Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de aangekondigde stijging van de aardgasprijzen en de gevolgen voor gezinnen in energiearmoede
Actuele vraag over de door Electrabel aangekondigde stijging van de energieprijzen
Verslag
De heer Vrancken heeft het woord.
Mijnheer de minister, de jongste tijden zullen uw oren nogal getuit hebben naar aanleiding van de berichten van Electrabel. U hebt er vorig jaar een paar uitspraken over gedaan. Ik ga niet in detail treden, want alle details zullen ondertussen wel gekend zijn, en ze zijn ook in de media verschenen.
Electrabel heeft verklaard de aardgasprijs voor de consument vanaf 1 september met 20 percent te zullen verhogen, en de elektriciteitsfactuur voor de zelfstandigen en de bedrijven te verhogen met 5 percent.
Een en ander is het gevolg van een afspraak, de pax electrica, die afgesloten is door de federale overheid, dus niet uw bevoegdheid. Daarbij heeft de federale regering aan Suez, de moedermaatschappij van Electrabel, bepaalde beloften gedaan als tegenprestatie voor het bevriezen van de prijzen tot 1 september van dit jaar. Daarbij komt dat de regering als gunst aan Electrabel haar de verzekering van 70 percent marktaandeel heeft gegeven. Ook niet te onderschatten is dat Suez zich bijkomend engageerde om de gaskortingsfactuur, die federaal minister Van den Bossche heeft gegeven, begroot op 100 miljoen euro, te betalen.
Het is overduidelijk dat de burger zich bekocht, bedot en bedrogen voelt. Dat is ook normaal: we hoorden altijd dat het vrijmaken van de energiemarkt ertoe zou leiden dat de prijzen zouden dalen en dat de burger er beter van zou worden. Na jaren van prijsverhogingen - want dit is niet de eerste prijsverhoging - wordt die burger nu geconfronteerd met een prijsverhoging van 20 percent, waarvoor hij zwaar in de beugel moet tasten.
Dat ook consumentenorganisaties en belangengroepen van de bedrijfswereld zich roeren, is een normale zaak. De heer Karel Van Eetvelt, de gedelegeerd bestuurder van UNIZO en uw opvolger - u dus welbekend -, stelt dat Electrabel misbruik maakt van een bijna monopoliepositie.
Ik citeer hem: ?De voorbije 2 jaar zijn de stroomprijzen al met 15 à 30 percent omhooggegaan. Een nieuwe stijging kan niet, want de productiekosten van Electrabel zijn zeker niet gestegen.?
Electrabel stelde dat een inhaalbeweging nodig was, omdat de internationale aardgasprijzen zouden zijn gestegen. Ik wil echter citeren wat een woordvoerder van Test-Aankoop zei in Het Laatste Nieuws: ?Er is helemaal geen sprake van een inhaalbeweging. Een recente studie van de VREG toon aan dat de prijzen voor aardgas vorig jaar met 36 percent zijn gestegen, maar sinds begin dit jaar fors zijn gedaald, op jaarbasis met 120 tot 150 euro. Dat zou dus positieve gevolgen moeten hebben voor de consument.?
Verder verklaarde de woordvoerder nog: ?Het duurdere aardgas is volledig verrekend. We mogen niet vergeten dat, nu de aardgasprijzen op de internationale markten dalen, de prijzen ook naar beneden zouden moeten gaan. Electrabel wil nog meer winst maken dan de recordwinst van 2,3 miljard euro die het vorig jaar heeft gemaakt.?
Electrabel zou dus zijn winst, die als gevolg van de warme winter sterk is afgenomen, willen vergroten. Zeer vreemd en niet te onderschatten is dat dit bedrijf de formule die het zelf in zijn overeenkomsten heeft laten opnemen, eenzijdig zal veranderen. Het lijkt me vreemd dat iemand die een contract afsluit met een andere partij eenzijdig en soeverein dat contract zou kunnen wijzigen door er een formule in te wijzigen. De Tijd schreef daar gisteren over: ?De prijsverhoging is volgens Electrabel een doorrekening van de gestegen inkoopkosten voor aardgas. Maar klopt het wel dat de aardgasprijzen gestegen zijn? De gasprijsindex, de GPI, een formule die Electrabel gebruikt in zijn gascontracten, laat een heel ander beeld zien. De GPI is in de periode van januari tot mei gedaald van 1,07 tot 0,85. Dat is een daling met maar liefst 20 percent. Die daling is te verklaren door de lagere aardgasprijzen op de spotmarkt van Zeebrugge en een daling van de stookolieprijs, twee belangrijke componenten van de GPI. Op basis van die cijfers moet de aardgasrekening lager uitvallen. De prijsverhoging komt neer op een verandering van de formule om de GPI te berekenen.?
Dat is dus een verandering die Electrabel zelf toepast. De gasprijsindex bevat behalve de Zeebrugse gasprijs, de stookolieprijs en de Belgische consumptieprijzenindex, ook een vaste coëfficiënt. Het was dat laatste getal waar Electrabel plots aan sleutelde. Dat getal van 7,86 in de formule wordt vanaf 1 september 2007 gewijzigd tot 1,3. Die aanpassing heeft grote gevolgen voor de GPI, en dus ook voor de aardgasrekening.
Mijnheer de minister, ik kom tot een aantal uitspraken die u vorig jaar hebt gedaan in verband met heel deze problematiek. Ik citeer u: ?De pax is een eenzijdige actie van Suez om dit dossier af te handelen. Deze pax is een modus vivendi waaruit Suez kan besluiten dat de Belgische autoriteiten zich neerleggen bij de fusie tussen Suez en Gaz de France. Het is echter zeer eigenaardig dat de federale regering aan de dominante speler vraagt zijn eigen concurrentie te organiseren. De staatshervorming van 2007 moet ook de energiebevoegdheden herverkavelen. Dat alles moet volgend jaar uitmonden in de pax electrica III.?
Ondertussen zijn de regeringsonderhandelingen bezig en blijkt uw partij niet zo meteen een voorstander te zijn van een onmiddellijke staatshervorming, en die zelfs tot 2009 wil uitstellen. Dat zet natuurlijk die pax electrica III op de helling.
Mijnheer de minister, wat is uw reactie op de aankondiging van deze prijsstijgingen, in het licht van de mededeling van de VREG, die op 14 mei 2007 stelde dat de trend van de internationale prijsevolutie sinds begin dit jaar is omgeslagen, en dat dit in 2007 voor een gunstige prijzensituatie voor de afnemers zou moeten zorgen?
De heer Glorieux heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, geachte leden, vrijdagavond heeft Electrabel 'en stoemelings' aangekondigd de gasprijs voor de gezinnen, maar ook voor de KMO's, met 20 percent op te trekken. Daarbovenop zal het de stroomprijs voor de KMO's met 5 percent optrekken.
Feit is dat de voorbije vier jaar de paarse federale regering en ook de Vlaamse Regering alles in het werk hebben gesteld om de dominante machtspositie van Electrabel te bestendigen. Net als gevolg van die dominante machtspositie kan Electrabel dat soort beslissingen nemen.
Als ik federaal minister Verwilghen hoor zeggen dat hij een onderzoekscommissie gaat opstarten om de machtspositie van Electrabel te bestuderen, vraag ik me af wat hij de voorbije 4 jaar heeft gedaan. Als de heer Vande Lanotte zegt dat hij een mottenballentaks zal invoeren en de kerncentrales wil sluiten, maar amper een paar uur na de verkiezingen de handdoek in de ring gooit, hoe staat het dan met zijn geloofwaardigheid?
Als de Vlaamse Regering de ecologiesteun voor hernieuwbare-energiebedrijven beknot, bestendigt ook zij de machtspositie van Electrabel, vooral omdat tegelijkertijd Electrabel wel voordelen krijgt. Normaal gezien is de bijverbranding van hout uitgesloten van groenestroomcertificaten, maar er is een uitzondering voor de bestaande centrales. Wie heeft die bestaande centrales? Electrabel natuurlijk. Op die manier werd de machtspositie van Electrabel de laatste jaren bestendigd.
De gasprijs zal vanaf september 20 percent stijgen. Dat betekent dat ongeveer anderhalf miljoen gezinnen in ons land 200 euro moeten bijbetalen. In totaal komt dat neer op 300 miljoen euro minder koopkracht voor de gezinnen in ons land. Die 300 miljoen euro gaat via Suez richting Parijs, net zoals Suez onlangs de miljoenen van de intercommunales doorgesluisd heeft naar Parijs.
In ons land leeft 1 op 10 mensen in armoede, in Vlaanderen 7 op 100. 20 percent houdt een grote stijging in, en 200 euro per jaar is voor veel gezinnen een aanzienlijk bedrag. Een en ander betekent dat de energiearmoede zal toenemen. Ik lees vandaag in de nieuwsbrief van de VVSG: "Stijgende aardgasprijzen zijn rampzalig voor mensen met een laag inkomen en voor OCMW's."
De VVSG stelt duidelijk dat het aantal mensen dat zijn energierekening niet meer zal kunnen betalen en bij de OCMW's zal aankloppen, nu gevoelig zal stijgen. Op dit ogenblik worden al 30.000 gezinnen in Vlaanderen gedropt door hun aardgasleverancier omdat ze niet meer in staat zijn om hun aardgasfactuur te betalen. Dat zal zeker toenemen.
We hebben een tijd geleden in het Vlaams Parlement, op initiatief van Groen!, onder het voorzitterschap van de heer Decaluwe een themadebat gehouden over energiearmoede. Daaruit is een beleidsnota voortgekomen, die unaniem door het parlement is goedgekeurd en waarvan een aantal aanbevelingen reeds zijn uitgevoerd, zoals het hoort, maar een aantal andere nog niet. Mijnheer de minister, wanneer gaat u de andere aanbevelingen van de resolutie over energiearmoede realiseren?
De specifieke situatie waarin Electrabel ons geplaatst heeft, noopt tot extra maatregelen om ervoor te zorgen dat niet nog meer mensen in de energiearmoede terechtkomen. Welke extra maatregelen gaat u nemen?
Welke maatregelen gaat u nemen om de oorzaak van het probleem, de dominante marktpositie van Electrabel, aan te pakken? Ik weet dat de meeste maatregelen op dat vlak behoren tot de federale bevoegdheden, maar ook op Vlaams niveau kunnen zaken gebeuren. Ik denk aan het versnellen van de ontkoppeling van Electrabel in de intercommunales. Daarover hoorde ik de heer Ansoms een paar dagen geleden eigenaardige uitspraken doen. We moeten ervoor zorgen dat gedecentraliseerde productie-eenheden in Vlaanderen volop kansen krijgen. Door de ecologiesteun voor hernieuwbare-energieproducenten af te schaffen, doet de Vlaamse Regering net het omgekeerde.
Mevrouw De Wachter heeft het worod.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, het is altijd wel wat met Electrabel. In het verleden, mijnheer de minister, hebben we een aantal keer kunnen debatteren met u over het energievraagstuk en de neveneffecten ervan. Als ik de initiatieven van mezelf en de collega's in ogenschouw neem, dan stel ik vast dat Electrabel een hardleerse, stoute leerling is.
Enkele maanden geleden hebben we in de ad-hoccommissie Energiearmoede vastgesteld dat er energieleveranciers zijn, vooral dan Electrabel, die kapitaalkrachtige klanten willen in hun bestand, en veel minder mensen met financiële problemen. We hebben vastgesteld dat zwakkere klanten massaal worden gedropt, waardoor netbeheerders heel wat extra werk hebben gekregen, onder andere door het plaatsen van budgetmeters. Daardoor kunnen ze het tempo niet meer bijhouden, mensen raken dieper in de schulden en belanden in een vicieuze cirkel.
In de ad-hoccommissie Energiearmoede hebben we een motie van aanbeveling goedgekeurd met een aantal concrete maatregelen aan de Vlaamse regering ter bestrijding van die energiearmoede. Dat is duidelijk niet de zorg van Electrabel. Het Vlaams Parlement heeft initiatieven genomen en vroeg aan de Vlaamse regering om het federale parlement aan te manen om maatregelen te nemen om de machtspositie van Electrabel, vooral op het vlak van de elektriciteitsproductie, te verkleinen en bijgevolg de prijzen voor de bedrijven en de gezinnen te verlagen.
Electrabel is echter helemaal niet bereid om automatisch voorschotfacturen terug te betalen of te verlagen. Dat zijn maatregelen die vooral de gezinnen treffen. Electrabel heeft vandaag weer duidelijk bewezen dat het winst wil maken: niet zomaar winst, maar monsterwinsten.
Over de aangekondigde prijsstijgingen van Electrabel was er heel wat verontwaardiging van verschillende organisaties, de politieke partijen, de werkgevers- en werknemersorganisaties, de consumentenorganisaties, enzovoort. Test-Aankoop verwijt Electrabel misbruik te maken van haar dominante positie. Het ABVV vraagt zich af of Electrabel haar winsten wil optrekken met drogredenen. Dit is rampzalig voor mensen met een laag inkomen en voor OCMW's, aldus de VVSG.
Mijnheer de minister, de kritieken zijn absoluut niet mals. De verontrusting is heel groot. We hebben dat ook kunnen vaststellen toen we keken naar de argumentatie van Electrabel. UNIZO zegt dat de plotse prijsstijging ongefundeerd is. Het argument dat Electrabel gebruikt om de stijging van haar prijzen te rechtvaardigen, zijnde een stijging van brandstofprijzen, is volgens Test-Aankoop volledig vals. De prijsverhoging die Electrabel toepast is een eenzijdige beslissing, die niet gebaseerd is op de evolutie van de brandstofprijzen, want die evolutie is vandaag al opgenomen in de gasprijs.
De voorbije dagen zijn er heel wat vragen gerezen, ook inzake de timing. Electrabel heeft deze prijsstijging nog geen week na de federale verkiezingen aangekondigd. Wil ze haar positie in de onderhandelingen versterken? Is het een middel om ervoor te zorgen dat er geen prijsverhogingen komen, maar dat er iets anders tegenover zal staan? Ik denk dan aan de kerncentrales of de mottenballentaks.
We hebben heel wat opties gehoord in deze zaak, zoals de uitbreiding van het aantal leveranciers, de grotere onafhankelijkheid van de netbeheerders en de strengere prijsregulering. Het is heel belangrijk dat we de monopoliepositie van Electrabel kunnen afzwakken. Dit is echter niet alles: het beleid inzake rationeel energiegebruik is zeker even belangrijk. In samenhang met al de rest moeten we hier samen aan voortwerken.
Mijnheer de minister, mijn eerste vraag heeft betrekking op de argumentatie die Electrabel aanhaalt voor de plotse prijsstijging. Bent u het eens met de analyse van organisaties, zoals UNIZO en Test-Aankoop, die deze stelling aanvechten? We weten allemaal dat deze organisaties u welbekend zijn en u na aan het hart liggen.
Bent u ten tweede bereid om mee te stappen in een scenario waarin Electrabel mag genieten van enige goodwill van de Vlaamse overheid of van de nieuwe federale regering, in ruil voor het niet uitvoeren van een prijsstijging?
Ten derde, als u zoals bepaalde andere leden van uw partij pleit voor een krachtiger sturing van de markt, aan welke maatregelen denkt u dan? Wat ziet u daar in? Dat is hier al aangehaald, het stond ook in uw partijprogramma voor de federale verkiezingen wat de blokkeringsminderheid betreft.
Ten vierde, we kunnen niet uitsluiten dat de belangen van de onderneming hier worden afgewogen tegen de belangen van de gezinnen, van de gewone consument. Een prijsverhoging komt de economie uiteraard niet ten goede, want de koopkracht zal dalen. Hoe weegt u die belangen tegen elkaar af?
Tot slot, stel dat we de ondernemingen en consumenten nu kunnen beschermen. Stel dat we die prijsverhoging toch kunnen tegenhouden of beperken. We zijn realistisch genoeg om te beseffen dat dat geen garantie biedt voor de toekomst. We hebben een combinatie nodig van dergelijke maatregelen met verdere investering in en aanmoediging van rationeel energiegebruik. Gaat u op dat punt een tandje bijsteken? (Applaus bij sp.a-spirit en Groen!)
Minister Peeters heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, dames en heren, niet alleen de vraagstellers, maar heel het parlement, en zelfs buiten dit gebouw, iedereen betreurt deze plotse aankondiging van Electrabel. Het gaat om een prijsstijging vanaf 1 september, voor aardgas met maximum 20 percent en voor elektriciteit voor de professionele klanten zoals KMO's met 5 percent. Er ging een terechte verontwaardiging door Vlaanderen. De manier waarop dit werd meegedeeld en de verrassend hoge stijging heeft aanzienlijke gevolgen.
U hebt verwezen naar de gezinnen. Ik heb zelf berekeningen laten uitvoeren. Voor de gezinnen bedraagt de stijging van de aardgasprijs 0,66 eurocent per kilowattuur zonder BTW. Dat komt bij een gemiddeld gebruik van 23.260 kilowattuur op een bedrag van 145 euro per jaar. De heer Glorieux spreekt van 200 euro. Het is in elk geval een aanzienlijk bedrag.
Electrabel verwijst in zijn argumentatie naar de internationale markt. Houdt dat enige steek? Ik heb dat laten onderzoeken. Voor de gezinnen die tussen de 5.000 en 30.000 kilowattuur aardgas verbruiken is de prijs bij Electrabel, met inbegrip van de transportkosten, maar zonder de distributiekosten, met 52 percent gestegen tussen januari 2005 en mei 2007. Ik heb de internationale noteringen laten nagaan. Tussen januari 2005 en november 2006 was er een stijging met 65 percent, vervolgens een daling met 18 percent, wat neerkomt op een gemiddelde stijging van 36 percent. Er schort dus iets aan de argumentatie van Electrabel.
Ik kan alleen maar benadrukken dat de marktwerking niet goed loopt. Ze is onvoldoende en onvolkomen. Het is mijn grote bezorgdheid en bedoeling om die marktwerking efficiënter en vollediger te maken. U hebt verwezen naar de pax electrica. Dat is natuurlijk grotendeels federale materie. België en Vlaanderen hebben een pax electrica nodig die naam waardig. We moeten ervoor zorgen dat de markt goed werkt, ook wat de producenten betreft. Eén bedrijf mag de markt niet beheersen. Meerdere spelers moeten met elkaar in concurrentie gaan waardoor situaties zoals deze niet voorkomen, of toch niet in deze mate. Een dergelijke concurrentie zorgt ervoor dat de scherpste prijzen aan de bedrijven en gezinnen worden aangeboden.
De marktwerking is dus onvolmaakt en zelfs heel gebrekkig, met de huidige situatie als gevolg.
Mevrouw De Wachter, u suggereert dat er een koehandel zou plaatsvinden. Ik kan u als Vlaamse minister voor Energie verzekeren dat er geen sprake is van een koehandel, en ik ga ervan uit dat dat op het federale niveau evenmin het geval is.
We moeten ervoor zorgen dat de marktwerking toeneemt, zeker wat betreft het aantal producenten in Vlaanderen en België. De ecologiepremie is omgevormd tot een wedstrijdformule. Er is nog altijd een ecologiepremie, ook voor investeringen in alternatieve energie. U knikt van neen, mijnheer Glorieux, maar is wel degelijk nog altijd een ecologiepremie, zij het op basis van een andere formule.
We moeten die lijn doortrekken. Ik ben bevoegd voor het afleveren van groenestroomcertificaten, en ik kan u verzekeren dat hun aantal sterk toeneemt. We zullen de doelstellingen voor alternatieve energie, en groene stroom in het bijzonder, zeker halen.
Mijnheer Glorieux, u hebt ook verwezen naar de energiearmoede. De ad-hoccommissie heeft schitterend werk geleverd om de energiearmoede in Vlaanderen aan te pakken. Op mijn beleidsdomein, Energie, heb ik alles uitgevoerd wat dit parlement mij gevraagd heeft. Op andere beleidsdomeinen, zoals Wonen, moeten er nog stappen gezet worden, maar ik ben ervan overtuigd dat mijn collega-ministers daar volop mee bezig zijn.
Uiteraard moeten we deze problematiek van heel nabij opvolgen. Energiearmoede is een heel belangrijk en delicaat probleem. Bij prijsstijgingen moeten wij ervoor zorgen dat gas en elektriciteit betaalbaar blijven. Wij stappen dan ook niet mee in de redenering van sommige fundamentalisten die zeggen dat we de gas- en elektriciteitsprijs zo hoog mogelijk moeten maken, opdat mensen rationeler zouden besparen op energie. Dat is een vrij perverse redenering.
Dat neemt uiteraard niet weg dat wij er alles aan moeten doen om energie te besparen en rationeel energiegebruik aan te moedigen. Wij hebben op dat vlak heel indrukwekkende programma's. Via het energierenovatieprogramma 2020 zullen wij ervoor zorgen dat in 2020 alle woningen in Vlaanderen heel energiezuinig zullen zijn. Wij hebben daar dit jaar ook de nodige budgetten voor uitgetrokken.
Mevrouw de voorzitter, collega's, het is heel spijtig dat we nu geconfronteerd worden met een plotse stijging van de prijzen vanaf 1 september, zowel voor de gezinnen, als voor de KMO's. Wat de timing betreft, kan ik alleen vaststellen dat er met de federale regering van lopende zaken een standstill was afgesproken, zij het enkel voor elektriciteit voor residentiële klanten tot 1 september 2007. Dat wordt nu dus uitgebreid naar de anderen die geviseerd worden door de prijsstijging.
De federale overheid moet alle inspanningen leveren doen voor een volledige pax electrica, maar wij zullen daar zeker onze bijdrage toe leveren. Dat moet ertoe leiden dat we tot een echte marktwerking komen waarbij de concurrentie toeneemt. Wat de 'unbundling' betreft, hebben wij al inspanningen gedaan om de percentages van de privésector verder te laten zakken en daar een 'level playing field' te realiseren.
We zitten ook op de goede weg wat betreft rationeel energieverbruik en de verdere energiebesparing in Vlaanderen. Er zullen nog bijkomende maatregelen en programma's uitgevoerd worden. Ik hoop dat wij er de komende jaren, met al deze elementen, zullen in slagen om in België, en vooral in Vlaanderen, een coherent en duurzaam energiebeleid te voeren. (Applaus bij CD&V)
Mijnheer de minister, ik dank u voor uw antwoord. We werden tot nu toe geconfronteerd met de monopoliepositie van Electrabel. Ik hoop dat de pax electrica III er komt en dat die niet afhangt van de regeringsvorming en van de uitgestelde staatshervorming die in dat kader op federaal niveau zou plaatsvinden. U zult, als wellicht toekomstig minister-president van het Vlaams Parlement, het nodige gewicht in de schaal kunnen werpen om dat erdoor te krijgen.
Mijnheer de minister, ik ben in elk geval al blij dat uit uw relaas een zekere bewustwording blijkt. U bent zich bewust van het feit dat de dominante positie van Electrabel moet worden doorbroken. Bewustwording is natuurlijk mooi, maar moet dan ook nog worden gevolgd door een concrete gedragswijziging. En daar blijf ik op mijn honger zitten. Ik heb immers weinig of geen concrete initiatieven gehoord.
U zegt heel terecht dat u de verontwaardiging begrijpt die in Vlaanderen heerst. Anderzijds echter ben u mee verantwoordelijk voor het creëren van het klimaat waarin Electrabel zich dit kan veroorloven. Als de Vlaamse overheid de marktwerking dan toch wil bevorderen, waarom kiest ze dan niet voor een nieuwe groenere stroomleverancier? De Vlaamse overheid verbruikt ongeveer evenveel energie als 50.000 gezinnen in Vlaanderen. Op die manier zou de overheid een stimulans geven aan de nieuwkomers op de markt.
Mijnheer de minister, u zegt dat de ecologiesteun blijft bestaan. Dat is inderdaad zo. Maar net dat soort ondernemingen, net die nieuwkomers op de markt die met recht van opstal werken, worden uitgesloten van die ecologiesteun. En het zijn net deze kleinschalige gedecentraliseerde producenten die de toekomst hebben op het vlak van energieproductie en waar Electrabel bang voor is.
Mijnheer de minister, u hebt niet geantwoord op een aantal concrete vragen. U zegt dat u de dominantie van Electrabel wilt doorbreken. Dat is goed, maar wat gaat u daar concreet voor doen? Ik heb u ook gevraagd of u bereid bent om extra maatregelen te nemen naast de bepalingen uit de resolutie. Heel wat bepalingen zijn al uitgevoerd maar andere nog helemaal niet. Mensen die in armoede leven, zouden moeten worden geholpen bij de keuze van de energieleverancier die het voordeligst is voor hun verbruiksprofiel. Dat staat in de resolutie. Vaak hebben zij niet de gelegenheid om via internet zelf de verschillende leveranciers te vergelijken. Het lijkt me dan ook heel relevant om die mensen nu te helpen om weg te gaan bij die bedriegers van Electrabel en een andere stroomleverancier te kiezen.
Mijnheer de minister, welke andere maatregelen dan die uit de motie van aanbeveling zult u nemen om te voorkomen dat als gevolg van deze beslissing van Electrabel nog meer mensen in de energiearmoede terecht komen?
Mijnheer de minister, u hebt inderdaad aangetoond dat er ook op Vlaams niveau al heel wat gebeurt. In de ad-hoccommissie Energiearmoede hebben we het er al uitgebreid over gehad. Ook andere commissies zijn daarmee bezig.
Het is belangrijk dat we in de toekomst verdere stappen kunnen zetten in het rationeel energieverbruik. Er is ook aangetoond dat ook in het onderwijs al heel wat stappen in die richting zijn gezet. Het is echter duidelijk dat de argumentatie van Electrabel voor de prijsstijging niet helemaal correct is.
Dan is het ook belangrijk dat er concrete acties worden ondernomen en dat we maatregelen nemen, want september is niet veraf meer.
Samen met de collega's uit de ad-hoccommissie Energiearmoede ben ik een beetje bezorgd. We kennen heel wat voorbeelden uit het verleden, laat er ons alstublieft voor zorgen dat die zaken zich niet meer herhalen in de toekomst. De winter nadert. Ik hou mijn hart vast als ik denk aan de OCMW's, aan mensen die het veel minder makkelijk hebben dan anderen. Ik vraag me af wat er zal gebeuren als hun energiekosten met 150 à 200 euro stijgen als we nu niets concreets ondernemen.
De heer Decaluwe heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, iedereen in dit halfrond - de oppositie, de meerderheid, de regering - laakt de houding van Electrabel.
Mijnheer Glorieux, de Vlaamse Regering en de minister van Energie hebben echter al het mogelijke gedaan inzake milieu- en consumentvriendelijkheid. Mevrouw De Wachter heeft dat daarnet ook bevestigd. De beslissingen in de ad-hoccommissie Energiearmoede werden ook bijna volledig uitgevoerd.
Mijnheer Glorieux, u doet hier enorme inspanningen om een deel van het probleem in de schoenen te schuiven van minister Peeters. U gaat net niet zo ver als de heer Di Rupo, die er gisteren in slaagde de schuld van de sterke stijging te leggen bij degenen die de verkiezingen hebben gewonnen.
U moet wat eerlijkheid aan de dag leggen. U bent een groot energiespecialist, en u weet ook dat het over een federale materie gaat. Het gaat over prijszetting. Er zijn wel gevolgen voor de competitiviteit, de KMO's, de zwaksten die geconfronteerd worden met energiearmoede. Maar nogmaals, minister Peeters tracht binnen zijn bevoegdheden te zorgen voor een optimale oplossing.
Mijnheer de minister, de vraag is of de Vlaamse Regering over de zaak standpunten moet innemen op het federale vlak. In Duitsland zijn er mogelijkheden om de prijzen die worden opgelegd door dominante energiebedrijven, zoals bij ons Electrabel, te beperken. Is dat hier ook mogelijk? In Duitsland kan het. Ik roep op te onderzoeken in welke mate daar werk kan van worden gemaakt. Misschien kan het punt in het federale regeerakkoord, dat we over enkele maanden mogen verwachten, worden opgenomen, zodat er een oplossing uit de bus komt.
Mevrouw Ceysens heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, het spreekt voor zich dat dit debat voornamelijk in de federale Kamer thuishoort. Ik wil me dan ook beperken tot twee algemene opmerkingen.
Ik stel met blijdschap vast dat iedereen onomwonden pleit voor een goede marktwerking. Dat is een stap vooruit ten opzichte van debatten die we een tijd geleden hebben gevoerd.
Iedereen moet ook beseffen dat vanaf het moment dat een overheid maatregelen wil opleggen aan leveranciers, zoals in verband met de prijszetting, dat ook gevolgen heeft voor die prijszetting. Iedereen moet zich daar goed bewust van zijn.
De heer Peumans heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, een actualiteitsdebat over dit onderwerp zou nuttig geweest zijn. Het Bureau heeft er echter anders over beslist. Als we zo'n debat hadden gevoerd, hadden we alles beter kunnen plaatsen. We hebben hier bijvoorbeeld al een debat gehouden over kernenergie.
Ik was deze morgen zeer verheugd in mijn brievenbus 'Energiek', een magazine voor energiezuinig comfort, te vinden. Het wordt uitgegeven door Electrabel. In de special gaat het over het tips om te besparen op de energiefactuur. (Gelach)
Dat zegt wel iets over de communicatiestrategie van het bedrijf.
Waardoor ik nog veel meer getroffen ben, is het interview met de heer Hansen, een Luxemburger die zeer goed Nederlands spreekt. Dat siert de man. Hij citeert regelmatig uit het werk van Guido Gezelle. Dit stuk is zeer toepasselijk op wat er de afgelopen tijd is gebeurd.
Het gedicht luidt als volgt:
'Lang gewacht en stil gezwegen
Nooit gedacht en toch gekregen' (Gelach)
U kunt daar eens goed over doordenken.
Mijnheer de minister, u hebt gelijk. Dit is geen actualiteitsdebat. Misschien kunnen er nog vragen worden gesteld in de commissie. U hebt een aantal vragen gekregen, maar ik vraag me af of ze niet in het federale parlement moeten worden gesteld.
Wat mij, naast de problematiek van de energiearmoede, in dit debat ook interesseert, is de problematiek van de dividenden van de gemeenten. Ik blijf daar een verdediger van, maar ik heb er hier niets over gehoord. U kent het probleem van de dividenden: de Eliaheffing, enzovoort. Door deze forse stijging komen de gemeenten nog verder in de verdrukking. Dat valt te betreuren.
Mijnheer de minister, ik heb slechts één concrete vraag: is het de bedoeling dat u - in eerste instantie bijvoorbeeld op het Overlegcomité, voor zover dat nog functioneert natuurlijk - op de een of andere manier deze boodschap duidelijk kenbaar zult maken aan de federale overheid? De VREG heeft in een rapport heel duidelijk gemaakt dat alle prijsvoordelen die we door de liberalisering hebben gekregen door dit soort maatregelen van de kaart zijn geveegd. Dit is het fiasco van wat men altijd met veel trompetgeschal de liberalisering van de gas- en elektriciteitsmarkt heeft genoemd.
Mevrouw de voorzitter, collega's, de heer Peumans zegt dat we vanuit dit Vlaams Parlement, zowel vanuit de oppositie als vanuit de meerderheid, nog eens heel duidelijk het signaal kunnen geven dat deze prijsstijging ongehoord is, en dat we ook ten aanzien van het federale niveau, waar nog heel wat bevoegdheden zitten, deze oproep of deze reactie moeten overmaken. Ik zal dat namens u allen doen.
Ofwel lost men het federaal op, waar de bevoegdheden zitten, ofwel worden de bevoegdheden herschikt. Dan wordt Vlaanderen voor meer bevoegd en kunnen wij nog nadrukkelijker het energiebeleid voeren waarvoor wij staan. Maar, mijnheer Glorieux, ik kan natuurlijk niet, als ik niet bevoegd ben voor productie, Electrabel breken. Zelfs niet met mijn blote handen, mocht ik daartoe al de intentie hebben. Ik begrijp uw vraag naar meer dadendrang, maar u moet mij niet te veel aanporren. In de mate van het mogelijke doen wij alles om een rationeler energieverbruik en een unbundling, waar ook de gemeenten trouwens een niet onbelangrijke rol te spelen hebben, te realiseren. Wij moeten daar vanuit onze bevoegdheden onverminderd mee doorgaan.
Mevrouw De Wachter, wij moeten eerst afwachten wat de reactie van Electrabel zal zijn. Mijn collega Marc Verwilghen heeft de Raad voor Mededinging en de CREG ingeschakeld om dit dossier te bekijken. Ik ben samen met u zeer benieuwd wat Electrabel zal doen met deze prijsstijging. Ik kan u verzekeren dat er op basis van de besluiten die we in dit parlement hebben getroffen, geen afsluitingen van gas of elektriciteit meer zullen zijn in de winterperiode voor de mensen die het heel moeilijk hebben. Dit is geregeld en het zal de volgende winter niet meer gebeuren.
Collega's, deze problematiek is hier terecht besproken. Zoals mevrouw Ceysens zegt, hebben we hier voor een groot deel te maken met alsnog federale bevoegdheden. De nieuwe federale regering zal dat van zeer nabij moeten opvolgen. De huidige minister van Energie, Marc Verwilghen, heeft al initiatieven genomen. We zullen eind augustus de situatie opnieuw bekijken.
Ik dank u nogmaals, mijnheer de minister, voor uw antwoord. U hebt het aangehaald: meer bevoegdheid voor Vlaanderen. Dat is wat wij ook altijd nastreven. Indien wij het beheer over de energie naar Vlaanderen zouden kunnen halen, zouden we natuurlijk al een heel eind verder staan.
Mevrouw de voorzitter, de problematiek zoals die zich vandaag voordoet, heeft niets te maken met de vraag of er al dan niet meer of minder bevoegdheden naar Vlaanderen moeten komen, maar wel met het feit dat alle actoren, zowel op federaal als op Vlaams niveau, voor de volle honderd percent hun verantwoordelijkheid hadden moeten opnemen. Dat is de voorbije jaren zeker niet gebeurd. Er werden hier al een aantal verantwoordelijkheden genoemd die voor de volle honderd percent tot de bevoegdheid van het Vlaamse niveau behoren en die niet als dusdanig worden uitgewerkt. Nogmaals: we moeten ervoor zorgen dat kleinschalige nieuwe spelers op de markt alle kansen krijgen - en dan zijn het vaak de coöperaties die er met recht van opstal voor zorgen dat er nieuwe windturbines worden geplaatst - in plaats van ze, zoals nu het geval is, te boycotten door hun ecologiesteun af te schaffen.
Dank u, mijnheer de minister, voor uw antwoord. We hebben vandaag heel wat kunnen uitklaren. De standpunten zijn heel belangrijk. Over het afsluiten in de winter nog dit: het was, samen met u en de commissie, een verdienste van alle collega's om dat zover te krijgen.
Het is ook de allerlaatste dramatische en drastische stap als mensen betalingsmoeilijkheden hebben.
Mijnheer Decaluwe, ik wil toch even nuanceren als u zegt dat de Vlaamse overheid al alles heeft gedaan. Er is heel veel gebeurd en we hebben daar allemaal een verdienste aan, samen met de leden van de commissie Energiearmoede en de commissie voor Wonen. Volgens mij zullen de leden van de commissie voor Wonen het er echter over eens zijn dat er nog heel wat zaken moeten gebeuren. Het is zeker nog niet af. Er is nog heel wat werk aan de winkel, vooral voor wat betreft rationeel energiegebruik in de sociale huisvesting. Er moet zeker een combinatie zijn van rationeel energiegebruik en betaalbare facturen.
Het incident is gesloten.