Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
We gaan van de vloer naar een iets hoger niveau.
Mevrouw Sleurs heeft het woord.
Minister, collega’s, SpaceX heeft ook een impact op de ruimtevaartsector in Europa. De zogenaamde NewSpace, waarbij het traditionele top-downmodel met een controlerende overheid wordt vervangen door privé-initiatief, waait over van de VS naar Europa. Privébedrijven spelen een steeds belangrijkere rol en dat zorgt ervoor dat er goedkoper en sneller kan worden ontwikkeld. Het geeft een echte boost aan de ruimtevaart om meer missies te lanceren en dus innovatie te testen en te ontwikkelen.
Dat creëert mogelijkheden voor start-ups. Zo zijn er in Vlaanderen tal van kleine, baanbrekende en innovatieve, start-ups die zich buigen over allerhande nichetoepassingen voor de ruimtevaart. Dat zorgt ervoor dat bij iedere Europese missie gebruik wordt gemaakt van technologie die in Vlaanderen is uitgewerkt. De lidorganisaties van de Vlaamse Ruimtevaartindustrie (VRI) hebben jaarlijks een omzet van 400 miljoen euro en geven rechtstreeks werk aan 1700 personen.
Er bestaat steeds meer wisselwerking tussen ruimtevaart en andere sectoren. Zo worden innovatieve toepassingen in de ruimtevaart ook voor andere doeleinden gebruikt.
Het Europees Ruimteagentschap (European Space Agency, ESA) besliste tijdens de ministeriële conferentie van november 2022 om NewSpace meer te ondersteunen door financiering te voorzien aan start-ups en scale-ups en de mogelijkheden te geven om vlotter deel te nemen aan ruimtemissies.
Daarover heb ik enkele vragen voor u, minister.
Er werd aangegeven tijdens de ministeriële conferentie van ESA dat er meer middelen worden voorzien voor NewSpace. Hoe is dat zichtbaar in de praktijk? Welke kansen biedt het voor de Vlaamse ruimtevaartindustrie?
In welke mate is het fenomeen NewSpace vernieuwend voor Vlaanderen en een kans om Vlaamse innovatieve ondernemingen een boost te geven?
Hoe speelt Vlaanderen daarop in om vlotter financiering te voorzien?
Hoe zal Vlaanderen dit integreren in het impulsprogramma ‘Vlaamse Ruimtevaarteconomie’ en de langetermijnvisie om de impact voor de Vlaamse ruimtevaartindustrie te vergroten?
Ik kijk uit naar uw antwoorden, minister.
Minister Brouns heeft het woord.
Het klopt dat ESA op zijn ministerraad van november 2022 besliste om NewSpace nog meer te gaan ondersteunen, onder meer door start-ups en scale-ups sneller toegang te geven tot financiering en door hen snel en vlot te laten deelnemen aan ruimtemissies, zodat hun innovaties daadwerkelijk kunnen worden uitgetest.
We zien deze versterking vooral op de verhoogde inzet van middelen op de programma’s rond satellieten, robotica, aardobservatie en het General Support Technology Programme (GSTP). Voor de Vlaamse ruimtevaartindustrie biedt dit met zekerheid extra kansen, aangezien wij net sterk zijn in de vele nichedomeinen die aangewend worden binnen NewSpace.
NewSpace is de afgelopen jaren meer en meer terug te vinden in Vlaanderen. Voorbeelden hiervan zijn bedrijven als Strain 2 Data, Edgise en Magics, net omdat zij in die nichetoepassingen gespecialiseerd zijn waar innovatie net het verschil kan maken.
Dan kom ik tot uw laatste vragen. Er is begeleiding voor onze bedrijven vanuit Flanders Space, maar uiteraard hebben we ook het impulsprogramma ‘Vlaamse Ruimtevaarteconomie', dat de mogelijkheid geeft tot voorbereidende projecten om zo de Vlaamse ruimtevaartindustrie een extra impuls te geven en hen succesvoller deel te laten nemen aan de verschillende ESA-programma’s.
Tevens zetten we ook nog steeds volop in op financiering van start-ups door middel van de ESA Business Incubation Centers (ESA BIC’s) en via de startersteun die we algemeen hebben bij het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO).
Ook belangrijk: via het Triple Helixplatform binnen luik 1 van het impulsprogramma zullen we toezien op de positieve evolutie en bijsturen waar nodig.
Mevrouw Sleurs heeft het woord.
Het is inderdaad belangrijk dat Vlaanderen op tijd op de kar springt. NewSpace wordt nu gecreëerd door ESA, we hebben de technologie, kennis en innovatieve technieken hier in huis, dus het is een kwestie van op tijd op de kar te springen en ESA te gebruiken om de Vlaamse ruimtevaartindustrie verder te ondersteunen. Ik dank u alvast en ik hoop dat u aan die kar blijft trekken.
De heer De Roo heeft het woord.
Minister, u was zeer duidelijk, maar dergelijke vragen brengen ons altijd in hogere sferen.
Collega’s, het is zeer goed dat onze start- en scale-ups gebruik zullen kunnen maken van een snellere financiering en een eenvoudigere toegang tot geld. Het gaat om niet zo heel veel bedrijven, een 50-tal, maar ze zijn toch goed voor een waarde van 400 miljoen euro en meer dan 1500 medewerkers. Dat zijn cijfers die tot de verbeelding spreken.
Minister, in 2018 heeft de Vlaamse Adviesraad voor Innovatie en Onderzoek (VARIO) een advies afgeleverd, hun tweede advies ook, over de ruimtevaart. Een aantal van de aanbevelingen blijft overeind. Mij viel het meeste de oproep om de kruisbestuiving tussen de ‘aardse’ industrie en de ruimtevaartindustrie te gaan bevorderen, op – wij weten dan ook dat we vaak met aardse zaken bezig zijn, niet met buitenaardse. Een andere aanbeveling, ook van groot belang, is om te wegen op het Europees beleid en natuurlijk ook het federale beleid, want het is via België dat we intekenen op al die Europese programma’s. Op welke manier kunt u verder wegen op dat federale beleid?
Minister Brouns heeft het woord.
ESA, het Departement Economie, Werk en Innovatie (EWI) en VLAIO staan in nauw contact met de vertegenwoordigers van de Vlaamse Ruimtevaartindustrie. Wij overleggen vaak om kennis en informatie te delen. Ook de contacten met het Belgian Federal Science Policy Office (BELSPO) en de Federale Regering zijn natuurlijk belangrijk, zodat we samen op ESA kunnen wegen en de middelen ook maximaal naar onze regio kunnen toeleiden.
Mevrouw Sleurs heeft het woord.
Ik kan collega De Roo enkel steunen: het gaat inderdaad via het federale niveau. Minister Brouns, u hebt daar veel connecties, dus blijf maar goed op dat niveau duwen om onze ruimtevaartindustrie te versterken.
Dat geldt voor iedereen in de zaal. Alle connecties in dezen kunnen maar aangesproken worden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.