Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Minister, ik heb een nieuwe vraag om uitleg ingediend over het concept van de natuurbegraafplaatsen. Dat is hier al meermaals aan bod gekomen, zowel voorafgaand aan als naar aanleiding van de goedkeuring van het decreet daarover, in oktober 2016. Toen hebben we in dit parlement een voorstel van decreet goedgekeurd dat ik samen met een aantal collega’s had ingediend en dat het voor gemeenten mogelijk maakte om een zogenaamde natuurbegraafplaats in te richten op hun grondgebied. Het betreft de mogelijkheid voor een lokale overheid om een zone af te bakenen buiten de begraafplaats, waar de as van gecremeerde lijken kan worden uitgestrooid of begraven in een urne vervaardigd uit biologisch afbreekbare materialen. We weten dat daar vraag naar is bij de mensen. Mensen willen steeds meer een persoonlijke invulling van het laatste afscheid. Er zijn dan ook heel wat gevallen bekend – de uitvaartsector signaleert dat ook – waar uitstrooiing gebeurt in natuurgebieden. Ik denk aan de Kalmthoutse Heide of in de duinen.
Met betrekking tot de toepassing van het decreet, stelde zich de vraag naar het uitwerken van een kader en inhoudelijke criteria. Heel wat gemeenten hebben interesse om zones als natuurbegraafplaats aan te duiden, bijvoorbeeld in een bos of park. De vraag ernaar vanuit de bevolking wordt ook steeds groter. We zien al een aantal jaren dat steeds meer individuele keuzes worden gemaakt in verband met de laatste rustplaats. De wetgever is daar ook al op verschillende manieren aan tegemoetgekomen. Ik denk maar aan de mogelijkheid om vrij te kiezen in welke gemeente je je laatste rustplaats wilt hebben. Ook het ecologische aspect wordt alsmaar belangrijker.
In antwoord op mijn schriftelijke vraag van 4 april laatstleden antwoordde u dat het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) aan een interne richtlijn werkt voor de beoordeling van aanvragen voor situering en inrichting van begraafplaatsen in bos- en natuurgebieden. Die richtlijn moet klaarheid scheppen over het wettelijke kader binnen het decreet op de begraafplaatsen en de lijkbezorging, de procedure die vooropgesteld wordt voor gebieden die onder de natuur- en bosregeling vallen bij de realisatie van een natuurbegraafplaats, de criteria met betrekking tot ecologische draagkracht, beheer en toegankelijkheid, en de criteria met betrekking tot de inrichting van een natuurbegraafplaats, zo zei u in antwoord op mijn vraag om uitleg van 27 juni 2017. De richtlijn werd eerst aangekondigd voor het najaar van 2017. Vooralsnog werden de gemeenten nog niet op de hoogte gesteld van het bestaan van zo’n richtlijn. Nochtans zijn de gemeenten, en zeker ook hun inwoners, vragende partij om zo snel mogelijk werk te kunnen maken van de concretisering van het concept van de natuurbegraafplaatsen.
Minister, wat is de stand van zaken met betrekking tot de opmaak van een richtlijn van het ANB voor de concretisering van het concept van de natuurbegraafplaatsen? Wat zijn desgevallend nog de struikelblokken om zo’n richtlijn te finaliseren? Hoe kunnen die desgevallend worden verholpen?
Op welke manier kunnen gemeenten op dit moment beslissingen van gemeenteraden waarbij zones werden aangeduid waarbinnen de uitstrooiing of begraving van afbreekbare urnen mogelijk is, uitvoeren? Op welke manier is er eventueel een verschil tussen aangeduide zones waarvoor een bosbeheerplan van toepassing is en zones waar dat niet het geval is?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Mevrouw Schryvers, dit is een thema dat u al lang opvolgt. Het goede nieuws is dat de interne richtlijn is goedgekeurd en dat het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) dit zal gebruiken bij de beoordeling van aanvragen tot inrichting van een natuurbegraafplaats op bos- of natuurlocaties. De richtlijn geeft een duidelijk beeld van het juridische kader en van mogelijke oplossingen.
Ten behoeve van de lokale besturen werkt het ANB nog een specifieke kompasnaald of infofiche uit over dit thema. Deze kompasnaald zal de essentie van de richtlijn samenvatten, geschreven vanuit het standpunt van een gemeente die de inrichting van een natuurbegraafplaats overweegt. Deze kompasnaald zal aan de gemeenten ter beschikking worden gesteld.
Voor zover de door de gemeenteraad aangeduide zone voor asverstrooiing of het begraven van biologisch afbreekbare urnes een bos- of natuurlocatie betreft, wordt best contact opgenomen met het ANB. Gelet op het bijzondere en semipermanente karakter van dergelijke zones en de noodzaak tot goede afstemming met het overige gebruik van een gebied, wordt de inrichting ervan bij voorkeur geregeld via een natuurbeheerplan met bijhorende toegankelijkheidsregeling. Voor bestaande beheerplannen kan een procedure tot wijziging van het beheerplan worden gevolgd, inclusief de aanpassing van de toegankelijkheidsregeling. Via deze procedure is een afzonderlijke natuurvergunning of omgevingsvergunning normaal niet meer vereist.
Als alternatief kan het ANB een globale machtiging afleveren voor wat de bevoegdheden van het ANB betreft, specifiek voor de inrichting van de zone voor asverstrooiing of het begraven van biologisch afbreekbare urnes. Deze machtiging wordt geïntegreerd in een toegankelijkheidsregeling. Via deze procedure blijft het echter de verantwoordelijkheid van de gemeente om, in voorkomend geval en waar nodig, ook andere vergunningen en toelatingen te bekomen die niet onder de bevoegdheid van het ANB vallen.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Minister, ik ben tevreden dat die interne richtlijn er is, want het kan natuurlijk niet dat een decreet dat door dit parlement wordt goedgekeurd, intussen meer dan een jaar geleden, dode letter zou blijven als gevolg van het uitblijven van interne richtlijnen van het ANB. Ik heb die richtlijn natuurlijk nog niet kunnen bekijken, ik hoop dat die haalbaar is voor de lokale besturen zodat zij dit concept verder in de prakrijk kunnen vertalen.
U hebt gezegd dat er een kompasnaald, een informatiefiche voor de gemeenten zal komen. Hebt u er zicht op wanneer dat zal zijn? Wanneer kunnen de gemeenten die communicatie verwachten? Kunnen zij de interne richtlijn momenteel al consulteren?
De heer Wouters heeft het woord.
Er is duidelijk leven onder de doden, want mevrouw Schryvers en de heer De Loor hebben daarstraks in de commissie Binnenlands Bestuur ook al een vraag over resomatie gesteld. Ik denk dat deze vraag ook in die commissie thuishoort. Volgens mij is minister Homans bevoegd voor de begraafplaatsen en tot nader order niet u, minister Schauvliege.
De natuurbegraafplaatsen op zich bestaan eigenlijk niet, hoewel ik weet dat mevrouw Schryvers daar heel graag naartoe zou willen, men kan ze dus ook niet operationaliseren.
De recente decreetswijziging laat ons wel toe om zones af te bakenen om op openbaar terrein as en urnes die private personen kunnen meenemen, te begraven of uit te strooien. Ik verwijs als good practice graag naar mevrouw Bastiaens die erin geslaagd is om de asverstrooiing in de Schelde op een goede manier te begeleiden.
Minister Schauvliege heeft het woord.
De interne richtlijn is uiteraard ter beschikking. Ik hoop dat die zo snel mogelijk aan de lokale besturen wordt bezorgd. Ik heb hier geen exacte timing, maar ik zal er nog eens op aandringen om dat zo snel mogelijk te doen.
De begraafplaatsen vallen inderdaad onder de bevoegdheid van minister Homans. In dit geval gaat het echter over natuurdomeinen die daarvoor worden gebruikt. Om die reden is het van belang om dat ook te bekijken binnen de bevoegdheid Natuur. Maar zoals altijd werken wij binnen de Vlaamse Regering fantastisch goed samen en willen wij allemaal hetzelfde, namelijk dat de laatste droom van mensen kan uitkomen.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Minister, ik kijk ernaar uit om die interne richtlijn te kunnen consulteren. Ik heb inderdaad de vraag aan u gesteld omdat het gaat over richtlijnen van het ANB waarvoor u de bevoegde minister bent. Het is niet de eerste keer dat ik daar in deze commissie een vraag over stel, en toen was dat zonder opmerkingen van de heer Wouters. Mijnheer Wouters, what’s in a name? Misschien is een natuurbegraafplaats inderdaad een woord dat een verkeerde indruk kan wekken. Het gaat over uitstrooiing en over het begraven van een afbreekbare urne, maar we weten allemaal waarover we het hebben en we weten allemaal dat daar vraag naar is. Bij mijn weten hebt u niet alleen het voorstel van decreet mee goedgekeurd maar hebt u het zelfs mee ingediend dus weet u ook zeer goed waar het over gaat.
De vraag om uitleg is afgehandeld.