Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
- Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
Mevrouw Ryheul heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, minister, het Ventilusproject blijft nog steeds de gemoederen in West-Vlaanderen beroeren. Uiteraard was ik ook heel benieuwd naar de antwoorden die de minister had voorbereid voor collega Van Volcem over de timing en de beslissingen die hopelijk eerstdaags zullen volgen.
Er rijzen ook steeds meer vragen over het vermogen dat zal worden aangesloten op de Ventiluslijn en of de Ventiluslijn op zich wel zal volstaan om in de nabije toekomst alle op zee geproduceerde stroom aan land te brengen.
Volgens hoogspanningsnetbeheerder Elia zou het door federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten aangekondigde energie-eiland in de Noordzee en de uitbreiding van de offshore windcapaciteit naar 5,8 gigawatt tegen 2030 geen impact mogen hebben op het Ventilusproject. Op het energie-eiland zouden verschillende onderzeese verbindingen samenkomen en de stroom zal van daaruit naar het vasteland kunnen worden getransporteerd. Het gevolg van de creatie van een dergelijke energiehub op zee is dat er veel meer stroom zal samenkomen en dus van onze kust aan land gebracht zal moeten worden. Van daaruit zal het ook verder moeten worden getransporteerd door hoogspanningsverbindingen. Het potentieel van een dergelijk energie-eiland is zodanig groot dat het valt te betwijfelen of de capaciteit van Ventilus daartoe zal volstaan.
Minister, deelt u de visie van Elia dat de uitbreiding van de offshore windcapaciteit en de mogelijke bouw van een energie-eiland voor onze kust geen impact zal hebben op het Ventilusproject? Zal de capaciteit van Ventilus volstaan?
Zal er volgens u noodzaak zijn aan nieuwe hoogspanningsverbindingen boven op het Ventilusproject door deze geplande toekomstige ontwikkelingen?
Zo ja, hebt u dit reeds met Elia en de Federale Regering besproken? Om welke nieuwe hoogspanningsverbinding of verbindingen zou het gaan?
Zo niet, waarop baseert u uw vertrouwen?
In welke mate werd er reeds door de Federale Regering teruggekoppeld naar Vlaanderen met betrekking tot de uitdagingen die de uitbreiding van de offshore windcapaciteit en de bouw van een energie-eiland met zich mee zullen brengen voor de Vlaamse beleidsdomeinen?
Minister Demir heeft het woord.
Bedankt voor de vraag. We hebben het al meermaals over dit dossier gehad. Het is toch wel een van de moeilijkste dossiers van de afgelopen twee jaar.
Er is veel overleg, ook met de federale collega's. Ik probeer dat maximaal te doen. De intendant heeft met zijn opdracht goed werk geleverd en antwoorden geformuleerd over de zeer technische aspecten van dit dossier. U kunt met z’n allen beamen dat ik geen hoogspanningsspecialist ben. Ik heb daar geen visie over, maar ik luister naar de experten. Dat vind ik van belang. De intendant heeft net voor de paasvakantie het rapport opgeleverd. Aan de hand daarvan ben ik opnieuw in gesprek gegaan met alle stakeholders die betrokken zijn, ook de bewoners, ook Elia. We hebben met elkaar gesproken om tot een goede beslissing te komen.
Er moeten natuurlijk heel wat elementen worden afgewogen. Ik vind het geen evident dossier. Ik heb hier toch nog enkele weken voor nodig. We zullen het op zeer korte termijn binnen de Vlaamse Regering bespreken. Ik denk dat iedereen het eens is dat we de energie vanop zee naar het binnenland moeten halen en dat we de nodige netversterking moeten doen. Ik mag hopen dat niemand dat ter discussie stelt. Dat wil ik heel duidelijk vooropstellen.
De aankondiging van de uitbreiding van de offshore windcapaciteit en de mogelijke bouw van een energie-eiland voor onze kust was de aanleiding om het mandaat van de intendant voor Ventilus ter verlengen tot eind februari. De intendant komt samen met de experten tot de conclusie, namelijk dat dit geen impact heeft.
Voor de vragen of er nog bijkomende hoogspanningslijnen zullen komen, baseer ik mij dan ook op de adviezen van de experten en de intendant. De experten stellen dat er momenteel geen noodzaak is. Daarnaast was er ook het schrijven aan collega Van der Straeten waarin werd gesteld dat de kabel naar Denemarken en het energie-eiland geen impact hebben op het Ventilusproject en dat er geen bijkomende hoogspanningsluchtlijnen nodig zijn bovenop wat nu voorzien is in het huidige federaal ontwikkelingsplan. Het wordt mij zo meegedeeld.
Collega's, het betekent ook dat de Vlaamse Regering zeer binnenkort, als ik op alle elementen een antwoord heb, het dossier ten gronde zal bespreken en tot een beslissing zal komen. Ik denk dat niemand de doelstelling van het project ter discussie stelt. Ik heb dat hier nog niet gehoord, mag ik hopen.
Mevrouw Ryheul heeft het woord.
Minister, dank u wel. Ook wij zullen dat absoluut niet tegenspreken. Het is inderdaad een zeer beladen en ook een zeer technisch dossier. Ik begrijp ook wel dat u daar de nodige tijd voor neemt. We zijn er hier met zijn allen van overtuigd dat er nood is aan die nieuwe hoogspanningsverbindingen, maar de vraag is wel in welke mate er in de toekomst naast Ventilus nog nood zal zijn aan nieuwe hoogspanningslijnen. Het is immers al eerder gesteld in deze commissie: West-Vlaanderen zal in de toekomst steeds meer een toegangspoort voor energie zijn, meer dan een afzetmarkt. We moeten de uitdagingen die dat met zich meebrengt, als één groot vraagstuk behouden en nu al nadenken over alle mogelijke pistes.
Ik ben er niet zo van overtuigd dat de capaciteit van Ventilus zal volstaan. De plannen voor de ontwikkeling van de Noordzee in functie van de opwekking van energie zijn dermate ambitieus: over tien jaar worden er waarschijnlijk weer nieuwe plannen op tafel gelegd.
Ik heb toch nog een aantal bijkomende vragen voor u. Hebt u er weet van in hoeveel gigawatt capaciteit Elia voorziet bij de optie van een ondergronds transport op gelijkstroom? Zal dat meer zijn dan de huidige voorgestelde belasting van 4,1 gigawatt? Hebt u de presentatie die Elia onlangs onder meer naar het kabinet van minister Van der Straeten stuurde om hun inzichten inzake het Ventilusproject toe te lichten, ook ontvangen? Zo ja, zou u dat willen delen met deze commissie, en dat dus ook willen doorsturen naar ons?
In haar antwoord op een vraag van mijn federale collega aan minister van Energie Van der Straeten wist de minister te vertellen dat de bewoners die worden geconfronteerd met een overspanning, de mogelijkheid krijgen om hun huis aan Elia te verkopen, en dat Chris Peeters, de CEO van Elia Group, haar een tijd geleden zei dat zij de huizen die ze kopen, nadien weer verkopen. Kunt u wat meer verduidelijking geven bij de aan- en verkooppolitiek van Elia?
Ten slotte wou ik toch ook nog even aanhalen dat u begin maart in deze commissie zei dat u al na het paasreces de Ventilusknoop zou doorhakken. Ondertussen is het de tweede week na de paasvakantie, maar is er nog altijd geen beslissing genomen. Tot op vandaag blijft men het aanvullend rapport van de intendant dus nog steeds geheimhouden. We vragen ons af waarom. Ik zou er op mijn beurt toch op willen aandringen dat er een finale beslissing wordt genomen. Ik had graag geweten wat er nu, in de tussentijd, eigenlijk nog wordt gedaan. Ik weet dat u met een aantal mensen op het werkveld hebt gepraat. Wordt er nog overleg gepland? Wacht u nog op bijkomende informatie? Voor de mensen in West-Vlaanderen hangt hier immers heel veel van af, en zij wachten ook op uw beslissing.
De heer Tobback heeft het woord.
Ik woon zelf onder een hoogspanningslijn, dus ik ben wel geïnteresseerd om te horen hoe het juist zit met die aankooppolitiek van Elia. Maar goed, ik zal niet klagen, ik heb dat pas gekocht toen de lijn er al was. We gaan dus niet zeuren. Een mens moet serieus blijven.
In alle ernst, ik vind om te beginnen dat collega Ryheul en sommige anderen West-Vlaanderen een beetje onrecht aandoen door dat Ventilusproject alleen maar te omschrijven als iets waarmee men de stroom van de windmolens in zee naar het binnenland moet brengen. Voor zover ik het weet, en we zijn allemaal toch al meermaals bij Elia op bezoek gegaan en hebben daar uitleg gekregen, is dat Ventilusproject in zijn geheel een project dat moet dienen om de elektrificatie in heel Vlaanderen mogelijk te maken. Ik weet dat er ook in West-Vlaanderen nogal wat bedrijven, ondernemingen, industrie en bewoners zijn die in de toekomst zullen gebruikmaken van elektrische voertuigen, elektrische productieprocessen, elektrificatie op grote schaal, warmtepompen en dergelijke meer. Het dient dus niet om de stroom vanop zee naar de beschaving in het binnenland te brengen terwijl men in West-Vlaanderen kaarsen blijft branden. Het is ook voor West-Vlaanderen met het oog op de toekomst vrij essentieel dat de capaciteit op dat elektriciteitsnetwerk er is, tenzij ik dat verkeerd zie, minister. Ik wens bij dezen echter mijn groot respect voor de West-Vlaamse ondernemingen en hun toekomst te uiten.
Minister, er is wel een beetje een probleem als u zegt dat het nog enkele weken zal zijn. Het is immers natuurlijk zo dat er op dit ogenblik een vrij brede omschrijving is van waar dat Ventilusproject zoal zou kunnen komen. Er hebben dus veel meer mensen schrik dan er uiteindelijk betrokken zullen zijn bij die lijn. Hoe sneller er dus een finale keuze wordt gemaakt, hoe duidelijker ook zal zijn wie er echt last van heeft en hoeveel het Elia zal kosten om die huizen op te kopen, als het dat wil. Ik zou er dus toch op willen aandringen om die enkele weken niet nodeloos te rekken. Mijn bijkomende vraag is dus vooral: hoe moeten we dat zien, die enkele weken? Hoeveel is ‘enkele’?
De heer Schiltz heeft het woord.
Minister, ik deel de bezorgdheid van collega Tobback voor een klein stukje. Qua timing begint het natuurlijk dringend te worden, zowel voor de ene als voor de andere piste. Er zijn een aantal vragen die door vele mensen worden gesteld: over welke verbinding gaat het exact, hoeveel gigawatt gaat daarover passeren? Ik heb begrepen dat met de volledige capaciteit van de geplande zones, dus niet de geplande windmolens die nu op stapel staan, maar indien de volledige afgebakende zone zou worden volgebouwd, het Ventilusproject voldoende sterk zou moeten zijn om al die stroom aan land te krijgen. Ik denk dus niet dat het probleem daar zit. De grote vraag is nu: wat zijn de knelpunten? Heeft de intendant al een breder draagvlak gevonden? Zijn er alternatieven onderzocht, zodat we hier over een paar maanden niet opnieuw moeten zitten om erop te wijzen dat het milieueffectrapport (MER) niet alle alternatieven tegenover elkaar heeft afgewogen? Hoe ver staat het daarmee? Ik denk dat het stilaan belangrijk wordt om duidelijk te maken wat de knelpunten zijn en waarover knopen moeten worden doorgehakt.
Minister, ik wil uiteraard de vertrouwelijkheid van de besprekingen binnen de regering niet in het gedrang brengen, maar ik wil u toch vragen om spoedig meer klaarheid te brengen, zodat we weten waaraan en waaraf. Ik denk dat hoe langer dit dossier aansleept, hoe groter het verzet en de ongerustheid zullen worden in plaats van kleiner. Zeer specifiek: is de intendant klaar en welke knelpunten ziet hij nog, of heeft hij een breder draagvlak gevonden?
Minister Demir heeft het woord.
Collega’s, dank u. Ik wil eerst en vooral echt wel meegeven dat ik dit zeker niet nodeloos aan het rekken ben. Dit is een dossier waar heel veel kanten aan zijn. Er zijn ook heel veel betrokkenen. Als ik dus naar de regering ga met een voorstel, wil ik dat er dan ook antwoorden zijn op alle onderdelen. De intendant heeft zijn werk afgemaakt. Ik heb hem ook nog gesproken tijdens de paasvakantie. Er zijn hier en daar ook nog wat bijkomende vragen. Ik vind dat draagvlak toch wel belangrijk in zo’n dossier. Ook vind ik het belangrijk dat een beslissing die we nemen, weloverwogen is, waarbij we kennis hebben van alle elementen van het dossier. Daarom moet ik nog een aantal zaken uitzoeken. Als je dan een zicht hebt op alles, op alle elementen, dan heeft het geen zin om dat nog nodeloos te rekken. Dat is zeker niet mijn bedoeling. Ik wil dat hier echt wel beklemtonen. Ik vind dit echter echt een heel, heel, heel moeilijk dossier. Ik vind het eigenlijk het moeilijkste dat de afgelopen twee jaar op mijn tafel heeft gelegen. Ik voel mij nog niet volledig comfortabel om met voorstellen naar de regering te gaan. Ik heb daar geen maanden meer voor nodig, maar wel een aantal weken, om dat dan ook in de schoot van de regering te bespreken.
Diverse collega’s hebben verwezen naar de aankooppolitiek van Elia. Er is sprake geweest van een slide. Ik heb die slide zelf niet in mijn bezit, voor alle duidelijkheid. Het aanbod tot aankoop door Elia is een volledig vrijblijvend aanbod. Het betekent dus ook geen onteigening.
Dan werd er ook nog een vraag gesteld over bijkomende hoogspanningslijnen. Ik kan alleen maar meegeven wat ik weet op dit moment. Ik denk wel dat het belangrijk is dat de vraag ook wordt gesteld aan de federale minister, want dat zijn federale ontwikkelingsplannen. Dat is een discussie in het federaal parlement. Ik vind het wel belangrijk dat daar ook duidelijkheid over komt. Als we een zicht hebben op het volledige dossier, op alle elementen, dan hopen we dat we in de regering collegiaal een beslissing kunnen nemen en die gaan verdedigen.
Mevrouw Ryheul heeft het woord.
Minister, dank u wel. West-Vlaanderen leeft al drie jaar onder die hoogspanning. Ik ben eerlijk gezegd toch wat ontgoocheld over die zeer vage timing die we vandaag van u hebben meegekregen. Het draagvlak is inderdaad klaar en duidelijk. Hopelijk slaagt u erin om alle resterende antwoorden ook te bundelen en te communiceren. We blijven dus verder vol spanning wachten op dat aanvullend rapport van de intendant en op de conclusies die de Vlaamse Regering zal trekken. Ik vraag u dit in naam van de vele burgerbewegingen, de ondernemers, de inwoners van West-Vlaanderen: het is hoog tijd om eindelijk dat standpunt in te nemen en te kiezen voor een gezonde oplossing zonder overlast, namelijk die oplossing die iedereen ten goede komt, een ondergrondse Ventiluslijn op gelijkstroom.
De vraag om uitleg is afgehandeld.