Verslag plenaire vergadering
Verslag
Algemene bespreking
Dames en heren, aan de orde is het ontwerp van decreet over de premie kwalificerend werkplekleren voor ondernemingen en de leerlingenpremie alternerende opleiding.
De algemene bespreking is geopend.
Mevrouw Claes heeft het woord.
We kennen allemaal de problematiek van het levenslang leren. Studies tonen aan dat Vlaanderen achterophinkt en dat we sterker staan als we blijven investeren in levenslang leren. Dat blijft een belangrijke uitdaging, en we moeten die leercultuur natuurlijk versterken.
De start van het verwerven van competenties gebeurt in het onderwijs. ‘Goed begonnen is half gewonnen’, dat weten we, en dat geldt ook op de arbeidsmarkt. Wie een succesvolle schoolcarrière heeft en een diploma op zak heeft, die heeft gemiddeld sneller een job en heeft ook minder kans om in de werkloosheid te belanden. We zien dat van alle werkzoekenden in Vlaanderen 43 procent kortgeschoold is en 35,4 procent middengeschoold. Bij de groep die langer dan twee jaar werkloos is, is de helft kortgeschoold. Die ongekwalificeerde uitstroom vormt op dat vlak een enorm probleem. Dat heeft gevolgen voor de kansen op de arbeidsmarkt en ook voor de latere carrière.
Nu, gelukkig leren we niet alleen op de schoolbanken, maar ook op de werkvloer. Het alternerende of duaal leren kan zeker een boost gebruiken. Het blijft een interessante leervorm om ook al doende op de werkvloer competenties te verwerven. En zo blijven we de jongeren stimuleren om ervaring op te doen en dan de stap naar de arbeidsmarkt te zetten.
Het decreet dat vandaag voorligt, vereenvoudigt een complex kader van incentives, zowel voor de cursisten als voor de ondernemingen. En dat is voor onze fractie alvast een waardevolle bijsturing.
De premie kwalificerend werkplekleren voor ondernemingen en de leerlingenpremie alternerende opleiding zijn voor de leerlingen en de ondernemingen zeker een stimulans om in het systeem van alternerend leren te stappen en dit ook succesvol af te ronden. De premie is natuurlijk maar één element om de ondernemingen en de leerlingen aan te moedigen. Het staat natuurlijk nooit op zich. Maar met de huidige arbeidsmarktkrapte is het zeker een waardevol element. De mensen die hierin stappen, hebben daar alle belang bij.
Zoals ik eerder aangaf, hebben leerlingen die een diploma hebben, altijd een stapje voor om naar de arbeidsmarkt te trekken. De premie die nu voorligt, zal de ondernemingen alvast overtuigen om een werkplek aan te bieden en ook om de inzet van de mentor te compenseren. Voor onze fractie geldt alvast: hoe eenvoudiger, hoe beter en hoe aantrekkelijker.
Vlaanderen is bekend om zijn kmo's. Doorgaans hebben ze niet het personeel om zich bezig te houden met het uitspitten van waarop ze recht hebben, welke subsidies er bestaan, welke incentives er bestaan. Dit eenvoudige systeem geeft hun alvast extra kansen om daar een beroep op te doen.
Tijdens de bespreking van het ontwerp van decreet in de commissie vernamen we ook dat die premie nagenoeg automatisch wordt toegekend. Dat is alvast een stap voorwaarts. Hoe minder drempels, hoe minder administratieve rompslomp, hoe beter.
Tot slot wil ik nog opmerken dat het positief is dat de leeftijdsvoorwaarde werd geschrapt. Heel veel aanvragen werden immers geweigerd omdat de leerlingen te oud waren. Die drempel is nu ook weggewerkt, en daarmee volgt de minister het advies van de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor), de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) en het Vlaams Partnerschap Duaal Leren.
Kortom, onze N-VA-fractie steunt alvast deze vereenvoudiging en zal dan ook het ontwerp van decreet goedkeuren. Ik dank u.
De heer Verbeurgt heeft het woord.
Voorzitter, collega's, eerst en vooral gebiedt de waarheid mij te stellen dat ik mij bij de bespreking van dit ontwerp van decreet grotendeels baseer op het nauwkeurige werk van mijn voorgangster, mevrouw Gennez. En de komende weken zal ik dit nog vaker doen; dat zult u mij hopelijk vergeven.
Wat dit ontwerp van decreet betreft, is het zo dat wij in Vlaanderen te veel talent verliezen. De collega voor mij verwees er al naar. Er zijn vandaag te veel jongeren die uitvallen op de arbeidsmarkt, die geen kans krijgen, die onvoldoende sterk aan die arbeidsmarkt kunnen beginnen. Ik denk dat dat een van de grote uitdagingen is waar wij in Vlaanderen voor staan: we moeten talent beter omkaderen en ervoor zorgen dat talent ook tot een diploma of een kwalificatie leidt.
Wanneer er hier een ontwerp van decreet voorligt rond werkplekleren en alternerend leren, is het voor onze fractie belangrijk om te bekijken wat dit decreet concreet verandert en wat de impact zal zijn op het omkaderen van dat talent.
Er werd al naar verwezen: dit ontwerp van decreet is een enorme vereenvoudiging van de vele statuten en premies die er bestonden. Dat is een goede zaak, en dat steunen wij ook. Maar dan is de vraag voor onze fractie: is dit voldoende ambitieus, gaan we hiermee echt het verschil maken?
En dan zijn er twee zaken die ik hier heel expliciet wil benoemen. Ten eerste, de budgettaire neutraliteit. Dit ontwerp van decreet voorziet geen extra middelen. De minister heeft in de bespreking aangegeven dat, mocht hij merken dat de middelen onvoldoende zijn, hij altijd bereid is om te bekijken of er middelen kunnen worden toegevoegd. We waarderen dat engagement. Maar we hadden het gewaardeerd mocht men al bij aanvang ambitieuzer zijn geweest, mocht men dan reeds extra middelen hebben voorzien als een signaal aan het veld dat men er echt in gelooft en er vol voor wil gaan. Daar blijven wij toch wat op onze honger zitten qua ambitieniveau.
Ik kom tot mijn tweede punt, namelijk het feit dat het buitengewoon onderwijs wordt uitgesloten. Ook daar zegt de minister dat duaal leren in het buitengewoon onderwijs wel binnen dit statuut valt. Maar we weten allemaal dat duaal leren vandaag nog voor heel veel uitdagingen staat, dat het vandaag die groepen die door werkplekleren wel worden bereikt, niet bereikt. En dus is het voor ons niet de juiste keuze om buitengewoon onderwijs gewoon uit te sluiten. Bovendien vinden niet alleen wij dat, ook het veld maakt zich daar grote zorgen over. We roepen er dan ook toe op om daar veel minder strikt en wat ambitieuzer te zijn.
Dit in acht genomen, vinden wij het, zoals gezegd, een goede vereenvoudiging, maar missen wij toch wat ambitie om het talent in Vlaanderen echt te omkaderen. We zullen ons dus voorlopig onthouden op dit ontwerp van decreet. Ik dank u. (Applaus bij Vooruit, Groen en van Kathleen Krekels)
Collega, mag ik u bij dezen feliciteren met uw maidenspeech, die zeer snel volgde na uw eedaflegging. U hebt eigenlijk ook nauwelijks naar uw documenten of computer gekeken. Proficiat! (Applaus)
Mevrouw Vandromme heeft het woord.
Voorzitter, er is al heel wat gezegd geweest over het ontwerp van decreet dat hier vandaag op tafel ligt. Minister, uw voorganger, minister Crevits, had het ooit over het vinden van een nieuwe naam voor levenslang leren. Ze vond ‘LLL’ te veel lijken op opleidingen die soms ook BBB genoemd worden, en dat is dan vooral in andere sectoren. Ik denk dat we het er over eens kunnen zijn dat Vlamingen op vele vlakken bourgondiërs zijn, maar jammer genoeg niet op het vlak van professionalisering. Leergoesting kweken is alvast een eerste voorstel van alternatief in plaats van de LLL of de Levenslang Lerenlijn.
We hebben het hier vandaag over het ontwerp van decreet over kwalificerend werkplekleren voor ondernemingen en de leerlingenpremie alternerende opleiding. Ik denk dat het geen betoog hoeft, voorzitter, dat we dit ontwerp vanuit onze fractie zeker gaan steunen, vooral omdat er twee belangrijke zaken zijn. We gaan vooral vereenvoudigen en drempels wegwerken. Dat betekent dat we op die manier ook zuurstof geven aan het bouwen van bruggen tussen de arbeidsmarkt en het onderwijs. Maar we werken vooral ook aan zeer kwaliteitsvolle opleidingen en geven we incentives. Uit onderzoek blijkt dat dit echt wel werkt en dat mensen zich op die manier ook effectief gaan bijscholen. Bruggen bouwen is iets wat u heel goed kunt, minister, bruggen bouwen tussen arbeidsmarkt en onderwijs. De werkvloer moet de opleidingsvloer worden, meer dan het nu het geval is. De krapte op de arbeidsmarkt zorgt ervoor dat professionaliseren en bijleren heel vaak worden weggestopt. We zijn ervan overtuigd dat het belangrijk is om daarop te blijven inzetten.
Een goede communicatie zal in dezen ook zeer belangrijk zijn, want het is niet altijd eenvoudig om als eenmansbedrijf of als bedrijfsleider te weten wat er allemaal verandert, wat we hier allemaal beslissen in het Vlaams Parlement. Daar hebben we zeker de vraag om die communicatie heel strak te houden en ook de vinger aan de pols te houden. U hebt inderdaad aangegeven dat er gemonitord wordt en dat er gekeken wordt hoe alles verloopt. Maar, nieuwe collega Verbeurgt, u geeft aan dat we te weinig ambitieus zijn. Ik kan u al één zaak meegeven. Het is niet omdat er geen extra middelen bij een ontwerp van decreet zijn, dat dat gelijk staat met het niet ambitieus zijn. We gaan het monitoren en we houden de vinger aan de pols. We proberen om ook de meest kwetsbare leerlingen mee te krijgen. U weet dat ik daar in het verleden ook al vragen heb over gesteld. Ik denk dat we daar bondgenoot kunnen zijn. Maar dat betekent niet dat we niet ambitieus zijn. Het is duidelijk dat we dit ook zullen goedkeuren. (Applaus van Stephanie D'Hose)
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Minister, het is wel duidelijk dat u met dit ontwerp van decreet het deelnemen aan werkplekleren wilt stimuleren. En ook de Vlaams Belangfractie steunt die vereenvoudiging. Maar wat in het ontwerp van decreet is opgenomen, volstaat voor ons niet. We betreuren ten zeerste dat de beroepskwalificerende trajecten van de centra voor volwassenenonderwijs (CVO's) niet worden meegenomen. Om die redenen gaan we ons ook onthouden bij de stemming over het ontwerp van decreet.
De heer Ongena heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, enkele jaren geleden heeft het parlement een decreet Duaal Leren goedgekeurd. De verwachtingen waren toen hooggespannen. We keken naar Duitsland, waar dat een zeer succesvol iets is om ervoor te zorgen dat toch vooral jongeren sneller naar de arbeidsmarkt kunnen en dat ook bedrijven en ondernemingen die vooral technische profielen zoeken, eenvoudiger en sneller kunnen rekruteren. De eerlijkheid gebiedt ons, collega’s, om te zeggen dat de hooggespannen verwachtingen die we toen hadden, nog niet zijn ingelost. Nog niet, want we blijven natuurlijk in het systeem geloven. Maar we moeten toch vaststellen dat die verwachtingen nog niet ingelost zijn en dat we wat achterop blijven.
Daarom geloven we dat we met dit ontwerp van decreet alvast een stap in de goede richting gaan zetten, met toch een belangrijke vereenvoudiging op het vlak van premies. Ik denk en hoop dat meer eenvoud in die premies die goesting, zoals de collega’s ook al hebben gezegd, bij bedrijven en ondernemingen, en zeker ook bij die kleinere bedrijven, alleen maar gaat vergroten om toch in dat systeem te stappen . We zijn een land van kmo’s, en we merken zeker dat kmo’s en kleine zelfstandigen, zelfs eenmanszaken, vaak worstelen met een teveel aan formaliteiten en complexe procedures. Laat ons hopen dat we hun met dit decreet al voor een stuk tegemoetkomen, zodat ook die kleinere ondernemingen er gebruik van gaan maken.
Minister, tijdens de bespreking had ik enkele vragen gesteld, ook over de praktische uitvoering van het decreet. Ik ben blij dat er op verscheidene van die vragen toch echt wel voldoende antwoorden zijn gekomen, en vooral dat we toch wel verder kijken dan dit ontwerp van decreet. Ik denk dat dat echt belangrijk is. We zetten hiermee een stap, maar we zijn er nog niet. Willen we van duaal leren echt een succes maken, dan zullen we meer moeten doen. Daarom ben ik ook blij dat er verbetervoorstellen zullen worden uitgewerkt door het Vlaams Partnerschap Duaal Leren om dat systeem nog verder te kunnen versterken.
Minister, dat neemt niet weg dat ik nog enkele bekommernissen heb. Het lijkt me beter dat er een richtcijfer zou komen van het aantal stageplaatsen dat wordt vooropgesteld. Ik denk ook dat het echt wel belangrijk is dat we dit decreet ook gebruiken om opnieuw een promotie- en sensibiliseringscampagne op poten te zetten om de werkgevers, bij wie vaak de aarzeling zit, daadwerkelijk over de streep te trekken. We zullen dit ontwerp van decreet echter uiteraard goedkeuren, want het is zoals gezegd een stap in de goede richting, maar we vragen echt wel waakzaamheid. Men moet dit zeker blijven opvolgen, zodat we wel degelijk een succes kunnen maken van het systeem van duaal leren. (Applaus bij Open Vld en van Brecht Warnez)
Minister Brouns heeft het woord.
Collega’s, dank u wel voor de toch wel brede appreciatie voor deze vereenvoudiging en wat mij betreft versterking, om van de werkvloer de grootste school van Vlaanderen te maken en alle talenten alle kansen te geven via het werkplekleren. Die vereenvoudiging in de premies was inderdaad ook wel nodig. Daar is voldoende naar verwezen.
Kersvers collega Verbeurgt, ik kan u bevestigen dat we dat zeer nauwgezet zullen volgen. Het is vandaag zo dat er nog saldi zijn op die budgetten. Die zullen we eerst wegwerken. Er wordt vandaag een kleine 11 miljoen euro voor ingezet. We zullen dat nauwgezet evalueren. Ik heb vastgesteld dat u al een zeer geëngageerd lid van onze commissie zult zijn. U zult dat dus zeker doen. Als dat nodig is, zullen we dat wat mij betreft zeker ook versterken.
Er was ook nog een vraag over de soorten opleidingen. Die gaan we verder verfijnen in het besluit. Die lijst zal daar worden opgemaakt.
Collega Ongena, extra promo is natuurlijk nooit een overbodige luxe. Dat kan wat mij betreft dus ook zeker.
Wat duaal leren betreft, is er inderdaad ook in een evaluatie voorzien. We hebben samen met collega Weyts concrete verbetervoorstellen gevraagd aan het Vlaams Partnerschap Duaal Leren. Daar zullen we begin volgend jaar dus ook zeker op terugkomen.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
Dames en heren, aan de orde is de artikelsgewijze bespreking. (Zie Parl.St. Vl.Parl. 2022-23, nr. 1456/1)
– Artikel 1 tot en met 26 worden zonder opmerkingen aangenomen.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het ontwerp van decreet houden.