Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over bijkomende federale verkeerscamera's
Actuele vraag over de federale plannen om het ANPR-netwerk uit te breiden tot 10.000 camera's
Verslag
Mevrouw Moors heeft het woord.
Minister, collega’s, bij de opmaak van de federale begroting heeft de federale regering budget voorzien om de politie toe te laten de ANPR-camera’s (Automatic Number Plate Recognition) met automatische nummerplaatherkenning op te schalen tot tienduizend stuks. Dat is heel wat. Die vaststelling is ook Matthias Dobbelaere, een privacyexpert, niet ontgaan. Hij maakt de, wat mij betreft, terechte opmerking dat wanneer men overgaat tot de installatie van tienduizend camera’s in een land dat heel dichtbevolkt is, men in een situatie zal komen waarbij iedereen constant in de gaten wordt gehouden. Die camera’s kunnen immers niet alleen automatisch de nummerplaat herkennen, maar kunnen ook gezichten en gedrag registreren. Dat roept inderdaad ethische vragen op.
Het kabinet-Verlinden heeft aangegeven dat ze de camera’s enkel zullen installeren op strategische plaatsen, en enkel in het kader van veiligheidsoverwegingen. Mijn vraag aan u is de volgende, minister: zal er overleg zijn tussen het regionale en het federale niveau om te kijken wat die strategische plaatsen zullen zijn? (Applaus bij de N-VA)
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, u weet dat wij allemaal hier aanwezig – u als minister, wij als parlement – verkeersveiligheid heel hoog in het vaandel dragen. Dat komt iedere week opnieuw in de commissie aan bod. We willen allemaal streven naar nul verkeersdoden.
Wat zijn de drie grote boosdoeners in het verkeer? U herhaalt het ook telkens opnieuw. Dat zijn drank en drugs, afleiding en snelheid. We weten allemaal dat sensibiliseren echt wel een goed middel kan zijn, maar soms helpt dat niet meer en moeten we overgaan tot handhaving. Dat is ook het standpunt van de cd&v-fractie. U zet ten volle in op trajectcontrole. Ook de lokale besturen zetten meer en meer in op camera’s en trajectcontroles. We waren dan ook heel tevreden dat de federale overheid een heel grote inspanning zal doen en het aantal camera’s zal uitbreiden van vijfduizend naar tienduizend. Natuurlijk moeten die locaties wel doordacht worden. Minister, mijn vraag is eenvoudig: zal er genoeg overleg zijn tussen uw federale collega en uzelf, maar ook met de lokale besturen, om die camera’s op een doordachte locatie te plaatsen?
De heer Claes heeft het woord.
Ja, ANPR-camera’s kunnen veel, collega’s. Ze kunnen automatisch nummerplaten registreren, ze kunnen detecteren of een bestuurder al dan niet een smartphone gebruikt achter het stuur, ze kunnen zelfs gezichten herkennen. Wat ze blijkbaar nog niet kunnen, is een geseinde terrorist in een oranje jas met een AR-15 op een brommer tijdig signaleren. Dat lukt helaas nog niet, minister. Maar toch willen de mensen van de Vivaldiregering, de Federale Regering, 30 miljoen euro van ons belastinggeld gaan gebruiken om nog eens vijfduizend van die ANPR-camera’s langs onze wegen te installeren, zogezegd om de veiligheid te vergroten. Maar we weten dat dat allemaal larie is. Die zullen gebruikt worden om trajectcontroles in te voeren, en uiteraard om boetes te innen. En dat zal dan waarschijnlijk vooral weer in Vlaanderen gebeuren, collega’s, niet in Wallonië, daar doen ze daar niet aan mee. Eén trajectcontrole in Waals-Brabant, vier in Luxemburg en eentje in Luik, in schril contrast met Vlaanderen, waar we er al 170 hebben en er elke maand bij lijken te komen. Het heeft dus niets met verkeersveiligheid te maken, minister, maar we willen er toch heel hard op inzetten.
Mijn vraag aan u is: wat gaat u doen? U hebt met het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) inspraak. Wat gaat u eraan doen om die camera’s in Vlaanderen tegen te houden?
Minister Peeters heeft het woord.
Collega’s, ik wil in de eerste plaats duidelijk meegeven dat ik de beslissing van de federale overheid om extra middelen uit te trekken voor de ANPR-camera’s, maar ook voor de software, de servers, en voor personeel voor de gewestelijke verwerkingscentra, alleen maar kan toejuichen. Heel dat cameraschild, dat men eigenlijk al in 2017 wilde uitrollen, dient enerzijds voor de criminaliteitsbestrijding, en anderzijds ook om de pakkans te verhogen, met het oog op de verkeersveiligheid. Dergelijke initiatieven kan ik alleen maar toejuichen.
Zoals een aantal collega’s gezegd hebben, is snelheid nog altijd een killer in het verkeer. Uit de studie van VIAS weten we ook dat daar waar er een trajectcontrole geïnstalleerd is met ANPR-camera’s, het aantal ongevallen met ernstig letsel met 50 procent gereduceerd zijn. Dus ja, ik ben zeker blij met deze aankondiging van de federale overheid. Dat is één.
Ten tweede werd gevraagd hoe het overleg gaat tussen onszelf, het Agentschap Wegen en Verkeer, en de lokale besturen. Wel, wij hebben in 2017 een protocolovereenkomst afgesloten voor de ANPR-camera’s en het ANPR-managementsysteem. Dat is een overeenkomst tussen enerzijds de Vlaamse overheid en de federale overheid, tussen het Agentschap Wegen en Verkeer en de federale politie, om in onderling overleg juist te bepalen waar men best camera’s gaat plaatsen.
Dus, als de federale politie ergens camera’s wil, dan koppelt ze dat terug met het Agentschap Wegen en Verkeer, en als het Agentschap Wegen en Verkeer ergens camera’s wil, dan koppelt het dat terug met de federale politie. Zo verloopt de wisselwerking optimaal. Er is ook structureel overleg tussen het Agentschap Wegen en Verkeer en de federale politie, zowel over de camera’s, het ANPR-managementsysteem als over de gewestelijke verwerkingscentra. Dat overleg verloopt altijd goed en ordentelijk.
Uiteraard is er ook overleg tussen het Agentschap Wegen en Verkeer en de lokale gemeenten. Vanaf het moment dat het Agentschap Wegen en Verkeer beslist om ergens een ANPR-camera of een trajectcontrole te installeren, dan vraagt het uiteraard altijd feedback van de lokale besturen, van de lokale politie. Ook die wisselwerking verloopt optimaal. Aan de ene kant is er de prioriteitenlijst van het Agentschap Wegen en Verkeer, waar het agentschap zelf trajectcontroles plaatst. Daarnaast hebben ook de lokale besturen de mogelijkheid om aanvragen in te dienen. Ook dat verloopt goed.
Kortom, ik ben blij met de aankondiging van de federale overheid en ik hoop dat dit de pakkans bij snelheidsovertredingen alleen maar zal verhogen. Dat is niet om meer boetes te geven, mijnheer Claes. Iedereen die zich aan de snelheidslimieten houdt – en dat zijn veiligheidslimieten – zal niet in zijn portefeuille moeten tasten. De boodschap is: hou je aan de snelheid, dan betaal je geen boete, en dan is het veiliger voor iedereen. Ik denk dat we het aan al onze verkeersslachtoffers in Vlaanderen verschuldigd zijn dat we ervoor moeten zorgen dat de pakkans voor snelheidsovertredingen alleen maar toeneemt. (Applaus bij Open Vld)
Mevrouw Moors heeft het woord.
Dank u wel, minister. Ik ben heel blij om te horen dat er een grote wisselwerking tot stand komt, zowel lokaal, regionaal als federaal. Ik denk inderdaad dat we mogelijkheden om technologie aan te wenden om de veiligheid te optimaliseren in Vlaanderen, met twee handen aangrijpen.
Ik zou toch willen aandacht vragen om die systemen ook zo transparant mogelijk te laten plaatsvinden, en om ze ook constant te evalueren en te controleren.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Dank u wel voor uw uitleg, minister.
Ik heb hier een artikel teruggevonden uit een krant van 2016. Het gaat over uw toenmalige collega minister Weyts, die minister van Mobiliteit was. Hij had toen beslist om zelf te bepalen waar de trajectcontroles zouden komen. Zijn motto was: ‘Wie betaalt, beslist’. U was toen burgemeester van Dilsen-Stokkem, en u hebt toen in dat artikel ook commentaar gegeven. Ondertussen bent u geen burgemeester, maar wel minister. U hebt het geweer van schouder veranderd. Wij zijn eigenlijk wel blij dat u toch gekozen hebt voor een andere aanpak. U zei in de commissie ook al dat u kiest voor subsidiariteit, wat voor ons al heel belangrijk is, en dat u zeker genoeg rekening zou houden met de opmerkingen en commentaren van de burgemeesters. U hebt toen ook gezegd dat u ging kijken om een evaluatie te doen van bepaalde trajectcontroles.
Mijn vraag aan u, minister, is: zijn er al evaluaties gebeurd bij bepaalde trajectcontroles, waaruit bleek dat ze niet goed geplaatst werden en dat ze eventueel efficiënter zouden zijn op een andere plaats?
De heer Claes heeft het woord.
Minister, ik had gehoopt in u een medestander te vinden in ons verzet tegen die constante camera’s, maar blijkbaar niet: u juicht het toe. Ik had het misschien moeten weten. Het is immers onder uw beleid dat het voor lokale besturen mogelijk werd gemaakt om trajectcontroles in te voeren, die helaas vaak niets met verkeersveiligheid te maken hebben, maar wel met het innen van bijkomende boetes om de gemeenten te kunnen financieren.
Maar u had het daarnet over een cameraschild, en volgens u had dat er al moeten zijn in 2017. Dat doet bij mij een belletje rinkelen. Dat doet me denken aan de kilometerheffing. Dat is iets waar uw voorganger, minister Weyts, een studie over heeft besteld. Die was klaar in 2019 en heeft 1 miljoen euro gekost aan de belastingbetaler. Daarin was een van de voorwaarden om een kilometerheffing in te voeren, dat er een cameraschild moet komen.
U hebt ook al laten blijken dat u grote voorstander bent van zo’n kilometerheffing. Minister Diependaele heeft dit voorjaar nog maar eens – grotendeels bij dezelfde instantie als de vorige studie – een nieuwe studie besteld, onder andere over de kilometerheffing. Mijn vraag is: gaan die camera’s, als die er komen, de installatie van een kilometerheffing – wat u blijkbaar heel graag wilt – mogelijk maken? (Applaus bij het Vlaams Belang)
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Ik ga de minister bedanken om expliciet te zeggen dat ze hier de kaart van verkeersveiligheid trekt. Het is niet zoals de collega zegt, dat die camera’s enkel tot boetes zouden leiden. Neen, de installatie van die camera’s leiden tot winst, tot minder doden en minder gewonden in het verkeer.
Dus we staan daar duidelijk op één lijn. Bij Vooruit vinden we het heel belangrijk dat er trajectcontroles zijn, dat ze ook werken, en dat er meer komen, omdat de snelheid zo’n grote ‘killer’ is in het verkeer.
Iedereen praat over het meten en het juist plaatsen. Wel, we weten nu al dat het tot de helft minder zware ongevallen leidt, alleen al door het feit dat ze er staan, dus ik denk dat er heel vele mensen overtuigd moeten zijn van het nut van meer ANPR-camera’s.
Ik zou enkel vanuit Vooruit ook willen vragen dat de plaatsen van de camera’s blijvend geëvalueerd worden, ook in samenwerking met de lokale besturen, en dat u daar samen met uw federale collega op kunt toezien, minister. (Applaus bij Vooruit)
De heer Keulen heeft het woord.
Minister en goede collega’s, ik vind dit goed nieuws. Meer politionele samenwerking en meer verkeersveiligheid dankzij de hulp van technologie. Dit is samenwerkingsfederalisme, dit zien we graag.
Verder wil ik toch opmerken dat collega Claes, via zijn fractie, in de eerste actuele vraag aanklaagt dat de politie te weinig doortastend is, om dan in de actuele vierde vraag de positie in te nemen die – als de politie hulpmiddelen krijgt via technologie – dat ridiculiseert. Ik vind dat allesbehalve geloofwaardig.
Ik vind het aspect van de privacy heel belangrijk. Dat is geen detail. Wie heeft toegang tot die beelden? Waar worden die gestockeerd en hoe lang?
Mijn laatste punt gaat over subsidiariteit. Als je in dit land iets wilt laten vooruitgaan, zijn overleg en ondersteuning van de gemeentebesturen onontbeerlijk.
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u wel, collega’s, voor de bijkomende bedenkingen en opmerkingen. Het klopt, we zetten die camera’s in, enerzijds specifiek voor criminaliteitsbestrijding en anderzijds voor verkeersveiligheid. Ik ben blij dat ook heel wat collega’s hier heel duidelijk zeggen dat dat is wat we juist moeten doen, dat we daar veel meer op moeten inzetten, en dat we dat zeker niet moeten ridiculiseren.
Het doel waarvoor die camera’s worden gebruikt, wordt altijd voorafgaandelijk heel duidelijk bepaald, mijnheer Claes. Dat staat heel duidelijk in de Camerawet, dat staat in de GDPR-regelgeving (General Data Protection Regulation), dat staat in de Wet op het Politieambt. Overal wordt heel duidelijk bepaald voor welke doeleinden men dat beeldmateriaal kan gebruiken.
Een ANPR-camera die op onze snelwegparkings staat, is specifiek bedoeld om de veiligheid op onze snelwegparkings te verhogen. Onze camera’s ten behoeve van de tunnelmonden dienen om het verkeersmanagement daar mee te kunnen opvolgen. Onze camera’s ter hoogte van de autosnelwegen, ter hoogte van de dynamische verkeersmanagementsystemen, dienen ook om daar het verkeersmanagement mee te ondersteunen. De ANPR-camera’s die gebruikt worden voor trajectcontroles, dienen specifiek voor trajectcontroles en niet voor andere doeleinden.
Dus kortom, ik ben blij met de boodschap die de federale overheid heeft gegeven: dat ze meer investeren in die camera’s – die trekken ze op van vijfduizend naar tienduizend camera’s –, dat ze meer investeren in de server, dat ze meer investeren in de gewestelijke verwerkingscentra en in software, zodat alle mogelijke trajectcontroles en camera’s die vandaag de dag geplaatst worden, ook effectief kunnen worden uitgelezen en zodat ze mensen er eens te meer toe aanzetten om zich te houden aan de snelheidslimieten.
Opnieuw, die snelheidslimieten zijn veiligheidslimieten. Die willen we gerespecteerd zien in het belang van eenieder die zich op de openbare weg begeeft.
Mevrouw Moors heeft het woord.
Minister, ik denk dat het goed is dat we de technologieën inzetten om de verkeersveiligheid te verhogen. Maar de opschaling naar tienduizend camera’s kan begrijpelijkerwijs wel vragen oproepen. Het is nodig dat we de privacy waarborgen. Privacy is een essentieel recht waarover we moeten blijven waken. Zeker in een tijdperk waarin de technologie zo fel vooruitgaat, moeten we daar extra waakzaam voor zijn. (Applaus bij de N-VA)
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, ik begrijp de bezorgdheid van sommige collega’s niet, en u blijkbaar ook niet. We willen allemaal in dit halfrond gaan voor nul verkeersdoden. Dat komt in de commissie telkens opnieuw aan bod. Iedere keer dat er een dodelijk ongeval gebeurt, schreeuwt iedereen moord en brand. Dus moeten we allemaal met alle middelen maximaal inzetten op het naar beneden halen van het aantal verkeersdoden. We moeten dat doen met sensibilisering. Dat wordt telkens opnieuw gezegd. Maar we moeten dat ook doen met handhaving. Als iedereen zich aan de regels houdt, moet er niemand bang zijn van camera’s.
De heer Claes heeft het woord.
Minister, het Vlaams Belang zal hier en aan de overkant blijven strijden tegen de komst van die tienduizend camera’s op onze wegen. Tienduizend, collega’s! Wij gaan niet mee in een zoveelste rondje waarbij vooral de burger de pineut is en wordt gepest en beboet, en dat de verkeersveiligheid helemaal niet ten goede komt.
Minister, de burger wil geen trajectcontroles. De burger wil helemaal geen kilometerheffing. De burger wil helemaal geen sociaal kredietsysteem dat u druk aan het uitbouwen bent. Het Vlaams Belang is tegen een overheid die haar eigen burgers constant bespioneert. Dat zou u als liberaal ook moeten zijn. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De actuele vragen zijn afgehandeld.