Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Moors heeft het woord.
Minister, begin oktober kondigde Sappi de sluiting aan van haar site in Lanaken. Daarmee dreigen 664 jobs verloren te gaan tegen de zomer van 2024. Afgelopen maandag kondigde Bose in Tongeren ook de sluiting aan van haar site. Daarmee dreigen 150 banen verloren te gaan. In een korte mededeling geeft Bose aan “na de sluiting te willen samenwerken met een externe strategische logistieke partner, om hun toeleveringsbehoeften in heel Europa te beheren”. Ze geven aan dat er verandering nodig is om veerkrachtiger te kunnen reageren op de wereldwijde dynamiek in de toeleveringsketen. In het begin van dit jaar heeft VDL Nedcar, net over de Limburgse grens, ook herstructureringen aangekondigd, waarbij ook jobs teloorgaan.
Minister, ik denk dat ik u niet moet overtuigen dat al die sluitingen en herstructureringen een zware impact hebben op onze provincie. Mijn vraag aan u is: hoe meent u de zorgwekkende situatie in de distributie en logistiek te kunnen aanpakken? Wat gaat u doen om de mensen die getroffen zijn bij Bose te begeleiden naar een andere job?
Minister Brouns heeft het woord.
Dank u wel, mevrouw Moors. Helaas moet u hier, een maand na de actuele vraag rond Sappi, opnieuw een vraag stellen naar aanleiding van een faillissement in Limburg. Opnieuw moeten wij vandaag in de eerste plaats onze steun betuigen aan de 150 medewerkers van Bose in Tongeren. Dat is inderdaad een belangrijk distributiecentrum. Het is evident dat die mensen vandaag met bijzonder veel vragen zitten. Daarom is het belangrijk om de informatie- en consultatieronde af te wachten, alvorens het sociaal overleg kan opstarten, om voorrang te geven aan de impact van het gebeuren op de werknemers, en aan de alternatieven die eventueel nog kunnen worden onderzocht. Dat zijn op dit ogenblik de ‘next steps’ die moeten plaatsvinden. VDAB heeft meteen de directie gewezen op haar verantwoordelijkheid in het kader van de wet-Renault en zal er ook over waken dat die procedure strikt gevolgd wordt. Ze zal dan de tewerkstellingscel installeren, om de mensen via outplacement te kunnen begeleiden. Dat is belangrijk, want ik vind dat ze meteen perspectief moeten krijgen op doorstartmogelijkheden.
Een heel mooi voorbeeld – het is nog maar van gisteren geleden – is een jobbeurs in Lanaken, een maand na de sluiting. Er waren meer dan driehonderd mensen aanwezig, en er waren 35 werkgevers om doorstartmogelijkheden aan te bieden aan die mensen. Ik denk dat dat belangrijk is.
Samen met u heb ik ook gelezen hoe Bose kijkt naar het verhaal. Je stelt dan inderdaad vast dat het een onderdeel is van een strategische keuze. Het is een sector die het toch wel bijzonder moeilijk heeft. De marges zijn daar heel klein, en men kiest er inderdaad voor om het logistieke gedeelte meer te gaan uitbesteden. Je ziet dat meer in de maakindustrie. Op basis van efficiëntiekeuzes en optimalisatie is dat een strategische keuze die men daar meent te moeten maken. Ik heb verwezen naar de beperkte marges. Positief is wel dat, ondanks deze ronde van ontslagen, de werkgelegenheid op zich in de sector sinds 2014 in een stijgende lijn zit. Maar finaal kunnen we niet anders dan concluderen dat dit een strategische keuze is van het bedrijf, in functie van optimalisatie en van efficiëntiewinsten. Als je kijkt naar de logistieke sector, dan is dat te begrijpen, want het is een sector die heel beperkte marges heeft.
Ik krijg geen signalen dat het structureel is in de logistieke distributiesector. Dat is niet aan de orde. Het is wel zo dat we dat industrieel beleid natuurlijk maximaal ondersteunen in Vlaanderen. Morgen al gaan we in overleg met de federaties en de verschillende vakbonden om te kijken hoe wij dit verder kunnen versterken. Het is belangrijk om het signaal van vandaag mee te geven, gelet op de conjunctuur die toch wat slabakt. Dat signaal kan en moet zeker gegeven worden, naar aanleiding van dit ontslag. Maar het is niet alleen kommer en kwel, want in dezelfde provincie opent volgende week een nieuw bedrijf, Ciner Glass in Lommel, waar 450 nieuwe jobs kunnen worden gerealiseerd.
Mevrouw Moors heeft het woord.
Dank u, minister, voor uw antwoord. Ik denk dat we toch wel mogen stellen dat onze economie onder druk staat. Wat betreft Bose moeten we erop toezien dat die mensen begeleid worden naar aangepast werk. Iedere werkloze is een getroffen gezin. Daar moeten we aandacht voor hebben.
Wat betreft Sappi hebben we mogen vaststellen dat onze gouverneur mee het initiatief heeft genomen om een taskforce op te richten, de werkgroep Maasland. Ik hoop dat daar constructieve gesprekken met alle stakeholders plaatsvinden. Ik denk dat het een goede start is, en ook VDAB zal zijn werk doen. Anderzijds moeten we ook aandacht hebben voor het grotere geheel. Het klimaat waarbinnen onze ondernemingen handel moeten drijven staat erg onder druk. Dat moet verbeterd worden. Distributie en logistiek staan onder druk door het gebrek aan flexibiliteit en te hoge loonkosten, daar moeten we niet flauw over doen, dat is de realiteit. Ik denk dat we naar een aangepast federaal beleid moeten gaan om onze economie, onze arbeidsmarkt veilig te stellen. (Applaus van Elke Sleurs)
Wie sluit er graag aan?
De heer De Witte heeft het woord.
Minister, ik ben, in alle eerlijkheid, ongerust. Bij Nedcar gingen 1300 banen verdwijnen, maar eind vorige week hoorden we dat er nog eens tweeduizend kunnen bij komen. Er verdwijnen 644 banen bij Sappi, honderd jobs bij Vasco, nu nog eens honderdvijftig jobs bij Bose. Dat gaat over meer dan vierduizend jobs die zouden verdwijnen in de regio Zuid-Oost Limburg en dit terwijl de meeste van die bedrijven nog zeer winstgevend zijn, zeker Bose in Tongeren. Al die verloren banen riskeren de arbeidsmarkt in Limburg serieus te ontwrichten en nog veel meer pendelaars te creëren, mensen die buiten de provincie moeten gaan werken. Terwijl, zoals u weet, Limburg een woestijn is als het over openbaar vervoer gaat.
Mijn vraag is wat u op de tafel gaat leggen. Gaat u een plan op tafel leggen om te voorkomen dat de provincie op dat vlak verloedert en dat ervoor zorgt dat mensen in hun eigen regio aan het werk kunnen blijven? (Applaus bij de PVDA)
Mevrouw Jans heeft het woord.
Ik heb een beetje een déjà-vugevoel. Een maand geleden hebben we hier het gesprek gevoerd, of het debat gehad, over de sluiting van Sappi in Lanaken, waarbij de volledige procedure Wet Renault gevolgd diende te worden, met te zijner tijd een specifieke rol weggelegd voor de VDAB. Een bijzonder belangrijke rol, minister, is dat.
We zien in die specifieke regio in Limburg dat er op dit moment verschillende bedrijven een intentie tot sluiting aangeven. Onze vraag is of de lokale taskforce die een maand geleden is opgericht naar aanleiding van het bedrijf Sappi, een rol kan spelen om heel specifiek met de lokale gevoeligheden rekening te houden?
De heer Vandenhove heeft het woord.
Collega’s, minister, ik denk dat de collega’s de situatie goed hebben geschetst. Het gaat over drie bedrijven op één maand tijd, als we VDL Nedcar erbij tellen. De vraag is natuurlijk of dit toeval is of een structureel probleem, zoals u zelf voor een stuk hebt aangehaald wat de logistieke sector betreft.
Mijn vragen sluiten aan bij de collega die daarnet aan het woord was. Zijn er al resultaten van de taskforce die u hebt aangekondigd en die is opgericht naar aanleiding van de problemen bij Sappi? Overweegt u eventueel om die taskforce uit te breiden over een groter gebied?
Wij hebben in Limburg onze SALKturbo (Strategisch Actieplan Limburg in het Kwadraat), een van de vele plannen die we in de loop der jaren hebben gehad. Is het niet wenselijk dat we effectief wat we nu meemaken, een stuk opentrekken boven het niveau van de respectievelijke gemeenten, en dat er in het kader van die SALKturbo een structureel initiatief zou worden genomen?
De heer Danen heeft het woord.
Net als de collega’s maak ik me heel veel zorgen over de situatie in Zuid-Limburg en Zuidoost-Limburg. Het is niet het eerste bedrijf in onze regio dat de deuren sluit, en ik houd mijn hart vast voor wat nog zal volgen. Er is telkens hetzelfde patroon. Als het bedrijf sluit, is men compleet verrast, maar tegelijkertijd waren er voortekenen. Het ging minder goed, contracten werden niet verlengd, gepensioneerden werden niet vervangen, en zo verder.
Mijn vraag is tweeledig. Wat gaat u ten eerste doen om dat soort voortekenen beter te kunnen capteren? Zou u ten tweede kunnen onderzoeken of de moeilijke situatie voor bedrijven conjunctureel of structureel is?
De heer Keulen heeft het woord.
We zitten op dit moment inderdaad in het oog van de economische storm. De werkgroep Maasland werkt, maar moet ook rekening houden met de procedurestappen in het kader van de wet-Renault. Want bij Sappi gaat deze week, denk ik, de consultatieronde aflopen, om vast te stellen dat de sluiting onherroepelijk is, en kunnen de onderhandelingen beginnen met het oog op het sluiten van een sociaal pact, en dan kan de tewerkstellingscel worden uitgerold.
Wat bij ons ondertussen is gebeurd – en ik blijf het herhalen: we hebben met Joris Philips een uitstekende kopman van VDAB Limburg –, is dat we al een jobdate hebben gehad in het cultureel centrum van Lanaken, met driehonderd werknemers. Iedereen, ook de werkgevers daar, was heel tevreden. We hebben ondertussen ook al aparte zitdagen gehad van VDAB, in de kantoren van het gemeentehuis, om mensen op te vangen. Dat was niet alleen om mensen op te vangen. Het leven van mensen staat op z’n kop. Mensen vragen ondersteuning, begeleiding, paperasserij, situaties met banken, maar ook de sociale opvang is heel belangrijk. Want ook psychisch is dat voor die mensen een heel zware klap. Dat moet dus allemaal mee in rekening worden gebracht.
Ik denk ook dat we moeten nadenken over een nieuw industrieel beleid in Vlaanderen, want ik denk dat de klassieke maakindustrie niet alleen in Vlaanderen, maar in heel West-Europa, heel zwaar onder druk komt te staan. We gaan dus andere dingen moeten doen. Ik moet toch ook vaststellen dat er nog altijd heel veel bedrijven zijn waar vacatures zijn en waar men blij is om mensen met een technisch profiel te kunnen ontvangen, om aan die mensen opnieuw toekomst te geven op de arbeidsmarkt.
Minister Brouns heeft het woord.
Om meteen bij het laatste te beginnen: ik denk dat dat een heel belangrijke vaststelling is. Er is een zeer goede samenwerking met VDAB in Limburg. Ondanks het feit dat we in die regio vandaag inderdaad in heel zwaar weer verkeren, is het zo dat het totaal aantal vacatures het aantal ontslagen nog altijd overstijgt. Zijn die een-op-een invulbaar? Neen. Maar het geeft de conjunctuur ook daar nog steeds aan. Het is geen structureel probleem, specifiek naar die sector toe. Dat wordt ook zo bevestigd. Je ziet het wereldwijd, en zeker in Europa, dat er voor het logistieke verhaal steeds vaker naar externe partners gezocht wordt in plaats van het allemaal inhouse te doen.
Bij Nedcar ben ik zelf bijvoorbeeld op bezoek geweest. Die vraag werd gesteld. Je ziet dat zij op diezelfde site nu al de omslag volledig aan het maken zijn om daar binnen afzienbare tijd alles te doen rond elektrische wagens, batterijontwikkeling. Dus zij gaan daar een bepaald minimum aan personeel in stand houden, om snel door te kunnen schakelen zodra de site klaar is, om de productie te doen van de elektrische wagen.
We hebben ook positieve signalen: Volvo Gent. Men kiest daar om opnieuw te investeren in de full-elektrische wagen. Volvo internationaal kiest dus voor Gent. Er zijn ook positieve signalen. Dat neemt niet weg dat we niet blind mogen zijn voor de slabakkende industrie op dit ogenblik. Zeker daar zijn de cijfers rond de industrie minder positief dan wanneer we ze vergelijken met de cijfers voor het bruto binnenlands product (bbp) in zijn totaliteit wat het derde kwartaal betreft.
Ik denk dat als we kijken naar de regio en de taskforce waarnaar verwezen wordt – dan denken we terug aan het Strategisch Actieplan voor Limburg in het Kwadraat (SALK) –, dat toch een aantal structurele hervormingen op gang heeft gebracht. We hebben Philips gehad. Als je vandaag gaat kijken wat er op die site gebeurt, dat is maal twee. Het model van de Corda Campus is een uniek model in Vlaanderen. Dat is maal twee: de diensten aan IT. Het Forddebacle ging over meer dan zesduizend mensen. Dat was 2016. Het is nu eind 2023, en die site is opnieuw volledig ingevuld. We hebben daar dus wel geleerd om veerkrachtig te zijn in die regio in onze provincie. Ik denk dat we lessen hebben geleerd uit het verleden, en dat we die moeten meenemen als we spreken over een overlegmodel, een taskforce, om die verduurzaming van onze economie in die regio, maar ook in heel Vlaanderen, op te pakken.
We doen dat ook. Ik heb ernaar verwezen: morgenmiddag zitten we samen met de federaties, met de vakbonden, om verschillende pijlers die belangrijk zijn in het nieuw industrieel beleid in Vlaanderen af te toetsen en bijkomend te luisteren naar wat nodig is.
Heel specifiek, als het gaat om de logistiek en dat flexibiliteit een belangrijk aandachtspunt is, hebt u gelijk. Nachtwerk, loonkost, dat komt overal terug en u weet op welk niveau dat aangekaart moet worden. U hebt daar alvast mijn steun.
Concluderend, specifiek voor de regio’s hebben we hier aandacht voor. We werken al samen met de provincie en alle stakeholders: lokale besturen en VDAB. Structureel doen we op Vlaams niveau wat we kunnen om het industrieel beleid vandaag in Vlaanderen structureel te ondersteunen in de transitie die nodig is voor de toekomst.
Mevrouw Moors heeft het woord.
Dank u wel, minister. U hebt al verwezen naar de Limburgers die inderdaad zeer veerkrachtig zijn. We hebben in een ver verleden drie conversies na de sluiting van de mijnen doorstaan, we hebben de sluiting van Ford in 2012 goed doorstaan. Ik denk dat de omschakeling van de oude Philipssite naar de Corda Campus inderdaad een mooi voorbeeld is van wat kan worden gerealiseerd: dat is nu het centrum van innovatie.
Ik denk toch dat we de aandacht moeten houden bij het realiseren van een aantrekkelijk economisch klimaat, zodanig dat we bedrijven kunnen behouden en bijkomende bedrijven kunnen aantrekken. Dat is de enige manier, denk ik, om onze welvaart te behouden, te bewaken en bijkomende welvaart te creëren. Ik zou graag afsluiten met een citaat van Peter de Keyzer: “Er is enkel welzijn als er welvaart is.” Ik denk dat dat zeer belangrijk is. (Applaus bij de N-VA en van Marino Keulen)
De actuele vraag is afgehandeld.