Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Verstreken heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, deze vraag heeft te maken met een luchtiger thema, namelijk de playlists op een van de zenders van de VRT. "Playlist" is misschien een slecht gekozen woord als het over Nederlandstalige liedjes gaat. Ik wil het dus hebben over de lijsten van liedjes die worden gedraaid op de VRT.
Mijnheer de minister, in de beheersovereenkomst met de VRT die u hebt opgemaakt en die uitvoerig in de Commissie voor Cultuur en Media is besproken, staat duidelijk dat de radionetten zo geprofileerd zijn dat ze een diversiteit aan muziekgenres moeten aanbieden, waaronder ook het Nederlandstalige lied in al zijn genres. Radio 2 wordt omschreven als een net met ontspanning en populaire muziek gericht op een heel breed publiek in Vlaanderen. Sinds de goedkeuring van de beheersovereenkomst heb ik regelmatig geluisterd naar de verschillende radionetten die met overheidsgeld worden betaald en er was een verbetering merkbaar, wat me echt deugd deed.
U hebt daarnet op een andere vraag geantwoord dat er geen inmenging moet zijn van het parlement in de programmatie. Ik sta daar volledig achter, maar één ding stuit me tegen de borst: ik stel vast dat het Vlaamstalige lied totaal niet aan bod komt. Daarmee laat de VRT een groot deel van de Vlamingen in de kou staan. Ik heb zelf steeds minder tijd om te luisteren naar de radio, maar verschillende mensen hebben me gemaild of aangesproken met de boodschap dat dit niet kan. De muziek die ze graag horen, wordt niet meer op de radio gedraaid. Ik blijf ervan uitgaan dat minstens één zender die met overheidsgeld wordt betaald, voldoende Nederlandstalige muziek moet draaien.
In het verleden hebben we gevraagd of we die playlists konden krijgen. De vorige bestuurders van de VRT hebben me laconiek geantwoord dat ze die niet mochten geven omdat die onder het bedrijfsgeheim vallen. We hebben de vraag ook aan SABAM gesteld, maar geen antwoord gekregen. Uiteindelijk hebben enkele parlementsleden, onder wie mevrouw Hermans, zelf onderzoek gedaan. Daaruit blijkt dat het percentage van 20 percent dat in de beheersovereenkomst is opgenomen, wel degelijk wordt gehaald. Het gaat dan om alternatieve Nederlandstalige muziek voor een beperktere doelgroep die dan nog 's avonds wordt gedraaid. Het uitstekende programma 'De Lage Landen' bijvoorbeeld wordt 's avonds uitgezonden, maar daarin komt het alternatieve genre of kleinkunst aan bod. Ik heb daar niets op tegen en dergelijke programma's mogen en moeten er zijn, maar daarmee wordt niet voldaan aan de beheersovereenkomst.
Het Vlaams Parlement heeft een resolutie goedgekeurd waarin duidelijk staat dat de VRT zijn culturele opdracht en missie inzake diversiteit ten volle moet nakomen en dat er aandacht moet zijn voor het Vlaamse lied. Dit gebeurt niet. Groot was mijn verbazing toen ik er gisteren op werd gewezen dat een Vlaams artiest op nummer één staat in de Vlaamse Top 10 van Radio 2 en de Ultratop 30 van Radio Donna, maar dat uitgerekend die persoon niet aan bod komt in de Top 30 van Radio 2 en ook niet wordt gedraaid. Ik heb daar heel wat vragen bij. Binnenkort komt Zomerhit eraan, dat een festijn zou moeten zijn voor Vlaamse artiesten. Er wordt me gezegd dat het populaire genre niet aan bod zou komen. Als dat zo is, zou dit echt wel pretentieus zijn.
Mijnheer de minister, hebt u er zicht op hoe de hitlijsten worden samengesteld op de VRT? Is het de bedoeling dat Radio 2 effectief de zender wordt waar Vlaamstalige muziek in haar brede genre aan bod komt? Kan er een verklaring worden gegeven hoe het komt dat op Radio Donna iemand op nummer één staat maar op Radio 2 helemaal niet? Klopt het dat de Radio 2 Top 30 wordt samengesteld op basis van de playlists? Als dit klopt, dan bewijst dit dat de 20-percentregel niet wordt gehaald, tenzij tijdens de nachtuitzendingen. Klopt het dat de radiodirectie de opdracht heeft gegeven om schlagers en bepaalde Vlaamstalige genres niet te draaien?
Kunt u ook even uitleggen hoe dit oordeel tot stand komt? Het schijnt dat de playlists niet worden samengesteld op basis van een buikgevoel, maar door een beperkt aantal mensen die in een pc de nummers intikken en daaraan de categorie A1, A2, A3, B1 of B2 toevoegen. De categorie B2 betekent dat het nummer zelden mag worden gedraaid. Klopt dat? Welke initiatieven zult u nemen om de beheersovereenkomst en de hier goedgekeurde resolutie door de radiostations van de VRT te doen naleven?
Minister Bourgeois heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, collega's, ik stel samen met de heer Verstreken vast dat de VRT vier hitlijsten heeft. Drie daarvan zijn samengesteld op basis van verkoopcijfers, en één op basis van de lijst met nummers die Radio 2 zelf draait. Vandaag staat op elk van de eerste drie hitlijsten één nummer van één artieste op nummer één, op de vierde hitlijst komt dat nummer niet eens voor. Uit navraag blijkt dat de programmatie, die aan de basis ligt van die vierde hitlijst, gebeurt op basis van de voorkeur van een panel.
Ik kan alleen maar vaststellen dat er een diepe kloof gaapt tussen de voorkeuren van de panelleden en die van het grote publiek dat de VRT met haar radiostations moet bereiken. Het nummer in kwestie staat immers op één in de lijsten op basis van de verkoop, en dat is een ondubbelzinnige indicatie. In de beheersovereenkomst heb ik specifieke bepalingen laten opnemen die moeten garanderen dat in de radio-uitzendingen van de VRT een divers aanbod van Nederlandstalige liedjes aan bod komt. U hebt er een aantal geciteerd. Er moet aandacht uitgaan naar alle genres, ook naar alle Nederlandstalige genres. De VRT moet oog hebben voor de diversiteit aan muziekgenres.
Het persoonlijke oordeel van programmamakers mag mijns inziens geen rol spelen. Het gaat in dit geval om een genre dat succes heeft bij een groot aantal mensen. De VRT heeft vijf radiostations, wat het mogelijk maakt om een gediversifieerd aanbod te realiseren. Zo kan de omroep dan tegemoetkomen aan de wensen van het brede publiek. Dat staat expliciet als taak in de beheersovereenkomst. U verwijst naar een intern coderingssysteem. U bent blijkbaar beter geïnformeerd dan ik, want ik weet daar niets van. In elk geval zijn de feiten duidelijk.
Een: de VRM zal er vanaf volgend jaar op toezien dat de VRT de beheersovereenkomst naleeft. Ook op dit punt, dat door het hele Vlaamse Parlement wordt gesteund, moet de VRT de overeenkomst respecteren.
Twee: ik zal uw bezorgdheid en die van het parlement nogmaals aan de VRT overmaken.
Mijnheer de minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik ben blij dat ook u vaststelt dat er een diepe kloof is tussen de opinie van het panel en wat leeft bij de bevolking. Ik hoop dat de VRT daaraan iets zal doen.
Ik vind dat het nu voor eens en voor altijd gedaan moet zijn. Ook in mijn cd-rek zit een waaier van genres, van pop tot rock, en van kleinkunst tot klassiek. De muzieksamenstelling op de radio mag echter niet worden overgelaten aan pseudo-intellectuelen. Zou het kloppen dat de marketeers, die zorgen voor de reclame-inkomsten, mee bepalen wat er wordt gedraaid? Dat wordt alleszins gefluisterd.
De heer Marginet heeft het woord.
Ik sluit me graag aan bij de vraag en de terechte opmerkingen van de heer Verstreken. Het Nederlandstalige muziekaanbod op de openbare omroep is vaak armtierig. Een tv-programma zoals 'Zo is er maar één' promoot het Nederlandstalige lied. Dat valt toe te juichen, maar het is toch te weinig. Wie naar de radiostations van de openbare omroep luistert, kan alleen maar vaststellen dat het met het Nederlandstalige lied erg is gesteld. Op de meeste stations komt het Nederlandstalige lied niet aan bod, met als drogreden dat elk van die stations een bepaalde niche moet bedienen.
Maar dat is niet het enige probleem. Volgens de invulling die de VRT aan haar radiostations geeft, zou Radio 2 net de zender moeten zijn waar Nederlandstalige muziek aan bod moet komen. Maar het is soms lang of zelfs tevergeefs wachten tot een Nederlandstalig nummer de revue passeert.
Ik ben dan ook van mening dat er meer ondernomen mag worden om de VRT aan te zetten hier meer aandacht aan te besteden. Het garanderen van een Nederlandstalig muziekaanbod en het brengen van Nederlandstalige producties is inderdaad ook een decretale bepaling. Maar het is in het decreet blijkbaar onvoldoende gedefinieerd voor de mensen die bij de VRT de programma's samenstellen. Als ze daar de geest van het decreet niet wensen te kennen, moeten we maar van hieruit de oefening maken van wat de garantie van een Nederlandstalig muziekaanbod betekent. We hopen inderdaad dat de VRM zal toekijken, want dat is hoognodig.
Ik wil nog een concrete vraag stellen. We weten allemaal dat de digitalisering van radio en televisie volop bezig is. De optimalisering en digitalisering van het radiolandschap en de mogelijkheden van het internet maken dat frequenties een heel wat minder schaars goed aan het worden zijn dan het in het verleden het geval was. In die zin kan er in de nabije toekomst een radiostation worden opgestart dat enkel Nederlandstalige producties of producties van eigen bodem brengt. Dat betekent niet dat als zo'n zender wordt opgestart, alle andere radiostations van de VRT ontslagen zouden worden van de verplichting om een Nederlandstalig muziekaanbod te garanderen. Ik geloof dat een dergelijk project haalbaar is. Meer nog, ik geloof zeker dat er in Vlaanderen een markt voor is.
Mijnheer de minister, bent u bereid de mogelijkheden om een dergelijke zender op te starten te laten onderzoeken en deze suggestie aan de VRT over te maken?
De heer Callens heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, geachte collega's, als burgemeester van een van de belangrijkste zangeressen, Laura Lynn, is het mijn plicht om mij aan te sluiten bij de vraag van de heer Verstreken.
De VRT en Radio 2 geven als reden op om die singles niet te draaien, dat een aantal luisteraars anders zouden afhaken. Natuurlijk haken er luisteraars af als ze iets horen dat ze bijna nooit horen, maar ik hoor wel tot vervelens toe telkens opnieuw singles van buitenlandse groepen of zangers.
Ik zou de studies wel eens willen zien waarin zou staan dat telkens 20 tot 30 percent van de luisteraars afhaken. Anders zou ik willen vragen om een audit te doen in die binnendiensten van Radio 2. Worden er misschien andere mensen bevoordeligd en waarom? Het zou me plezieren dat de VRT het aandurft om die Vlaamse schlagers te draaien zodat ze nadien kunnen uitzoeken of de mensen nog afhaken. Want men haakt soms af als men één keer zo'n single hoort, maar na vijf keer vindt men hem mooi.
De stadsschouwburg in Kortrijk is toch een gekende plaats voor heel serieuze groepen, toneel, zangers en zangeressen. Bij het optreden van Laura Lynn zat de zaal propvol, er kon niemand meer bij. De kaarten waren al weken op voorhand uitverkocht.
Mijnheer de minister, ik stel mij de vraag wat daar gebeurt. (Applaus bij CD&V, VLD-Vivant en de N-VA)
Mevrouw Hermans heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, we hebben al verschillende keren, bijna als klaagzang, hierover geargumenteerd en gepraat. Het blijft natuurlijk het verhaal van de kip en het ei. Wat is er eerst, het aanbod of de luisteraars?
We zien dat er vijf VRT-radio's zijn. Het moet toch wel lukken dat geen enkele van die vijf radio's een profiel heeft waar die Vlaamse zanger bij past. Ik vind dat eigenlijk een ongelooflijke vervreemding van wat er bij de mensen leeft. Ik vraag me af of die programmadirectie eigenlijk wel beseft wat ze de mensen daarmee aandoet.
Ik heb de indruk dat de onderzoeken die zij doen dezelfde zijn als de polls bij politieke verkiezingen: ze zitten er helemaal naast. Ze blijven steeds dezelfde studies en commentaar voorleggen, terwijl iedereen voelt dat er iets niet klopt, dat dat geen antwoord biedt op wat heel veel mensen vragen. Het maakt niet uit of wij wel of geen fan van een zanger of zangeres zijn, de mensen hebben recht op hun muziek en dat wordt pertinent geweigerd door die arrogante VRT. Dat is de waarheid.
Mijnheer de minister, als er van die vijf radio's geen enkele is waar dat profiel bij past, zouden we er dan niet eens aan denken om een van die vijf om te bouwen, zodat dat profiel wel past bij wat de Vlaamse luisteraar wil?
De heer Vandenbossche heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, ik luister met stijgende verbazing naar wat hier over de programmatie van de VRT wordt gezegd.
In de commissie hebben we een zekere schroom aan de dag gelegd om over de programmatie van de VRT geen vragen te stellen. Dat gebeurt zelden of nooit. Maar in dit geval gaan de vraagstellers nog een beetje verder. Ik hoor hier al programma's maken en zenders oprichten. Ik ben het daar volkomen oneens mee. Als dat de bedoeling was van de resolutie die ik mee heb ondertekend, heb ik daar een probleem mee.
Het radiolandschap is natuurlijk veel groter dan de VRT. De indruk wordt gewekt alsof alleen de VRT bestaat. Er zijn natuurlijk ook nog commerciële zenders, zowel lokale als nationale, die aandacht hebben voor muziek.
Stel u voor dat wij hier met z'n allen onze preferentie van de muziek op de VRT zouden bekendmaken. Dat zou hier een zeer wilde discussie worden, want ik denk dat we het daar nooit over eens zouden geraken.
Ik vind dat wij ons absoluut niet moeten bemoeien met de programmatie. Er is een aanbeveling gebeurd, en de VRT haalt dat cijfer. Mijnheer Callens, u vraagt dat cijfer, maar dat is gewoon te vinden in het verslag dat de VRT jaarlijks indient. Hoe ze die cijfers halen en met welke muziek, is de zaak van de VRT en ik vind niet dat wij moeten zeggen wat ze op de VRT moeten draaien, want daarmee draaien we de klok gewoon terug. We gaan toch niet beginnen met radioprogramma's maken? Of gaat u een radioprogramma maken, mijnheer de minister? (Applaus bij sp.a-spirit)
Mevrouw de voorzitter, ik heb natuurlijk één keer een radioprogramma mogen maken, met alle bekende gevolgen.
Ik zal niet antwoorden op de gefluisterde of luidop geformuleerde vraag, want ik kan daar ook niet op antwoorden. Ik zal dat wel signaleren aan de VRT. Ik nodig u ook allemaal uit om aanwezig te zijn bij de bespreking van het jaarverslag. Ik denk dat dat een nuttige oefening zal zijn.
Ik pleit ervoor om de lijnen aan te houden die we tot nu toe aanhouden. Mijnheer Vandenbossche, dat betekent niet ingrijpen in de programmatie. Het is niet aan ons om te zeggen wat geprogrammeerd moet worden. Diversiteit bij de VRT geeft ook geen rechten aan bepaalde mensen om gedraaid te worden. Daarover gaat het niet.
Wat we wel willen, en op dat punt ben ik het eens met een groot deel van de vraagstellers, is dat in de beheersovereenkomst met de VRT staat dat hij diversiteit moet brengen. Mijnheer Callens, wat mij betreft ook bij de buitenlandse muziek, maar ook bij de Nederlandstalige muziek moet er diversiteit zijn. Het is de taak van een onafhankelijke instantie, de Vlaamse Regulator voor de Media, om daarop toe te zien.
De VRT zegt een aantal cijfers te halen. Daar komt kritiek op en er is discussie over. Ik vind in elk geval dat de cijfers moeten worden gehaald, daarom hebben we de beheersovereenkomst gemaakt. We hebben opgelegd dat er Vlaamse producties moeten zijn ten belope van 20 percent en dat er aandacht moet zijn voor het Nederlandstalige lied in al zijn genres. Het is niet aan ons om te zeggen wat er moet worden gedraaid, maar het is ook niet aan de VRT om te bepalen welk genre al dan niet in aanmerking komt om gedraaid te worden.
Als de overheid zegt dat ze een gediversifieerd aanbod wil, dan is dat een duidelijke opdracht in de beheersovereenkomst. Die zal getoetst en gescreend worden door de VRM. We zullen dat debat volgend jaar voortzetten. Ik zal ondertussen wat hier leeft in al zijn aspecten bezorgen aan de VRT.
Mijnheer de minister, we zullen dat volgend jaar bespreken, maar de tijd tikt verder. Het blijft maar aanhouden en aanhouden. De laatste jaren blijven de mensen die houden van Vlaamse zangers en artiesten in de kou staan, en dat is zeer betreurenswaardig. In het buitenland zijn de mensen veel chauvinistischer. In Nederland, Frankrijk en Duitsland kan er perfect een rocknummer gedraaid worden en daarna een schlager. Bij de VRT staat het woord 'schlager' op de zwarte lijst. Ik hoop dat daar verandering in komt.
Mijnheer Vandenbossche, het is inderdaad niet de bedoeling dat we programma's gaan maken, verre van, maar wij moeten als verkozenen des volks luisteren naar wat er leeft bij de bevolking. We moeten niet in een ivoren toren zitten, maar we mogen dit meedelen aan de minister van Media.
Wat ik heb aangehaald, staat tenslotte in de beheersovereenkomst. Ik wil dat die gerespecteerd wordt. (Applaus bij het Vlaams Belang, CD&V, VLD-Vivant en de N-VA)
Het incident is gesloten.