Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de aangekondigde herstructurering bij Barry Callebaut
Verslag
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Minister, dit weekend was het feest in Wieze, want we vierden onze vijftigste carnavalsstoet. Maar dat plezier sloeg heel snel om. Maandag kondigde chocoladebedrijf Barry Callebaut, de grootste werkgever in onze gemeente, namelijk aan dat er heel wat jobs verloren gaan. Bij ons in Wieze werken er in de fabriek 1200 mensen. Wat blijkt? 331 daarvan zullen ontslagen worden. Dat gaat over een op de vier jobs. In heel Vlaanderen zullen het er vijfhonderd zijn.
De fabriek in Wieze wordt duidelijk het zwaarst getroffen. Ik ken heel wat mensen die daar werken. Het gaat soms over hele gezinnen, over hele families. Die zijn ten einde raad, in shock. Het is ongelooflijk wat een impact dit op hen heeft. De aankondiging smaakt ook wel zuur. We weten dat het bedrijf vorig boekjaar nog een winst van 463 miljoen euro heeft gemaakt. En als klap op de vuurpijl vroeg het bedrijf de dag na de aankondiging om overuren te kloppen.
Minister, ik hoop alvast dat u al hebt samengezeten met Barry Callebaut om de situatie te bespreken. De vakbonden hebben al gezegd er alles aan te zullen doen om het jobverlies maximaal te beperken. Ik denk ook dat het erg belangrijk is dat VDAB mensen die ontslagen worden, zo snel mogelijk naar een nieuwe job begeleidt.
We zien dat ons land, in vergelijking met andere landen, heel zwaar wordt getroffen, en vooral het hart van de chocolade, namelijk Wieze, bloedt echt. Mijn vraag aan u is heel simpel, minister: wat gaat u doen, wat gaat VDAB doen om het jobverlies maximaal te beperken en ervoor te zorgen dat de mensen op een goede manier begeleid worden naar een nieuwe job?
De heer Meremans heeft het woord.
Minister, als u ooit bij mij komt fietsen – op een paar minuten sta je aan het jaagpad langs de Dender –, dan moet u even Belle-Sas over en dan bent u eigenlijk bijna in Wieze. Het aroma, of de prachtige geur van chocolade komt je dan gewoonweg tegemoet. Die fabriek, Callebaut, is zeer bekend in de regio. Dat is meer dan een fabriek, het is eigenlijk een vorm van de identiteit van die gemeente en is ook sterk vergroeid met de omgeving. Er is ook een zeer hechte relatie met de werknemers. Het was natuurlijk een schok om vast te stellen dat er juist in die fabriek 331 werknemers hun job gaan verliezen of dreigen te verliezen. Ook in Lokeren en ook in Halle zijn inderdaad ontslagen aangekondigd.
Dat komt daar heel zwaar aan, het is een hele zware slag. Inderdaad, ik deel de bezorgdheden van de collega, maar het gaat mij vooral om het volgende: de Renaultprocedure zou zijn opgestart. Dat vereist informatie, die dertig dagen en dergelijke. Kan het aantal werknemers nog beperkt kan worden, via onderhandelingen? En natuurlijk ook: hoe staat u zelf tegenover het gegeven om die betrokken werknemers zo snel mogelijk te kunnen heroriënteren naar een andere job? Dat gebeurt het liefst ook in dezelfde regio, want het is toch wel een klap voor onze regio.
Dat was de vraag die ik aan u wenste te stellen.
Minister Brouns heeft het woord.
Dank u wel, collega’s, het is inderdaad een dossier met een enorme impact in de regio jullie bekend. Er was de aankondiging van het management van Callebaut voor die herstructurering. De Zwitserse chocoladefabrikant zegt negenhonderd jobs te schrappen in Europa, waarvan vijfhonderd in Vlaanderen – Wieze, Halle en Lokeren worden dan genoemd. Dat heeft een bijzonder grote impact. Ze geven wel de boodschap dat men gelooft in de toekomst van die bedrijven hier. Een harde herstructurering, maar men gelooft in de toekomst.
De zaken die men aangeeft – dubbel werk, inefficiëntie, kostenbesparing tot 15 procent – komen hard binnen, net op een ogenblik natuurlijk dat we daar toch wel bijzondere kwaliteit leveren. Wij zijn de chocoladeregio bij uitstek. Ik geef toe, collega’s, dat ik het eerlijk gezegd wel bijzonder cynisch vind dat, wanneer er winsten geboekt worden, een bedrijf dat geen financiële problemen heeft, die kostenbesparing gaat doen op de kap van dat personeel, op de kap van dat personeel dat die kwaliteit levert, iedere dag, die topchocolade in onze regio.
Op dat ogenblik ga je natuurlijk kritisch kijken naar dat dossier. Dan zien wij in dat wij innovatiesteun hebben gegeven, opleidingssteun hebben gegeven, en dan druk ik natuurlijk op de pauzeknop. Het is niet zo dat dat onverkort kan doorgaan. Eventueel wordt dat teruggevorderd, als dat nodig is.
Jullie zijn echter – terecht – bekommerd omtrent dat personeel en stellen mij de vraag wat wij doen naar opvang, begeleiding en ondersteuning toe. VDAB staat natuurlijk al klaar. We hebben al contact gehad met de vakbonden, om daar de nodige begeleiding te voorzien, om de outplacement te installeren, zodra dat kan en mag. U weet dat we de volgorde moeten respecteren. De vakbonden vragen nu ook alle kansen voor die sociale dialoog, in het kader van de wet-Renault. Die is volop opgestart en loopt ook volop, men vraagt om die alle kansen te geven. Ze roepen op dit ogenblik ook op om niet over te gaan tot actie, omdat zij natuurlijk wel alle kansen willen geven en heel veel geloof hechten aan een sterk sociaal plan, waarin het personeel inderdaad maximaal kan worden gevrijwaard. Dat is natuurlijk ook het doel, om die impact op het personeel zo klein mogelijk te houden, maar ik kan u verzekeren dat wij al contact hebben gehad met VDAB in de regio om de mensen te begeleiden, voor diegenen voor wie dat nodig zal zijn. Die impact moet zo klein mogelijk worden gehouden, want dat die vandaag bijzonder hard binnenkort daar, dat begrijp ik zeer goed.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Minister, het komt inderdaad zeer hard binnen, want er zijn heel wat mensen, bij ons alleen al in de gemeente, die daar werkzaam zijn. Vaak zijn ze niet alleen, is het vaak hun partner, of een oom, of een tante, of een zus … Dat heeft dus een enorme slag gegeven in hun gezicht. We weten dat er wel problemen zijn geweest, de prijzen van de cacao zijn bijvoorbeeld enorm gestegen, dat heeft natuurlijk ook zijn implicaties. Er is een salmonella geweest in het bedrijf in Wieze. Er zijn dus wel een aantal zaken geweest, maar dat kan toch niet van die orde zijn, die impact zijn, dat er 331 mensen ontslagen zouden worden? Ik vraag echt met aandrang om ook contact te nemen met de directie van Barry Callebaut om dat te bespreken. Ik begrijp wel dat vakbonden ook de hele procedure zijn tijd willen geven, dat zij er ook voor gaan proberen te zorgen dat het maximaal aantal ontslagen beperkt blijft. Ik vind het goed dat u al contact hebt gehad met VDAB, want het zal zeer nodig zijn om mensen zo snel mogelijk naar een nieuwe job toe te leiden.
De heer Meremans heeft het woord.
Minister, bedankt voor uw antwoord. Ik ben al blij dat een aantal zaken zijn ondernomen, ik had ook niet anders verwacht. Het is belangrijk dat vakbonden hun werk doen. Ik heb vernomen dat de vakbonden hun job ter harte nemen, en het mag ook eens gezegd worden dat die mensen hun job goed doen.
De toekomst is voor mij ook wel belangrijk. Er wordt gezegd dat er blijvend zal worden ingezet op de fabriek, maar ik denk dat het belangrijk is dat u ook even belt naar Zwitserland en met de grote baas rond de tafel gaat zitten zodat we vanuit Vlaanderen de zekerheid hebben dat die maakindustrie bij ons kan blijven. Het is een belangrijk bedrijf, dat zeker en vast met dat soort industrie ook in Vlaanderen moet kunnen blijven en tewerkstelling kan blijven leveren. Dat zou ik dus nog willen vragen.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Maandag kregen vijfhonderd Belgische werknemers het nieuws te horen dat Barry Callebaut van plan is om hen te ontslaan. Vanuit onze fractie willen wij ons medeleven betuigen aan de getroffen werknemers en families, want we kunnen hier wel spreken van een sociaal bloedbad. Naar verluidt worden alleen al op de site van Wieze 250 bedienden getroffen en 62 arbeiders. Naar het schijnt zou een deel van die functies verhuizen naar Polen en Maleisië.
Wat bij de mensen tot het meeste onbegrip leidt, is het feit dat het collectief ontslag gepaard gaat met grote winsten voor dat bedrijf en dat men ervoor kiest om mensen te vervangen door machines.
Minister, u zei dat de Vlaamse overheid mee innovatiesteun heeft gegeven aan Barry Callebaut. Mag ik vragen over welk bedrag het ging en welke voorwaarden daaraan verbonden zijn met betrekking tot het personeel en de verdere werking van Barry Callebaut?
De heer Van Rompuy heeft het woord.
In Halle, in mijn regio, is er ook een vestiging van Callebaut, en ook daar is de boodschap hard aangekomen. Er zijn 160 arbeiders en vijftig bedienden wier job op de tocht staat. Binnenkort is er sociaal overleg in de Europese ondernemingsraad. Laat ons hopen dat daar nog gesproken kan worden om het aantal ontslagen verder te beperken, zeker gelet op de winstgevendheid van het bedrijf in zijn geheel. Ik denk ook dat het belangrijk is aandacht te hebben voor het feit dat men niet zou overgaan tot het ontslaan van oudere duurdere werknemers en in de plaats daarvan jongeren zou aanwerven. Die ouderen zouden dan op een STW-stelsel gezet worden.
Minister, het is goed dat u de Vlaamse opleidingssteun en innovatiesteun inhoudt om te kijken hoe het sociaal overleg verder zal lopen. We kunnen er niet omheen dat van de 2500 ontslagen wereldwijd, er maar liefst vijfhonderd in Vlaanderen zijn. Dat wil zeggen dat de concurrentiekracht van onze ondernemingen onder druk staat. We weten dat al langer, en dat is niet alleen in Vlaanderen het geval, maar ook in de Europese Unie. Ik denk dat we onze industrie ten volle moeten steunen en koesteren, want zij zijn leverancier van beter betaalde jobs, in het bijzonder voor arbeiders. (Applaus bij cd&v)
De heer Rzoska heeft het woord.
Zoals gezegd door een aantal collega’s, vallen er ontslagen in Halle, Wieze en ook in mijn eigen stad, Lokeren. Minister, daarnet hebt u verwezen naar die innovatiesteun. Collega’s, ik ben eens gaan kijken in het Vlaams subsidieregister. Het meeste van die steun is uitbetaald, met uitzondering van één grote innovatiesteun van meer dan een half miljoen euro, namelijk 550.000 euro, die als uit te betalen staat. Daar is volgens het Vlaams subsidieregister nog geen euro van uitgegeven. U hebt daarnet gezegd dat u op de pauzeknop gaat drukken. Ik vind dat nogal vaag. Wat houdt dat in? Is het niet beter om de subsidie van 550.000 euro voor een bedrijf dat een dergelijke herstructurering doet nadat het eigenlijk al jarenlang steun vanuit de Vlaamse overheid en dus van de Vlaamse belastingbetaler krijgt, te schrappen en die innovatiesteun niet te geven? In mijn ogen dient Vlaams belastinggeld voor bedrijven die een stap vooruit willen zetten en niet voor bedrijven die werknemers buitengooien. (Applaus bij Groen)
De heer Verbeurgt heeft het woord.
Collega’s, minister, de aankondiging van Barry Callebaut heeft inderdaad bijzonder diepe wonden geslagen bij de werknemers. Want eens te meer zien we hier dat hardwerkende Vlamingen de prijs betalen voor winstmaximalisatie voor de aandeelhouders. Een bedrijf dat winsten maakt, wil die winst maximaliseren op de kap van mensen die elke dag keihard werken. Dat stoot op heel veel onbegrip.
Ik ben wel tevreden dat de collega’s erkennen dat de vakbonden in dezen een belangrijke rol spelen en dat zij aan de kant van de werkende Vlaming staan en alles op alles zetten voor dat jobbehoud. De vakbonden spelen in dezen een zeer correcte rol.
Minister, het is hier al aangehaald: een bedrijf als Barry Callebaut krijgt steun van de Vlaamse belastingbetaler, en dan moet er tegenover die Vlaamse steun echt wel meer staan dan vandaag het geval is. De eisen die de Vlaamse overheid aan die bedrijven stelt, moeten keihard zijn, naar werkgelegenheid en toekomstgerichte investeringen. U zegt dat men nog bijkomend zal investeren. Ik vermoed dat Barry Callebaut bijkomend zal investeren. Zij hebben dat aangekondigd. Als zij in de toekomst steun vragen, moet die ook worden geborgd door duidelijke garanties vanuit Vlaanderen. Ik verwacht van u een duidelijk signaal over wat ertegenover staat als Vlaanderen nog een euro aan Barry Callebaut geeft. (Applaus bij Vooruit)
Mevrouw Vandecasteele heeft het woord.
Dit is opnieuw een fabriek die jobs schrapt, ook al maakt ze mooie winsten, want dat deed ze zeker. De vestiging van Barry Callebaut in België alleen al maakte vorig boekjaar 52 miljoen euro winst, en wereldwijd maken ze 464 miljoen euro winst. Voor de aandeelhouders is dat blijkbaar toch niet voldoende, want ze willen meer winst maken, meer groeien, meer efficiëntie, en dat op de kap van de werknemers. Ze willen vijfhonderd mensen ontslaan, vijfhonderd mensen die jarenlang hun uiterste best hebben gedaan voor dat bedrijf, die welvaart hebben gemaakt, die de winsten hebben gemaakt die het bedrijf de laatste jaren heeft geboekt. We vinden dat echt niet kunnen. Het heeft een heel grote impact op de werknemers, bijvoorbeeld op hun gezondheid. Een plots collectief ontslag is een serieuze, ingrijpende gebeurtenis voor heel veel mensen.
Ik hoor hier van a tot z dat de verschillende partijen veroordelen dat een bedrijf veel winst maakt en toch overgaat tot ontslag. Laten we dan ook proberen dat ontslag tegen te gaan, minister. U zegt zelf dat er financiële steun werd gegeven aan het bedrijf. Zult u die financiële steun inzetten om te proberen dat jobverlies tegen te gaan? Zult u deze financiële steun terugvorderen? Wat zal deze Vlaamse Regering doen om die ontslagen tegen te houden? (Applaus bij de PVDA)
Minister Brouns heeft het woord.
Collega’s, eerst en vooral zal ik antwoorden op de bijkomende vragen van collega Saeys. Het is inderdaad belangrijk dat we het signaal geven dat we het dossier zeer, zeer nauw opvolgen. We hebben al contacten gehad met de vakbonden. Zij geven heel duidelijk aan dat ze alle kansen willen krijgen in de procedure die werd voorzien in de wet-Renault om te komen tot een sterk sociaal plan. Dat zullen we zeker respecteren. VDAB staat klaar. Dat is heel belangrijk.
En als men aangeeft dat men nog gelooft in een toekomst hier, dan wil ik dat ook horen van de mensen uit Zwitserland. Het punt dat u aanhaalt, is dus terecht.
En zoals in andere dossiers, zoals recent helaas ook bij Sappi het geval was, worden subsidies in het kader van innovatie, opleiding of strategische steun on hold gezet en teruggevorderd. We hebben daarover overeenkomsten gemaakt en in het kader van herstructureringen kunnen die worden teruggevorderd. Als dat nodig is, zullen we dat zeker doen. Daarover mag er geen twijfel bestaan, collega Rzoska en alle anderen die die zorgen hebben geuit. Dat zijn ook mijn zorgen, en ik deel die mening volledig. Als Vlaams belastinggeld diende voor opleidingssteun en innovatiesteun en de overeenkomst wordt niet nagekomen, dan wordt dat geld teruggevorderd. Zo duidelijk is dat. (Applaus bij cd&v)
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Minister, dit dossier moet van zeer nabij worden opgevolgd. Ik hoop echt dat we het verlies van jobs maximaal kunnen beperken. De mensen die dan toch worden ontslagen, moeten we goed en snel naar een nieuwe job kunnen toeleiden.
Ik hoop dat de mensen ook heel snel duidelijkheid krijgen, want op dit moment hebben ze die niet, en dat geeft enorm veel onzekerheid bij die mensen.
U zegt het zelf: wanneer er niet kordaat wordt opgetreden, zult u contact hebben met de directie. Ik hoop echt dat u dat ook doet. Een ontslag is niet zoet en geluksmakend, zoals chocolade, maar zeer zuur en een aanslag op het mentale welzijn.
De heer Meremans heeft het woord.
Minister, dank u wel. Wij zullen u inderdaad volop steunen. Dat moeten we ook doen in dergelijke gevallen. Dit gaat over iets heel belangrijks, over werkgelegenheid, en dan moeten we allemaal samenspannen, ook in dit parlement. Uiteraard moeten vakbonden hun werk doen. Dat is daarnet aangehaald. Maar het is ook goed dat u met Zwitserland gaat praten, want dat is toch echt wel belangrijk.
Wat mentaal welzijn betreft: ik ken persoonlijk mensen die ooit bij Renault Vilvoorde hebben gewerkt. Dat laat inderdaad ook wel wat sporen na bij mensen, zeker als ze zeer vervlochten zijn met het bedrijf. Laten we hopen dat dit geen kanarie in de koolmijn is. We moeten inderdaad aandachtig zijn voor de maakindustrie. We moeten inderdaad met de grote jongens rond de tafel gaan zitten om die industrie hier te kunnen houden. In Vlaanderen moet er sowieso een toekomst voor maakindustrie blijven. Met diensten alleen zal het niet gaan. Ik denk dat we dat goed in het oog moeten houden en ik hoop op een goed vervolg en op ondersteuning van de betrokken werknemers, opdat zij zouden kunnen worden geheroriënteerd naar een andere job, hopelijk snel en vlakbij. (Applaus bij de N-VA)
De actuele vragen zijn afgehandeld.