Verslag vergadering Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid
Verslag
Mevrouw Peeters heeft het woord.
De heer De Croo heeft net gezegd dat hij geen voorstander is van biowijn, ik hoop alleszins dat hij wel voorstander is van Vlaamse wijn, want onze wijnbouw zit in de lift. Dat is alleszins positief.
Uit recente cijfers van de FOD Economie blijkt dat de sector ongetwijfeld in de lift zit. De productie van Belgische wijn is tussen 2014 en 2015 met meer dan de helft gegroeid. In 2014 werd er in België nog 600.000 liter wijn geproduceerd, in 2015 was dat al meer dan 1 miljoen liter. Mevrouw Robeyns zal mee beamen dat we trots zijn dat de provincie Limburg de grootste speler is inzake de kwaliteitswijnen, met onder meer een groot wijndomein in Haspengouw, het grootste erkende wijnlabel van Vlaanderen. Ook de Maasvallei Limburg, mijn eigen regio, komt daar dicht in de buurt, met zelfs een grensoverschrijdende beschermde oorsprongsbenaming van Europa. Ook in Noord-Limburg, waar het initieel niet zo logisch leek dat men er aan wijnbouw zou doen, worden de eerste stappen gezet naar wijnbouw.
Op politiek vlak zijn al heel wat initiatieven genomen, zeker in de voorbije legislatuur. Naar aanleiding van de rondetafelconferentie wijn is het Technisch Comité van de Druiventeelt gestart met begeleiding van wijnbouwers onder meer op het vlak van de rassenkeuze en de gewasbescherming. In het kader van het Strategisch Actieplan voor Limburg in het Kwadraat (SALK) werd het Vlaams Kennis- en Onderzoekscentrum Wijnbouw opgericht, dat opereert vanuit het Proefcentrum Fruitteelt (pcfruit).
Het Kennis- en Onderzoekscentrum Wijnbouw startte met een experimentele wijngaard op het Proefcentrum Fruitteelt, waarbij het accent gelegd wordt op de rassenkeuze, de gewasbescherming en het geleidingsmateriaal. Tevens is het de bedoeling om ondersteuning aan te bieden na de oogst van de druiven, bij het vinificatieproces en door het inrichten van een didactische onderzoekswijnkelder. Het Kennis- en Onderzoekscentrum Wijnbouw geeft verder ondersteuning bij verkoop en marketing. Wat dat betreft is men dus op de goede weg.
We hebben in deze commissie al enkele keren gezegd dat bij de fruittelers, zeker wat de appelen en peren betreft, er heel wat kommer en kwel is. Voor fruittelers kan wijnbouw zeker een attractief toekomstperspectief bieden. De grenzen aan de groei van de wijnsector in Vlaanderen zijn alleszins nog niet bereikt. Specialist Kris Vandenwyngaert van het Kenniscentrum Wijnbouw verwacht dat er dit jaar nog 35 tot 50 extra hectare wijngaarden zullen bijkomen. Bovendien wordt wijnbouw alsmaar hipper. In Antwerpen is er bijvoorbeeld ook een horecazaak die enkel Belgische wijnen serveert. Dergelijke initiatieven mogen we toejuichen.
De promotie van de Vlaamse wijnen blijft moeilijk. Het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) werkt sectorgericht. Het VLAM heeft zich op dit ogenblik nog altijd niet ingelaten met de promotie van onze Vlaamse wijnen omdat de sector nog altijd relatief klein is, omdat er op dit ogenblik nog een voldoende grote vraag naar Vlaamse wijnen is en er op dit ogenblik niet onmiddellijk aan promotie wordt gedacht. Misschien is dat in de toekomst toch wel belangrijk.
Minister, hoe evalueert u de gedane inspanningen ten voordele van de ontwikkeling van de wijnsector en de evolutie van het wijnareaal en de wijnproductie in Vlaanderen? Komt het Kennis- en Onderzoekscentrum Wijnbouw inmiddels ten volle tegemoet aan de vooropgestelde objectieven? Wordt er samengewerkt met buitenlandse instituten? Hoe wordt de werking van het centrum geëvalueerd? Plant u bijkomende initiatieven om de ontwikkeling van de wijnbouw in Vlaanderen te faciliteren en te stimuleren? Hebben er al fruittelers hun interesse laten blijken om gedeeltelijk over te stappen op wijnbouw en daarvoor met collega’s een coöperatie te vormen? Hoe zult u dat eventueel ondersteunen of promoten?
Wat is de stand van zaken van de erkenning van Maasland Limburg als beschermde oorsprongsbenaming of BOB? Europa is daar op dit ogenblik mee bezig. Ik had begrepen dat u daaromtrent nog navraag zou doen. Misschien weet u nu al tegen wanneer er een finale beslissing in het dossier wordt verwacht. Zijn er nog nieuwe besprekingen met het VLAM geweest met het oog op het uitbouwen van een volwaardige en geïntegreerde promotie van de Vlaamse wijnen?
Minister Schauvliege heeft het woord.
De wijnproductie doet het goed. Ze zit in stijgende lijn. Ik heb enkele cijfers. In 2006 werd in België in totaal 200.000 liter geproduceerd. Ondertussen zien we een serieus stijgende trend, want we zitten nu boven het miljoen liter wijn. De stijgende productie komt er door een steeds groter aantal wijnbouwers en een stijgend areaal. Uit contacten met de sector ontvang ik signalen dat er ook voor de komende jaren nog veel interesse is. Liters produceren is natuurlijk één zaak, de kwaliteit is een andere zaak.
Op dat vlak stel ik vast dat er een stijgende appreciatie is voor de kwaliteit van onze wijn. Ook het professionalisme stijgt jaar na jaar. De lokale wijnsector beseft dat men een niche zal blijven in de markt, waardoor men zich zal moeten blijven concentreren op kwaliteit en authenticiteit.
Vlaanderen telt momenteel vijf appellaties. De wijnen met een beschermde oorsprongsbenaming of beschermde geografische aanduiding moeten voldoen aan een lastenboek en ondergaan elk jaar een kwaliteitscontrole. De kwaliteitscontrole houdt een chemische analyse in en een proeftest door een erkenningscommissie Wijn, voorgezeten door mijn Departement Landbouw en Visserij. Ook het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) is de wijnsector genegen. Er is onder meer VLIF-steun voor nieuwe aanplant van druivenstokken en voor mechanisering en uitrusting van wijnbouwbedrijven.
Het Kennis- en Onderzoekscentrum Wijnbouw, dat deel uitmaakt van het Proefcentrum Fruitteelt in Sint-Truiden, organiseert studiedagen en veldbezoeken. Op die activiteiten zien we doorgaans tussen de 100 en 150 aanwezigen. Op de studiemomenten werden ook al meermaals buitenlandse sprekers uitgenodigd om ervaringen uit te wisselen. Er zijn contacten gelegd met gespecialiseerde kennisinstellingen uit Frankrijk, Duitsland, Luxemburg, Italië en Zuid-Afrika.
Men heeft in Sint-Truiden een onderzoeksinfrastructuur uitgebouwd en een proefwijngaard aangelegd voor demonstraties en praktijkgericht onderzoek. Er zijn al diverse publicaties voor de sector. Een andere belangrijke taak die het proefcentrum opneemt, is het uitsturen van waarschuwingen die vooral betrekking hebben op ziektes en plagen. Dat zorgt ervoor dat telers proactief te werk kunnen gaan.
Er zijn niet onmiddellijk bijkomende initiatieven gepland. Uit de feedback die ik krijg, blijkt dat er op dit moment geen bijkomende, specifieke behoefte is. We blijven natuurlijk ook nieuwe initiatieven ondersteunen vanuit de instrumenten die ik daarnet heb opgenoemd.
Mijn diensten hebben tot op heden geen officiële aanvragen van fruittelers ontvangen die willen overschakelen. Zoals alle andere landbouwsectoren kunnen ook wijnbouwers zich verenigen in een producentenorganisatie en zich laten erkennen. Ze kunnen daar ook een financiële ondersteuning voor krijgen.
U vroeg ook naar de stand van zaken van de erkenning van Maasland Limburg als beschermde oorsprongsbenaming. De procedure bestaat uit verschillende stappen, op lidstaatniveau en op Europees niveau. De finale goedkeuring gebeurt door de Europese Commissie. Het dossier ‘Maasland Limburg’ is een grensoverschrijdend dossier, want het geografisch gebied bevindt zich deels in Belgisch-Limburg en deels in Nederlands-Limburg. Het Nederlandse luik was een tijdlang geblokkeerd omdat een Nederlandse wijnbouwer die zich buiten het gebied bevindt, vond dat hij er ook deel van moest uitmaken. Aangezien het dossier aan alle voorwaarden voldoet en er geen bezwaren meer zijn, heb ik vorige week geoordeeld dat de aanvraag voor de beschermde oorsprongsbenaming gerechtvaardigd is. Op Vlaams niveau wordt de procedure dus afgerond. Nu is het aan Europa. Hoelang dit zal duren, kan ik niet meedelen, omdat er geen bindende termijnen zijn. De ervaring leert dat dit niet op een week zal gebeuren. We blijven het opvolgen en zullen te gelegener tijd vragen naar de stand van zaken.
Wat betreft uw vraag over de promotie van de Vlaamse wijnen moet ik u meedelen dat er op dit ogenblik geen initiatieven zijn binnen VLAM. Er is ook geen aparte sectorwerkgroep voor de Vlaamse wijnen. Ze zijn wel opgenomen in een promotieproject voor beschermde streekproducten, wat ook mee gefinancierd wordt vanuit Europa.
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Minister, ik ben blij te vernemen dat u een positieve beslissing hebt genomen omtrent Maasland Limburg. We hopen dat Europa daar zo snel mogelijk volgt.
U hebt ook gezegd dat er op studiedagen en bijeenkomsten regelmatig mensen uit het buitenland worden uitgenodigd. We kunnen daar zeker van leren.
Wordt er ook al nagedacht over de inzet van drones? Er is nu regelgeving omtrent drones. In de Moezelstreek wordt daar veelvuldig gebruik van gemaakt voor gewasbescherming. Misschien kunnen we dat hier ook gebruiken om de sproeimiddelen te verdelen over de wijnvelden.
In het verleden zijn er al heel wat goede initiatieven genomen. Ik ben blij dat onze wijnbouw in de lift zit. Daarnet is gezegd dat we nog geen bananen en kiwi’s kweken. Dertig jaar geleden dacht men ook niet dat we aan wijnbouw zouden doen in onze regio. Ik hoop dat de toekomst voor de wijnbouw in positieve zin evolueert.
De heer Wouters heeft het woord.
Niet alleen Limburg heeft de wijnindustrie ontdekt. Ook in Boechout is er een aanplanting gebeurd. Minister, er zijn veel mogelijkheden met de wijnsector. Ik denk aan de toeristische attractie van de wijngaarden. Overal in Europa gaan toeristen wijndomeinen bezoeken. Er zijn wijnfeesten enzovoort.
Ook in de marge van de bestaande organisaties van fruitveilingen en de verwerking ervan zouden we vinificatie zeker moeten meenemen in deze nieuwe markt.
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Minister, we hebben hier in het verleden vaak vragen over gesteld. Uw voorganger heeft een aantal jaren groots aangekondigd dat er een Vlaams wijnbouwbeleid zou worden uitgebouwd. Dat is toen een beetje in mineur geëindigd. Het is gebleven bij een rondetafel, wat op zich wel een goede eerste aanzet was. Er is toen heel wat getouwtrek geweest over waar het kenniscentrum moest komen, in het Hageland of in Haspengouw. Gelukkig heeft de provincie Limburg dan een extra inspanning gedaan, waardoor het vandaag samen zit met het Proefcentrum Fruitteelt.
Het is belangrijk dat die kennisdeling er is. Ik ben blij dat u zegt dat niet alleen de kwantiteit telt, maar dat het vooral belangrijk is dat we goede kwaliteit hebben. Ik heb in het verleden meermaals berichten gekregen van mensen die actief zijn in de wijnbouw, dat door verkeerd advies – hoe goedbedoeld ook – over bijvoorbeeld gewasbescherming zaken serieus fout kunnen lopen. Dat is iets wat we moeten voorkomen. Als ik u goed begrijp, kan het kenniscentrum, samen met de proefwijngaarden, daar een grote rol in spelen.
We doen al een aantal inspanningen, maar ik ben ervan overtuigd dat die wijnbouw nog veel meer potentieel heeft. We hadden het daarstraks over het potentieel van biolandbouw, maar ik denk dat ook de wijnbouw meer kan zijn dan een kleine niche. Maar dan moeten we er natuurlijk ook wel vanuit Vlaanderen ten volle op durven in te zetten. En dat mis ik vandaag nog steeds, dat we daar vanuit Vlaanderen een bepaalde visie op hebben en er ook de nodige inspanningen voor willen doen. Ik hoop dat we dat toch iets meer en iets daadkrachtiger kunnen ondersteunen.
De heer De Croo heeft het woord.
In vino veritas, voorzitter. Onze steden hebben Wijngaardstraten, hebben Wijnpleinen, er is een wijngaard die opnieuw bloeit in de Sint-Pietersabdij. Wijn was weinig vervoerbaar, dus miswijn was een product van de lokale collectiviteiten. In mijn streek startte dokter Detremmerie veertig jaar geleden met wijngaarden. We hebben er nu vijf liggen in Brakel.
Een van de redenen dat de wijnbouw in ons land is verdwenen, waren overigens keizerlijke decreten van Napoleon, die alle wijnranken hebben doen elimineren in Vlaanderen en Wallonië. U ziet, het nationalisme van Frankrijk is nog niet dood.
Collega’s, we hebben hier ooit nog een minister gehad die nauw verbonden was met het Heuvelland. Die heeft ons toen overtuigd van de meerwaarde en de uitzonderlijke kwaliteit van de Heuvellandse wijn. Ik moet u niet zeggen op welke wijze hij dat gedaan heeft. Het is een suggestie, zowel aan collega De Croo als aan collega Peeters. (Opmerkingen)
Ik begrijp dat er algemene instemming is bij de commissieleden. (Opmerkingen. Gelach)
Minister Schauvliege heeft het woord.
Ik heb zowel de Heuvellandse als de Brakelse wijn bij mij thuis liggen en ik kan u verzekeren dat die bijzonder kwaliteitsvol zijn.
Collega Peeters, ik ben op bezoek geweest bij het Proefcentrum Fruitteelt en heb de drones daar zelf aan het werk gezien. Daar wordt dus mee geëxperimenteerd. Dat zit trouwens ook in het SALK-project. Dat is dus zeker iets dat vanuit onze diensten, via innovatie en dergelijke, en met de sector mee opgevolgd wordt.
Ik ben het volledig eens met de opmerking over de toeristische troeven en de promotie. Daar gebeurt al heel veel rond, denk maar aan de tv-serie die onlangs op de VRT werd uitgezonden en die de wijnproductie in ons land wat meer onder de aandacht bracht.
Collega Robeyns, u zegt dat er een gebrek aan visie is. Dat is een dooddoener, maar ik weet niet wat u ermee bedoelt en welke visie wij rond wijn zouden moeten ontwikkelen. Wij doen er alles aan, zeker ook met de geografische erkenning die wij willen indienen. Dat zijn heel wat zaken die van ons uit worden ondersteund en die tonen dat wij er echt wel voor gaan. Er gebeurt heel wat op dat vlak en we hebben ook bijzondere troeven. Ik ben het volledig eens met iedereen die daarop gewezen heeft. Het is een productie die in stijgende lijn gaat. We zullen daar de komende jaren nog vaak over van gedachten kunnen wisselen.
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Ook ik dank alle collega’s die zich aangesloten hebben. Het is inderdaad belangrijk dat we onze eigen wijnen blijven promoten. Ik heb al een aantal mensen de wijn van hun streek horen promoten. Ik wil bij deze alvast promotie maken voor de wijn van Aldeneik en de wijn van Haspengouw, die zeker een aanrader is. Misschien kunnen we de suggestie doen om, als Europa straks definitief een beslissing neemt rond de Maaslandwijn, een werkbezoek of minstens een proeverij te houden. Dat kunnen we zeker onderschrijven.
Wat tot slot de toeristische attracties betreft, denk ik ook dat de SYNTRA-opleidingen rond wijnbouw, teelt en vinificatieprocessen allemaal positieve elementen zijn. We hopen dat dat alsmaar blijft groeien.
De vraag om uitleg is afgehandeld.