Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de strijd tegen grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld
Actuele vraag over de bescherming van slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag
Actuele vraag over de schrapping van de subsidie aan de KU Leuven door de minister
Verslag
De actuele vraag van de heer Danen werd initieel aan minister Weyts gesteld, maar wordt beantwoord door minister Demir.
De heer Danen heeft het woord.
Collega’s, minister, voorzitter, ik vertel niets nieuws als ik zeg dat er al jaren verhalen de ronde doen over grensoverschrijdend gedrag in onze hogeronderwijsinstellingen. En dat is bijzonder problematisch. Het gaat niet alleen over studenten, maar ook over personeelsleden die daarmee worden geconfronteerd.
Uit al die verhalen kunnen we besluiten dat men zich vaak niet gehoord voelt, dat men in de kou staat, zich niet geholpen voelt, kortom zich in de steek gelaten voelt. Men spreekt van een zwijgcultuur en een toxische sfeer. Aan ónze hogeronderwijsinstellingen.
Daarom hebben zij in 2018 het heft in handen genomen. Ze hebben een overeenkomst gesloten om grensoverschrijdend gedrag voor eens en voor altijd aan te pakken. Wat blijkt nu vier jaar later? Het werkt niet. Dat is niet wat ík zeg, dat blijkt uit een aantal onafhankelijke evaluaties.
Een van de onderzoekers zei het zo: “Ik stel vast dat de procedures die leidinggevenden gebruiken om grensoverschrijdend gedrag aan te pakken ter plekke worden uitgevonden.” Procedures worden ter plekke uitgevonden, kunt u dat geloven? Over zo’n belangrijke zaak denkt een leidinggevende: ‘Wat gaan we daar eens mee doen?’ En ondertussen tikt de klok. Het lijstje wordt elke dag langer. Daar word ik boos van en ik vind dat verschrikkelijk voor de slachtoffers.
Minister Weyts, u hebt aangekondigd dat u een paar dingen wilt doen. Maar ik stel vast dat het probleem vandaag door en door in de instellingen zelf zit. Het is dus geen rotte appel hier en daar die het probleem creëert, het gaat om een structureel probleem. En structurele problemen vragen structurele oplossingen.
Minister, wat zult u bijkomend doen om ervoor te zorgen dat er een echte omslag tot stand komt in onze hogeronderwijsinstellingen zodat die toxische cultuur tot het verleden behoort en dat slachtoffers niet meer in de kou blijven staan? (Applaus bij Groen)
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, collega's, ik wilde echt uit het diepste van mijn hart dat ik hier vandaag niet zou moeten staan, want dat zou betekenen dat de strijd tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag gestreden is. Maar dat is dus jammer genoeg niet zo en dat hebben we de voorbije week echt wel gezien. We hebben daarnet met de collega’s de zaak in verband met de verkrachting aan de KU Leuven achter gesloten deuren besproken.
Maar we hebben deze week nog zaken gezien. Een leerkracht die wordt lastiggevallen door haar directeur, die door hem wordt gestalkt. Bij jeugdverenigingen of bij sporters: een op de vijf Vlaamse sporters onder de 18 jaar krijgt te maken met grensoverschrijdend gedrag. Helaas, collega’s, horen we ook veel te vaak dat het lang duurt. Het duurt al jaren, er zijn al jaren geruchten, en toch werd er niet ingegrepen.
Daarom sta ik hier vandaag toch vooraan. Om te zeggen dat we dit als samenleving niet tolereren. Dat het wél de verantwoordelijkheid is van de onderwijsinstellingen, maar evengoed van andere sectoren. Denk maar aan de sport, de media, de cultuur. Daar moet het probleem ook ernstig worden genomen. Daar verwachten we ook dat er actief wordt opgetreden.
Het heeft nu wel degelijk lang genoeg geduurd om de procedures intern op punt te stellen. We verwachten dat er nu ook werk wordt gemaakt van een externe procedure, een extern meldpunt.
Minister, eind oktober 2020 lanceerde u een actieplan ter bestrijding van seksueel geweld. Dat zette stevig in op de ketenaanpak van sensibilisering, strafuitvoering en opvolging. Ook daar schieten we vaak te kort. Als we zien hoe lang sommige rechtszaken duren. Vier jaar aan een stuk! Minister, welke bijkomende stappen zult u zetten om dat seksueel geweld sneller en effectiever aan te pakken? (Applaus bij de N-VA)
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Minister, collega’s, seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag blijven een diepgeworteld en wijdverspreid probleem. Daarvoor is een heel brede aanpak in alle sectoren nodig. Daarbij moet het slachtoffer centraal staan. We zijn het aan alle slachtoffers verplicht daar een sereen debat rond te voeren. Deze week kwam de problematiek in het hoger onderwijs naar voren. In het verleden gebeurde dat al in andere sectoren. Recent nog. Terwijl het hoger onderwijs nu net een plek moet zijn waar jongeren op een veilige manier kunnen studeren. Waar ook personeelsleden veilig moeten kunnen doceren.
Het is niet dat er de voorbije jaren nog niets is gebeurd. Maar helaas blijkt telkens weer dat het niet genoeg is.
Minister, een melding doen of een klacht indienen vergt ongelooflijk veel moed van een slachtoffer. We zien dat de aangiftebereidheid nog altijd veel te laag is. We moeten op zoek gaan naar manieren om de drempels voor de slachtoffers te verlagen: drempels om klacht in te dienen, drempels om een melding te doen. Ik heb hier al meermaals opgeroepen om een extern meldpunt in te richten. Ik heb twee weken geleden nog een vraag gesteld aan de minister van Onderwijs. Blijkt dat er werk van wordt gemaakt en dat het er zal zijn tegen de zomer van 2023. Terwijl we het nu nodig hebben! Dat blijkt telkens weer.
Minister, hoe kunnen slachtoffers nog meer worden aangemoedigd om daadwerkelijk melding te doen van of een klacht in te dienen met betrekking tot grensoverschrijdend gedrag? Hoe kunnen we er ook voor zorgen dat ze dat in alle discretie kunnen doen? (Applaus bij cd&v en van Els Ampe en Jean-Jacques De Gucht)
Mevrouw Rutten heeft het woord.
Collega’s, deze voormiddag hebben wij achter gesloten deuren de weerzinwekkende casus van een verkrachting aan de KU Leuven besproken. We hebben beslist om het rapport van de regeringscommissaris publiek te maken. Ik vind het belangrijk dat jullie allemaal met eigen ogen kunnen lezen welke stappen er door de universiteit zijn gezet. Ik zal daar dus hier niet op terugkomen. Ik heb daar mijn eigen gedacht over. Ook over de verklaring van de minister denk ik dat het laatste woord nog niet is gezegd. Feiten zijn feiten, en af en toe is een sorry op zijn plaats.
Mijn vraag gaat over de subsidie van 1,4 miljoen euro voor de viering van zeshonderd jaar KU Leuven. Ik ga ervan uit dat dit in heel Vlaanderen zal worden gevierd. Het stond in de relancenota. Minister, het stond in uw startnota.
Minister, er lag een dossier klaar om naar de regering te gaan. Ik neem dus aan dat u hebt gepraat met de universiteit, dat u weet waar die investeringssubsidie voor zou dienen, en dat u tot vorige week dacht dat die 1,4 miljoen euro goed besteed zou zijn. We hebben allemaal in de pers gelezen dat u daar plots niet meer zo overtuigd van was. Ik vind dat heel vreemd, dat u als minister met 1,4 miljoen euro de ene dag zus kunt doen en de andere dag zo.
Minister, ik heb een vraag naar de inhoud, naar de rechtszekerheid, naar het vertrouwen van de Vlaamse overheid. Dat is heel belangrijk voor wie in dit land leeft, wil ondernemen en werkt. U vond dat tot vorige week een goed dossier, dat 1,4 miljoen euro waard was. Waarop hebt u zich gebaseerd? Waarom vond u dat goed besteed geld? Dat is mijn eerste vraag voor u, minister. (Applaus bij Open Vld)
U vond dat tot vorige week een goed dossier, dat 1,4 miljoen euro waard was. Waarop hebt u zich gebaseerd? Waarom vond u dat goed besteed geld? Dat is mijn eerste vraag aan u, minister. (Applaus bij Open Vld en Groen)
Minister Demir heeft het woord.
Collega’s, er zijn honderd verkrachtingen per dag in dit land en slechts een op de tien slachtoffers doet een melding bij de politie. Dat betekent dat wij allemaal, maar ook universiteiten, cultuurcentra, scholen, sportclubs en noem maar op, er niet in slagen om onze meisjes en jongens te verdedigen. En ja, dan vind ik het niet erg om sorry te zeggen tegen alle slachtoffers die we niet kunnen beschermen. Ik heb daar geen moeite mee.
Dat er nog drempels zijn waar slachtoffers niet overheen kunnen, heeft effectief te maken met een cultuurprobleem en met een mentaliteit. Het vraagt heel veel moed vooraleer een slachtoffer de stap zet om een melding te doen. Dat betekent ook dat we op de eerste plaats een slachtoffer moeten erkennen in zijn slachtoffer zijn en dat wil ook zeggen, collega’s, eender wie. Als je zaken in de kranten leest waarvan je zegt dat het niet klopt en dat je wel alles hebt gedaan wat je moest doen, dan vind ik het belangrijk voor elk slachtoffer dat op dat moment drie of vier dagen aan een stuk de kranten leest en dat misschien denkt dat het een aangifte wil doen … Maar als er dan op het einde van het stuk staat dat de instelling geen commentaar wenst te geven, dan voelt dat slachtoffer zich niet erkend en dan durft het de stap niet te zetten om een melding te doen. Daarom vond ik het belangrijk, collega’s, om te reageren.
Stilte is nooit goed. Ik heb gisteren gezien dat de VUB heel duidelijk heeft gecommuniceerd dat ze achter de slachtoffers staan en dat ze geen grensoverschrijdend gedrag dulden. We dulden dat vandaag niet en straks ook niet. We dulden dat nooit. Ik vind dat belangrijk. Dat gaat net over het signaal dat je aan slachtoffers in onze samenleving geeft: de erkenning van het slachtoffer zijn en zeggen dat we aan hun kant staan, meer niet.
Verder is een gezonde veilige omgeving op het werk, op de school, in de universiteit, in de sportclubs, in cultuurinstellingen en in de politiek bijzonder belangrijk. Dat ga je ook niet van de ene op de andere dag creëren. We zijn vandaag anno 2022 en dat betekent ook dat in al die sectoren een meldcode moet komen. We zijn aan het werken aan een meldcode voor seksueel geweld, voor kindermishandeling en voor intrafamiliaal geweld. Op die manier kan elk slachtoffer, maar ook bijvoorbeeld een professor of een turnleraar die ziet dat een kind te veel blauwe plekken heeft, ergens een melding doen.
We zijn ook aan het werken aan een extern meldpunt. Collega-minister Ben Weyts heeft bijzonder veel tijd en energie gestoken om iedereen daarvoor over de streep te trekken. Collega-minister Somers en ik hebben de opdracht gekregen om dat externe meldpunt voor grensoverschrijdend gedrag te installeren, niet alleen voor het onderwijs, maar ook voor sport, cultuur, jeugd en welzijn. Dat gaat heel breed.
Waarom is zo’n extern meldpunt belangrijk? Uiteraard zijn er in alle sectoren verhalen over grensoverschrijdend gedrag en alle sectoren moeten zorgen voor een veilige werkomgeving met behulp van hun interne reglementen en procedures. Ze moeten daarover duidelijkheid geven. Daarnaast is het ook belangrijk dat er een extern meldpunt komt, een objectief meldpunt waar slachtoffers naartoe kunnen gaan en hun verhaal doen. Dat is een extern orgaan dat niets te maken heeft met eender welke instelling.
We zijn nu met collega Somers aan het bekijken waar dat extern meldpunt moet komen, en wat dat moet doen. Wat moet dat doen? Het is nu ook gebleken, denk ik, en dat was ook duidelijk na de uiteenzetting, dat er een spanningsveld zit tussen een tuchtoverheid en een gerechtelijk onderzoek. Wat zit daartussen? Ik denk inderdaad dat een extern meldpunt ook over die zaken advies kan geven, over wat je in zulke gevallen moet doen.
In een extern meldpunt kan dat slachtoffer ook begeleid worden: hoe wil je daarmee omgaan? Kunnen we dat misschien ook anoniem doen? Ik denk dat die anonimiteit heel belangrijk is. Ik heb dat ook van verschillende collega’s gehoord. Wil het slachtoffer dat we de dader aanspreken? Wil het slachtoffer in gesprek gaan met de dader? Ik denk dat het zulke dingen zijn die we binnen dat extern meldpunt moeten gaan bekijken.
Daarnaast zijn we ook bezig met een traject rond grensoverschrijdend gedrag in het uitgaansleven. Ook dat is heel belangrijk. Ook daar hebben we gezien dat daar schrijnende toestanden voorkomen. En daarnaast is natuurlijk de bestraffing bijzonder belangrijk. Daar hebben we die zorgcentra na seksueel geweld voor, die ik destijds als staatssecretaris nog heb opgericht.
Het allerbelangrijkste bij slachtoffers, en dat hebben we ook in die zorgcentra gedaan, is altijd eerst het toedienen van zorg. Dat kan psychische zorg zijn, dat kan gaan over hoe we het slachtoffer opvangen. Maar daarnaast is het ook belangrijk dat de drempel heel laag is om een aangifte te doen, en dat er ook voldoende bewijsmateriaal is. Daar hebben die zorgcentra ook een heel belangrijke rol in, en ze doen dat ook. Want inderdaad, verkrachters moeten veroordeeld worden. Ik denk dat we niet meer aanvaarden dat verkrachters zomaar buitenwandelen bij een procedure.
Over die subsidies is er inderdaad heel veel gezegd. Ik denk dat het belangrijk is dat we goed omgaan met belastinggeld, want het gaat over veel geld. Dat is ook een misvatting geweest; men vroeg dan of dat geld voor een feestje is. Neen, het is een bezoekerscentrum, waarvan de totale kost zo’n 13 miljoen euro bedraagt, denk ik. Daarvan heeft de Vlaamse Regering gezegd dat ze ongeveer de helft zal betalen. Een deel zat ook bij Toerisme Vlaanderen.
Dit gaat ook over een ad-hocdossier. Het is dus niet zoals bij Energie, waar we reglementen hebben. Want ik denk dat ik een paar weken geleden een vraag had gekregen over waarom ik subsidies had verleend aan Engie. Wel, omdat dat voldoet aan het reglement. In dit geval gaat dat over een opportuniteitsoverweging, en het dossier was inderdaad klaar. Maar ik heb het even on hold gezet omdat ik het wel belangrijk vond dat die duidelijkheid er moest komen. We gaan nu ook in de loop van de komende weken verder bekijken hoe we daarmee omgaan in de schoot van de regering.
De heer Danen heeft het woord.
Bedankt. Slachtoffers mogen nooit in de kou staan. Maar wat blijkt? De laatste jaren stonden ze maar al te vaak in de kou. Er moet een laagdrempelig meldpunt zijn, intern maar ook extern. Maar dat is natuurlijk niet voldoende. De vraag is wat er gebeurt in dat meldpunt. Wat is daar aan de orde? En vandaag zien we op veel plekken dat er veel te weinig gebeurt. Vaak moeten slachtoffers maanden wachten voordat ze weten wat er gebeurt of niet gebeurt, en soms horen ze nooit nog iets. Je moet je eens voorstellen wat een ondraaglijk lijden dat moet zijn: je hebt een melding gedaan, en vervolgens hoor je daar jaren niets van. Dat zou toch vermeden moeten worden.
Maar het is natuurlijk ook belangrijk dat we preventief optreden, minister. U spreekt zelf, en ik heb dat daarstraks ook gedaan, over een toxische sfeer, een sfeer waar wel wat dingen kunnen die misschien niet helemaal oké zijn. Maar iedereen doet het daar, dus dat is allemaal het grote probleem niet, vindt men. Wel, als er zo’n sfeer heerst, dan moet dat echt ophouden. Dat is natuurlijk het allermoeilijkste om aan te pakken, maar mijn vraag aan u is wat u zult doen om preventief ervoor te zorgen dat we in de toekomst geen of zo weinig mogelijk slachtoffers zullen kennen? (Applaus bij Groen)
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, u toonde net aan dat er zaken bewegen, maar volgens mij nog niet snel genoeg. Die slachtoffers moeten nog veel meer ondersteund worden. De Family Justice Centers (FJC’s) spelen daar trouwens ook een zeer belangrijke rol in, samen met het nieuwe externe meldpunt. De drempel om de aangifte te doen, moet echt naar omlaag. Verder is de sensibilisering binnen de verschillende sectoren ook heel belangrijk. We moeten onze kinderen en jongeren ook weerbaar maken en aanleren hoe ze kunnen omgaan met dit soort van gedrag.
Ik sprak daarnet over het actieplan seksueel grensoverschrijdend gedrag. Hoe staat het met de evaluatie daarvan? Zult u ook aan uw collega’s vragen om dat versneld uit te rollen en ook om nieuwe acties te gaan voorzien?
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Voorzitter, ik wil ingaan over hoe preventief opgetreden kan worden tegen daders. Want in Zorg en Welzijn hebben we ook gezien dat er vaak onvoldoende preventief werd opgetreden. Het is eigenlijk elke keer hetzelfde. Ofwel is er nog geen strafklacht neergelegd en kan er nog niet opgetreden worden, ofwel is er het strafrechtelijk onderzoek dat anders mogelijk in gevaar komt. Voor mij is het heel helder. Ook instellingen, ook voorzieningen hebben de plicht om die veiligheid te garanderen. Of dat nu gaat over een woonzorgcentrum, kinderopvang of over een universiteit, als er personeel is dat die veiligheid in gevaar brengt, dan moet er opgetreden worden. Punt.
Minister, ik heb al herhaaldelijk op tafel gelegd dat er meer nood is aan informatiedoorstroming vanuit de parketten, maar ik denk ook aan overleg met de parketten over hoe er ondertussen toch preventief opgetreden kan worden. Want niks doen voor de duur van het onderzoek, brengt natuurlijk anderen in gevaar. Dat is ook een slag in het gezicht van het slachtoffer. Mijn bijkomende vraag is: welke maatregelen kunnen er nog genomen worden om de veiligheid lopende een strafrechtelijk onderzoek te garanderen? (Applaus bij cd&v)
Mevrouw Rutten heeft het woord.
Minister, we horen u hier vandaag gepast genuanceerd en met aandacht voor het slachtoffer. In de verkrachtingszaak van de KU Leuven heeft de instelling – en dat is vanmorgen glashelder gebleken – op elk moment de kant van het slachtoffer gekozen om ervoor te zorgen dat die dader veroordeeld kon worden, met bewijsmateriaal. Dank u wel dus voor uw sorry. Na dit slachtoffer, na alle slachtoffers denk ik, minister, dat een sorry heel ruim begrepen mag worden met betrekking tot het in het wilde weg verklaringen afleggen in een delicate zaak.
Wat uw tweede punt betreft: gaat u dit dossier op de tafel van de regering leggen? Want het is klaar. Wat Vlaanderen niet verdient is een minister die als een Romeinse keizer zegt: ‘Het ene moment vind ik dat het kan en het volgende moment vind ik dat het niet kan.’ Minister, uw bevoegdheid Toerisme en de beslissing om dat geld toe te kennen heeft in dezen niks te maken met de zaak waar we vanmorgen achter gesloten deuren over gesproken hebben. Maar u wou duidelijkheid. U hebt duidelijkheid gekregen. U hebt heel de commissievergadering meegevolgd. Eigenlijk zou het logisch zijn dat u nu zegt dat u dit dossier ter beslissing voorlegt aan de Vlaamse Regering. (Applaus bij Open Vld, cd&v en Groen)
De heer Van Rooy heeft het woord.
In woorden tilt elke partij hier terecht zeer zwaar aan een verkrachting. Ik kan echter alleen maar vaststellen dat geen enkele federale regeringspartij er ook voor gezorgd heeft dat verkrachters in dit land ook effectief zware straffen krijgen. Ik denk aan Julie Van Espen, ik denk aan de groepsverkrachters recent die ervan afkwamen met een opstelletje. Dit gezegd zijnde, minister Demir, proficiat met uw vindingrijkheid om als minister van Justitie te communiceren dat u als minister van Toerisme voorlopig een subsidiebedrag voor de KU Leuven schrapt, ook al is dat natuurlijk niet zo moeilijk wanneer niet minder dan drie N-VA-ministers in het totaal 5,8 miljoen euro aan subsidies uitdelen voor een feest ter ere van zeshonderd jaar KU Leuven.
Minister Demir, ik heb hier goed geluisterd. U hebt alweer een zogenaamd ‘Zuhalleke’ gedaan, vernemen wij. Geniet u wel steun van de rest van de regering? Wordt u nog wel gesteund door uw coalitiepartners Open Vld en cd&v? (Applaus bij het Vlaams Belang)
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Collega’s, de verschrikkelijke verhalen blijven komen. Er is duidelijk een probleem met grensoverschrijdend gedrag in ons hoger onderwijs. Gelukkig zijn er ook enkele signalen dat het probleem eindelijk au sérieux genomen wordt. Ik denk aan de strafklacht die werd ingediend door de VUB na meldingen van ernstig grensoverschrijdend gedrag. Maar ik blijf het bijvoorbeeld wel onbegrijpelijk vinden dat een universiteit zoals de KU Leuven vier dagen wacht om te communiceren nadat een van zijn proffen is veroordeeld voor verkrachting.
Er is dus nog altijd een probleem met de interne afhandeling van klachten. Ja, er is een zwijgcultuur waarin de stap om collega’s aan te geven te groot is. Ja, er zijn machtsverhoudingen waarbij het als student ongelooflijk intimiderend is om een klacht in te dienen tegen iemand die je carrière eigenlijk kan maken of kraken. Ik wil vandaag dus vooral deze oproep doen: zorg dat het externe meldpunt er nu heel snel komt. De zomer is te laat. Er valt echt geen dag meer te verliezen om ervoor te zorgen dat studenten de veilige omgeving krijgen waar ze recht op hebben. (Applaus bij Vooruit, Groen en de PVDA)
Mevrouw Vandecasteele heeft het woord.
Ik wil beginnen met te zeggen dat we er niet snel aan mogen voorbijgaan dat deze dader, deze prof, effectief veroordeeld is. Dat is zeer belangrijk, want we weten dat er maar in de helft van de zedenfeiten effectief een veroordeling komt. Dat is dus zeer belangrijk.
We weten dat studenten en doctorandi vandaag op vele plaatsen in ons onderwijs blootstaan aan machtsmisbruik en grensoverschrijdend gedrag. Ze hebben het gevoel dat ze grensoverschrijdend gedrag moeten aanvaarden om te kunnen vooruitkomen. De vraag is nu: pakken we dat hier effectief goed aan? Wil deze Vlaamse Regering een einde maken aan dat machtsmisbruik en dat grensoverschrijdend gedrag? En dan stel ik vast, minister Demir, dat u zegt dat u werk maakt van een extern meldpunt, dat er tegen de zomer van 2023 zou moeten komen. Maar die vraag naar een extern meldpunt is er al sinds 2018. Al in 2018 heeft minister Crevits in de toenmalige Vlaamse Regering, samen met de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR), een charter gemaakt waarin stond dat er een centraal meldpunt moest komen.
Mijn vraag is hoe het in godsnaam komt dat we al vier jaar wachten op zo’n centraal meldpunt, waarvan al vier jaar duidelijk is dat het er moet komen, en dat men nu nog zegt dat het er in de zomer van volgend jaar zal komen? Het moet er vandaag zijn. Mevrouw Schryvers, u stelt dezelfde vraag, maar uw partij zit wel in deze Vlaamse Regering. Hoe komt het dat het vier jaar duurt? Dat is ook uw verantwoordelijkheid! (Applaus bij de PVDA, Groen en Vooruit)
Minister Demir heeft het woord.
Dank u, collega’s, voor de verschillende tussenkomsten. Ik vind dat het niet over mij gaat in dit dossier, maar ik hoor toch wel dat sommige collega’s het hebben over ‘een Zuhalleke doen’.
We zitten met een probleem in onze samenleving, en als ‘een Zuhalleke doen’ betekent dat ik mijn schouders niet ophaal, dat ik niet blijf zitten, dat ik niet aanvaard dat hierover niet gesproken kan worden, dan is dat maar ‘een Zuhalleke doen’. Maar dat interesseert mij niet. Wat mij wél interesseert is dat wij effectief met een probleem zitten. En of dat nu gaat over scholen, universiteiten of cultuurcentra – heel het debacle met Jan Fabre –, we hebben de afgelopen jaren een aantal zaken gezien in verschillende sectoren. Ja, ik ga altijd blijven reageren. Ja, ik ga altijd vragen om slachtoffers een signaal te geven. Gewoon het signaal: wij aanvaarden dit niet! Niet meer! (Applaus bij de N-VA en cd&v)
Dat is het enige wat ik wil. Meer vraag ik ook niet. Ik vind het belangrijk dat eender wie, of het nu een directeur is, of een werkgever van een of andere multinational, of iemand van een universiteit, dat zegt. Daar hebben wij allemaal nood aan. En wij niet alleen. Slachtoffers en studenten hebben daar nood aan, en assistenten en proffen. Dat is het minste wat je kunt doen. Ja, sorry. Ik zeg inderdaad sorry omdat ik vind dat wij falen. Als er in dit land honderd verkrachtingen per dag zijn, en als er vandaag maar een op de tien een melding doet, dan falen we collectief. Dan zeg ik tegen die ouders, tegen die slachtoffers, die meisjes en jongens die slachtoffer zijn van een dader, van een verkrachter: sorry. Sorry dat ik niet heb kunnen doen wat u van ons verwacht. Ik vind dat we dat met z’n allen toch wel mogen zeggen.
Drie: preventief optreden tegen daders. Daarom ook zullen we die meldcodes in alle sectoren introduceren. Preventief optreden betekent ook dat elk bedrijf, elke sportclub, elke kinderopvang enzovoort er zelf voor moet zorgen dat daar een cultuur heerst waarin er serieus wordt omgegaan met een klacht: wij nemen dit au sérieux, wij gaan daarmee aan de slag.
Mevrouw Schryvers, ik ben het volledig met u eens als u zegt dat niets doen geen optie is. Daar ben ik het volledig mee eens.
Collega De Vreese, het actieplan wordt inderdaad op dit moment geëvalueerd. Ik heb ook aan alle ministers gevraagd om nieuwe acties te ondernemen zodat we het actieplan kunnen updaten. Ik denk dat dat belangrijk is. We zullen ook een aantal acties voeren die heel specifiek gericht zijn op het uitgaansleven. Ik kijk ook naar kwetsbare personen. Collega Schryvers heeft daarover in het verleden verschillende tussenkomsten gehouden. Ook daarvoor zullen we extra acties aanleveren.
Wat het extern meldpunt betreft: inderdaad, alles duurt lang in dit land, maar we hebben geen tijd meer te verliezen. We waren daar voor de zomer al mee begonnen, omdat we het niet alleen voor het onderwijs wilden inrichten. Ik denk dat het initieel de bedoeling was om enkel een meldpunt op te richten voor Onderwijs, maar we hebben beslist om het veel breder te doen en ook Sport, Cultuur, Media en Welzijn erbij te betrekken. Daarom ben ik, samen met collega Somers, gemandateerd om dat op te richten, een meldpunt waar slachtoffers terechtkunnen om een melding te doen maar waar ze ook onmiddellijk de nodige zorg kunnen krijgen. Want daar blijf ik bij: dat is het allerbelangrijkste. Het allereerste dat men moet doen is zorg toedienen.
Het subsidiedossier komt ook vrijdag nog niet voor de regering, mevrouw Rutten. Ik heb ook in dit geval niets gedaan dat we in het verleden niet hebben gedaan. Met Pukkelpop hebben we op dezelfde manier gereageerd: we hebben toen ook gezegd dat we even zouden wachten. Met 3M hebben we dat ook gedaan. We gaan eerst kijken hoe de vork in de steel zit. Collega Danen en andere collega’s hebben gezegd dat er toch wel heel wat vragen zijn vanuit de samenleving. Maar stel dat ik vrijdag, zonder ons daar eerst over bevraagd te hebben, zonder boe of bah, gewoon zou beslissen om dat nu al te doen: neen, ik vind niet dat het zo werkt. Dit is een opportuniteitsdossier: 600 jaar KU Leuven. En uiteraard zullen wij dan ook in de schoot van de regering bekijken wat we daarmee doen. Zoals ik daarstraks heb gezegd, geldt voor sommige subsidies een reglement, of men dat leuk vindt of niet. Ik heb daarstraks ook gezegd dat ik het helemaal niet tof vind wat Engie doet, maar ik kan dan niet zomaar beslissen om geen subsidies te geven. Neen, het dossier voldoet aan de criteria van het reglement en dus moet ik die subsidies geven. Het enige wat ik gevraagd heb, is wat bedenktijd. Ik heb gezegd dat ik even tijd nodig heb voor dit dossier. Uiteraard zal dat dossier opnieuw aan bod komen; dat zal een kwestie van een aantal weken zijn, denk ik.
De heer Danen heeft het woord.
We hebben hier al vaak gestaan om het probleem in het hoger onderwijs aan de kaak te stellen. Vroeger dachten we wel eens dat het ging om hier of daar een rotte appel, maar dat is niet het geval. Het gaat om een structureel probleem. En als we niet doortastender optreden, gaan we het probleem ook niet kunnen oplossen. Als men denkt dat men het grote probleem kan oplossen door hetzelfde te doen, dan zal dat niet gebeuren. Ik verwacht dus van deze regering snellere en doortastendere maatregelen. (Applaus bij Groen en Vooruit)
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, als u een ding hebt bereikt met dat ‘Zuhalleke’, dan is het dat u iedereen hebt wakker geschud. Ik denk dat we – mijn fractie en ikzelf maar ook heel veel mensen hier vandaag in de zaal – alle moeite gaan doen om iedereen ook wakker te houden. Ik denk dat ieder van ons hier in de zaal ook eens diep in zichzelf moet kijken: heb ik wel altijd opgetreden op het moment dat ik op de hoogte was van grensoverschrijdend gedrag?
Dat, mensen, is hetgeen wij zullen moeten doen. Elk van ons, in elke sector. Binnen de overheid, maar ook bij de privébedrijven, ook in de media, cultuur, sport. Dat we allen samen dat signaal geven, dat we dat grensoverschrijdend gedrag niet dulden. Het is niet van deze tijd, nooit. (Applaus bij de N-VA)
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Grensoverschrijdend gedrag is inderdaad een diepgeworteld en een wijdverspreid probleem dat een hele brede aanpak vraagt. Eerst naar de slachtoffers, die moeten goed voelen dat wij allemaal aan hun kant staan. Seksueel misbruik, grensoverschrijdend gedrag heeft een enorme impact op elk slachtoffer, op iedereen die het meemaakt en het vraagt veel moed om een melding te doen of om een klacht in te dienen. We moeten ervoor zorgen dat we de drempel daartoe voor de slachtoffers verlagen. We moeten natuurlijk ook zorgen voor vervolging van de daders, een kordate bestraffing vanzelfsprekend ook. Voor alle anderen: zorgen voor veilige omgevingen, zeker wanneer er sprake is van machtsrelaties en wanneer er al signalen zijn dat er bepaalde zaken mislopen.
En verder, die cultuuromslag, ook die is zo nodig. Collega’s, er is nog heel veel werk aan de winkel op veel terreinen. (Applaus bij cd&v)
Mevrouw Rutten heeft het woord.
Minister Weyts heeft daarnet in de commissie gezegd dat als de universiteit in 2018 een ‘Zuhalleke’ had gedaan, een cri du cœur, uit het hart had gesproken wat wij allemaal voelen, allemaal, minister, als moeder, als mens, als vader, als broer, als de universiteit dat had gedaan, dat de dader vandaag vrijuit was gegaan, dat er geen bewijs was geweest.
Dus bespaar mij uw emotionele oproep. U bent minister. En een minister, zeker een minister van Justitie, die moet de rechtstaat naleven, minister. En als u vindt dat u dat niet moet doen, dan moet u geen minister zijn. Dan wordt u burger en dan kunt u zeggen wat u wilt. (Opmerkingen van minister Zuhal Demir en bij de N-VA)
Drie, uw zaak heeft niets te maken met de subsidies zoals bij 3M of bij Pukkelpop. Hier is het de minister van Toerisme die dit tot vorige week een goed idee vond, die nu tegen de minister van Justitie zegt dat ze zich nog eens gaat bedenken. Wel, dat past in de lijn van vergunningen die van de ene op de andere dag worden ingetrokken, groenestroomcertificaten die van de ene op de andere dag verdwijnen, omdat de minister het in haar hoofd krijgt om dit niet meer te doen. En dat kan niet. (Applaus bij Open Vld, het Vlaams Belang, Groen en Vooruit)
De actuele vragen zijn afgehandeld.