Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Maertens heeft het woord.
Minister, ik zal deze vraag kort houden, omdat u er al ten dele bent op ingegaan tijdens de begrotingsbesprekingen. Ik had toen diezelfde vraag gesteld, maar daar is weinig antwoord op gekomen.
We weten dat COVID-19 een belangrijke impact heeft op de dienstverlening van De Lijn. Daarbij moeten we ervoor zorgen dat de veiligheid van de reiziger wordt gegarandeerd. Aanvankelijk deed de politie controles, maar dat bleek te weinig effectief en efficiënt. Vandaar dat u en de regering hebben beslist om vanaf 12 november ook controleurs van De Lijn politionele bevoegdheid te geven om boetes uit te schrijven die, zoals bij de politie, 250 euro bedragen voor het niet dragen van een mondmasker.
In het kader daarvan wil ik u een aantal vragen stellen. Zijn er met die controleurs van De Lijn een aantal afspraken gemaakt? Men kan immers op twee manieren controleren. Men kan meteen keihard toeslaan of in het geniep observeren en dan toeslaan en beboeten. Of men kan eerst sensibiliseren en handhaven wanneer dat nodig is. Dat is eerder mijn manier van werken in mijn stad. Ik ga ervan uit dat dat ook uw insteek is. Zijn er concrete afspraken gemaakt? Gaat De Lijn actief op zoek naar overtreders of hoe gaat dat in zijn werk?
Hoe is de afstemming met de politie zelf? Handhaven is één zaak, maar je boven incidenten kunnen stellen, is een andere zaak. Ik veronderstel dat het niet de taak is van medewerkers, van ambtenaren, om heldhaftig te worden wanneer dat aangewezen is. Zijn er concrete afspraken met de politie wanneer het gaat over incidenten en mensen die pertinent weigeren om zich te schikken naar de regels?
Handhaven en controleren is één zaak, sensibiliseren is een andere zaak. Heeft De Lijn de afgelopen weken en maanden extra inspanningen gedaan om te sensibiliseren over die mondmaskerplicht, bijvoorbeeld in vergelijking met de eerste fase waar we voor de zomervakantie in zaten? Zijn daar extra initiatieven genomen?
Is duidelijk op welke lijnen en in welke regio’s die controleurs prioritair worden ingezet? Met andere woorden, weten we waar de meeste problemen zich voordoen? Zullen die controleurs daar specifiek worden ingezet? Ik ga ervan uit, en ik vel daarmee geen waardeoordeel, dat dit eerder een problematiek is die zich voordoet in de grotere steden in Vlaanderen, omdat het over de drukste lijnen in de dichtstbevolkte gebieden gaat.
Minister Peeters heeft het woord.
Tussen de Lijncontroleurs en de politie bestond in het verleden al een samenwerkingsovereenkomst, maar uiteraard wordt ook op regelmatige basis overleg gepleegd. Die samenwerking verloopt heel vlot.
Om de mondmaskerplicht te controleren op het openbaar vervoer moet geen protocol opgemaakt worden. Dit past binnen de ruimere samenwerking en binnen de uitbreiding van de controlecapaciteit op het dragen van het mondmasker.
Doorgaans wordt de mondmaskerplicht goed opgevolgd, maar er zijn altijd een aantal hardleerse mensen die dat weigeren. Vandaar dat we de Lijncontroleurs, mede op vraag van de reizigers, die bevoegdheid wilden geven. Dat betekent uiteraard niet dat die controleurs actief op zoek gaan naar overtreders; dat is ook niet de bedoeling. Zij worden vooral ingezet op drukke lijnen en zijn daar enerzijds voor de controle en anderzijds om de reizigers een veiligheidsgevoel te geven. Wanneer wordt vastgesteld dat bepaalde reizigers geen mondmasker dragen dan zijn die controleurs bevoegd om op te treden en een proces-verbaal op te maken. Wanneer de situatie uit de hand zou lopen, zal de politie er via de dispatching of via de noodknoppen bij worden gehaald.
Wat de sensibilisering betreft, heeft De Lijn sinds de start van de covidperiode, vanaf half maart, al heel veel gedaan inzake communicatie, inzake sensibilisering. Dat is het ook blijven doen. Ik denk aan talrijke affiches en stickers overal, zowel op voertuigen als op haltes, ook heel veel aandacht op social media. Als je naar de website van De Lijn gaat, verschijnt de homepage automatisch met een groot mondmasker en de banner ‘Vlot en veilig’. De Lijn doet daaromtrent al heel veel in zijn algemeenheid. Maar daarnaast wordt ook aan de klanten zelf regelmatig nog eens een mailing gestuurd om hen er attent op te maken. Specifiek naar de onderwijskoepels is er ook nog informatie vertrokken in het kader van die versterkte ritten en ook na de schoolvakanties, om er opnieuw op te wijzen dat al de gebruikers van De Lijn een mondmasker moeten dragen. Er wordt dus heel veel gedaan.
U vraagt ook specifiek in welke regio’s de controleurs van De Lijn prioritair ingezet worden. Men weet natuurlijk welke de drukst bezochte plaatsen zijn en vooral de meest gebruikte toestellen. Ik denk dan zowel aan de tramtoestellen maar ook aan de bussen. In een stedelijke context is er meestal veel meer volk en drukte. Daar worden de controleurs prioritair ingezet. Maar het gebeurt ook op basis van klantenreacties. Als sommige klanten zeggen dat ze continu mensen zien zonder mondmasker of met een ander laakbaar gedrag, wordt aan de controleurs gevraagd om ook daar te ageren. Het loopt dus vrij vlot. Het is natuurlijk nog niet zo heel lang bezig. Ik heb rond de concrete cijfers ook een aantal schriftelijke vragen gehad. Het beste is natuurlijk dat iedereen de mondmaskerplicht blijft respecteren. Over het algemeen zien we toch dat dat een positief verloop kent.
De heer Maertens heeft het woord.
Bedankt voor het antwoord, minister. Ik heb daar niet zo heel veel aan toe te voegen. Ik heb wel één vraag. Ik vind het trouwens goed dat er ook gekeken wordt naar die klantenreacties, omdat je dan een accuraat beeld hebt. Hetzelfde geldt voor de extra inzet van bussen. Voor het schoolvervoer ga je ook kijken waar de problemen liggen en daarin sturen. Dat is een goede zaak.
U zegt terecht – dat is mijn persoonlijk aanvoelen – dat de mondmaskerplicht niet alleen op de bussen en trams, maar ook in het algemeen echt ingeburgerd is. De mensen denken daar eigenlijk nog weinig over na. Als je buiten komt, en zeker op drukke plaatsen, doe je het aan. Er zijn jammer genoeg altijd uitzonderingen, maar goed.
Is er een planning? Tot wanneer voorziet De Lijn in die versterkte controle, de grotere inzet van controleurs, op die mondmaskerplicht? Is dat zolang de mondmaskerplicht er is op het openbaar vervoer? Want dat zou nog wel eens heel lang kunnen zijn, vermoed ik. Of is er al sprake van een soort afbouwscenario? Als dat zo is, hoe ziet dat eruit inzake timing, capaciteit? Wordt daaraan gedacht? Iedereen hoopt op een snelle komst van het vaccin. Maar los daarvan denk ik dat we op het openbaar vervoer nog voor een behoorlijk eind met specifieke maatregelen te kampen zullen hebben, waaronder die mondmaskerplicht. Is daar een scenario voor? Is daarover overleg met de andere openbaarvervoermaatschappijen?
Minister Peeters heeft het woord.
Alleszins is een afbouwscenario op dit ogenblik helemaal niet aan de orde. De Lijncontroleurs doen uiteraard ook hun ander werk. Naast het controleren op de mondmaskerplicht hebben ze ook nog hun reguliere taken die ze blijven opvolgen. Het kan inderdaad nog zeer lang zijn dat men verplicht is om een mondmasker te dragen op het openbaar vervoer. Daar is nu geen afbouwscenario voor op tafel gelegd. We blijven dat sowieso de eerstkomende maanden allemaal handhaven.
De vraag om uitleg is afgehandeld.