Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de open brief van de scenaristen, regisseurs en producenten betreffende de stimuleringsregeling audiovisuele productie
Verslag
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Minister, vandaag verscheen een open brief met als titel ‘De Vlaamse kijker verdient beter’. Het is niet de eerste open brief. U hebt er eerder, in maart ook al een gekregen van de voltallige raad van het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) met als titel ‘Vestzak-broekzakoperatie dreigt in Vlaamse film- en tv-wereld’.
Minister, het is opmerkelijk – tussen maart en nu zijn er toch wel vijf maanden voorbijgegaan – dat fundamentele bezwaren en kritieken die in de eerste open brief naar voren kwamen en eerder ook al bij de Vlaamse Onafhankelijke Film & Televisie Producenten (VOFTP), de VRT, enzovoort nu eigenlijk gewoon opnieuw herhaald worden.
Dat doet de vraag stellen over een ontwerp dat wij als parlementsleden nog niet gezien hebben: wat is er eigenlijk aan de hand? Want onze Vlaamse regio is ongelooflijk sterk in het maken van producties die internationaal gelauwerd worden, afhankelijke of onafhankelijke producties door kleine makers of door mensen die onder grote productiehuizen vallen. En u hebt een stimuleringsregeling uitgewerkt die eigenlijk voor extra middelen zorgt, dat is goed, maar die dreigt een kwetsbaar evenwicht te verstoren door nieuwe regels in te stellen voor de bedrijven die afhankelijk zijn, in een grote moedergroep horen zoals bijvoorbeeld bij Telenet. Daardoor dreigen een evenwicht en een dynamiek – die er al die jaren bestond en die geleid heeft tot zoveel kwaliteit – in gevaar te komen.
De opmerkelijke open brief die vandaag verschenen is, is er een van scenaristen, regisseurs en producenten met toch flink wat namen: bijvoorbeeld Lukas Dhont, Fien Troch, Charlotte Vandermeersch, enzovoort. U noemt het op, Stijn Coninx, ze staan erin. Zij zeggen dat er geen rekening gehouden is met al die maanden aan fundamentele bezorgdheden die de sector zowat unisono geuit heeft. Ze vinden het onbegrijpelijk.
Mijn vraag is heel eenvoudig: wat is er de afgelopen maanden eigenlijk gebeurd? Hoe komt het dat u die bezorgdheden niet hebt kunnen wegnemen? Wat is het antwoord van de minister op de zorgen die geuit werden door de scenaristen, de regisseurs, de producenten, uw eigen VAF, VOFTP, de VRT, enzovoort? Ik ben benieuwd. (Applaus bij Groen en Vooruit)
Mevrouw Segers heeft het woord.
1985, de Oscargenomineerde film ‘Close’, ‘De acht bergen’, noem maar op, het zijn reeksen en films waar we trots op moeten zijn. Het zijn dragers van onze Vlaamse cultuur. Blijven dit soort topproducties gemaakt door onze eigen Vlaamse productiehuizen nog mogelijk in Vlaanderen? Of doet deze Vlaamse Regering het licht uit? Dat is wat vandaag voorligt, wat vandaag beslist wordt in de Vlaamse Regering.
En minister, u doet dat al stoemelings, zo doet de meerderheid dat. Zonder debat. Niets. U beslist tegen de expliciete, duidelijke, unisono wens en het advies van de sector zelf. Collega Almaci zei het: scenaristen, regisseurs, producenten, toppers waaronder Michaël Roskam, Lukas Dhont, Charlotte Vandermeersch, noem ze op, vragen u vandaag in De Tijd om de tijd te nemen om uw voorstel te herbekijken want minister, wat u voorstelt, is gewoon niet goed. Dat is gewoon slecht voor de sector. U gaat op termijn minder geld vanaf vandaag uitdelen aan meer spelers, ook aan spelers die produceren voor Vlaanderen, maar wier winsten naar het buitenland gaan. Eigenlijk zegt de sector dat u beter niets gedaan had. U maakt de situatie echt niet beter, integendeel.
Als klein Vlaanderen kunnen wij vandaag internationaal een stempel zetten dankzij de broze balans tussen onafhankelijke productiehuizen, omroepen en digitale spelers. Maar het decreet dat u vrijdag op de ministerraad voorlegt zonder debat in dit parlement verstoort die broze balans.
Minister, het is niet dat u niet gewaarschuwd bent. Nog in maart heeft de voltallige adviesraad Media u het duidelijke advies gegeven om dit niet te doen, maar u kiest ervoor om dat radicaal wel te doen, om in te gaan tegen het advies van een voltallige sector, behalve natuurlijk één dominante speler, Telenet.
Minister, het is nog niet te laat. Het is echt nog niet te laat. Bent u alsnog bereid om aan tafel te gaan zitten met de mensen uit de sector die de brief hebben ondertekend, en die zich terecht zorgen maken? (Applaus bij Vooruit en Groen)
Minister Dalle heeft het woord.
Collega’s, het gaat hier over een belangrijke kwestie, namelijk de ondersteuning van onze audiovisuele sector in België. We stellen daarbij vandaag vast dat we heel sterke producties hebben, met straffe regisseurs, met straffe scenaristen, producenten, acteurs, ondersteunend personeel, ‘cast and crew’ … Die zijn allemaal van zeer sterke kwaliteit. De vraag is hoe we hen ook in de toekomst kunnen blijven versterken, hoe we kunnen zorgen voor meer financiering voor die sector.
Het dossier dat overmorgen voorligt in de regering, dat ook naar het parlement zal komen, is zeer sterk onderbouwd. Daar is heel veel dialoog over geweest met de sector. Het bevat heel wat hervormingen die ervoor zullen zorgen dat er meer middelen zullen gaan naar de sector.
Collega Segers heeft gezegd dat er minder geld gaat naar meer spelers. Dat is manifest onjuist. Op verschillende vlakken gaat er veel meer geld naar de sector. Ik geef daarvan drie voorbeelden. Ten eerste: de dienstenverleners zullen ongeveer het dubbele betalen van wat ze vandaag betalen. De niet-geïndexeerde prijs per abonnee is vandaag 1,3 euro. Die gaat naar 3 euro per abonnee. Ten tweede zullen de streamingdiensten – denk aan Netflix en aan Streamz – gaan van een vergoeding van 2 procent bij een omzet tot 15 miljoen euro omzet, van 3 procent tussen 15 en 30 miljoen euro omzet, en van 4 procent – dus een verdubbeling – boven 30 miljoen euro omzet.
Ten derde – en dit is een heel grote omwenteling in ons audiovisueel landschap, en ik denk een unicum in de wereld – zullen we voor de eerste keer de zogenaamde videosharingplatformen vragen om een bijdrage te leveren in het kader van die investeringsverplichting. Het gaat heel concreet om platformen als Meta, Google en YouTube. Zij betalen vandaag niets aan de productiesector. Zij zullen dat in de toekomst wel doen, a rato van die 2 à 4 procent die ook geldt voor de streamingdiensten.
Er zullen dus substantieel meer middelen naar de sector gaan. We kunnen vandaag nog niet heel concreet invullen hoeveel dat zal zijn. Daar zijn heel veel onbekenden. Het gaat om een verdubbeling voor de dienstenverleners. Dat is duidelijk. Voor de anderen zullen we het in de toekomst, op basis van de nieuwe cijfers, moeten evalueren. Maar er is een heel substantiële bijdrage.
Het is juist dat we er in het kader van deze hervorming ook voor hebben geopteerd om de verhouding tussen afhankelijke en onafhankelijke producenten aan te passen. Het is nog altijd mogelijk om voor 100 procent te investeren in onafhankelijke producenten. Dat blijft uiteraard mogelijk. Maar we hebben gezegd dat je tot 40 procent kunt investeren in afhankelijke producenten. Van die 40 procent mogen 60 procent geïnvesteerd worden in eigen afhankelijke producenten. Concreet: een bedrijf als Telenet zou voor maximum 24 procent kunnen investeren in afhankelijke producenten binnen de eigen groep, denk bijvoorbeeld aan Woestijnvis of Caviar.
Op dat vlak gaat het dus sowieso om een sterke verhoging van middelen voor heel de sector, en ook over een forse verhoging van middelen voor de onafhankelijke producent. Dit is de realiteit.
Dat dit een moeilijk evenwicht is, dat is duidelijk. Het gaat hier om veel verschillende spelers met onderscheiden belangen. Ik wil ook heel helder stellen, want in de vraagstelling van de collega’s was dat niet zo duidelijk, dat de Strategische Adviesraad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media (SARC) op dit vlak ook een verdeeld advies heeft gegeven. Ik las ergens dat er een unaniem advies was, of dat iedereen het eens zou zijn. Dat klopt niet. Het is een verdeeld advies, en ook op dit punt is het verdeeld.
Voor mij is de essentie dat we extra zullen investeren in onze productiesector. We zullen ook extra investeren in die onafhankelijke producenten, die een ongelooflijke meerwaarde hebben voor onze Vlaamse producties.
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Minister, uw antwoord wijkt eigenlijk helemaal niets af van wat u in maart in de commissie hebt gezegd, en dat is ongelooflijk jammer. Want het gaat om een principekwestie. Het gaat om een fundamentele discussie. Komen er meer middelen? Ja. Dat is ook het goede aan dit decreet.
Maar de scheeftrekking die u installeert is nieuw, en dat is een probleem. Op termijn zullen proportioneel minder middelen naar de onafhankelijke spelers gaan. U kunt dat niet ontkennen. Daar zit het hele probleem. Daar zit het gevaar, dat u op dit moment in de kern van de zaak negeert. Het maakt dat afhankelijke productiehuizen door uw decreet ook mogen profiteren van een investeringsverplichting, en dat is een vestzak-broekzakoperatie.
Of duidelijker gezegd voor de mensen die het technische dossier wat minder goed kennen, u krijgt daar meer concentratie en krijgt meer zelfbediening. En dat is een probleem, zeker als u bijvoorbeeld weet dat Telenet honderd procent Amerikaans is geworden. Dat is een politieke keuze van u die wij niet begrijpen. Daardoor zullen die afhankelijke producenten en hun moederhuizen, zoals Telenet, met hun aandeelhouders, relatief veel beter worden dan de echt onafhankelijke producenten.
Minister, mijn vraag is dus of u na deze open brief nog altijd van plan bent om gewoon verder te gaan? Of gaat u met de verschillende mensen samenzitten, zoals zij vragen, om dit te herbekijken?
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, u zegt dat u meer middelen gaat investeren. Ja, maar niet op termijn. We kennen allemaal het fenomeen van ‘cord-cutting’. Steeds meer mensen zeggen hun kabelabonnement op. Steeds meer mensen nemen een internetabonnement om te kunnen streamen. Als we de internetproviders niet vragen om ook een fair deel te betalen, dan worden we er over x-aantal jaren – en dat gaat niet lang duren – mee geconfronteerd dat er minder inkomsten worden verworven. In maart hebben wij daartoe een initiatief ingediend. Ik heb vandaag de spoedbehandeling gevraagd om dat voorstel van resolutie te behandelen, want dat is heel wezenlijk.
Ten tweede, er zijn niet alleen minder middelen, maar deze middelen worden ook over meer spelers verdeeld. U laat nu bijvoorbeeld ook toe dat Telenet in zijn eigen productiehuizen voor 24 procent kan investeren. Dat is gewoon vestzak-broekzak. Het is niet meer dan dat. Minister, wij hebben een voorstel ingediend om deze kar te keren, om de balans tussen groot en klein en tussen internationaal en lokaal te behouden en te versterken. Wilt u ons voorstel steunen? (Applaus bij Vooruit)
De heer Vandaele heeft het woord.
Collega’s, wij hebben die stimuleringsverplichting vanuit de N-VA altijd ferm ondersteund. De bloeiende audiovisuele sector die we in Vlaanderen hebben verdient inderdaad alle steun. Wij zien toch ook wel een aantal verbeteringen in het verhaal dat voorligt. Het lijkt ons niet meer dan normaal dat de videoplatformdiensten nu moeten bijdragen. Het feit dat de filmsector, de filmproductie, nu in beeld komt is ook een nieuwigheid die volgens ons positief is.
Minister, u zegt dat u nog geen absolute cijfers kunt geven, en ik begrijp dat ook wel, maar als u een orde van grootte zou kunnen vooropstellen, dan zou dat misschien al een geruststelling kunnen zijn voor sommige mensen. Als u daarover een prognose naar voren kunt schuiven, dan graag.
Minister Dalle heeft het woord.
Dat laatste, collega Vandaele, is bijzonder moeilijk. Wat de videosharingplatformen betreft hebben wij er echt geen idee van wat de precieze omzet is van al die platformen. Ik heb een aantal grote genoemd, maar er zijn ook vele kleine. Het is onmogelijk om dat in te schatten. Ik denk dat het over ettelijke miljoenen euro’s gaat. We hopen daar snel zicht op te krijgen. Het is zeer gevaarlijk om een inschatting te doen, alleen al op het vlak van de verhoging van de dienstenverleners zitten we op een verdubbeling. Alleen al daarvoor. Dus, als ik zeg dat we zeker naar een verdriedubbeling gaan – onder voorbehoud van alle nazicht, en van de toekomst – dan denk ik dat dat zeer voorzichtig is en dat het nog een stuk meer kan zijn.
Als ik kijk naar de kritiek die hier wordt geformuleerd, dan gaat het concreet over het bedrijf dat het sterkst is op het vlak van verbonden afhankelijke productiehuizen, zoals Woestijnvis, namelijk Telenet. Telenet zal zeker het dubbele betalen van wat het vandaag betaalt. Als Telenet vandaag honderd betaalt, dan zal dat in de toekomst zeker tweehonderd zijn. De honderd van vandaag gaat voor 100 procent naar onafhankelijke producenten. Dat zal in de toekomst ook nog kunnen , maar ze zullen het dan beperken tot 60 procent. Dat is dus, met andere woorden, honderdtwintig. Dat is dan een stijging van 20 procent, voor de onafhankelijke producenten. De eigen, afhankelijke productiehuizen kunnen dan 48 op tweehonderd hebben. Dat is dan 60 procent van die 40 procent, dus 24 procent, enfin, dat is wiskunde … Maar dus ook een bedrijf zoals Telenet gaat meer bijdragen aan de onafhankelijke productie, laat ons daarover heel duidelijk zijn.
Ik ben effectief ook wel fier op wat wij voorstellen rond de videosharingplatformen. Ik ben enkele maanden geleden naar Silicon Valley in San Francisco geweest. Ik heb daarover ook in de commissie uitleg gegeven. Heel veel van die platformen zijn zeer bezorgd over wat wij hier doen. Ze zien dat dit een interessant precedent kan zijn – wat mij betreft, want voor hen is het een gevaarlijk precedent – waarbij zij moeten bijdragen aan lokale producties. Ik heb dit ook voorgelegd aan Europa. In het kader van de TRIS-procedure (Technical Regulations Information System) heeft men ons ook bevestigd dat dit juridisch mogelijk is. We gaan het ook voorleggen aan de Raad van State. Dit is zeer belangrijk om op te volgen. Ik zal dit ook, in het kader van ons Europees voorzitterschap, op tafel van de EU leggen, want ik denk dat dit een zeer belangrijke doorbraak zal zijn als we hen kunnen verplichten om mee te betalen.
Ik begrijp natuurlijk de zorgen van de onafhankelijke productie. We zijn al heel lange tijd met hen in overleg, in het kader van de SARC, op bilaterale en ook andere momenten. Ik heb hen ook uitgenodigd voor een vergadering op mijn kabinet, morgen om 11 uur – men kan ook digitaal aansluiten – om verder van gedachten te wisselen, en ook om hen duidelijk te maken wat er inzit en wat er niet inzit. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat niet alle ondertekenaars alle details van het voorstel meegekregen hebben. Ik heb al gezegd dat de communicatie van de Vlaamse Onafhankelijke Film & Televisie Producenten (VOFTP) op dat vlak, wat mij betreft, zeer ongenuanceerd was, en dat ze de positieve elementen voor de onafhankelijke productie onvoldoende in de verf hebben gezet.
Ook de filmsector gaat erop vooruit. Er werd naar ‘Close’ en ‘De acht bergen’ verwezen, vandaag komen die niet in aanmerking voor ondersteuning, maar in de toekomst wel. Dat is dus een grote vooruitgang.
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Minister, u zegt dat bedrijven als Telenet het dubbele zullen betalen aan de onafhankelijke producenten. U hebt ook gewoon een politieke vestzak-broekzakoperatie gedaan door hen die uitweg te geven voor de 40 procent afhankelijke producenten, en daar gaat het natuurlijk over. Wat u doet, zal er enkel voor zorgen dat elke onafhankelijke producent vanaf morgen onderdak zal zoeken bij die grote telecombedrijven.
U bent meer de minister van Telenet gebleken, dan die van de onafhankelijke producenten. Ik vind dat ongelooflijk. Ik vind dat ongelooflijk na zoveel maanden en fundamentele bezwaren. U bent meegegaan in de globaliseringsoefening, en dat is nefast voor die gezonde humus van die kleine, onafhankelijke producenten die onze regio zo sterk hebben gemaakt op het vlak van audiovisuele content. Het gaat dus niet over verhoudingen of bedragen nu, maar het gaat over de potentiële bom die u onder de toekomst legt voor al die mensen die erg mooie producties hebben gemaakt.
Uw voorstel van decreet verstoort het evenwicht op het terrein. Luister morgen niet alleen naar die mensen, om dan vrijdag toch te stemmen, maar trek dit terug en maak het beter. Want de Vlaamse kijker verdient inderdaad beter. (Applaus bij Groen en Vooruit)
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, er is vandaag één duidelijke conclusie te trekken: de zorgen die de sector naar voren schuift in de open brief zijn zeer terecht. Die brief was echt noodzakelijk om u wakker te schudden. Minister, u mist gewoon ambitie als het gaat over audiovisueel beleid. Niets van wat u vandaag antwoordt, stelt ons gerust. Steeds weer negeert de Vlaamse Regering de signalen uit de sector. Of het nu gaat over de zorg, de kinderopvang, maar ook de cultuursector en het onderwijs, jullie doen alsof jullie luisteren, maar doen dan vervolgens gewoon jullie zin, tegen de wil van de sector in.
Minister, u hebt aangegeven dat u met de mensen rond de tafel zult zitten. Ik denk dat een babbeltje echt niet genoeg zal zijn. De sector staat op zijn achterste poten. U dreigt het broze evenwicht te verstoren. Als u morgen in dialoog gaat met hen, gebruik dat dan om het voorstel dat u vrijdag naar de regering brengt aan te passen in het belang van de sector, en in het belang van de Vlaamse kijker. (Applaus bij Vooruit en Groen)
De actuele vragen zijn afgehandeld.