Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het geblokkeerde Belgische klimaatplan
Actuele vraag over de gemiste deadline om een geactualiseerd nationaal klimaatplan in te dienen bij de Europese Commissie
Actuele vraag over het pleidooi voor een eerlijk klimaatbeleid van het Hoog Comité voor een Rechtvaardige Transitie
Verslag
De heer D’Haese heeft het woord.
Minister, wij kunnen hier vandaag een lang debat voeren over percentages: 47 procent hier, 40 procent daar, en ik weet niet wat nog allemaal. Ik ga dat niet doen. Ik wil vandaag een debat voeren over een van de grootste uitdagingen – zo niet de grootste – waar we vandaag als mensheid voor staan: namelijk de leefbaarheid van onze planeet, niet alleen de komende jaren, de komende decennia, de komende eeuwen, voor ons, voor onze kinderen, kleinkinderen, de generaties na ons.
Die uitdaging is uiteraard de opwarming van de aarde: klimaatverandering. De klimaatwetenschap staat ondertussen relatief ver. Ondanks dat er altijd onzekerheden zijn, kan die ons zeggen wat we moeten doen om ervoor te zorgen dat die opwarming onder controle blijft.
Je kunt daar doelstellingen op plakken. De Europese Unie heeft daarnaar gekeken en op basis daarvan een klimaatplan gemaakt. Dat gaat onder de lat van wat klimaatwetenschappers zeggen dat minimaal nodig is om de leefbaarheid op de planeet te garanderen.
Wat doet Vlaanderen, minister? Onder die lat gaan, en daar nóg eens onder. Dieper kun je eigenlijk niet zakken. Dat gaat natuurlijk niet alleen over cijfertjes. Dat gaat niet over wat u zegt dat er tegen 2030, 2040 of 2050 moet worden gehaald in cijfertjes. Dat gaat ook over maatregelen.
Het klimaatbeleid van deze Vlaamse Regering bestaat eigenlijk niet. Dat stelt niets voor. Ons openbaar vervoer, dat mensen uit de auto moet halen, valt uit elkaar. Hernieuwbare energie blijft ongelofelijk zwak. Er zijn nog zoveel mogelijkheden.
Ja, minister, u haalt de doelstelling, maar dat is omdat die doelstellingen tegen de grond liggen. Dat is waarom u ze haalt. Het blijft ongelofelijk zwak.
De mogelijkheden voor hernieuwbare energie, windmolens, vooral voor zonnepanelen, zijn nog enorm, maar u vertrouwt dat allemaal toe aan de markt. U vertrouwt dat allemaal toe aan iedereen die zelf maar zijn eigen zonnepaneeltje moet leggen, en op die manier kruipen wij vooruit.
Mijn vraag is hoe het mogelijk is dat u er niet in slaagt om een ambitieus klimaatplan op te zetten en dat op zijn minst te coördineren met de andere ministers in dit land. (Applaus van Onno Vandewalle)
De heer Van Rooy heeft het woord.
Voorzitter, ambtsgenoten, lieve Vlaams Belangcollega’s, dat België niet werkt, wordt hier elke dag opnieuw bewezen. Want hier staan we dus, opnieuw. De verschillende klimaatministers die dit land rijk is – of beter gezegd: arm is – raken het maar niet eens over het nationaal klimaatplan dat de tirannieke en klimaathysterische Europese Unie van ons eist. De Federale Regering heeft nu voor de tweede keer een deadline gemist. De reden? De Vivaldiregering eist dat Vlaanderen zijn zogenaamde klimaatambities opschroeft of dat Vlaanderen financieel borg staat, wat betekent dat Vlaanderen de CO2-boete van 1 tot zelfs 4 miljard euro zou moeten betalen.
De EU eist immers dat België 47 procent minder CO2 uitstoot tegen 2030. Maar u, minister Demir, wilt met Vlaanderen slechts – slechts – 40 procent minder uitstoten. Of het nu min 47 procent is, min 40 procent, het kost de Vlaming niet alleen handenvol geld, het is ook gewoon waanzinnig. Enkele cijfers: Vlaanderen staat in voor amper 0,13 procent – ik herhaal: 0,13 procent – van de CO2-uitstoot wereldwijd. Ter vergelijking: India ongeveer 7 procent, de VS ongeveer 14 procent, China niet minder dan 29 procent. En ondertussen draait de wereld nog altijd voor meer dan 80 procent op kolen, gas en olie, en dat is al ongeveer twintig jaar onveranderd. Het gebruik van kolen is zelfs lichtjes toegenomen, ondanks dus al die peperdure maatregelen, die vele miljarden euro’s die al werden gepompt in die zogenaamde hernieuwbare energie.
Dit gezegd zijnde, minister Demir, is mijn vraag aan u: als u uw been stijf houdt, wat ik voor alle duidelijkheid ook hoop, hoe zult u er dan voor zorgen dat de Vlaming niet moet opdraaien voor die onrechtvaardige CO2-boete van de Europese Unie? (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Gryffroy heeft het woord.
Minister, beste collega’s, we hebben gedurende dertig hoorzittingen met de Klimaatcommissie gezocht naar bijkomende, nieuwe maatregelen, en vooral ook gekeken of het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) dat nu op tafel lag, kan worden verbeterd, niet kan worden verbeterd. Hoe streng zijn we daarmee? We hebben moeten vaststellen dat we op Vlaams niveau al heel wat doen, heel veel doen, en ja, er zijn nog wat verfijningen mogelijk. Ik moet ook niet kijken naar andere gewesten, dat is onze taak niet. Wij moeten kijken wat wij kunnen doen.
Dan is het inderdaad heel straf dat er in het lijstje van 27 landen zes landen zijn die er niet in slagen om dat plan in te dienen. Ik noem ze op: Polen, Letland, Ierland, Frankrijk en Bulgarije, en België is nummer zes. Een gemiste kans, zou ik zeggen, want een plan indienen betekent ook op tijd indienen, en betekent ook dat Europa de tijd krijgt om nog feedback te geven, om te kijken waar er moet worden bijgestuurd.
Is het dramatisch dat u uw doelstelling, die federaal beslist is door een aantal ministers, niet haalt? Wel, er zijn nog minstens vier andere landen die iets hebben ingediend wat niet klopt met hun doelstelling. Dan heb ik het onder andere bijvoorbeeld over Nederland, dan heb ik het onder andere bijvoorbeeld over Duitsland. Met andere woorden: zij komen ook niet tot de doelstelling zoals ze hun is opgelegd. Maar eenzijdig werd dan door de Brusselse minister Maron beslist om het hele boeltje door te sturen naar het Overlegcomité, om daar nog eens over te praten, mits een aantal eisen enzovoort.
Dit is natuurlijk du jamais vu. Mijn vraag aan u is dus eigenlijk heel simpel: wat zijn dan de komende stappen die we wel kunnen doen om dit te deblokkeren? (Applaus van Philippe Muyters)
De heer Aerts heeft het woord.
Minister, collega’s, ik heb een vraag over het eerlijkheidskarakter van het klimaatbeleid. Het is mij een beetje onduidelijk hoe die vragen aan elkaar gekoppeld zijn, maar ik ga het dus toch vooral over het eerlijk klimaatbeleid hebben.
Vandaag, collega’s, is er een belangrijk rapport uitgekomen, het rapport van het Hoog Comité voor een Rechtvaardige Transitie. Dat gaat over hoe rechtvaardig ons klimaatbeleid is, dat is daarin onderzocht. Wat zegt professor Bea Cantillon, de voorzitster, vandaag? Het klimaatbeleid is gedoemd te mislukken zonder een sociale agenda.
Dat staat natuurlijk als een paal boven water: een eerlijk klimaatbeleid moét, dat is cruciaal. Dat hebben we absoluut nodig, want het zijn de meest kwetsbaren die als eersten het slachtoffer zijn van de klimaatopwarming. Dat zien we in heel de wereld, maar dat hebben we ook in ons eigen land gezien, bij de overstromingen van de Vesder. De 10 procent rijkste gezinnen zorgen voor tien keer zoveel uitstoot als de 10 procent armste gezinnen.
Met uw klimaatbeleid, minister, neemt die ongelijkheid alleen maar toe. Ik heb aan klimaatexperten en ervaringsdeskundigen van armoedeorganisaties samen eens het promofilmpje van het Vlaamse klimaatbeleid laten zien. Die mensen waren doodstil. Ze hadden tranen in de ogen. Waarom? Wat was hun uitleg? Omdat zij niet meekunnen. Omdat het gaat over warmtepompen, over elektrische wagens, over zonnepanelen. Zij zeggen: “Dat is allemaal niet voor ons. Wij kunnen daar niet in mee.” Dat is het grote probleem. Een derde van de gezinnen heeft vandaag gewoon te weinig middelen om mee te gaan, en uw beleid versterkt dat alleen maar, minister. Het versterkt alleen maar die ongelijkheid. Dat is wat ook duidelijk in dat rapport naar voren komt.
Dus, minister, ik heb hier al heel vaak gestaan om meer ambitie te vragen van deze Vlaamse Regering, meer ambitie op het vlak van klimaat. Ik ga het vandaag eens over een andere boeg gooien. Vandaag sta ik hier in de hoop dat u die studie bij de hand neemt, en dat u uw beperkt klimaatbeleid vooral eerlijker gaat maken. Wat gaat u doen om dit beleid bij te sturen? (Applaus bij Groen)
Minister Demir heeft het woord.
Dank u wel, collega’s. Ik ben intussen vier jaar minister, en ik denk dat ik al vier jaar consequent hetzelfde breng, en dat ik ook het standpunt dat we met de Vlaamse Regering innemen en dat we vervolgens ook naar het federale niveau moeten brengen, altijd consequent verdedig. Dat is dat we, ten eerste, een Vlaams Energie- en Klimaatplan hebben en, ten tweede, ook altijd hebben gezegd – ik vertel hier niets nieuws – dat we de CO2 met 40 procent kunnen reduceren tegen 2030. Intussen zitten we, tijdens deze legislatuur, de afgelopen vier jaar, aan een reductie met 10 procent minder CO2-uitstoot. We komen nu dus aan een daling van 14 procent CO2-uitstoot, en we moeten naar min 40 procent.
Het spreekt dus voor zich, denk ik, dat toen Europa afkwam met de doelstelling van min 47 procent, de Vlaamse Regering toen gezegd heeft dat daar goed over moet worden nagedacht. Als je op het groene knopje duwt, moet je doelstelling ook wel halen. We hebben toen, vanuit Vlaanderen, heel eerlijk gezegd dat dat tegen 2030 niet zou lukken. Blijkbaar zijn wij met Vlaanderen niet de enige, want op dit moment is het zo dat er een zestal Europese lidstaten een plan hebben ingediend dat wel aan de doelstellingen beantwoordt. Dat betekent dus dat al de rest dat niet heeft gedaan. Maar bon, wij hebben ook nooit die belofte gedaan. Dat is natuurlijk wel een verschil met al de rest.
Ik vind het heel jammer dat collega Maron weigert om het plan in te dienen, want elk gewest heeft een plan opgemaakt. Er is ook een sjabloon, ter verantwoording aan de Europese Commissie. We hebben al één deadline gemist, namelijk de deadline van 30 juni. De deadline van 3 november werd ook gemist, omdat de heer Maron zei dat hij het plan niet zou indienen, en dat ondanks het feit dat de teksten klaar zijn.
Wat nu? Ik heb begrepen dat er op 22 november een Overlegcomité is, en dat we dan zullen zien wie welk standpunt inneemt. Maar ik ga niet van standpunt veranderen. Sommigen veranderen misschien continu van standpunt, maar ik doe dat al vier jaar niet. Ik voer gewoon een consequent klimaatbeleid, een verstandig beleid. Aan degenen die zeggen dat ze wel de hoge doelstellingen willen: ik hou hen niet tegen, ze mogen dat voor mijn part doen. Op 22 november vergadert het Overlegcomité en, nogmaals, het is een ontwerpklimaatplan. Dus, dien dat in, en dan zien we wel verder. Ik denk dat het ook niet slecht is als naar Europa het signaal wordt gegeven dat 2030 al overmorgen is, en dat de mensen niet kunnen volgen. Wie denken jullie dat die doelstellingen zal moeten gaan realiseren? Dat is niet alleen de industrie, dat is heel de bevolking, dat is de landbouw, dat zijn alle sectoren. 2030 is overmorgen. Wij voeren de maatregelen die we hebben opgenomen in ons klimaatplan verder uit. Sommigen zeggen dat het veel te ver gaat, anderen zeggen dat het helemaal niet ver gaat.
Ik stel alleen maar vast dat we de afgelopen vier jaar de CO2 hebben gereduceerd, zonder de economie af te doen slanken. Want sommige stemmen in het debat zeggen dat de economie moet minderen: de ‘degrowth’-theorie, remember? Neen, dat doen we niet.
De vraag van collega Aerts over de rechtvaardige transitie betreft inderdaad een initiatief van de federale minister. Er mogen zoveel conferenties worden georganiseerd als er zijn, maar een eerlijk en sociaal klimaatbeleid betekent dat je een doelstelling vooropstelt die je kunt halen. Want inderdaad, mijnheer Aerts, warmtepompen enzovoort maak ik niet verplicht. Wat een ‘chance’! Want stel dat je dat allemaal verplicht maakt, wie gaat dat betalen, denkt u? U zult zeggen dat de overheid dat moet betalen. Maar de overheid, dat zijn allemaal de mensen thuis. (Opmerkingen bij Groen)
Ja, Groen, ik weet het, we verschillen daar van mening. Maar dat gaan we niet doen. Wat we wel hebben gedaan, is heel oude woningen laten renoveren tot een D-label. Die renovatieplicht was geen leuke maatregel. Ik heb daar ook de discussie gehad dat het een A- en B-label moest zijn, maar we hebben ook daar gezegd dat we een sociaal beleid willen voeren en voor een D-label gaan. We hebben deze legislatuur een miljard euro gemobiliseerd om dat mogelijk te maken, om mensen, Vlamingen, de nodige financiële ondersteuning te geven.
Een rechtvaardig klimaatbeleid betekent doelstellingen die je kunt halen, zonder mee te gaan in een opbod van percentages en noem maar op. We waren ook geen voorstander van de CO2-taks op transport en brandstoffen. Wie gaat dat betalen, denken jullie? Niet de industrie en de kmo’s, maar de mensen die met een auto rijden of die zich thuis verwarmen. Het gaat over een Europese CO2-taks waarvan we in Vlaanderen hebben gezegd dat we die niet willen.
De collega’s, met de groenen op kop, vonden dat allemaal fantastisch. Ik weet dat mevrouw Khattabi zelfs heeft getweet dat ze het geweldig vond. (Opmerkingen van Jeremie Vaneeckhout)
Ik vond dat niet geweldig, want het zijn weer de burgers die dat gaan betalen. Nu zeg ik, in de marge van de verdeling van de middelen, dat die centen moeten terugkomen naar de Vlamingen. En dan blokkeert het natuurlijk weer federaal.
Ik zou vooral zeggen om niet te veel zotternijen uit te halen maar te kiezen voor een verstandig klimaatbeleid. ‘Stick to the plan’: 40 procent tegen 2030. Ik denk dat we dat moeten halen. Voeg daar klimaatadaptatie aan toe. Dat blijf ik belangrijk vinden, want als grootmachten niets doen aan heel de klimaatuitdaging, dan zitten wij hier in Vlaanderen nog altijd met de gevolgen: droogte en overstromingen. En dat is ook de reden geweest waarom deze Vlaamse Regering deze legislatuur 500 miljoen heeft voorzien voor maatregelen zoals de aanleg van bufferstroken, grote buffercapaciteit om regen op te vangen, natte natuur herstellen en noem maar op. (Applaus bij de N-VA)
De heer D’Haese heeft het woord.
Bedankt, minister. U bent inderdaad consequent, maar niet consequent in klimaatbeleid. U bent consequent in non-beleid. We hebben vier ministers van Klimaat in dit land en nog altijd nul klimaatbeleid. Hier in Vlaanderen draait het openbaar vervoer in de prak. Isolatie blijft ver achter. Er is geen enkel publiek initiatief omtrent hernieuwbare energie.
Wat doe je wel, minister? Waar zijn jullie wel goed in? Boetes opleggen voor mensen die hun huis niet genoeg renoveren, tot 200.000 euro. Wat doen jullie wel? Subsidies geven voor elektrische wagens voor mensen die het toch al kunnen betalen. Wat doen jullie nog? Miljoenen en miljoenen en miljoenen subsidies aan vervuilende multinationals geven. Dat doen jullie wel. Dat is geen klimaatbeleid, dat is een non-beleid.
En in plaats van eindelijk eens te zeggen: “We gaan iets doen voor de toekomst van deze planeet, voor onze kinderen en kleinkinderen”, wat doet u nog liever? Ruzie gaan maken met de andere niveaus om toch maar niet tot een akkoord te moeten komen, om toch maar boetes te kunnen betalen. Ik vind dat werkelijk ongelooflijk.
U maakt als Vlaams-nationalist nog maar eens heel duidelijk dat heel die opsplitsing van bevoegdheden werkelijk het slechtste idee is dat je kunt hebben, want in plaats van klimaatbeleid hebben we nu klimaatversnippering en helemaal niets om onze planeet te redden. (Applaus van Onno Vandewalle)
De heer Van Rooy heeft het woord.
Minister Demir, de burgers betalen nu al veel te veel voor onder andere uw klimaatbeleid. U hebt het enkele jaren geleden zelf gezegd: het was toen 30 miljard euro voor hernieuwbare energie en het is nu nog veel meer geworden. Maar minister Demir, toen wij hier enkele maanden geleden exact hetzelfde debat voerden, kon u zelf er helaas niet bij zijn en werd u vervangen door minister Diependaele. Hij zit hier toevallig. Minister, u herinnert het zich vast nog. Minister Diependaele, ik heb u toen een vraag gesteld waarop ik helaas geen antwoord heb gekregen. Constructief als ik ben, heb ik toen zelf het antwoord gegeven. Om te zien of u goed hebt opgelet, minister Demir – want als u op een debat niet aanwezig kunt zijn ga ik er uiteraard van uit dat u het achteraf herbekijkt – en omdat het een zaak van zo’n fundamenteel belang is, stel ik u de vraag vandaag opnieuw. Let goed op, de hier aanwezige jongeren zal het vast ook interesseren.
Let goed op, uw tijd is op.
De vraag luidt, minister Demir: uw reductie van de CO2-uitstoot met 40 procent tegen 2030, die de Vlamingen zoveel geld kost, komt overeen met 19,3 megaton CO2. Hoeveel graden minder opwarming gaat u daarmee realiseren? Vertel het maar eens eerlijk. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Gryffroy heeft het woord.
Collega's, ieder jaar moeten alle lidstaten een rapport opmaken. Daarin moeten ze enerzijds opgeven wat de reële uitstoot is in megaton. Daarin moeten ze anderzijds in functie van de berekende voorspelling die ze maken, en ook in het kader van bijkomende maatregelen die ze nemen, jaar per jaar tot 2030 voorspellen waar ze uitkomen.
Als ik kijk naar het laatste rapport voor 2030, kom ik tot een wel zeer onthutsende vaststelling. U kunt de getallen niet lezen, dat klopt, maar u moet gewoon kijken naar de meest rechtse kolom. Die geeft het jaar 2030 weer. Als ik voor het jaar 2030 kijk naar de 27 lidstaten, gaan er volgens hun eigen berekeningen, slechts vijf lidstaten de opgelegde doelstellingen halen. Wie zijn die lidstaten? Ik zal ze opsommen.
Dat zal niet meer gaan, want uw tijd is op.
Ik zal ze mailen (zie bijlage).
Ja, mail ze. Wat is uw vraag?
Mijn vraag is de volgende. We hebben volgend jaar het voorzitterschap. Wat zal uw boodschap aan Europa zijn om dit te veranderen? (Applaus bij de N-VA. Opmerkingen)
Mijnheer Gryffroy, de collega's vragen of iedereen die mail kan krijgen. (Opmerkingen van Andries Gryffroy)
De heer Aerts heeft het woord.
Collega's, alles rond het emissions trading system (ETS) is een Europese beslissing geweest, waar we ons nadien naar dienen te schikken – zo werkt Europa nu eenmaal. Dat is een gekwalificeerde meerderheidsbeslissing, dat is nu wetgeving, ook in ons land. We moeten erop inzetten om dat zo goed mogelijk te realiseren.
Wat we ook niet mogen vergeten, is dat er aan die Europese beslissing een groot Europees Sociaal Klimaatfonds gekoppeld is, met middelen waarmee we een eerlijk klimaatbeleid gaan kunnen voeren. Dat gaat niet via de renovatieverplichting waarnaar u verwees, of meer subsidies, want daarvan hebben we in de klimaatcommissie gehoord dat het niet werkte.
Drie punten uit die analyse van het huidige klimaatbeleid gaan over het Vlaamse beleid.
Er is ten eerste het uitbreiden van de sociale huisvesting. Dat is een belangrijke maatregel, hebben we in de klimaatcommissie verschillende keren gehoord. U viseert liever inwoners dan de wachtlijsten aanpakken.
Dan is er goed openbaar vervoer. Wat doet de Vlaamse Regering? Ze investeert liever in een verlieslatende regionale luchthaven voor privéjets dan werk te maken van openbaar vervoer.
En tot zijn er de premies om te renoveren, en dan kom ik op mijn laatste concrete vraag. Ik weet dat u alle urgentie mist en het dus ook niet zult aanpakken. Ik zal mijn vraag dus heel concreet stellen. Minister, een jaar geleden pakte u uit met Mijn VerbouwLening als de oplossing om te prefinancieren. Ondertussen is die niet meer renteloos. Wanneer wordt die renteloos voor de armste gezinnen? (Applaus bij Groen)
De heer Bothuyne heeft het woord.
Collega's, vorige week stond ik hier en had ik een vraag over het klimaatbeleid. We hadden het toen over touwtrekken als sport tussen u, minister, en uw collega Maron. Ik stel vast dat het jammer genoeg geen getouwtrek is, maar een boksmatch, een boksmatch tussen enerzijds Ecolo, dat zegt dat Vlaanderen niet wil, en anderzijds u, minister, die zegt dat Vlaanderen niet meer kán doen. Ik denk dat de werkelijkheid is dat we ons het best houden aan het regeerakkoord. Daarin zeggen we dat we de ambitie hebben om ons in te schrijven in de Europese klimaatambitie om klimaatneutraal te zijn tegen 2050. We gaan er alles aan doen om dat te bereiken. Dat is het regeerakkoord.
We zien het ook in concrete maatregelen. Vlaanderen is het enige deel van dit land dat al beslist heeft over emissievrij personentransport, dat beslist heeft over een uitfasering van stookolieketels of gasketels. Vlaanderen heeft dus verregaande beslissingen genomen om een klimaatbeleid te voeren, niet om doelstellingen en fetisjen te halen, maar om effectief de factuur van de Vlamingen, de Vlaamse bedrijven en de Vlaamse gezinnen te verlagen. Dus, minister, dien dit klimaatplan in samen met de collega’s, maar werk ook verder: zorg ervoor dat de maatregelen doorgerekend worden en zet het Planbureau aan het werk om dat allemaal te onderbouwen. (Applaus bij cd&v)
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, ik moet zeggen dat uw antwoord inderdaad een terugkerend riedeltje is. Ik heb gisteren mevrouw Rutten horen aankondigen dat ze de kortste loopbaanonderbreking in de geschiedenis onderbreekt om een impact te hebben op het beleid. Men is haar blijkbaar vergeten te vertellen dat deze Vlaamse Regering helemaal niet de ambitie heeft om enige impact te hebben.
Als het gaat over klimaatverandering en CO2-uitstoot verminderen, dan zijn met name wonen en transport twee domeinen waar we in Vlaanderen nog een heel groot potentieel hebben. Als we dat potentieel realiseren, betekent dat dat mensen comfortabeler gaan wonen, minder gaan uitgeven aan verwarming, minder gaan uitgeven aan een hoop andere kosten en zich op een comfortabele, gezondere manier gaan kunnen verplaatsen. Daar kan de lat nooit hoog genoeg liggen. Maar dan mag u er niet bijstaan, kijken en zeggen dat ze het niet doen, dan moet u bereid zijn om mensen te helpen om dat te doen. Het is inderdaad nogal schrijnend om vast te stellen dat deze Vlaamse Regering wel bedrijven helpt om te blijven uitstoten maar gezinnen niet helpt om minder uit te stoten en hun levenskwaliteit te verbeteren. Minister, stuur dat bij, en dan kunt u die lat veel hoger leggen zonder excuses te hoeven zoeken. (Applaus bij Vooruit)
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, Vlaanderen heeft inderdaad nood aan een realistisch en een ambitieus klimaatbeleid. Het regeerakkoord is wat dat betreft heel duidelijk. Minister, mijn vraag naar u toe, aansluitend op de collega's, is eigenlijk heel eenvoudig. De klimaatconferentie COP28 (Conferentie van de Partijen) komt heel dichtbij, eind november. Ik ben een positivist, we kennen elkaar. Hoe groot acht u de kans dat er voor die klimaatconferentie eventueel een oplossing uit de bus zal komen? Of gaat u ervan uit dat er sowieso apart zal worden ingediend?
Minister Demir heeft het woord.
Dank u, collega's. Misschien eerst meegeven dat dit niet gaat over een boksmatch tussen de Ecolo-ministers en Zuhal Demir, deze minister. Ik vertegenwoordig een beslissing van deze Vlaamse Regering. Ik vertegenwoordig het Vlaams Energie- en Klimaatplan. Ik vind het niet oké – en dat wil ik hier in dit parlement wel even gezegd hebben – dat hier op de vrouw wordt gespeeld. Ik doe mijn taak, ik vertegenwoordig de Vlaamse Regering. Als de Vlaamse Regering, met de drie partijen Open Vld, cd&v en de N-VA, een klimaatplan maakt waarbij de doelstelling op 40 procent is gezet en mij het mandaat geeft om dat standpunt te verdedigen op interfederale bijeenkomsten, waar andere ministers inderdaad een ander standpunt verdedigen, dan vind ik het bijzonder, bijzonder jammer dat eenieder, de kranten en de collega's hier in het parlement, naar mij wijzen. Ik doe gewoon mijn werk als bevoegde minister, ik coördineer het klimaatplan. Het is een collectieve beslissing van deze Vlaamse Regering om te zeggen dat de doelstelling tegen 2030 40 procent is. Dat is één.
Het gaat hier echt niet over een boksmatch van mij alleen tegen al die andere Ecoloministers. Neen, dit is gewoon een standpunt. Ecolo of de oppositie kan dat leuk vinden of niet, maar dit is een standpunt van de Vlaamse meerderheid in dit parlement. Ik vind het niet meer dan normaal dat ik dat standpunt dan ook breng, dat ik dat ook verdedig, en dat ik tot het oneindige ga om dat keihard te verdedigen.
Diegenen die zeggen dat Vlaanderen niks doet, daar ben ik het niet mee eens. Mijnheer Jos D’Haese, ik ben het daar echt niet mee eens. Kijk bijvoorbeeld naar die zonnepanelenverplichting. We hebben die zonnepanelenverplichting niet bij Jos en Gerda opgelegd, we hebben dat opgelegd bij de grote zonnepanelengebruikers. Dat zijn de grote bedrijven die veel energie gebruiken. Daar komt die zonnepanelenverplichting dus. Vlaanderen is de enige regio die die verplichting invoert. Als u dus zegt dat die hernieuwbare energie op niks trekt, dan klopt dat feitelijk gewoon niet. Kijk gewoon naar de statistieken binnen Europa, als het gaat over zonnepanelen en zonne-energie zit Vlaanderen in de top drie van Europa. Wat komt u hier eigenlijk vertellen? Welke onzin komt u hier eigenlijk verklaren, mijnheer D’Haese? Het klopt gewoon niet.
Ik accepteer niet dat hier vanuit de oppositie altijd maar wordt gezegd dat ik niks doe, en dat wij niks doen voor de bevolking. We hebben een klimaatbeleid, we hebben de afgelopen vier jaar 10 procent CO2 gereduceerd. Weet dat er tussen 2005 tot 2019 slechts 4 procent CO2 is gereduceerd in Vlaanderen, en de afgelopen jaren is er 10 procent gereduceerd. Sorry, maar dat komt niet uit de hemel gevallen. (Opmerkingen van Jos D’Haese)
Mijnheer D’Haese, dat betekent dat er wel een beleid wordt gevoerd. Die zonnepanelenverplichting heb ik ingevoerd. We hebben inderdaad geen stookolieverbod ingevoerd, omdat wij zeiden dat we voor een verstandig klimaatbeleid gaan. Dat betekent dus dat wij gaan voor een stookolie-uitfasering. Als het echt niet meer gaat, en als de ketel helemaal kapot is, dan gaan we de transitie maken naar iets anders. Het aardgasaansluitingsverbod hebben we ook verstandig gedaan. We hebben niet gezegd dat we dat overal gaan doen, maar enkel bij nieuwbouwen vanaf 2025. We hebben een renovatieverplichting ingevoerd tot energielabel D bij aankoop, dat is dus voor mensen die een nieuwe woning met een D-label kopen binnen de vijf jaar. Neen, mijnheer D’Haese, ik ga echt geen boetes opleggen, sorry. U hebt toch ook heel duidelijk gezien dat ik aan mijn administratie heb gezegd dat er andere katjes te geselen zijn. Wat de andere sectoren zoals mobiliteit, landbouw en industrie betreft, gaan ook zij inspanningen doen. Ik verwijs u daar naar de bevoegde ministers. Als u daar vragen over hebt, dan moet u hun daar vragen over stellen. Daarnaast hebben we ook volop het accent gelegd op klimaatadaptatie. U weet dat ik dat bijzonder belangrijk vind.
Mijnheer Sam Van Rooy, het klopt als u zegt dat die 40 procent, en de doelstelling die Vlaanderen wereldwijd moet halen, neerkomt op 0,13 procent van de werelduitstoot, maar ik vind wel dat wij onze bijdrage moeten doen. Daarin verschillen wij dus van mening. U vindt dat ik te ver ga, aan de linkerkant vinden ze dat ik niks doe, maar ik vind wel dat we iets moeten doen, en dat we dat op een verstandige manier moeten doen. Het is niet omdat dat maar een heel klein stipje is op de totale werelduitstoot dat wij onze verantwoordelijkheid niet moeten nemen. Het klopt inderdaad wel dat ik niet zo ver ga als wat Europa aan België heeft opgelegd. Nogmaals, die 47 procent is aan België opgelegd. Mijn voorstel, ook aan de collega’s van Ecolo en Groen, zou zijn om gewoon ons klimaatplan in te dienen, want het is nog maar een ontwerpplan, het is nog geen definitief plan. Er zijn andere lidstaten die nog geen klimaatplan hebben ingediend, er zijn lidstaten die een klimaatplan hebben ingediend dat ook niet beantwoordt aan hun doelstelling. Ons klimaatplan, samen met Brussel en Wallonië, komt ongeveer aan 43 procent. Och, het gaat hier over 4 procent. Waarover gaat deze ruzie? Ik zou dus zeggen om daarmee te stoppen. Dien het plan in, en laten we gewoon verder werk maken van een verstandig en sociaal klimaatbeleid. (Applaus bij de N-VA)
De heer D’Haese heeft het woord.
Minister, het zal u misschien verbazen en zeker spijten, maar Vlaanderen is tot op heden een onderdeel van België. Ik weet dat jullie dat niet graag horen en dat graag anders zouden zien. U weet ook dat er absoluut geen meerderheid is in dit land en in Vlaanderen om daar iets aan te veranderen. Maar het is een stuk van België. Dit zou geen politiek spel moeten zijn dat u ervan maakt door te zeggen dat de ene wil dat u meer doet en de andere minder. Dit zou moeten gaan over wat er nodig is om te zorgen dat wij de toekomst op deze planeet veilig stellen voor de generaties na ons. U zegt: “Je m’en fous”, zolang u maar tussen de twee zit en niet aan de grote vervuilers moet raken.
Ik ga het federaal klimaatbeleid niet verdedigen. Het volstaat om vandaag naar NMBS te kijken om te weten dat het een probleem is. Ik ga het Europese klimaatbeleid niet verdedigen, dat subsidies voor de grote bedrijven en taksen voor de gewone mensen inhoudt. Maar, minister, hier in Vlaanderen doet u gewoon net hetzelfde. Geen boetes, zegt u. We gaan hier een decreet goedkeuren zodat jullie het mogelijk maken om 200.000 euro aan boetes op te leggen aan mensen die hun huis niet op de juiste manier renoveren. Dat is nu echt wat jullie als klimaatbeleid voeren. Dat is geen ambitie. Dat is louter de factuur doorsturen naar de gewone mensen. (Applaus van Onno Vandewalle)
De heer Van Rooy heeft het woord.
Minister, uw voorzitter Bart De Wever, gebruikt graag Latijnse spreuken. Wel, ik zal dat ook eens doen. “Quod erat demonstrandum”, want ook u antwoordt niet op mijn vraag, omdat u het antwoord niet kent of omdat u, terecht, te beschaamd bent om het toe te geven. In beide gevallen is het even beschamend, want u zegt dat onze bijdrage telt en we iets moeten doen. Wel, ik zal u het antwoord dan maar zelf geven, net zoals ik dat de vorige keer aan minister Diependaele heb gedaan. Met wat u doet, 40 procent CO2-reductie tegen 2023, zou volgens het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) de temperatuur wereldwijd afnemen met – let goed op – 0,0000087 graden Celsius. Ik heb het nog eens opgeschreven voor u. (Sam Van Rooy toont een blad met daarop 0,0000087 graden Celsius.)
U mag het boven uw bed hangen. Dan kunt u er elke dag aan herinnerd worden hoe groot uw impact is op de wereldwijde temperatuur. En dan vooral, wat te tragisch is voor woorden, hoezeer u de Vlamingen pakt met die klimaatregelneverij en hogere facturen voor – ocharme – 0 graden Celsius. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Gryffroy heeft het woord.
Het is echt niet oké dat één minister het gehele systeem van klimaatplannen indienen kan lamleggen. Eén minister die indirect ons beleid en Vlaanderen lam probeert te leggen: dit is voor mij echt niet oké.
Als we het dan hebben over een klimaatbeleid … dat moet inderdaad sociaal en rechtvaardig zijn. Beste collega Aerts van Groen, weet u dat als dat hier compleet rood kleurt tegen 2030, dat niet sociaal en rechtvaardig is. (Andries Gryffroy toont een grafiek.)
Je kunt dat maar sociaal en rechtvaardig krijgen als je probeert Europa te overtuigen. (Opmerkingen. Applaus bij Groen en de PVDA)
Je kunt dat alleen maar op een sociaal rechtvaardige manier groen krijgen als je gaat nadenken of al die opgelegde maatregelen en doelstellingen houdbaar zijn. Dat is de discussie die gevoerd moet worden binnen Europa. (Applaus bij de N-VA)
De heer Aerts heeft het woord.
Collega Gryffroy, we zijn het heel vaak oneens op het vlak van klimaat en het thema beleid. Ik vind altijd dat er veel meer moet gebeuren, maar deze keer moet ik toegeven dat we het wel eens zijn. Ik ben het helemaal met u eens dat het niet oké is dat één minister het indienen van een klimaatplan hindert.
Wat nog veel belangrijker is, is dat dat klimaatbeleid eerlijker wordt, dat we die middelen uit dat Europees Sociaal Fonds goed gaan gebruiken, en daar is kans na kans gemist in Vlaanderen. De volgende Vlaamse Regering moet daar dus veel meer op kunnen inzetten. Dat is voor ons als Groen cruciaal, zorgen dat die wachtlijsten voor sociale woningen worden weggenomen, wat dat is de beste garantie tegen armoede. We moeten er ook voor zorgen dat het openbaar vervoer wél functioneert en dat de verlieslatende luchthavens sluiten, en dat we mensen die renovatiewerken niet kunnen betalen, helpen en begeleiden zodat ze dat wel kunnen. Want dat gebeurt vandaag niet. Minister, het is veelzeggend dat u op dat vlak hier vandaag geen enkel antwoord hebt gegeven op de vraag hoe u gaat zorgen voor een sociaal klimaatbeleid. (Applaus bij Groen)
De actuele vragen zijn afgehandeld.