Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Vandaele heeft het woord.
Minister, Vogelbescherming Vlaanderen, Natuurpunt en de West-Vlaamse Milieufederatie stelden op 2 maart de Vlaamse Regering in gebreke voor wat zij het halfslachtige beleid rond de historische poldergraslanden noemen. De Vlaamse Regering werkte vorig jaar een regeling uit om historisch poldergrasland beter te beschermen. Op basis van het Natuurdecreet was een groot deel van het areaal al beschermd. Vorig jaar kwam daar een extra oppervlakte bij, weliswaar niet beschermd via het Natuurdecreet maar via het gemeenschappelijk Europees landbouwbeleid of het vergroeningsluik daarvan.
De milieuverenigingen stellen dat de papieren bescherming op het terrein geen verandering teweegbrengt en dat het scheuren of het omploegen van die graslanden verder gaat. Ze voeren aan dat het contradictorisch is te spreken van een afdoende bescherming als de vegetatie van de door het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) gevatte gronden behandeld mag worden met onkruidverdelgers.
Een groeiende groep landgebruikers zoals mensen die verantwoordelijk zijn voor de vertuining van landbouwgronden en paardenhouders, valt niet onder de landbouwregelgeving waarvan sprake. Aangezien de enige sanctie een korting is op de vergroeningspremie voor percelen die onder dat GLB vallen, zijn landbouwers of grondgebruikers die geen gebruik van dat GLB maken op het eerste gezicht moeilijk te sanctioneren.
Tijdens een voorlichtingsvergadering in Diksmuide over de bescherming van de poldergraslanden werd eigenlijk een beetje de pap in de mond gegeven. Daar werd gezegd dat er eigenlijk geen probleem is voor wie niet onder het GLB valt.
Minister, op welke manier reageert u op de ingebrekestelling? De mensen die de actie opzetten, beweren dat het niet hun bedoeling is om alles onderuit te halen. Ik vind dat een gevaarlijke reactie: we hebben nu iets bereikt, straks hebben we niets meer. Ik denk dat u zich vanuit de Vlaamse Regering op een of andere manier zult moeten verdedigen.
Welke argumenten zult u naar voren schuiven om de kritiek van de verenigingen te pareren?
De implementatie van de bescherming via het landbouwspoor zou dit voorjaar gebeuren via de landbouwaangifte. Dat proces is volop bezig. Hoever staat het daarmee? Hebt u al reacties gekregen vanuit de sectoren? Denkt u dat het de goede kant opgaat, of zijn er toch zaken die intussen boven water zijn gekomen en die onze aandacht verdienen?
Op welke manier worden controle op en handhaving van de beschermingsstatus van de percelen die via het GLB worden beschermd, uitgevoerd? Is het enkel de stok achter de deur van de premies of geeft de bescherming via het GLB volgens u de mogelijkheid van een behoorlijke handhaving?
Mijn laatste vraag laat ik even achterwege omdat ze misschien wat voorbarig is. We moeten eerst de aangiftes afwachten en zien wat het resultaat daarvan is.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Wat de ingebrekestelling betreft, heb ik de kranten en de verschillende persberichten gezien, maar tot op vandaag heb ik geen ingebrekestelling ontvangen. Ik kan dan ook moeilijk reageren als ik niet weet wat de aantijgingen zijn.
Ze hebben uw adres misschien niet.
Dat is mogelijk, mijnheer Vandaele, maar ze zijn altijd welkom. Uw adres staat blijkbaar wel in hun boekje. Ik heb geen ingebrekestelling ontvangen en kan daar dan ook niet op reageren.
De implementatie van het landbouwspoor zit volledig op schema. Het is van kracht gegaan op 1 januari en het is een uitvoering van het GLB. Dat is geregistreerd bij de Europese Commissie die daar regelmatig controle op uitvoert. Zij controleert of de verplichtingen die gelden in de lidstaten effectief worden uitgevoerd en nageleefd.
Iedereen is eind 2015 individueel aangeschreven. Er zijn ook twee infomomenten georganiseerd. Op dit moment zijn de verzamelaanvragen, dus de perceelregistraties, verspreid onder de grondgebruikers. Zij kunnen daarop zien welke percelen zijn aangeduid als historisch permanente graslanden.
Er worden ook steekproefsgewijs plaatscontroles uitgevoerd. De controle op de GLB-verplichtingen gebeurt in het kader van het Europees gemeenschappelijk landbouwbeleid. Binnen dat systeem worden administratieve controles en steekproeven uitgevoerd. Wanneer een landbouwer een graslandperceel onder bescherming zou scheuren, kan dat op drie manier gedetecteerd worden. Volgens de eerste manier is elk perceel via een grafisch informatiesysteem geïdentificeerd. Jaarlijks wordt 100 procent van de percelen die landbouwers hebben aangegeven, administratief gecontroleerd. Stel dat in jaar X plots de teelt aardappelen wordt geregistreerd voor een perceel dat onder ecologisch kwetsbaar blijvend grasland (EKBG) valt, dan springt er automatisch een licht op rood binnen de databank.
De percelen worden onderworpen aan controles met behulp van luchtfoto’s en infraroodsatellietbeelden. Dat laat toe om de juistheid van de geregistreerde teelten vast te stellen. Die satellietbeelden worden door de Europese Commissie ter beschikking gesteld om teledetectie mogelijk te maken in het kader van het GLB.
Er worden ook op het perceel zelf steekproeven gedaan. Dat moet gebeuren volgens de Europese criteria. De selectie van bedrijven en percelen gebeurt op basis van een risicoanalyse, deels ook op basis van at-randomselecties. Wanneer inbreuken worden vastgesteld, worden de betrokkenen financieel gepenaliseerd aan de hand van de jaarlijkse GLB-inkomenssteun. De situatie op het terrein moet ook worden hersteld.
De heer Vandaele heeft het woord.
We moeten afwachten wat het resultaat zal zijn na de landbouwaangifte en de controles.
De percelen zijn beschermd, maar de sanctie wordt alleen van kracht op het moment dat men in het GLB zit en de premies kunnen worden bekort indien men toch scheurt. Is het ook uw visie dat als er geen sprake is van premies in het kader van het GLB, er geen enkele handhaving mogelijk is als men scheurt? Als mensen niet in het systeem van steun zitten omdat ze bijvoorbeeld paarden houden en de graslanden scheuren, kunnen ze dan niet worden gesanctioneerd? Of gaat u dan toch zeggen dat het niet de bedoeling was dat ze de graslanden scheuren en hen tot de orde roepen?
De heer Caron heeft het woord.
Ik zal de discussie niet opnieuw voeren over welke grondbewerking er al dan niet in welk beschermingsstatuut mogelijk is. Het is duidelijk dat de bescherming onder het GLB of de Europese landbouwregels zwakker is dan deze onder het Natuurdecreet. Dat wordt trouwens bewezen door de heer Vandaele, waar ik heel gelukkig mee ben. Hij geeft zelf aan dat als een perceel niet is opgenomen in de verzamelaanvraag, er geen sanctiemogelijkheid is. Derhalve heeft de eigenaar van dat perceel absolute vrijheid. U kunt me uiteraard tegenspreken.
Deze discussie gaat over het halfvolle of halflege glas. Ik besef dat. Ik hoop dat als de ingebrekestelling er komt – waar ik van uitga – dat er dan een moment van bezinning komt bij de meerderheid om na te denken of we wel op de goede weg zijn.
Mijnheer Vandaele, het GLB is ook tijdsgebonden. In 2020 verandert dat. In het Natuurdecreet verandert een bescherming niet zomaar. Ik ben ervan overtuigd dat er zelfs onder het Natuurdecreet een zeer relevante vorm van landbouw- en vooral veeteelt op die percelen mogelijk is. Jammer genoeg is dat niet gebeurd.
De heer Dochy heeft het woord.
Ik was een beetje geschrokken en ontgoocheld dat men een ingebrekestelling inleidt ten aanzien van de getroffen regeling. De regeling heeft nog niet de kans gehad om in de praktijk te bewijzen wat ze waard is.
Ik vind het spijtig dat sommigen denigrerend doen over de maatregelen en sancties die worden opgelegd aan landbouwers die in overtreding gaan. Het zijn er niet weinig. Het gaat om zware boetes die worden opgelegd of om kortingen op de betalingsrechten.
Ik vind het spijtig dat ik dit moet zeggen en ik heb overwogen om het niet te doen, maar op mij komt de milieubeweging over als een verwend kindje. Omdat ze hun gelijk niet hebben gekregen in de totaliteit van wat ze hebben gevraagd, stappen ze naar de rechter. De enige correcte vraag die ze stellen, is de vraag wat er zal gebeuren na 2020. Dat is een element dat in overleg moet worden besproken en moet leiden tot een deftige regeling na 2020. Nu reeds vallen ze de regeling aan alvorens de toets aan de praktijk is gebeurd. De heer Vandaele stelde terecht dat men nog niet weet hoeveel percelen er zijn geregistreerd omdat de registraties tot 21 april nog kunnen binnenkomen. Ik ben daarover ontgoocheld.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Ik ben zelf de beslissing gaan uitleggen op de algemene vergadering van Natuurpunt. Ik heb daar transparant en open gecommuniceerd. Het klopt dat het GLB alleen een verplichting is voor landbouwers. Daar zijn twee sancties. Er is een financiële sanctie en herstel.
Daarnaast zijn er de natuurverenigingen, overheid, mensen met een kleine pony- of paardenweide of burgers die een weide in eigendom hebben waar dat niet voor geldt. Dit type gebruikers heeft er echter geen enkele baat bij om die gronden om te ploegen om er suikerbiet of aardappelen op te telen. Dat is niet zo. Integendeel, paardenhouders hebben de bloemrijke graslanden net nodig voor hun paarden.
Er is geen enkele reden om te denken dat het anders zou zijn. Maar stel dat er toch iets gebeurt, dan kunnen we ook optreden op basis van het Natuurdecreet. Het is belangrijk om dit te noteren. Er is dus een kapstok om op te treden ten aanzien van de andere actoren.
Het klopt dat we bij de beslissing die we hebben genomen met de Vlaamse Regering, hebben afgesproken dat er een evaluatie komt. Ik ben ervan overtuigd dat we een regeling hebben getroffen die de graslanden voldoende beschermt. Anders hadden we die regeling niet getroffen. De evaluatie zal heel open gebeuren. We zullen zien wat dit op het terrein zal geven.
De heer Vandaele heeft het woord.
Minister, ik ben blij dat u hebt gezegd dat er wel degelijk – want dat wist de heer Caron niet – mogelijkheden zijn om op te treden vanuit andere regelgeving indien men het echt te bont maakt.
Ik ga niet helemaal akkoord met u dat paardenhouders en tuinders er geen belang bij hebben om de terreinen te veranderen. Suikerbieten zullen ze er misschien inderdaad niet op zetten, maar het kan wel dat ze het terrein effen maken, het microreliëf weghalen, zand opvoeren enzovoort. Er zijn dossiers van mensen die dit effectief doen omdat de paarden dan droger staan, zich beter voelen of weet ik veel. Het gevaar is dus niet denkbeeldig. Maar ik denk samen met u dat er wel degelijk mogelijkheden zijn naast het GLB om ook voor die terreinen een oogje in het zeil te houden.
Mijnheer Caron, ik begrijp dat u niet helemaal gelukkig bent met de voorliggende regeling en dat de Milieubeweging dat ook niet is. Het is geen geheim dat ik ook niet zo gelukkig was, maar dit is een compromis. We hebben inderdaad een tijd gewerkt via het Natuurdecreet. Uiteindelijk is dan het landbouwspoor in de plaats ervan gekomen. Dit is een politiek compromis, en compromissen zijn er om nageleefd te worden. Ik ben niet te beroerd om te zeggen dat wat ons betreft het compromis overeind blijft en uitgevoerd moet worden. Net zoals de heer Dochy wil ik het alle kansen geven. Het is zoals de minister zegt: als blijkt dat er toch gaten zijn of dat bepaalde mensen ons te slim af zijn, dan moet eraan geremedieerd worden, maar we moeten het eerst een kans geven.
De vraag om uitleg is afgehandeld.