Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw Joosen heeft het woord.
Het blokstaarten van paarden is al lang verboden in onze wetgeving. Met name het artikel 17bis van de wet van 14 augustus 1986 betreffende het welzijn der dieren verbiedt uitdrukkelijk het amputeren van lichaamsdelen bij gewervelde dieren. Dus ook blokstaarten kon niet meer. In principe, want we weten dat de uitzondering die in de wet staat ‘omwille van diergeneeskundige noodzaak’ massaal werd misbruikt, en jammer genoeg dus ook geattesteerd door dierenartsen, om toch over te kunnen gaan tot blokstaarten.
De minister had beloofd om een einde te maken aan de discussies en een ontwerp van decreet in te dienen om de misbruiken uit te sluiten. Op 6 oktober 2017 kwam het langverwachte ontwerp op de Vlaamse Regering.
In het verleden is altijd gecommuniceerd dat werd gedacht aan een verplichte voorafgaande gedocumenteerde melding bij de dienst Dierenwelzijn. Het ontwerp van decreet voorziet nu in een andere maatregel. Dieren die na 31 december 2017 een amputatie ondergaan, worden uitgesloten van alle tentoonstellingen, keuringen en wedstrijden in Vlaanderen. Daarmee wordt betracht dat de geblokstaarte dieren geleidelijk zullen verdwijnen uit de voor fokkers en eigenaars zeer belangrijke tentoonstellingen, keuringen en wedstrijden. Ik juich de geplande maatregel absoluut toe, maar ik heb daar toch nog enkele vragen over.
Minister, waarom hebt u de piste van de verplichte, voorafgaand gedocumenteerde melding bij de dienst Dierenwelzijn verlaten ten voordele van het verbod op deelname aan wedstrijden, keuringen en tentoonstellingen? Hebt u ter zake overleg gehad met de sector? Zo ja, was dit overleg constructief? Wat is daaruit voortgekomen? Door de wet van 14 augustus 1986 op deze manier te wijzigen, is het toepassingsgebied ruimer dan het blokstaarten van paarden. Is dit een bewuste keuze, en zo ja, welke amputaties wilt u daarmee nog uitsluiten?
Minister Weyts heeft het woord.
Daarnet ging het over een thematiek die strikt verbonden is aan een regio die niet de mijne is. Nu gaat het over een problematiek die wel in hoofdzaak verbonden is aan mijn regio, namelijk Zennevallei en Pajottenland. Ik heb dat ook kunnen merken aan mijn mailbox.
Iedereen weet dat er op wedstrijden en prijskampen, die zich verhoudingsgewijs in mijn regio meer manifesteren dan elders, nog steeds veel trekpaarden aanwezig zijn waarvan de staart gecoupeerd is, ook al is die ingreep sinds 2001 verboden. Alleen heeft men te goeder trouw in een uitzondering voorzien in de zin dat van de regel kan worden afgeweken op basis van een medisch attest. Wat zien we in de praktijk? Dat nagenoeg alle dieren die deelnemen aan wedstrijden, blijkbaar vallen onder die medische uitzondering, terwijl de wetenschap ons leert dat eigenlijk maar 3 procent van de gevallen echt zou kunnen vallen onder een werkelijk medische uitzondering, meer zeker niet.
Achteraf aantonen dat er geen medische noodzaak was, kun je niet. Je bent daar dus gebonden. Je wordt geconfronteerd met malafide dierenartsen die ongegrond een attest afleveren. We hebben lang nagedacht over hoe we dat zouden kunnen aanpakken. Hoe zouden we de naleving meer kunnen afdwingen? We hebben verschillende opties overwogen. Een daarvan was om dierenartsen te verplichten vooraf een medisch dossier voor te leggen aan de dienst Dierenwelzijn. Dan kun je zeggen dat dat een hele administratie is en heel wat rompslomp voor onze dienst, terwijl er toch een wettelijk verbod is. Maar dat was niet de hoofdreden om die piste niet te volgen, wel het feit dat je fraude niet zou kunnen uitsluiten, vooral ook omdat je die aanvragen enkel territoriaal zou kunnen beperken tot het Vlaamse Gewest. In een Europa met vrij verkeer van goederen en diensten, heb je geen vat op ingrepen die buiten het Vlaamse grondgebied gebeurd zijn. Je moet dat gewoon aanvaarden. Als we zouden zeggen dat wat Vlaanderen betreft, je vooraf een attest moet voorleggen aan de inspectiedienst Dierenwelzijn, dan zou dat ertoe leiden dat in het buitenland – in dezen is ook Wallonië buitenland – er dierenartsen zich zouden bezondigen aan die praktijk. We weten dat dat ook in Wallonië het geval is. Dat zou een gigantische maas in het net zijn, waardoor Nederlandse, Waalse, Franse of andere dierenartsen zich zouden kunnen blijven bezondigen aan die frauduleuze praktijken.
Alle geblokstaarte paarden weigeren op prijskampen, ongeacht de reden waarom de ingreep werd uitgevoerd, is wel gemakkelijk controleerbaar. Dan geef je zowel aan de fokkers als aan de toeschouwers een duidelijk signaal.
Voor alle duidelijkheid, in het ontwerp van decreet zit vervat dat het verbod inzake deelname aan wedstrijden, tentoonstellingen allerhande geldt voor die paarden die geblokstaart zijn na 31 december 2017. In de praktijk betekent dit dat het geldt voor de nieuwe generatie, voor de nieuwe veulens die aantreden. Dit zal gefaseerd uitdoven, maar dan ook wel finaal.
Ik heb in het begin van mijn ambtstermijn geprobeerd om met de vertegenwoordigers van de trekpaardensector een oplossing in consensus te vinden. Daar was geen bereidheid toe. De enige oplossing die ze gaven, was de opheffing van het verbod en het toelaten van het amputeren van staartbenen. Ik vind het een redelijk gruwelijke praktijk die wordt toegepast. Of het nu bij jonge of oude dieren wordt toegepast, lijkt me niet relevant. Men zegt dat het alleen gaat om jonge dieren en men haalt allerlei argumenten aan zoals dat het niet veilig is met een gareel of andere dingen om te trekken. Dat zijn allemaal excuses want voor alles is een oplossing. Je kunt de staart vlechten of er bestaan staartzakken. Er is dus voor alles een oplossing. Dat kan het dus echt niet zijn.
Dit ontwerp van decreet is inderdaad niet alleen van toepassing op trekpaarden – dat zou ook niet logisch zijn. Ook voor andere ingrepen bestaan er misbruiken die moeten worden aangepakt. Op hondententoonstellingen bijvoorbeeld wordt sporadisch nog eens vastgesteld dat honden onrechtmatig gecoupeerd zijn aan de oren of de staart. Dat is vaak ook vergezeld van een dubieus medisch attest. Ook voor deze categorie geldt de nieuwe regelgeving. U zult zich daarover kunnen buigen, zij het dat de problematiek daar veel kleiner is. Het bestaat echter, en dat is dan ook ineens opgelost.
Mevrouw Joosen heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik ben tevreden met het initiatief dat u neemt. Er worden nog steeds massaal medische attesten uitgereikt om paarden toch te blokstaarten, terwijl dit zelden of nooit een medische reden als grond heeft. Veel van onze lokale besturen worden hiermee geconfronteerd, bijvoorbeeld bij de organisatie van jaarmarkten.
Ik volg u ook in het feit dat vooraf gedocumenteerde meldingen in de praktijk niet altijd makkelijk werkbaar zijn en dat dit administratief bijkomende lasten veroorzaakt, zowel voor eigenaars als dierenartsen als de inspectiediensten Dierenwelzijn. Bovendien zou voor ingrepen die buiten Vlaanderen gebeuren, die verplichting niet afdwingbaar zijn.
Ik vind het jammer dat de sector zich niet constructief heeft opgesteld. Dit is een gemiste kans voor de trekpaardensector. Amputaties die niet nodig zijn wegens geneeskundige redenen, zijn gewoon niet acceptabel. Vermijdbaar dierenleed moeten we effectief vermijden.
Bij de discussie over het onverdoofd slachten kreeg u wel eens de kritiek dat bepaalde gemeenschappen werden geviseerd. Dierenwelzijn is geen kwestie van viseren. Het is tijd dat dergelijke tradities geen voorrang meer krijgen op het dierenwelzijn. Die tijd is gewoon voorbij. Ik ben dan ook tevreden dat alle andere amputaties ook ingeschreven zijn in het ontwerp van decreetswijziging. Ik reken er samen met u op dat door deze maatregel de amputaties verleden tijd zijn.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, we zijn van dezelfde regio, namelijk Vlaams-Brabant. Dit ligt ons na aan het hart. Ik heb u op onze regionale televisie RINGtv ook de uitspraken horen doen over malafide dierenartsen. Kunt u duiden over hoeveel tastbare gegevens het gaat? Gaat het om enkelen?
Als Vlaams-Brabander vind ik het verontrustend om te zien dat het aantal geboortes van veulens van de Belgische trekpaarden serieus vermindert. Uit de cijfers die ik heb doorgekregen, blijkt dat het gaat om een vermindering met 40 procent. Daarnaast stijgt de inteeltcoëfficiënt met 13 procent. U begrijpt dat ik me daar zorgen over maak. We zijn immers trots op die paarden. Hebt u daar vanuit uw diensten meer informatie over? Wat kan Vlaanderen doen om die cultuur te behouden?
Minister Weyts heeft het woord.
Het gaat inderdaad maar om een handvol dierenartsen. Het zijn steeds dezelfde namen die weerkeren. We kunnen daar moeilijk tegen optreden. Ik denk dat de Orde van Dierenartsen dat wel al eens gedaan heeft, met juridische procedures als gevolg. Het staat me niet helemaal meer helder voor de geest, maar ik denk wel dat het al eens is gebeurd. Ik denk zelfs dat men is overgegaan tot een schorsing die aanleiding heeft gegeven tot juridische procedures. Het is een beetje een ‘twilightzone’. De bewijslast is zeer beperkt. We weten dat het gebeurt, maar we kunnen er de hand niet op leggen. Elke dierenarts die zich daaraan bezondigt, kan zeggen dat hij gekend is in de sector als zijnde gespecialiseerd in trekpaarden. Dat is soms een moeilijke discussie.
Fokkerij is de bevoegdheid van Landbouw. Ik ken de recente cijfers van het aantal geboortes van veulens niet. Ik heb dat ook trachten diets te maken aan de vertegenwoordigers van de sector. In dezen vind ik nu niet dat ze gedegen representatieve vertegenwoordigers van de sector zijn, want er zijn ook heel wat anderen die trekpaarden kweken en zo’n beest wel degelijk graag zien, ook als het een lange staart heeft. Ik kan er met mijn beperkt verstand niet bij dat je zo’n dier enkel graag ziet wanneer de staart gecoupeerd is. Ik kan daar niet bij. Daar gaat uiteindelijk de hele discussie over waar ik uren aan heb gespendeerd, en die krijgt nu eindelijk een oplossing.
De vraag om uitleg is afgehandeld.