Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de mogelijke invoering van een roze afvalzak voor de inzameling van restplastics
Verslag
Het antwoord wordt gegeven door minister Crevits.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Vlaanderen is koploper op het vlak van recyclage. Meer nog, Vlaanderen behoort tot de top van Europa en daar mogen we terecht fier op zijn. Volgens de recente cijfers van de Openbare Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) is de gemiddelde afvalberg per Vlaming de afgelopen vijftien jaar met honderd kilogram gedaald. Dat is een goede zaak.
Zoals minister Schauvliege zelf in de media aangaf: we zijn goed bezig, maar het kan nog steeds beter. Op 16 september jongstleden is het uitvoeringsplan huishoudelijk afval en gelijkaardig bedrijfsafval in de regering goedgekeurd. Dat staat uiteraard vol met doelstellingen, onder andere het restafval met zestien kilogram per inwoner laten dalen tegen 2022. Het restplastic, het plastic dat niet in de PMD-zak mag, wordt nu nog maar al te vaak ingezameld via de restafvalzak. Dat moet uiteraard stoppen.
Er lopen momenteel een zestal proefprojecten, via Fost Plus. Ze worden tegen eind 2017 geëvalueerd. In de media zagen we plots, begin deze week, dat minister Schauvliege die evaluatie doorkruist en nu met de richtinggevende conclusie komt dat het rozezakkenproject dat in het Mechelse loopt, bij collega Bart Somers, eigenlijk het meest efficiënt qua kostprijs lijkt te zijn.
Minister, als de resultaten momenteel toch zo duidelijk zijn, waarom dan nog wachten tot eind 2017? Waarom nemen we hier geen snellere beslissingen?
De heer Nevens heeft het woord.
Minister, dank u om ons te woord te staan. Ik heb begrepen dat uw partijgenote minister Schauvliege in Marrakesh zit. Ik vermoed dat zij op haar roze wolk daarheen gevlogen is.
Ik wil u een vraag stellen over de roze zak. Ik was even aangenaam verrast als mevrouw De Vroe toen ik vaststelde dat we eindelijk iets gaan doen aan onze restafvalberg. Wij doen het al goed. De Vlaming doet het al goed. Maar we kunnen inderdaad nog beter. Er is nog heel veel plasticfolie en plastic in ons restafval, en dat moet eruit.
Minister, ik was ook verbaasd om nu opeens te vernemen dat uw partijgenote minister Schauvliege alles wil inzetten op die roze zak. Zoals mevrouw De Vroe zei, heeft minister Schauvliege inderdaad op 20 september in de commissie gezegd dat het nog veel te vroeg is, dat we nog geen evaluatie hebben gemaakt, laat staan een kostprijsberekening, over het invoeren van die maatregelen.
Minister, we weten dat die zak 25 cent kost, maar daarachter zitten nog een hoop andere kosten. Die zak moet opgehaald worden, afgevoerd en verwerkt. Minister, hoe ziet u de financiering van de plastics in de roze zak?
Minister Crevits heeft het woord.
Dank u, collega’s, ik ben bijzonder blij dat ik nog eens een vraag mag beantwoorden over een van mijn vorige bevoegdheden. Sinds de tijd dat ik bevoegd was voor het inzamelen van restafval, is er ongelooflijk veel verbeterd. (Gelach. Rumoer. Applaus)
Mijnheer Somers, u bent iets te enthousiast, dat kan betekenen dat overal waar ik passeer het beter wordt. Pas op vooraleer u te enthousiast applaudisseert.
Collega’s, het gaat dus goed als het gaat over Vlamingen en sorteren. Maar dat neemt niet weg dat er nog wat extra kan gedaan worden aan de inzameling van plastics. Fost Plus heeft als opdracht om die inzameling te promoten. Maar er is geen verplichting. Die verplichting zal er sowieso komen in de volgende overeenkomst die gesloten moet worden. Er lopen daarrond een aantal proefprojecten. Drie steden en gemeenten hebben beslist om de pmd-zak wat uit te breiden: Waregem, Aalter en Wervik. Ik bespaar u de details. Er zijn ook een paar prachtige projecten met de roze zak, die ook nog geëvalueerd moeten worden.
Minister Schauvliege heeft heel terecht in het parlement gezegd dat wij die evaluatie op een correcte wijze zullen doen. Maar ze heeft ook recht op haar persoonlijke mening, natuurlijk. Ik hoor hier de heer Somers apetrots tegen mij zeggen: “Ik heb een roze zak.” (Gelach)
Ik heb hem gevraagd: “Wat hebt u het liefst, een blauwe of een roze zak?” (Gelach)
Zoals u weet, gebeurt de pmd-inzameling in een blauwe zak. Het zal sowieso blauw of roze worden. Maar ik heb begrepen dat de heer Somers, of zijn partij, een harde fan is van de roze zak voor de harde plastics.
Collega’s, sowieso zal er eind 2017 een keuze worden gemaakt. Het zal verplicht gesteld worden in de volgende overeenkomst. Wat het nu precies zal worden – uitbreiding pmd, apart of roze zak – is nog niet duidelijk. Het is ook niet uitgesloten dat men de keuze gaat laten en dat men binnen de intercommunales gaat zeggen: ‘Los het op door middel van een roze of een blauwe zak.’
Ja, mijnheer Nevens, u kijkt zeer ongelukkig. Ik vind het logisch en ik dacht dat dat de vraag was van iedereen, om die evaluaties te laten lopen. Het is niet uitgesloten dat het kan op een gediversifieerde wijze.
Mijnheer Nevens, u vroeg ook naar de financiering. Sowieso als het gaat over plastic verpakkingen zal het moeten gebeuren via Fost Plus en aldaar verrekend worden. Als het gaat over niet-verpakkingen, is dat een verantwoordelijkheid van de producent. Dat is vrij complex. We zullen goed moeten bekijken hoe we dat allemaal geregeld krijgen.
De evaluatie loopt zoals minister Schauvliege heeft gezegd. Het einddoel is duidelijk: er zal in de volgende overeenkomst wel gekeken worden om dit restplastic apart in te zamelen. Ik volg de stelling dat er nog een grote winst kan worden geboekt, maar er is nog niet definitief beslist hoe dit zal gebeuren, met de roze of blauwe zak of op een andere manier.
Het belangrijkste is dat de hoeveelheid restafval zal dalen. Verbranden is het laatste wat we willen. Als de hoeveelheid restafval daalt, zal ook de hoeveelheid brandbaar afval dalen. Dat is een goede zaak.
Onze grote bezorgdheid is dat het een duidelijke en eenvoudige sorteerboodschap moet zijn. We zijn blij dat de evaluatie die gepland was voor 2017, wordt aangehouden. Onze partij is wel degelijk voorstander van de uitbreiding van de bestaande blauwe zak. Dat is het eenvoudigst en het duidelijkst. Als de resultaten zoals minister Schauvliege aangeeft, iets duidelijk aantonen, dan zullen we misschien evolueren naar een bijkomende roze zak. Gezien de tendens van kleiner wonen, de stedelijke context en de afvalstraten, vraag ik me af hoe de regering daarmee zal omgaan als de roze zak er toch komt.
Ik wil de heer Somers zijn roze zak teruggeven. Geen enkel probleem. (Bart Nevens toont een roze zak. Gelach)
We zoeken wel een oplossing. Een blauwe en een roze zak vormen samen een paarse zak. Bij N-VA lopen we niet hoog op met de kleur paars. We zouden voorstellen om het ‘keep it simple’-systeem toe te passen. Een gezond principe is dat we het de sorteerder, de bevolking niet te moeilijk maken. Met de blauwe zak is het al moeilijk, want het botervlootje en het yoghurtpotje mogen er niet in en andere dingen wel. We stellen voor om van de blauwe en de roze zak een paarse zak te maken zodat het simpel is voor de bevolking met één zak voor alle plastic afval met één ophaling. Zo krijgt de producent de verantwoordelijkheid, want de Mechelse gemeentekas betaalt 100.000 euro om de ophaling van de roze zak te doen.
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, ik wil eerst en vooral mijn appreciatie uitdrukken dat er gezocht wordt naar een oplossing voor nog altijd een veel te grote hoeveelheid plastic die in het restafval terechtkomt en beter zou kunnen worden verwerkt. Of de roze zak een definitieve oplossing is, weet ik niet. De heer Somers heeft die al een hele tijd. Ik weet dat de inwoners van Mechelen gedurende twee maanden met de roze zak van de heer Somers zitten alvorens die wordt opgehaald. (Opmerkingen van Bart Somers)
Zes weken. Dat betekent dat naast de roze zak van de heer Somers de inwoners ook nog de blauwe zak hebben, de bruine zak en de groene bak. Dit is wel opnieuw de verantwoordelijkheid bij de inwoners leggen. Voornamelijk voor appartementsbewoners en mensen die klein wonen, wordt dit extra moeilijk. Is het niet beter om in te zetten op preventie, bijvoorbeeld via statiegeld en regelgeving?
De heer Vanbesien heeft het woord.
Ik wil voorstellen om te stoppen met praten over de zak van Bart Somers, want ik krijg daar rare beelden bij.
Ik ben uiteraard voorstander van het ophalen en recycleren van restplastic. We kunnen daar nog veel vooruitgang boeken. Ik sluit me aan bij de heren Tobback en Nevens dat we het niet te moeilijk en te ingewikkeld mogen maken. We hebben wereldwijd een voorsprong op vlak van recycleren. Laat ons die behouden door het simpel te houden. Laat ons de bijkomende last van het uitsorteren van restplastic en pmd leggen bij producenten en niet bij de burgers en consumenten die nog in een extra zak moeten voorzien.
Combineer dat met statiegeld voor blikjes, dan zal er in de blauwe zak meer dan plaats genoeg zijn.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Voorzitter, mevrouw De Vroe heeft het al gezegd: wij Vlamingen horen bij de Europese top op het vlak van recyclage. Het nieuwe afvalstoffenplan dat recent werd goedgekeurd door de Vlaamse Regering beschrijft dat we in de toekomst ook hardere plastics zullen moeten sorteren om de afvalberg verder af te bouwen. Ik denk aan botervlootjes, bloempotten, plastic speelgoed, folies, sorteerzakken, draagtassen enzovoort, die nu allemaal in de gewone huisvuilzak terechtkomen.
Minister, u hebt geantwoord dat er momenteel een aantal proefprojecten lopen. Die zullen in 2017 worden geëvalueerd. Die evaluatie zal uitwijzen hoe de inzameling van hardere plastics het best moet verlopen: via een nieuwe zak of via een uitbreiding van de bestaande blauwe pmd-zak.
Minister, ook over statiegeld wordt overleg gepleegd met de andere gewesten. Stappen de andere gewesten ook mee in het traject wat betreft de ambitie rond het inzamelen van hardere plastics?
Collega’s, ik dank u voor de zeer interessante aanvullende opmerkingen. Ik zal proberen duidelijk te zijn en de mening van eenieder te vertolken.
In een volgende erkenning wordt de inzameling van restplastics verplicht. Daarover bestaat geen enkele discussie. Maar het is van belang dat we een eenvoudige en duidelijke sorteerboodschap geven aan de mensen. Er zijn een aantal grote liefhebbers van de uitbreiding van de blauwe zak. Een kanttekening daarbij is dat wat je inzamelt in die zak voldoende hoogwaardig moet zijn om ook hoogwaardige recyclage toe te laten. Anders zou men zoveel jaren geleden al hebben gezegd: ‘Steek dat allemaal maar in de blauwe zak.’ Men heeft echter gezegd dat het er niet in mag en zo is de roze zak van de heer Somers ontstaan. (Gelach)
Of die nu al dan niet een lang leven zal zijn beschoren, is zeer onzeker. Ik hoop natuurlijk dat de heer Somers nog lang leeft. (Opmerkingen van Bart Somers)
Ik zal daar niet op ingaan. Ik hoop trouwens dat uw kinderen goed kunnen sorteren en dat ze houden van die roze zak.
In ieder geval is het zeer onzeker of dat systeem al dan niet zal worden vermenigvuldigd. De heer Tobback had een aantal opmerkingen. Hij zei: ‘Dat is nóg iets erbij. In stedelijke omgevingen kan dat een probleem zijn.’ Dat is waar. Maar sowieso kan ik mij niet voorstellen dat minister Schauvliege – en bij uitbreiding de Vlaamse Regering – een keuze zal maken die ervoor zorgt dat wat we selectief inzamelen plots niet meer op een goede manier kan worden gerecycleerd. Het is daarvoor dat we het doen, natuurlijk, om hoogwaardige recyclage toe te laten.
In het plan dat door de Vlaamse Regering werd goedgekeurd over de toekomst van het restafval wordt er gesteld dat we zullen kijken hoe de samenwerking met de andere regio’s kan verlopen, mevrouw Taeldeman. Ook dat wordt opgevolgd. Minister Schauvliege zal u op gezette tijden een antwoord kunnen verschaffen.
We moeten inderdaad een zeer goede recyclagegraad hebben. Als het restafval vermindert, is het belangrijk hoeveel het brandbaar afval vermindert. Wat ons betreft, kunnen in de toekomst ook het aantal afvalverbrandingsovens dalen. Dat komt dan weer ons klimaat ten goede.
We zijn koploper wat de sortering van huishoudelijk afval betreft. Dat moeten we ook zo houden. Maar wat de afvalophaling op openbare plaatsen betreft, hinken we eigenlijk een beetje achterop.
Tijdens de vorige legislatuur heeft onze partij daarover een voorstel van resolutie ingediend. Ik ben dan ook vragende partij om een tandje bij te steken in verband met het sorteergedrag op openbare plaatsen.
Collega’s, we kúnnen beter en we móéten beter. Er moet minder restafval zijn in Vlaanderen. Een oplossing daarvoor is de gescheiden inzameling van plastics. Maar, minister, wat hebben we vandaag geleerd? Eerst moet het plan geëvalueerd zijn en moet er een duidelijke becijfering zijn van de kost voor de producent, voor de intercommunale, voor de gemeente en voor de inwoner. Vooraleer al die factoren zijn ingevuld, kan men het best niet communiceren. (Applaus bij de N-VA)
De actuele vragen zijn afgehandeld.