Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Peumans heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, vorige hebben we onder uw leiding een bezoek aan Den Haag gebracht. Die middag heeft minister Eurlings door middel van een brief aan de voorzitter van de Tweede Kamer een aantal verklaringen over de IJzeren Rijn afgelegd. Aangezien we zo over alle informatie over de stand van zaken aan Nederlandse zijde konden beschikken, is dit in mijn ogen een heel handig systeem.
Ik citeer even deze brief: "Met genoegen kan ik u melden dat Duitsland er onlangs mee heeft ingestemd dat we, naast het historisch tracé, in Duitsland ook de zogenaamde N280/A52-variant in de maatschappelijke kosten-batenanalyse voor de reactivering van de IJzeren Rijn meenemen." Hier is uiteraard een heel debat aan voorafgegaan. Aan Duitse zijde moet het onderscheid tussen de federale overheid en de deelstaten worden gemaakt. Blijkbaar houdt het deelstaatparlement van Noord-Rijnland-Westfalen de A52-variant als alternatief voor ogen. Dit alternatief houdt verband met het natuurgebied langs de Meinweg. De Nederlandse overheid blijkt evenwel een vragende partij te zijn. De Betuwelijn is immers een concurrentiële lijn die een verbinding met de haven van Rotterdam inhoudt. Die lijn zal op Duits grondgebied verder worden afgewerkt. De Duitse overheid voorziet niet verder in middelen om de IJzeren Rijn langs de A52 af te werken. Dat heeft veel met de verhoudingen tussen de deelstaten en de federale overheid te maken.
Minister Vervotte is in Nederland geweest en heeft een onderhoud over dit onderwerp gehad. De minister-president heeft onlangs een bezoek aan minister-president Balkenende gebracht. Ik weet niet of de IJzeren Rijn toen ter sprake is gekomen. Ik wil hier wel even citeren wat de minister-president tijdens de plenaire zitting van 16 mei 2007 hierover heeft verklaard: "Ik denk dat Nederland zich moet houden aan de uitspraak van het Internationaal Arbitragehof. Daaruit blijkt duidelijk dat het gaat om het gemoderniseerde historisch tracé" en "Ik zal het op de agenda zetten van het eerste overlegcomité. Er zal wat mij betreft een herbevestiging moeten komen van het federale standpunt, dat positief is ten opzichte van de IJzeren Rijn. Ik hoop dat de nieuwe federale regering na de verkiezingen heel duidelijk is in deze zaak en dat er uiteindelijk en zo snel mogelijk stappen vooruit worden gezet, op basis van de studies die dan grotendeels of helemaal klaar zullen zijn."
Mijnheer de minister-president, was u op de hoogte van de stappen die minister Vervotte in Nederland heeft gezet? Wat denkt de Vlaamse Regering over de IJzeren Rijn en over de studies die in dit verband worden verricht? Bent u geraadpleegd over of op de hoogte gebracht van het standpunt van minister Eurlings?
Minister-president Peeters heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik heb minister-president Balkenende bezocht. Tijdens dat gesprek zijn heel wat zaken, met inbegrip van de problematiek van de IJzeren Rijn, het historisch tracé en de alternatieve route langs de A52, aan bod gekomen. Ik heb uitdrukkelijk onderstreept dat het Internationaal Arbitragehof zich duidelijk over het historisch tracé heeft uitgesproken. Het is mogelijk varianten te onderzoeken. We willen in elk geval vooruitgang boeken.
Zoals de heer Peumans heeft verklaard, zijn er drie betrokken partijen, met name Duitsland, Nederland en België. De Vlaamse betrokkenheid betreft onder meer een aantal studies en opvolgingsvergaderingen op ambtelijk niveau. Het gaat hier om drie belangrijke studies. De vervoersprognose is op 8 juni 2007 opgeleverd. De kosten-batenanalyse zal tegen het einde van komende zomer worden afgewerkt. De spoortechnische studie zal eind september 2008 klaar zijn. Dat betekent dat een studie klaar is en twee studies nog lopen. Alle studies zullen echter nog in de loop van dit jaar worden gefinaliseerd.
We worden informeel op de hoogte gebracht en gehouden, ook van het bezoek van minister Vervotte aan haar Nederlandse collega.
Het is heel belangrijk dat de uitspraak van het Internationaal Arbitragehof wordt uitgevoerd. Bepaalde varianten, zeker die van de A52, zijn interessante elementen, waarover ook in Nederland en Duitsland wordt nagedacht. We kunnen die meenemen. Het is heel belangrijk dat we ook in dit dossier stappen vooruit zetten. We moeten op het juiste moment in alle duidelijkheid, met de kosten-batenanalyse en de spoortechnische studie in de hand, posities innemen. In de kosten-batenanalyse is de variant van de N280-A52 expliciet opgenomen. Laat ons afwachten wat de verdere voortgang is en welke elementen er door de studie worden aangebracht.
Mijnheer de minister-president, ik dank u voor uw antwoord. De enigen die nog belang hebben bij het concept van de IJzeren Rijn, zijn wij. Voor ons is dit vrij fundamenteel. De Nederlanders en Duitsers zullen binnenkort in het comité van onafhankelijke deskundigen wel een voorstel doen, maar de vraag is wat de kostprijs zal zijn. Zullen de spoorwegen bereid zijn om dat te betalen? Volgens mij is dit in geen enkel meerjarenprogramma opgenomen. Ik vrees dat we te sterk afhankelijk zijn van de goodwill van Nederland en Duitsland om die IJzeren Rijn van de grond te krijgen. De vraag is wat we als pasmunt kunnen gebruiken om de Nederlanders en Duitsers te overtuigen van het belang ervan.
De heer Vrancken heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik wil een andere benadering van het hoogst waarschijnlijk niet uitvoeren van de IJzeren Rijn poneren. Nederland ligt dwars en ook Duitsland uit bepaalde reserves. Voor deze stelling moeten we echter teruggaan naar 2001. Toen hebben de toenmalige ministers Stevaert en Dewael de NMBS aan Wallonië verkocht. Ik heb dit deze morgen al in de commissie voor Openbare Werken gezegd naar aanleiding van de nieuwe vervoersplannen van De Lijn. Vlaanderen betaalt via de 60/40-verdeelsleutel mee aan de Waalse projecten en de Waalse socialisten besturen al sinds jaar en dag met vaste hand de NMBS. Dat weten we. Dit heeft zijn repercussies op alles wat Vlaanderen met zijn spoorwegennet wil doen. Denken we maar aan de aanvankelijk starre houding van de NMBS om de sneltrams over haar sporen te laten rijden. Hetzelfde geldt voor de IJzeren Rijn. De Walen willen er niet van weten, en ik citeer uit Trends van 11 mei 2007: "De Waalse regering kant zich in een advies aan de Nederlandse provincie Limburg vierkant tegen de heropening van de IJzeren Rijn." Dat schreef Het Belang van Limburg enkele dagen eerder ook al. Ik lees verder: "Investeren in de historische treinverbinding tussen Antwerpen en het Ruhrgebied is volgens de Waalse regering weggegooid geld. De regering-Di Rupo vreest dat de IJzeren Rijn trafiek zal afsnoepen van de Montzenlijn."
Intussen blijken de Walen ook in Duitsland gelobbyd te hebben. Als we ervan uitgaan dat de IJzeren Rijn er niet komt, is er in de reactivering van lijn 20 van Hasselt naar Maastricht wel een alternatief terug te vinden. Dat is een alternatief dat niet veel geld moet kosten. Hiermee wordt ook automatisch de haven van Antwerpen ontsloten naar de Euregio en vooral naar het Ruhrgebied, wat belangrijk is voor Antwerpen en Limburg. Ook hier blijft Wallonië dwarsliggen omdat de lijn 20 in concurrentie komt met de befaamde Montzenlijn. Wallonië zal dus blijven dwarsliggen voor alles wat op Vlaams niveau gebeurt op het vlak van de spoorweginfrastructuur. Daarom pleiten we ervoor en durven we zelfs eisen dat de NMBS wordt gesplitst zodat Vlaanderen over zijn eigen middelen kan beschikken en de nodige investeringen kan doen.
De heer Sauwens heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister-president, ik was enige tijd geleden in Düsseldorf te gast bij de regering van Noord-Rijnland-Westfalen.
Ook daar beweegt het. Ik denk dat het ogenblik is gekomen om op beleidsniveau te overleggen met Rheinland-Westfalen en Nederland om na te gaan of er een consensus in zit. U weet dat in het regeerakkoord van de nieuwe federale regering een hoofdstuk over duurzame mobiliteit is opgenomen. In samenwerking met de gewesten wil de federale regering een aantal initiatieven inzake personenvervoer, maar ook goederenvervoer nemen. Het lijkt me dus het geschikte moment om tussen de drie rechtstreeks betrokken partners te overleggen om nadien dan het dossier op de tafel van de federale regering te leggen. De federale regering moet in de beheersovereenkomst met de NMBS op dat vlak eindelijk klare wijn schenken.
Mevrouw de voorzitter, collega's, ik wil er nogmaals aan herinneren dat er een uitspraak van de rechtbank is. Ik heb geen enkele aanwijzing dat de minister-president van Nederland die uitspraak naast zich neer zal leggen en zal zeggen dat we de IJzeren Rijn mogen vergeten.
Verder lijkt het me erg belangrijk dat de studies waarover we hebben afgesproken dat we hun conclusies zullen uitvoeren, zo snel mogelijk worden afgerond. In die studies worden een aantal alternatieven opgesomd. Op basis van die studies moeten we nagaan wat de beste oplossingen zijn.
Mijnheer Sauwens, op federaal niveau heeft minister Vervotte de stap gezet. Binnenkort zullen we weten wie op federaal niveau voor dit dossier bevoegd wordt. In elk geval zullen we overleggen met Nederland en Rheinland-Westfalen. Het is belangrijk dat we dat debat met facts and figures voeren. Het is niet eenvoudig, want er zijn budgettaire consequenties. Er zijn flankerende maatregelen nodig. Een tijdje geleden, toen ik nog minister van Openbare Werken was, heb ik de burgemeesters van een aantal Limburgse gemeenten op bezoek gehad om daarover te spreken. Dat alles zal geld kosten, en we moeten dat in rekening brengen.
Voor ons is de IJzeren Rijn essentieel. We moeten de juiste keuze maken voor het tracé en daar met de nodige daadkracht en consensus tussen de verschillende beleidsniveaus aan werken.
Mijnheer de minister-president, ik dank u voor het antwoord. We moeten de kosten-batenanalyse van de mogelijke tracés afwachten. In de laatste brief van minister Eurlings aan de Tweede Kamer staat dat het tracé zowel voor België als Nederland het bestuderen waard is omdat dit voor beide landen voordelen kan opleveren, zowel financieel als qua toekomstige mogelijkheden. Of het nu het historische tracé wordt dan wel de A52, is eigenlijk niet relevant. Wat wél relevant is, is dat er een goede ontsluiting van de haven van Antwerpen komt. Dat is het einddoel.
Het incident is gesloten.