Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Vandaag werd de voedselstrategie gelanceerd met een voedseltop in Roeselare. De voedselstrategie is het werkstuk van een voedselcoalitie die er maanden aan gewerkt heeft. Een eindrapport over de voedselstrategie ligt nu voor. Minister, op basis van dit eindrapport stel ik u een aantal vragen.
In het eerste hoofdstuk wordt erkend dat een transitie van ons voedselsysteem nodig is en er wordt verwezen naar de Sustainable Development Goals (SDG's), de farm-to-forkstrategie, enzovoort. Deze kaders en strategieën bieden een houvast bij de richting waarin de ecologische en sociale transitie moet verlopen. Bij de volgende hoofdstukken in de strategienota, waar de vertaalslag naar concretere werkpaden in Vlaanderen wordt gemaakt, ontbreekt echter een concrete vertaling van de doelstellingen die opgenomen zijn in bijvoorbeeld de farm-to-forkstrategie, de Europese biodiversiteitsstrategie, het verdrag van Parijs, enzovoort.
In de commissie Landbouw antwoordde minister Brouns op mijn vraag over een toekomstvisie op landbouw dat de visie verder vormgegeven zal worden in de voedselstrategie die vandaag dus voorgesteld wordt. Een toekomstvisie voor landbouw is onlosmakelijk verbonden met het milieu- en natuurbeleid.
Minister, ik heb volgende vragen voor u als minister van Milieu en Natuur: In welke mate is de voedselstrategie van de Vlaamse Regering afgestemd op belangrijke andere wetgeving en visies die mee de visie op het landbouwbeleid en het milieubeleid bepalen? Meer concreet, welke afstemming is er tussen het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB), de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS), het mestactieplan (MAP), methaan en het pesticidebeleid? Bent u bij die afstemming betrokken geweest? Op welke wijze? Waar vinden we die afstemming terug?
Het huidige voedselsysteem heeft een grote impact op klimaat- en biodiversiteit, maar het is er ook afhankelijk van. Denk bijvoorbeeld maar aan de rol van bestuivers, de droogte- en waterproblematiek enzovoort. Hoe worden die thema’s aangepakt in de strategie? Werd er een afstemming met het klimaatbeleid of het natuurbeleid doorgevoerd? Bent u bij die afstemming betrokken? Op welke wijze? Waar vinden we die afstemming terug?
Onze voedselconsumptie heeft een heel sterke impact op de bevolking, het klimaat, de biodiversiteit, de landbouwers, overzees, in het globale Zuiden. In welke mate houdt de voedselstrategie hier rekening mee, en hoe zal Vlaanderen hier zijn verantwoordelijkheid in opnemen, in het bijzonder met betrekking tot de import van soja en het sluiten van nutriëntencycli op bedrijfsniveau?
Minister Demir heeft het woord.
De Vlaamse voedselstrategie biedt een kompas om de komende jaren het voedselbeleid concreet aan te pakken. Dit raakt inderdaad aan verschillende milieu- en landbouwthema’s. De voedselstrategie is evenwel geen gedetailleerd en uitgewerkt plan van aanpak voor al deze verschillende aspecten. De voedseldeals waarover nu en de komende maanden wordt onderhandeld, moeten net die aanpak concretiseren en in de praktijk brengen.
Het principe van ecologische draagkracht zit uiteraard verankerd in de Vlaamse voedselstrategie. Het is zelfs een van de vier pijlers. Bij de uitwerking van de verschillende werkpaden die hierin zijn opgenomen, moet dat principe worden geconcretiseerd op basis van de inzichten die dan gelden. Dat is ook de logica zelve.
Wat de voedselstrategie in dezen betreft: u vraagt of ik betrokken was. Nee, ik was niet betrokken. Dat is ook niet bij de regering geweest. Het is van Minister Brouns. Ik stel voor dat u de vragen die u daaromtrent hebt, aan hem stelt. Ik denk dat alles rond het milieu duidelijk is. Ik ga ervan uit dat hij het beleid dat gevoerd wordt, ook meeneemt in zijn strategie.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, ik onthoud dat u niet betrokken bent bij de opmaak van die voedselstrategie. De minister gaf alleszins wel het antwoord op mijn vraag naar een visie op landbouw dat vervat zit in zijn voedselstrategie. Met andere woorden: voor hem is dat de richting om uit te gaan. Een van de belangrijke lijnen die de voedselstrategie mee zullen beïnvloeden, als dat uiteraard zijn vertaling is van zijn visie op landbouw, is het gemeenschappelijk landbouwbeleid en het plan dat Vlaanderen daarvoor heeft uitgewerkt.
Minister, twee weken geleden verklaarde u in deze commissie dat u de nieuwe plannen over het gemeenschappelijk landbouwbeleid nog niet hebt gezien. Vorige week verklaarde minister Brouns dat er drie weken geleden een aangepaste versie van de vertaling van het gemeenschappelijk landbouwbeleid naar een Vlaams plan ingediend is bij de Vlaamse Regering. Dat GLB heeft heel veel impact op de voedselstrategie maar ook op het natuur- en landbouwbeleid. Minister, is er intussen niet over de voedselstrategie maar over het GLB al overleg geweest tussen u en minister Brouns? Is er op basis van dat overleg een aangepaste versie naar Europa vertrokken waarover u het beiden eens bent?
Minister Demir heeft het woord.
Mevrouw Schauvliege, u weet dat er heel veel opmerkingen waren op het GLB, ook vanuit mijn diensten. Het GLB werd door minister Brouns ingediend bij de Europese Commissie zonder dat wij daarbij betrokken waren. Er is al heel veel tamtam geweest over het feit dat onze diensten al bij de Europese Commissie waren geweest om te zien hoe ver we moeten springen voor een nieuw mestactieplan. Het kot was te klein. Ik ga niet herhalen welke lelijke woorden er toen gevallen zijn. Het ging gewoon over het eens aftoetsten hoe ver we moeten springen om de richtlijnen en de doelstellingen die alle ministers en alle regeringen in het verleden hebben goedgekeurd, te bereiken. Dat is het gevolg daarvan. Nu komt dat op mijn bord. Maar het kot was te klein. Het GLB is gewoon door minister Brouns ingediend bij de Europese Commissie. Nadien heeft hij dat doorgestuurd naar de Vlaamse Regering. Wij gaan daarover natuurlijk in overleg.
We weten allemaal dat er een passende beoordeling moet komen op het GLB. Het enige wat ik vraag, is dat er rechtszekerheid komt. Dat is belangrijk, ook voor de boeren. U weet dat ook, en ik denk dat collega Brouns het ook weet, maar ik zou dat nooit doen. Stel u voor dat ik dat zou doen met stikstof, dat ik de bezwaren zomaar allemaal over me heen zou laten gaan en dat ik dat zelfs niet naar de regering zou brengen. U moet zich dat voorstellen. Voor mij zijn stikstof en het GLB juist hetzelfde. Stel u voor dat ik met stikstof, ondanks de bezwaren, niet terug naar de regering zou gaan en gewoon alles zelf zou beslissen. Ik weet niet wat jullie denken, collega's, maar ik denk dat het kot te klein zou zijn geweest en dat mij nog lelijkere dingen gezegd zouden worden dan ik al heb moeten aanhoren. Dat doet mij pijn omdat het ook van coalitiepartners komt. Als mijn diensten in augustus of september voor het nieuwe mestactieplan gewoon zouden zijn gaan aftoetsen bij de Europese Commissie over hoe het zit? Stel dat ik een mestactieplan zou hebben gemaakt en dat ik daarmee ineens naar de Europese Commissie zou gaan en dan alles rondstuur naar de leden van de regering: ik denk dat het zo niet werkt.
Collega Brouns moet het zelf weten, maar als hij rechtszekerheid wil voor de boeren en als hij een passende beoordeling wil voor zijn GLB, dan denk ik dat het echt wel vijf over twaalf is om te horen wat de bezwaren van de verschillende diensten zijn, ook die van mezelf. Maar we zullen zien wat er uit het overleg zal komen. Maar ik denk dat het al ver gekomen is in dit land dat dat eerst naar de Europese Commissie gaat en daarna wordt doorgestuurd naar de leden van de regering. Ik zou het eens moeten doen met het mestactieplan of met stikstof! Zoals ik eerder heb gezegd, als ik een scheet laat, dan zegt men: “De patatten zijn op en we gaan geen frieten meer kunnen eten.” Terwijl ik altijd de eerste ben die ja zegt aan lokale voedselvoorziening. Uiteraard, ja, we gaan hier in Vlaanderen voldoende groentjes, patatten en vlees hebben. Daar gaat de discussie ook niet over. Ik denk dat eenieder weet dat het daar niet over gaat en dat we de mensen echt wel nog voldoende voeding zullen geven.
Ik kan u meegeven wat de stand van zaken is over het GLB. Het is zeer belangrijk dat, zoals jullie weten, het GLB een passende beoordeling moet krijgen, zo niet is dat gewoon chaos organiseren. Daar pas ik voor.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, vandaag stelt minister Brouns een voedselstrategie voor waar u niet bij betrokken bent, een voedselstrategie die voor hem de visie op landbouw is. U verklaart hier net dat er geen overleg is geweest over het GLB en dat dat ingediend is bij Europa en dat u ook niet weet of het zal voldoen aan de opmerkingen die Europa heeft gemaakt en dus of Europa garanties zal bieden dat wij naar een milieuvriendelijke omgeving evolueren. Dat is zeer kwalijk. Dat is eigenlijk zeer ernstig. Opnieuw toont dat dat u en minister Brouns niet samen kunnen werken aan dossiers die betrekking hebben op landbouw, milieu en natuur. Op die manier gaan wij nooit tot een rechtszeker kader komen, noch voor de landbouwers, noch voor de natuur, noch voor het milieu. Ik roep u op: sla de handen in elkaar en zorg ervoor dat u binnen de Vlaamse Regering tot plannen komt die de Vlaming vooruithelpen, die de landbouwer vooruithelpen en die vooral onze natuur vooruithelpen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.