Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
Mevrouw Sleurs heeft het woord.
Minister, het Vlaams Apothekers Netwerk (VAN) is begin mei begonnen met zijn actie ‘Mei, Maand van de Preventie’ met focus op huidkanker. Ondertussen is de maand bijna afgelopen. Zoals u weet is huidkanker de meest voorkomende kanker in de wereld en in ons land. Het aantal huidkankergevallen nam tussen 2000 en 2018 toe met maar liefst 400 procent volgens de Stichting Kankerregister. Dit kunnen we als verontrustend beschouwen. Daarom is het belangrijk om mensen bewust te maken over de gevaren van de zon en de zonnebank en om op maat advies te geven over zonnebescherming.
Met deze preventiecampagne willen de apothekers de bewustwording van de risicofactoren voor huidkanker verhogen. Daarnaast heeft VAN ook ondersteunings- en sensibilisatiematerialen ontwikkeld voor de deelnemende apothekers. Vervolgens wil deze campagne ook data verzamelen over het aantal doorverwijzingen vanuit de apotheker. Hiervoor werd een flowchart ontwikkeld die helpt bij het registreren en het in kaart brengen van allerhande acties.
Ook de Vlaamse overheid heeft sinds begin april een nieuwe uv-sensibiliseringscampagne, gelinkt aan de term ‘smeerweer’ gelanceerd. Hiermee willen we de Vlaamse burgers sensibiliseren om verstandig om te gaan met alles wat betreft uv, aan de hand van drie acties: zon weren, kledij en smeren. Deze campagne werd voorgesteld aan onder andere het departement Onderwijs, Sport Vlaanderen en Stichting tegen Kanker om complementariteit te verkrijgen met de andere bestaande campagnes zoals Smeerem, ZonneSlimme Scholen en Warme Dagen.
Minister, in hoeverre zullen beide campagnes zowel van VAN als van de Vlaamse overheid elkaar aanvullen? Ik heb hier toch een beetje de vrees dat we misschien aan een overaanbod komen van preventiecampagnes omtrent huidkanker waarbij het omgekeerde zou kunnen gebeuren.
Op welke manier zijn de huisartsen betrokken bij het initiatief van VAN?
We hebben hier dus twee gelijklopende campagnes. Missen we dan niet een beetje het doel als we afzonderlijke campagnes doen en de verschillende eerstelijnswerkers hun eigen campagne laten uitwerken? Minister, kunt u hier uw visie over geven?
Minister Crevits heeft het woord.
Om te starten met uw laatste opmerking: voor mij kan het nooit genoeg zijn als het gaat over de preventie van huidkanker. Ik heb escalerende cijfers gezien over het aantal huidkankers. Dat is enorm. Je kunt nooit genoeg en nooit via genoeg manieren proberen om zoveel mogelijk mensen te sensibiliseren want ik heb nog altijd het aanvoelen dat veel mensen het belang van de goede bescherming nog niet beseffen. Ik kijk ook naar mezelf. Aan jezelf ken je vaak een ander. Daarom mogen er toch wat campagnes zijn.
Het is dus een goede zaak dat veel actoren inzetten op die preventie. Ook in Vlaanderen is met een groot aantal betrokken initiatiefnemers al een aantal keren afgestemd voor de lancering van de campagnes om toch dezelfde boodschap te brengen. Stel dat je een andere boodschap zou brengen, dat zou pas grote problemen opleveren.
De campagne ‘Smeerweer’ heeft tot doel het brede publiek te bereiken. ‘Warme dagen’ richt zich op warmte en hitte en heeft dus een andere focus dan het risico van uv-licht. Beide campagnes gaan uit van Volksgezondheid en binnen Zorg en Gezondheid is hierover maximale afstemming geweest. Er is gekozen voor twee heldere boodschappen, net omdat de risico’s van beide anders zijn. Het risico op schadelijk uv-licht is niet noodzakelijk verbonden aan de risico’s van warme dagen, bijvoorbeeld bij wintersport waar je heel lage temperaturen een hoge uv-blootstelling hebt. Onderling is er natuurlijk wel een link. De campagne ‘Smeerem’ is een campagne van Sport Vlaanderen. Die richt zich heel specifiek naar sporters, sportfederaties en buitensporten. Die campagne is dan weer afgestemd op de bredere campagne van ‘Smeerweer’. De campagne ‘ZonneSlimme scholen’ is gericht op de jongeren en de kinderen.
De Stichting tegen Kanker werd betrokken bij de voorbereiding van de campagne ‘Smeerweer’. Kinderen en jongeren zijn een heel belangrijke doelgroep voor gedragsverandering omdat huidkanker vaak ontstaat op latere leeftijd ten gevolge van blootstelling tijdens de kinderjaren. Boodschappen specifiek op maat van kinderen en jongeren zijn dus een heel welkome aanvulling op een bredere campagne.
De apothekers hebben een breed bereik bij hun cliënteel, dus ik kan alleen maar aanmoedigen dat ook zij die heel urgente preventieve boodschap verspreiden en mee ondersteunen. In die zin zie ik het initiatief van VAN ook weer als aanvullend. Ik maak wel de bedenking bij de focus van het apothekersnetwerk, die ligt op het beschermen van de huid door gebruik van zonnecrème, wat volgens de meest recente evidentie een onvolledige boodschap is. Je moet ook schaduw opzoeken en de huid bedekken met kledij.
Het is nu toevallig uit het leven gegrepen: gisteren was er in onze gemeenteraad een vraag om overal smeerpalen – een paal waar je crème uit kunt halen – te zetten. Dat is iets nieuws. (Gelach)
Je moet het soms niet ver zoeken om een goed woord te vinden. Daar ligt ook de focus op dat het een illusie is dat je met zonnecrème alleen alle problemen kunt oplossen. De rest van de boodschap wordt er het best ook bij gebracht.
Wat uw vraag over de huisartsen betreft: dit is een initiatief van en door de apothekerssector, zonder betrokkenheid van de Vlaamse overheid. Ik kan u dus vandaag niets zeggen over mogelijke afspraken tussen huisartsen en apothekers. Ik kan u wel melden dat huisartsenkoepel Domus Medica via een nieuwsbrief de huisartsen op de hoogte heeft gebracht van de campagne Smeerweer op 14 april 2022. Daar is die connectie er dus wel. Maar ik heb geen weet van een connectie met de apothekers omdat wij niet betrokken zijn bij die campagne.
Mevrouw Sleurs heeft het woord.
Dank u wel, minister. Deze vraag is ingegeven doordat er bij de lancering van de campagne bij de apothekers toch wat het gevoel heerste dat men een bepaalde doelstelling wilde bereiken en dat er een overmaat was. Anderzijds volg ik uw redenering dat we natuurlijk niet genoeg kunnen sensibiliseren. Ik denk dat het daarbij toch belangrijk is dat de juiste sensibilisering gebeurt, zoals u aangeeft, en dat de Vlaamse overheid erop moet toezien dat de juiste boodschappen worden verkondigd, ook al is het een eerstelijnsgroep die het zich aangetrokken heeft. Daarbij zou een samenwerking met de huisartsen toch wel op prijs gesteld worden, want ik heb bepaalde reacties gekregen van hen, en het is nooit goed als een sensibiliseringscampagne leidt tot frustraties. Met deze vraag wilde ik dit op de agenda plaatsen en er de aandacht op vestigen dat alle sensibilisering goed is, maar dat we ze wel in goede banen moeten leiden.
Ik heb geen bijkomende vragen.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Dit is inderdaad een heel belangrijk thema, want onze huid is uiteindelijk ons grootste orgaan. Het is dus heel belangrijk en toch vergeten we dat vaak. We denken: we gaan gewoon buiten en we kunnen niet verbranden. Ik weet dat u regelmatig sport, minister, evenals ik. Vaak vergeten mensen dan een petje op te zetten of zich in te smeren. Ze trekken hun T-shirt uit en sporten in bloot bovenlijf. Maar dat is natuurlijk allemaal niet goed. Ik ben het volledig met u eens dat men zich moet richten op kinderen. Zelf erger ik me vaak als ik kinderen onbeschermd zie spelen. Ook in bijvoorbeeld scholen hebben kinderen vaak geen petje op. Ik denk dus dat het goed is om daar al op vroege leeftijd aandacht aan te schenken omdat we merken dat kinderen en jongeren die veelvuldig verbrand zijn, op latere leeftijd vaak huidkankers ontwikkelen.
Minister Crevits heeft het woord.
Dank u wel voor de aanvullingen. Collega Sleurs, ik ga er absoluut mee akkoord dat er het best geen frustraties ontstaan. Ik heb ook mijn commentaar gegeven op de campagne van de apothekers.
Collega Saeys, u bevestigt wat ik zelf ook zei: het is niet puur smeren, het is veel meer dan dat. En ‘sensibiliseren, sensibiliseren, sensibiliseren’ is de boodschap.
Ik heb trouwens nog wat interessante cijfers voor jullie. In 2019 waren er ongeveer 44.000 mensen getroffen. Als we aan dit tempo doorgaan, zal dat cijfer tegen 2030 al oplopen tot 77.000. Dat is bijna een verdubbeling elke tien jaar, hoog oplopende cijfers. Het goede nieuws is dat veel van die kankers voorkomen kunnen worden door je houding en door bescherming toe te passen. Maar dat betekent wel dat we nu volop die kaart van preventie moeten trekken in dit dossier.
De vraag om uitleg is afgehandeld.