Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
Mevrouw Segers heeft het woord.
We blijven bij de VRT en de precaire financiële situatie van heel onze samenleving, maar zeker ook van de VRT. De coronacrisis heeft al lelijk huisgehouden in alle sectoren van onze samenleving en nu zetten ook de stijgende energieprijzen en de torenhoge inflatie onze samenleving opnieuw onder zware druk. Zo ook de mediasector, zowel de publieke omroep als de private mediabedrijven. Niet alleen de kosten van productie en energie swingen de pan uit, tevens valt te vrezen dat de reclame-inkomsten op korte termijn stevig onder druk komen te staan, aangezien adverteerders hun inkomsten zien dalen als gevolg van de energiecrisis die de gezinnen zeer zwaar treft, wat zich vertaalt in een dalende koopkracht.
Ook voor de openbare omroep wordt het de komende maanden en jaren een opdracht om het hoofd boven water te houden, zeker aangezien de werkingsmiddelen van de VRT ook niet worden geïndexeerd. De grote besparingen die de Vlaamse Regering de VRT sinds de vorige en ook deze legislatuur oplegt, zorgen ervoor dat de financiële draagkracht van de openbare omroep onder steeds grotere druk komt.
Bovendien is een belangrijk aandachtspunt dat de VRT vandaag nog steeds gehuisvest is in het oude omroepgebouw, dat allerminst energiezuinig is. Dat is een understatement. De bouw van een nieuw energiezuiniger en toekomstgericht gebouw van de VRT is wel in voorbereiding, maar de verhuis zou pas worden verwacht tegen de zomer van 2026. De opdracht zou binnen het budget van 133,5 miljoen euro moeten worden gerealiseerd, binnen de middelen van de VRT. De VRT neemt dat op zich. Maar ook de materiaalprijzen zijn enorm aan het stijgen, waardoor we kunnen vermoeden dat er een meerprijs van het project zal komen. Dat zijn dus heel veel uitdagingen.
Minister, hebt u al zicht op welke impact de energiecrisis en de inflatie zullen hebben op de budgetten van de VRT? Heeft de VRT die berekening gemaakt? Welke verschuivingen zullen er moeten gebeuren in de uitgaven van de VRT?
Welke maatregelen zal de Vlaamse Regering nemen voor de verlaging van de energiefactuur die ook ten goede zullen komen aan de openbare omroep en de andere mediaorganisaties? Ik heb de vraag ingediend voor het debat daarover. Welke energiezuinige maatregelen kunnen er nog worden genomen in het huidige oude gebouw van de VRT, afwachtend op de verhuis? Wordt er voor de bouw van het nieuwe gebouw van de VRT nu al rekening gehouden met de stijgende bouwkosten? Hoe ziet u de financiering van de nieuwbouw in het licht van de inflatie en de stijgende bouwprijzen? Hoort u bij de VRT dat de oorspronkelijke timing en de oplevering kan worden aangehouden? Bent u bereid om in het licht van deze financiële uitdagingen de werkingsmiddelen van de VRT alsnog te indexeren, ook met de staking die eraan komt? Hoe evalueert u de impact van de energiecrisis en de inflatie op de private mediabedrijven? Bent u van plan om met hen in gesprek te gaan?
Minister Dalle heeft het woord.
Dank u wel voor de vraag, mevrouw Segers. De impact van de inflatie en de energieprijsstijgingen is groot in onze hele samenleving. De Vlaamse Regering heeft met de Septemberverklaring maatregelen genomen voor mensen en gezinnen, voor ondernemingen en voor gesubsidieerde entiteiten. De private mediaspelers zullen, indien ze voldoen aan de voorwaarden, zich kunnen beroepen op de steunmaatregelen voor bedrijven. Voor de bredere context verwijs ik naar de besprekingen in het kader van de Septemberverklaring.
Zoals jullie weten, heeft de Vlaamse Regering geen bijsturing beslist met betrekking tot de indexering van de werkingsmiddelen.
Ik wil wel graag onder de aandacht brengen dat er wel een indexering is van het personeelsaandeel van de subsidies in de dotatie. Specifiek wat de VRT betreft, werd bij het sluiten van de beheersovereenkomst beslist om de totale loonkosten van de VRT te indexeren terwijl voor deze beheersovereenkomst de indexatie van de loonkosten gedeeltelijk gebeurde met dotatiemiddelen en gedeeltelijk met eigen middelen. We hebben nu die beslissing genomen. Het was toen belangrijk en het is nu nog veel belangrijker door de hoge inflatie. Dat betekent concreet dat momenteel 65 procent van de totale toelage geïndexeerd wordt, daar waar dit 42 procent bedroeg tijdens de vorige beheersperiode.
Wat specifiek de VRT betreft, kan ik meegeven dat ik ben ingegaan op de vraag van de VRT om extra ondersteuning te voorzien. De VRT heeft aangegeven dat haar energiekosten gestegen zijn met het bedrag van 7,1 miljoen euro. Ik heb beslist om volgend jaar een eenmalige ondersteuning te bieden ten belope van de totaliteit van dat bedrag. We zullen dus de totale meerkosten voor energie dekken vanuit de Vlaamse overheid in 2023 met een totale extra toelage aan de VRT van 7,1 miljoen euro.
De energiezuinigheid is in het huidige gebouw effectief geen evidentie, maar door zowel aan de inkoop- als aan de verbruikskant te werken optimaliseert de VRT haar energievoorziening. Dat doet ze door te zorgen dat zij aan zo voordelig mogelijke voorwaarden energieaankopen kan doen, afgestemd op het verbruikspatroon.
De VRT optimaliseert zelf ook haar energieverbruik. Daarvoor wordt een uitgebreide energiedoorlichting gepland. Dat kan bijvoorbeeld gaan over het verder en versneld vervangen van alle verlichting door LED-verlichting, maar ook over het optimaliseren van het energieverbruik door technische installaties, die ook in een volgend gebouw kunnen worden gebruikt. Dat gebeurt binnen een kosten-batenanalyse waarbij rekening wordt gehouden met de beperkte periode voorafgaand aan de verhuis. Als je echt kijkt naar de infrastructuur van het bestaande gebouw, dan is het vaak niet verantwoord om dat nu nog te doen.
De VRT zal ook haar werknemers sensibiliseren om in hun activiteiten hun energieverbruik zoveel mogelijk te beperken. In dit kader wil ik ook wijzen op de energiemaatregelen die de Vlaamse overheid zal nemen en die ook de VRT als publieke entiteit geacht wordt te volgen waar mogelijk. Het gaat dan bijvoorbeeld over het verlagen van de thermostaat in de gebouwen en het uitschakelen van overbodige verlichting.
Tot slot kom ik tot de financiering van het nieuwe gebouw. De opdracht voor het nieuwe gebouw is begroot op 133,5 miljoen euro. Deze kosten passen binnen de voorziene financiële contouren van de publieke omroep.
De doelstelling van de VRT is nog steeds om het volledige bouwprogramma te realiseren binnen de opgegeven financiële contouren. Dat werd ook contractueel vastgelegd met het bouwteam.
Binnen de financiële planning van het bouwproject wordt rekening gehouden met de inflatie en hogere indexaanpassingen, die natuurlijk ook contractueel gekaderd zijn. De VRT koppelt daar op tijd en stond ook over terug naar mijn kabinet. Bij een laatste overleg, dat plaatsvond in het kader van de begrotingsopmaak 2023, werd aangegeven dat de intertemporele budgetneutraliteit zoals afgesproken in de beheersovereenkomst, momenteel niet in het gedrang komt. Het blijft natuurlijk belangrijk om de situatie op te volgen en de impact van externe factoren goed in kaart te blijven brengen.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, dank u wel voor uw antwoord, dat toch een en ander verduidelijkt en deels positief is. Vooral het feit dat u zegt dat u de 7,1 miljoen euro extra energiekosten voor 2023 als extra toelage zult toekennen aan de VRT, is goed, alsook de indexering van de lonen aan 65 procent. Maar de vraag is of het personeel dit nog zal voelen. De aangekondigde staking is in die zin niet echt hoopgevend, maar daarover straks opnieuw en ook volgende week meer.
Ik begrijp dat de steunmaatregelen waar de private mediabedrijven op kunnen rekenen, zoals u net aangaf, niet gelden voor de VRT. Dat is mijn bijkomende vraag.
Wat betreft het gebouw, horen we dat men vasthoudt aan de budgetneutraliteit en het bestaande kader van financiering en timing. We zullen dat met zijn allen moeten blijven opvolgen.
Minister, voor Groen blijft de niet-indexering van de werkingsmiddelen, die er voor de VRT al een aantal jaar is, onbegrijpelijk. We hebben dat ook al gezegd voor andere beleidsdomeinen. De energiekosten zijn één ding en het is goed dat u dat eenmalig compenseert, maar er is natuurlijk meer dan bij energie alleen waar de inflatie gevoeld wordt. Inderdaad, de federale dotatie wordt geïndexeerd. Dus is het systematisch niet-indexeren van werkingsmiddelen eigenlijk een besparingsoperatie van de Vlaamse Regering om sneller tot een begroting in evenwicht te komen. Maar op het moment dat de noden zo groot zijn en overal de inflatie gevoeld wordt, vinden wij het niet terecht om dat voorop te stellen als eerste grote goed, terwijl het veel belangrijker lijkt om een aantal van die noden te lenigen. Het is duidelijk dat meerdere mensen het daar wel over eens zijn en dat daar protest tegen komt. Dat zullen die stakingen ook aantonen.
Wij zijn dus wel een absolute pleitbezorger voor het volledig indexeren van de werkingsmiddelen, want het is niet de energie alleen die een probleem is. Het is belangrijk dat u dat compenseert, dat ga ik niet ontkennen, maar wij zouden toch echt wel willen vragen om nu verder te gaan en de werkingsmiddelen mee te indexeren. Dat lijkt ons noodzakelijk.
Minister Dalle heeft het woord.
Wat betreft de specifieke vragen rond steunmaatregelen voor bedrijven: dat hangt er eigenlijk een beetje van af. In de coronacontext hadden we ook een aantal specifieke maatregelen voor bedrijven. Afhankelijk van de voorwaarden waren er een aantal waarvoor publieke entiteiten niet in aanmerking kwamen en een aantal wel, bijvoorbeeld de federale maatregelen rond tijdelijke werkloosheid, die ook kunnen gelden in de publieke omroep. De VRT is niet a priori uitgesloten van andere maatregelen, maar het zal afhangen van de criteria van elke maatregel. Maar de specifieke steun voor zelfstandigen bijvoorbeeld zal uiteraard niet kunnen toekomen aan de VRT.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Tot slot, het punt dat ik zonet maakte en dat ondersteund werd door mevrouw Meuleman, is heel belangrijk. De indexering van de werkingsmiddelen zou al in heel belangrijke mate de grote onrust bij het personeel wegnemen, want het zou de VRT meer ademruimte geven en men zou het aantal naakte ontslagen en dergelijke niet moeten doorvoeren en geen pijnlijke inhoudelijke keuzes maken, zoals deze met betrekking tot Radio 2 die we daarnet bespraken.
De vraag om uitleg is afgehandeld.