Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de beslissing van De Lijn om de bestelling van nieuwe trams opnieuw te gunnen aan het Spaanse CAF en de gevolgen voor de werkgelegenheid bij Bombardier Brugge
Verslag
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister, het is hard aangekomen in Brugge. Het is vooral hard aangekomen bij de werknemers van Bombardier Brugge, en het is vooral hard aangekomen bij de gezinnen waarvan de man of de vrouw werkt bij Bombardier Brugge. De beslissing is definitief gevallen: Bombardier Brugge grijpt definitief naast het order, het grootste order ooit trouwens, van De Lijn. Het monstercontract van 146 trams ter waarde van 295 miljoen euro gaat naar het Spaanse CAF en niet naar Bombardier Brugge.
De voorstellen van CAF en Bombardier waren blijkbaar gelijkwaardig maar de prijs gaf, volgens de beslissing, de doorslag. Ik zou ook graag willen weten wat het prijsverschil juist was.
Er zouden ook een aantal afspraken zijn gemaakt tussen Bombardier en CAF over een commerciële samenwerking, alhoewel daar niets over op papier staat en er nog niets over is beslist. Zelfs de directie van Bombardier Brugge weet er niets van en was heel bondig in haar commentaar.
Bombardier zou de opdracht krijgen voor het ombouwen van 54 of 47 – ik ben het getal kwijt – hermelijntrams uit Antwerpen. Ook daarover staat er nog niets op papier en is het contract nog niet getekend.
Dit alles maakt voor mij duidelijk dat het gaat om een troostprijs voor Bombardier Brugge en dat men vanuit De Lijn, en misschien ook vanuit de Vlaamse Regering, probeert om de pil wat te verzachten voor de werknemers bij Bombardier. Het zou gaan om werkgelegenheid voor 10 tot 15 personen gedurende enkele jaren. Het is ook niet duidelijk hoe het staat met de aangekondigde ontslagen en met het order van de NMBS.
Minister, ik kreeg graag van u toelichting bij de beslissing van De Lijn.
De heer Landuyt heeft het woord.
Ik wil vooreerst de Vlaamse Regering danken voor de samenwerking. De minister-president heeft ervoor gezorgd dat zowel het federale niveau, het Vlaamse niveau als het gemeentelijk niveau is samengekomen om tegenover de Europese directie één houding aan te nemen.
In die vergadering was het echter al duidelijk dat er een en ander zou kunnen mislopen met De Lijn, omdat de Europese directie in alle openheid zei niet veel te hebben gemerkt van de nieuwe oefening die De Lijn moest doen na de interventie van de Raad van State. Op dat vlak waren ze dus een beetje ontgoocheld. Eigenlijk, in alle openheid, kunnen we ook niet anders dan ontgoocheld zijn in de definitieve beslissing. Voor het eerst zal op de tram van De Lijn stappen immers anders zijn: het is niet meer op onze tram, maar op een Spaanse tram. Keizer Karel zou dat misschien goed vinden, maar wat ons betreft, is dat toch wel een nieuw gegeven. Men is er binnen de spelregels niet in geslaagd om de grootste bestelling van De Lijn toe te kennen aan onze grootste specialist in Vlaanderen, zo niet in Europa, met name Bombardier. Dat blijft in feite een pijnlijke vaststelling.
Minister, ik verneem via de berichtgeving in de krant dat u het maximale binnen de wettelijke mogelijkheden hebt gedaan om te redden wat te redden viel inzake werkgelegenheid, en dus ook inzake specialiteit. Vandaar ook mijn vraag: wat is dat maximale? Hoe hebt u dat aangepakt en hoe garandeert u dat de zogenaamde troostprijs, die nog een beetje onduidelijk is, maximaal zal betekenen dat we nog een paar gezinnen kunnen redden van het probleem?
Minister Weyts heeft het woord.
Ik wil eerst zeggen dat er naar aanleiding van de procedure voor de Raad van State een uitgebreider en beter gemotiveerd gunningsverslag werd opgemaakt, ook op basis van een onafhankelijke second opinion, wat de inschatting van de onderhoudskosten betreft. Dat leidde juridisch-technisch tot slechts één mogelijk resultaat, namelijk de gunning aan CAF. Voor kwaliteit scoorden beide gelijk, maar qua prijs was er een zeer groot, manifest verschil, voor de bouwkosten alleen 12 miljoen euro verschil en voor de hele levensloop van de trams 25 miljoen euro verschil. De raad van bestuur van De Lijn heeft op basis daarvan, unaniem trouwens, dus alle vertegenwoordigers, inclusief die van de vakbonden, gekozen voor de toekenning van het contract aan CAF. Men heeft eigenlijk die beslissing als een goede huisvader genomen. Juridisch-technisch kon men geen andere beslissing nemen.
We hebben bovendien ook al het mogelijke gedaan, binnen het wettelijk kader, om maximaal de werkgelegenheid te kunnen vrijwaren. Enerzijds hebben we zelf gewogen en gepleit voor een overeenkomst tussen Bombardier en CAF met betrekking tot enige onderaanneming, waarbij Bombardier toch een deel van de werkzaamheden op zich zou nemen en dus een deel van het contract in de praktijk zou uitvoeren, zodat er ook qua tewerkstelling een positief effect zou zijn in Brugge. In functie van die onderhandelingen hebben we in de raad van bestuur van De Lijn trouwens enkele keren de gunningsbeslissing uitgesteld, net om maximaal druk te zetten en ervoor te zorgen dat die onderhandelingen tot een resultaat zouden leiden. Ondertussen zijn de documenten tussen de beide constructeurs zo goed als rond en worden die momenteel door de beide juridische diensten geverifieerd. Men heeft een beslissing genomen. Er wordt nu een standstill van twee weken gerespecteerd. Die moet dienen om ook die overeenkomst te officialiseren en opnieuw maximaal druk te zetten op de beide partners, op de beide partijen.
Mijnheer Sintobin, daarnaast hebben we ook formeel de beslissing genomen met betrekking tot de koppeling van de Hermelijntrams. De gunning is door de raad van bestuur beslist. Er is een factuur van 23 miljoen euro. Dat zorgt voor tewerkstelling bij Bombardier Brugge. Die werkgelegenheid is zelfs vrijwel evenwaardig aan die in de situatie waarin we de nieuwe trams zouden hebben gegund aan Bombardier, want in de praktijk zou dat ervoor hebben gezorgd dat enkel de eindassemblage in Brugge zou hebben plaatsgevonden. Dat zou ook maar voor 10 procent van de contractwaarde zijn geweest, en dus voor 20 à 25 vte’s. Inzake de koppeling van de Hermelijntrams kunnen we zeggen dat het gaat om een contract ter waarde van 23 miljoen euro, dat zeker 15 jobs oplevert.
Ik denk dus dat we in dezen binnen het wettelijk kader maximaal als een goede huisvader zijn opgetreden, bezorgd voor de werkgelegenheid in Vlaanderen.
En je kunt het resultaat bekijken als iets negatiefs. Wel, we hebben het maximaal positieve gehaald uit een negatieve situatie.
Minister, u verschuilt zich achter het principe van goede huisvader en achter het juridisch-technische aspect. Ik ken ook wel de Europese aanbestedingsregels.
U hebt het over een overeenkomst tussen CAF en Bombardier. Ik wil u wijzen op een persbericht van de directie van Bombardier Brugge, die zelf zegt dat er absoluut nog geen overeenkomst is en dat er absoluut nog geen contract is wat betreft de ombouw van de Hermelijntrams uit Antwerpen.
U zegt dus maar wat, want er staat nog niets van op papier. Het is jammer dat ik dit moet zeggen. Het heeft niets te maken met negatief zijn. Dit is de kroniek van een aangekondigde dood, omdat Bombardier geen visie heeft op een duurzame toekomst in Brugge.
En waar ik, met mijn simpel, gezond boerenverstand, en vele mensen met mij niet bij kan, is dat een subsidieslurpend bedrijf zoals De Lijn, dat jaarlijks 1 miljard euro belastinggeld krijgt, ervoor zorgt dat er jobs weggaan uit Vlaanderen. U hebt het over Europese aanbestedingsregels. Welnu, het is aan ons politici, hier, op het federale niveau en in Europa, om die regels te veranderen. Het principe van de nationale voorkeur bij dergelijke orders moet gelden! (Applaus bij het Vlaams Belang)
Collega’s, ik wens niet mee te stappen in het zuiver negatieve. (Opmerkingen van Bruno Tobback)
De heer Tobback doet weer lastig. Maar gaat u rustig verder, mijnheer Landuyt.
Ik wens te benadrukken dat wij niet zomaar willen meestappen in het negatieve. In deze situatie zijn er duidelijk positieve stappen gezet. Alleen hoop ik dat in de overeenkomst die er zal moeten komen tussen CAF en Bombardier – want zo heb ik het begrepen – de druk maximaal zal worden gehouden op tewerkstelling richting Vlaanderen, richting Brugge.
Verder noteer ik wat betreft de bestelling van de aanpassing van de koppeling van de Hermelijntrams dat er een formele beslissing van gunning is. Je kunt dat moeilijk slecht nieuws noemen. Daarmee ben ik het volledig eens.
Ten slotte hoop ik dat men er bij de eindaanbesteding, de toewijzing, maximaal juridisch-technisch over zal waken om de druk op de verhouding tussen CAF en Bombardier hoog te houden.
Als ik goed geïnformeerd ben, is de les voor de toekomst dan toch wel dat de aanbesteding van de NMBS iets venijniger en beter is richting druk op tewerkstelling in Vlaanderen.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, ik denk dat iedereen hier aanwezig het een jammerlijke zaak vindt dat die bestelling van 146 trams niet kan worden gegund aan Bombardier, maar wel aan CAF. We zijn nu eenmaal gebonden aan de Europese regelgeving, de Europese wetgeving. Ik ga ervan uit dat de raad van bestuur dat heel nauwkeurig heeft nagekeken en dat men niet anders kon beslissen dan die gunning aan CAF te geven.
Het is wel een goede zaak dat er een commerciële samenwerking zal zijn tussen de twee bedrijven, tussen Bombardier en CAF. Ik ga ervan uit dat die commerciële samenwerking ook wel zal zorgen voor de nodige tewerkstelling.
Het is ook positief dat de 53 Antwerpse Hermelijntrams bij Bombardier zullen worden omgebouwd. Ik ga ervan uit dat dat wel degelijk zo zal zijn. Het is goed voor ongeveer 23 miljoen euro. Eventueel kan het nog worden uitgebreid met nog eens 31 trams.
Het mag worden gezegd dat de minister, en bij uitbreiding de Vlaamse Regering en de Federale Regering, hier hun werk hebben gedaan om de tewerkstelling bij Bombardier te garanderen.
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Minister, ik denk dat iedereen inderdaad voor tewerkstelling is, zeker in de eigen regio. Als er ontslagen vallen, is dat natuurlijk een zeer jammerlijke zaak. Dat is iets partijoverschrijdend.
Minister, wat ik vooral wil beklemtonen, is dat zowel de stad Brugge, VDAB als de Vlaamse Regering, de mensen die vandaag getroffen zijn moed moeten geven en hen naar een perspectief moeten begeleiden. Dat is de taak die wij nu nog kunnen uitoefenen. Aan de ene kant is er de Europese regelgeving. Ik denk dat iedere overheid het aan zichzelf verplicht is om de regelgeving te volgen.
Burgemeester Landuyt, zelfs indien u dat zou willen, zou u in Brugge niet alles aan een Brugse architect of een Brugse aannemer kunnen gunnen. De regels moeten worden gerespecteerd.
Minister, het is een goede zaak dat u voor 46 mensen toch nog deels een job hebt kunnen redden. U moet de druk in de toekomst hoog proberen te houden om, samen met minister Muyters en de rest van de Vlaamse Regering, een oplossing te vinden voor al de mensen die hierdoor getroffen zijn. (Applaus bij Open Vld)
Er kan, voor de duidelijkheid, geen twijfel zijn. Het contract betreffende de Hermelijntrams is aan Bombardier gegund. Bombardier is overigens haast het enige bedrijf dat die techniek in huis heeft. Als ik het al van plan zou zijn, zou ik zelfs nergens anders kunnen gaan shoppen.
Mijnheer Sintobin, ik hoor hier een opmerkelijk pleidooi voor een wijziging van de aanbestedingsregels. Vlaanderen zou daar het eerste slachtoffer van worden. Het is u waarschijnlijk al opgevallen dat ons buitenland groter is dan ons binnenland. Dit is bij uitstek een exportland. Wij profiteren bij uitstek van al die aanbestedingsregels. Wij kunnen net veel meer naar het buitenland exporteren. Indien we ervoor zouden pleiten dat iedereen enkel in eigen land mag kopen, zouden we de revolver tegen ons eigen hoofd of tegen het hoofd van onze economie plaatsen. (Applaus bij de N-VA, CD&V en Open Vld)
Ik besef ten volle dat dit voor vele gezinnen een dramatische situatie is. Volgens mij hebben we, in onderling overleg met de Federale Regering en met alle leden van de Vlaamse Regering, maximaal het mogelijke gedaan om toch nog enkele positieve elementen uit dit negatieve verhaal te halen.
Ik merk dat bij de twee liberale partijen in het Vlaams Parlement applaus weerklinkt bij het verlies van enkele honderden jobs bij Bombardier in Brugge. (Rumoer)
Mijnheer Diependaele, als ik het heb over een verandering van de Europese aanbestedingsregels, heb ik het over overheidsbedrijven die 1 miljard euro per jaar aan belastinggeld ontvangen. Die bedrijven, die met belastinggeld worden betaald, zorgen ervoor dat jobs uit Vlaanderen verdwijnen. Ik vind dat een schande. Ik vind dat een argument om de regels te veranderen.
Mijnheer Landuyt, ik ben niet negatief. Ik wil echter niet naïef zijn. Ik ben een realist en ik weet dat we hier volgende week of binnen veertien dagen zullen staan met een actuele vraag aan minister Muyters over de wijze waarop hij de mensen die hun job kwijt zijn, naar ander werk zal begeleiden. Dat is de tragedie. Dat is het schandalige.
Ik wil me niet mengen in het debat over de vormen van nationalisme die hier bestaan. Wat mij betreft, gaat het om de tewerkstelling. Ik ben dan ook zeer tevreden dat de Vlaamse Regering en de Federale Regering het maximum doen om de schade te beperken. Dit is geen euforisch moment. Zoals al is benadrukt, zijn we ontgoocheld. We moeten echter niet kibbelen over de definitie van nationalisme, maar samenwerken om de schade te beperken.
De actuele vragen zijn afgehandeld.