnheer Glorieux, u vraagt naar de uitvoering van START. Uw basishouding is dat u alles inzake logistiek negatief probeert te vertalen. Binnenkort houden we in de commissie een debat over duurzame, slimme logistiek. Ik ga ervan uit dat u zich goed zult voorbereiden, zodat u duidelijk weet waarover logistiek vandaag en zeker ook in de toekomst gaat.
De noordelijke ontsluiting van Zaventem is essentieel, maar ik kan u verzekeren dat we heel START zullen uitvoeren. We zullen ons niet beperken tot een aantal heel belangrijke projecten uit START. Ik ben graag bereid om eens een volledige stand van zaken te geven van de uitvoering van START. Ook over de andere facetten, waarvan u onterecht zegt dat ze niet worden uitgevoerd of volledig van tafel worden geveegd, kan ik dan duiding geven en indien nodig kunnen we dan ook van gedachten wisselen.
Mevrouw de voorzitter, ik wil in de eerste plaats de heer Van Rompuy geruststellen, want ik heb geen enkele schroom om dit thema aan te kaarten. Integendeel, als er één partij is die in heel dit dossier altijd een rechtlijnig standpunt heeft ingenomen, dan is het mijn partij. We hebben altijd gezegd dat we van Zaventem een luchthaven zonder nachtvluchten moesten maken.
Ondertussen twee legislaturen geleden, heeft een federale regering jammer genoeg beslist om de gedeeltelijke stille nacht toch niet in te voeren, maar ze heeft in de plaats daarvan, op aangeven van toenmalig premier Verhofstadt, die de mosterd in Schiphol heeft gehaald, de concentratie ingevoerd. Dat is een zeer betreurenswaardig feit uit een ver verleden.
Mijnheer Van Rompuy, als nu blijkt dat een nieuwe federale regering, na negen maanden, er zelfs niet in slaagt om één letter van dit zo belangrijke dossier in het regeerakkoord te zetten, dan verbloemt u het eigen onvermogen van uw partij door foutief naar het verleden te verwijzen.
Mijnheer de minister-president, u zegt voor een evenwichtige verdeling van de hinder te zijn. Dat is een correct standpunt, maar u moet er rekening mee houden dat het evenwichtig verdelen van een steeds toenemende hinder op den duur voor iedereen een concentratie-effect tot gevolg heeft. Het blijft noodzakelijk om heel sterk af te dingen op het aantal vluchten. DHL stelt dat het na de reorganisatie nog ongeveer tien opstijgende vluchten per nacht heeft, maar dat het een deel daarvan toch voor 4 uur in de lucht moet sturen. Als ik merk welk soort flexibiliteit DHL eist van zijn werknemers, dan kunnen wij gerust aan DHL vragen om de drie of vier vluchten die per se tussen halfvier en vier uur moeten gebeuren, een half uurtje op te schuiven. Dit is zeker niet overdreven. Als we een herstel van het draagvlak willen creëren, moeten we minstens dit aan DHL voorleggen.
De heer Vermeiren heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, bij elke tussenkomst over de luchthaven word ik triest en boos, maar ook hoopvol. Ik word hoopvol omdat wij op 18 maart 1999 unaniem een resolutie goedgekeurd hebben over de toekomstperspectieven van de luchthaven van Zaventem. Ik herinner mij levendig de discussies die we toen gevoerd hebben over economie en ecologie, en over de benadering van de milieueconomische en milieuhygiënische aspecten. Alle partijen hebben zich toen achter die resolutie geschaard, die overigens van mijn hand was. Nadien, bij de startoperatie, heeft men zich daar enigszins op gebaseerd.
Mijnheer de minister-president, ik raad u aan om niet te veel in te gaan op alle boze en andere reacties die geuit worden. We zien bijvoorbeeld de heer Glorieux steigeren als er te veel vluchten zijn of als het over milieuaspecten gaat, maar ook als DHL dreigt te vertrekken en er gestaakt wordt tegen het verdwijnen van DHL. Men moet met andere woorden de gulden middenweg zoeken, en dat is in dit geval de resolutie die ik u zo dadelijk zal overhandigen. Ik neem mij voor om ze vandaag nog aan elk parlementslid toe te zenden.
Het gaat inderdaad om een ver verleden. Mevrouw Durant en mijnheer Verhofstadt, maar ook mijnheer Dehaene en mijnheer Di Rupo, die allen minister van Verkeerswezen geweest zijn, hebben geprobeerd om vooruitgang te boeken. Men is echter te vaak ter plekke blijven trappelen.
Na het drama in New York, de financiële crisis en het spijtige verdwijnen van Sabena, is het passagiersaantal in Zaventem gedaald tot 14 miljoen. Vandaag zitten we opnieuw boven de 20 miljoen. Daarmee is de luchthaven van Zaventem de op één na grootste groeipool in België. We mogen dat niet uit het oog verliezen. In de resolutie die wij in 1999 unaniem hebben goedgekeurd, worden al die elementen opgenomen en erkend.
Mijnheer de minister-president, ik zal u dit document zo meteen overhandigen. Ik hoop dat het u vooruit kan helpen, want ik ben al die discussies, waarin men voortdurend warm en koud blaast, beu. Het is nu genoeg geweest.
De heer Peumans heeft het woord.
Mijnheer de minister-president, ik wil twee aspecten toevoegen aan dit debat. Ik zou graag eens weten wat de effectieve bijdrage is van de nachtarbeid en alles wat daarmee te maken heeft, aan de tewerkstelling in Zaventem. Ik begrijp dat de heer Vermeiren stelt dat de luchthaven een belangrijke groeipool is, maar ik zou toch graag de cijfers van de bijdrage van de nachtarbeid eens zien.
Alle medici zijn het er bovendien over eens dat de nachten bedoeld zijn om te rusten. Ik zou graag hebben dat u alle gezonheidsaspecten die te maken hebben met de nachtvluchten ook mee in rekening brengt. Ook dat is mijns inziens een heel belangrijk aspect, maar ik hoor daar in dit dossier heel weinig over.
De heer Tavernier heeft het woord.
Collega's, het is belangrijk om de zaken uit het verleden correct te plaatsen. Men doet soms alsof er voor 1999 geen problemen waren met de luchthaven. Er waren toen wel degelijk al jaren problemen met nachtvluchten.
Ook aan ondernemingen en aan de luchthaven zelf moet het kader worden meegedeeld waarbinnen zij moeten werken. Dat betekent niet dat de activiteiten moeten verdwijnen. Wij weten dat ze zullen tegenspartelen en misschien zelfs tot chantage zullen overgaan, zoals bij DHL soms het geval was.
Er zijn slechts een paar fundamentele oplossingen. Een daarvan is de stille nacht zo ruim mogelijk te interpreteren. Daarbij moeten grenzen worden gesteld aan het lawaai en aan het aantal. Dan is er natuurlijk de discussie over spreiding of concentratie. Elke optie heeft echter haar beperkingen en nadelen.
De heer Van Hauthem heeft het woord.
Ik ben het eens met de heer Van Rompuy wanneer hij zegt dat sommige partijen wat meer bescheidenheid aan de dag zouden mogen leggen.
Mijnheer Tavernier, het is inderdaad zo dat er ook voor 1999 al problemen waren. Er was echter wel een, zij het broos, maatschappelijk draagvlak. Door ons te concentreren op de noordrand is dat draagvlak weggeslagen. Het zal bijzonder moeilijk zijn om dat nu te herstellen.
Mijnheer de minister-president, we hebben daar vorige week in het federale parlement informatieve vragen over gesteld. Het verbaast me dan ook dat u nog altijd niet geconsulteerd bent terwijl een aantal aspecten van de luchthaven een Vlaamse bevoegdheid zijn. De vicepremier en de minister van Mobiliteit hebben zowel in Kamer als Senaat verklaard dat u wordt uitgenodigd om een samenwerkingsakkoord met het Brusselse gewest te sluiten over de geluidsnormen. Na alle debatten en vragen die we hier al hebben gehad, weten we dat dit het sleutelelement is in dit dossier. Wat moet ik me echter bij voorstellen bij een samenwerkingsakkoord met het Brusselse gewest over de geluidsnormen? Die normen zijn er of ze zijn er niet. Ik zie niet in hoe binnen de krijtlijnen die de Vlaamse Regering altijd heeft gehandhaafd en waar we ons altijd akkoord mee hebben verklaard, een samenwerkingsakkoord kan worden gesloten over de normen die nu in Vlaanderen en in Brussel worden gehanteerd. We weten dat de Brusselse normen onwerkbaar zijn om tot welke oplossing dan ook te komen. Misschien moet daar in het kader van de herfinanciering van het Brusselse gewest de nadruk op gelegd worden.
Mijnheer de minister, waarom bent u niet geconsulteerd? Acht u een eventueel samenwerkingsakkoord nog mogelijk?
Ik dank alle sprekers voor het bezorgen van wat oudere documenten. Het is altijd interessant om documenten van 1999 te lezen. We kunnen daar mogelijks iets uit leren.
De Vlaamse Regering is niet geconsulteerd en zal haar positie pas bepalen wanneer dat voorstel is voorgelegd.
Mijnheer Van Hauthem, ik heb tijdens de afgelopen vier jaar veel overleg gepleegd, onder andere in het Overlegcomité. Een van de elementen uit het voorstel van minister Leterme is de oprichting van een instituut voor de geluidsnormen. Brussel heeft zich daar altijd tegen verzet. Wij zijn bereid om eenduidige geluidsnormen af te spreken. Ik heb vastgesteld dat Brussel positief heeft gereageerd. Ik zal echter niet reageren, noch positief noch negatief, op een voorstel dat nog niet is gefinaliseerd.
Ik weet hoe delicaat dit dossier is. Men is er al jaren mee bezig. Het is belangrijk om elk voorstel te bekijken en te toetsen aan de verschillende uitgangspunten die we hebben geformuleerd. De Vlaamse Regering zal een uitspraak doen op het moment dat ze alle facetten heeft bekeken. Vermoedelijk zal op dat moment wel een vraag worden gesteld in het Vlaams Parlement.
Mijnheer de minister-president, ik dank u voor uw antwoord. Een oplossing zal pas efficiënt zijn als er een ommekeer in de huidige manier van denken tot stand komt. Dat wil zeggen dat er een wezenlijke reductie van het aantal vluchtbewegingen - en zeker 's nachts - op de luchthaven van Zaventem moet worden gerealiseerd.
Mijnheer de minister-president, ik sluit me aan bij de woorden van de wijze burgemeester van Zaventem en bij wat u hebt gezegd. Ook u bent een wijs man. Er moet een stabiel kader voor de luchthavenregio gecreëerd worden. De onzekerheid in verband met de milieuaspecten sleept nu al acht à negen jaar aan. De actiegroepen voor de noordrand en de oostrand laten er zich al zo lang mee in. Als lokale mandatarissen worden we voortdurend door de actiecomités bevraagd. Telkens de federale overheid het probleem van het banen- en routegebruik, het aantal nachtvluchten bespreekt, telefoneren de gewone burgers ons in paniek. Ze willen weten wat er zal gebeuren. Er is veel onzekerheid.
De bedrijven weten ook niet waar ze aan toe zijn. Dat is een probleem als ze willen investeren. Dat geldt niet alleen voor DHL. De hele expansie van de luchthaven hangt daaraan vast. We moeten onze verantwoordelijkheid opnemen en tijdens de volgende jaren, in overleg met de actiegroepen, de economische groepen en de gewesten, een stabiel juridisch kader creëren. De mensen wensen een evenwicht, maar ook duidelijkheid over de leefomgeving.
Zelfs mensen die al jarenlang in een gemeente wonen, klagen over lawaai. Ze weten niet wat er morgen en overmorgen zal gebeuren. Er heerst nog altijd onzekerheid in de regio. Mijnheer Glorieux, mijnheer Tavernier, dat heeft voor een deel te maken met het paarse wanbeleid van acht à negen jaar geleden. Gedane zaken nemen echter geen keer. Maar u moet ons dan geen lessen geven over wat er nu gebeurt.
Ik heb nog een allerlaatste, persoonlijke, bedenking. Als de beslissingen over de geluidsnormen niet opnieuw door de federale overheid worden genomen, zal er nooit een oplossing worden gevonden. Het spel tussen de Brussel en Vlaanderen zal dan systematisch aanleiding geven tot discussies. (Opmerkingen van de heer Joris Van Hauthem)
Ik ben inderdaad voor een herfederalisering van de geluidsnormen. Soms moet rekening worden gehouden met het beleid. De Heilige Geest leidt de kerk, maar de ervaring leidt de wereld. We moeten zorgen voor een stabiel kader. Zonder federale geluidsnormen is een duurzame oplossing voor Zaventem niet meer mogelijk.
Het incident is gesloten.