Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de stijgende energieprijzen
Actuele vraag over de stijgende energiefactuur voor gezinnen en bedrijven
Verslag
De heer Janssens heeft het woord.
Minister, de energierekeningen worden voor veel Vlamingen steeds dramatischer. Vandaag nog raakte bekend dat volgens de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) de energiefactuur op jaarbasis 700 euro duurder zou worden. En het einde van de prijsstijgingen is daarmee nog altijd niet in zicht. De Vlaming kijkt met heel veel spanning naar de regeringen in dit land om die energiefactuur opnieuw betaalbaar te maken, maar het enige wat de ministers in dit land doen, is erop los kibbelen en zich verschuilen achter elkaars wanbeleid of achter elkaars verantwoordelijkheid. En ondertussen zitten steeds meer Vlaamse gezinnen in de energiearmoede of dreigen ze daarin verzeild te raken, terwijl de stroomfactuur eigenlijk voor nog geen derde uit de eigenlijke kosten voor energie bestaat. Al de rest zijn heffingen, belastingen, taksen, btw. En ook daarin draagt de Vlaamse Regering een verpletterende verantwoordelijkheid.
En laten we ook serieus blijven. Dat de Vlaamse Regering nu zegt dat ze dat grote Vlaamse aandeel in die taksen en die heffingen naar beneden heeft gehaald: het zou lachwekkend zijn, mocht het niet zo tragisch zijn. Want het is eigenlijk gewoon een druppel op een hete plaat. Het is een slag in het gezicht van al die mensen die op dit moment hun energiefacturen niet meer betaald krijgen. We zien dat de stroomfactuur goed op weg is om op tien jaar tijd verdubbeld te zijn, vooral door regeringsbeslissingen, niet alleen door de stijgende energieprijzen, maar vooral door beslissingen die regeringen genomen hebben.
Afgelopen zondag, minister, zei u in De zevende dag dat u alles uit de factuur gaat halen wat u eruit kunt halen en dat het moet stoppen dat die energiefactuur een tweede belastingbrief wordt. Dat zijn mooie aankondigingen, minister, en een mooie analyse van de problematiek. Heel veel mensen zullen die analyse met u delen. Maar niet die mensen, maar uzelf draagt verantwoordelijkheid. U bent minister van Energie. En daarom vraag ik welke concrete initiatieven u gaat nemen op korte termijn, nu, om die energiefactuur eindelijk weer betaalbaar te maken.
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, wie naar de cijfers van de CREG heeft gekeken, weet waar we aan toe zijn. Ik vrees vooral dat wie naar zijn facturen kijkt en naar zijn voorschotfactuur, die stelselmatig opgetrokken wordt – en ik ken verhalen van mensen bij wie ze verdubbeld en verdriedubbeld is en waar het inderdaad oploopt tot een meerkost van 700 euro per jaar –, weet dat dit een situatie is die dramatisch is.
Ik heb vorige week al opgemerkt dat er heel weinig aandacht voor is op het Vlaamse niveau. Ik blijf dat betreuren. Ik hoop dat iedereen, alle regeringen, zich ervan bewust zijn dat dit soort bedragen voor heel veel mensen een acute, pijnlijke situatie is. Ik hoop dat iedereen zijn verantwoordelijkheid wil nemen, en dat het federale niveau zorgt voor een versterking van het sociaal tarief, en probeert om de extra btw-opbrengsten terug te brengen naar de mensen, maar dat ook de Vlaamse Regering een verantwoordelijkheid opneemt. Dat kan ze wel degelijk, want de Vlaamse Regering heeft een belangrijk aandeel in de factuur – zeker de stroomfactuur van heel wat mensen – en heeft een aantal mogelijkheden.
U verwijst graag naar de historische kost van de groenestroomcertificaten – ik zal het nu zelf doen, maar ik ga die discussie niet openen – maar de manier waarop die kost wordt gefinancierd dat is wel een hedendaagse beslissing van deze Vlaamse Regering. Het feit dat die zo goed als 100 procent in de factuur van de gezinnen en kmo’s terechtkomt, en dat grotere bedrijven helemaal ontzien worden, is een keuze die deze Vlaamse Regering maakt en blijft maken. Ze kan die bijsturen wanneer ze dat wil, en zou daarvoor hier in het parlement steun voor moeten kunnen krijgen. Eigenlijk is het absurd dat vandaag ook de steun voor groenestroomcertificaten en zonnepanelen op daken van grote bedrijven alleen betaald wordt door Vlaamse gezinnen.
Ik roep u dus op, minister, om daarin de middelen te heroriënteren en daarmee de stroomfactuur van de gezinnen te ontlasten. Daarin, en ook in alle andere mogelijkheden, want ook op andere manieren wordt de Vlaamse industrie – energie-intensief – zeer zwaar gesubsidieerd door deze Vlaamse Regering. Het is vandaag meer dan ooit nodig dat de meest kwetsbaren, en dat zijn stilaan alle gezinnen in Vlaanderen, daarin steun krijgen. (Applaus bij Vooruit)
De heer Bothuyne heeft het woord.
De stijgende energiefactuur is inderdaad een dagelijkse zorg voor onze gezinnen, en voor onze bedrijven, beste collega’s. Normaal ging ik niet reageren op de collega’s die hier voor mij stonden. Maar als men een dergelijke attitude aan de dag legt, waarbij vergeten wordt dat het inderdaad onder de socialistische minister van Energie was dat er beslist werd om de kosten van de energietransitie in de factuur te schuiven, en de grote bedrijven vrij te stellen, mijnheer Tobback, dan vind ik het wel bijzonder erg dat men dat plots vergeet. Ik hoop dat dergelijke amnesie u verder bespaard kan blijven.
Nu goed, gehakketak gaat de factuur niet verder verlagen. Wat ook niet gaat helpen, collega’s, is de competitiviteit van de bedrijven te gaan ondermijnen, en de jobs van de mensen af te pakken, om op die manier de energiefactuur te verlagen. Ook dat is geen succesrecept. Wat wel kan helpen is op een versnelde manier inzetten op energierenovatie, een echte besparing van energie en kosten voor de gezinnen. En, minister, we hebben nu een doorbraak op federaal niveau, waar we eindelijk een minister van Financiën hebben die de manier van financieren van de energietransitie wil herzien in de richting van een accijnssysteem. Wij denken dat dat ook een aantal opportuniteiten geeft voor de Vlaamse Regering om – samen met de Federale Regering – de manier waarop die kosten doorgerekend worden in de energiefactuur te herzien. Daarbij moeten we zeker elektriciteit, als energiedrager van de toekomst, ontzien en taksen, voor alle duidelijkheid, vooral doorrekenen bij vervuilende brandstoffen.
Dus een grote hervorming van de factuur, met het oog op een verlaging voor de meest kwetsbare gezinnen, is mogelijk en nodig. Dat behelst samenwerking tussen u en de Federale Regering. Dus, minister, wat zult u doen om dat te bewerkstelligen?
Minister Demir heeft het woord.
Goedemiddag, iedereen. Ik ga beginnen met de vraag wat ik nu eigenlijk doe. Ik ben al twee jaar bezig met zaken te doen. Dat wil ik hier nog eens herhalen. Ik verwijs ook naar wat de regulator heel duidelijk heeft gesteld, nog voor dat de energiecrisis naar boven kwam: dat de Vlaamse componenten van de energiefactuur met 7 procent gedaald zijn, en dat de federale componenten met 15 procent gestegen zijn. Het is natuurlijk dweilen met de kraan open, als het ene niveau van alles doet om naar beneden te gaan, en het andere niveau van alles doet om naar boven te gaan.
Maar ik ben minister op Vlaams niveau, dus ik kijk naar wat wij hebben gedaan in het afgelopen jaar, en ik wil dat hier met de collega’s nog eens overlopen.
Eén, een breuk met het verleden: we steken niets meer in die energiefactuur. De verleden tijd is voorbij. Twee, de distributienettarieven worden verlaagd, 150 miljoen euro gaat uit de energiefactuur. (Opmerkingen)
Ja, maar we hebben dat ook gesteund. (Gelach. Rumoer)
Vanuit het kabinet hebben wij de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) gesteund en dat was een goede beslissing.
Drie, het terugschroeven van de oversubsidiëring in hernieuwbare energie. Het kot was te klein toen ik zei dat de windmolens overgesubsidieerd werden, dat we daaraan gingen knibbelen. We hebben er 200 miljoen euro van afgehaald en dat gaat uit de factuur. Ik herinner me dat toen in de commissie het kot te klein was! (Applaus van Kris Van Dijck)
Vier, we voeren strijd tegen fraude. Toen was het kot weer te klein! Ik was echt aan het kijken waar en hoe werd gefraudeerd. Het was met ‘chiptuning’. Op die manier hebben we al 72 miljoen euro uit de energiefactuur gehaald. Ik zal blijven inzetten op fraude, want ik vind dat dat niet kan.
Openbare verlichting: 10 miljoen euro uit de factuur. Eind dit jaar zullen we 310 miljoen euro aan groenestroomcertificaten opkopen om te voorkomen dat die in de factuur komen. U weet, de megafactuur destijds van Steve Stevaert.
In de volgende jaren – 2022, 2023, 2024 – gaan we de openbaredienstverplichting verder ontlasten. We gaan volgend jaar nog eens 50 miljoen euro uit de factuur halen. Hetzelfde bedrag geldt in de volgende jaren. Voor mij getuigt dit van goed bestuur. Zoals jullie weten, wordt daar momenteel ongeveer 1,2 miljard euro aan groenestroomcertificaten doorgerekend ten koste van de historische fout die men destijds heeft gemaakt.
Collega’s, de heer Tobback had het over de grote bedrijven die te veel subsidies krijgen. Ik had deze energiecrisis niet nodig om in te zien dat er inderdaad veel te veel wordt betaald aan die grote bedrijven, dat er veel te veel groenestroomcertificaten worden toegekend. Ik heb al voor deze energiecrisis twee juridische adviezen opgevraagd. We hadden al met het kabinet en de raadgevers bekeken hoe en of we dat konden wijzigen. Wij dachten dat dit gebetonneerd zat in de decreetgeving uit het verleden. We hebben dan nog twee externe adviezen gevraagd. Het gaat niet. Ik zal het artikel voorlezen. Energiedecreet artikel 7.1.6, paragraaf 4: “Als de steun, vermeld in paragraaf 1 en 3, door een beslissing van de Vlaamse overheid niet langer wordt toegekend, vergoedt het Vlaamse Gewest de geleden schade voor bestaande installaties.”
Als iemand hier in dit parlement, één parlementslid, weet hoe ik deze bepaling die het parlement destijds heeft goedgekeurd, moet wijzigen, dan wil ik dat weten want dan ben ik uw vrouw. Graag, als er adviezen zijn om dat te wijzigen, ben ik de eerste om dat te doen.
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de stijgende kosten gemilderd worden? Inderdaad, collega Bothuyne, beide niveaus moeten doen waarvoor ze bevoegd zijn. Ik zal niet nalaten om te blijven zoeken naar zaken die we eruit kunnen halen. Volgend jaar zal de openbaredienstverlening voor 50 miljoen euro eruit gaan. Dat is al goed.
Renovatie is ook heel belangrijk, dat is energiebesparend. We zetten daar heel fel op in. Ik bekijk de energiekredieten, ik wil die wat breder zetten. We hebben nog 300 miljoen euro extra uitgetrokken voor de renovatie. Daar zijn we voor bevoegd. Ik ben wel van mening, dat heb ik hier vorige week al gezegd, als de federale component met 15 procent stijgt en Vlaanderen probeert al twee jaar om de componenten naar beneden te halen, dan is dat moeilijk. Ik steek de hand uit om de meeropbrengsten die daar vandaag zijn via de btw, alstublieft, te gebruiken om die factuur te milderen. (Applaus bij de N-VA)
De heer Janssens heeft het woord.
Minister, u kunt misschien ook nog eens benadrukken of u pleit voor een verlaging van die btw van 21 naar 6 procent. Ook daar blaast u warm en koud tegelijk.
U gaat ook helemaal voorbij aan het feit dat de energiefactuur structureel fout zit en totaal onrechtvaardig is. De Vlaamse Regering heeft wel degelijk bevoegdheden om daar iets aan te doen. U verstopt zich liever achter het federale wanbeleid. De Vlaming is nochtans niet vergeten, en het Vlaams Belang zal hen er zeker helpen aan denken, dat in aanloop naar de verkiezingen zowat alle regeringspartijen hebben gezegd dat alle kosten die niets te maken hebben met het elektriciteitsverbruik op zich uit de factuur moeten.
Minister, we zijn halfweg de legislatuur en het enige wat we zien zijn oplopende facturen, geen vermindering voor de Vlamingen. Ja, één maatregel is inderdaad doorgevoerd: u hebt de kosten voor de openbare straatverlichting eruit gehaald. Dat gaat, minister, over een besparing voor een gezin op jaarbasis van 2 euro, nog niet eens een kop koffie. En tegelijkertijd swingen die facturen de pan uit. De Vlaming heeft maar één portefeuille waarmee hij of zij de energiefactuur betaalt. Het maakt voor de Vlaming niet uit welk beleidsniveau welke initiatieven neemt, maar neem uiteindelijk eens uw verantwoordelijkheid, ook op het Vlaamse niveau, om de energiefactuur weer betaalbaar te maken. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, ik denk dat als je alle bedragen die u hebt opgesomd samentelt, je nog niet komt aan de jaarlijkse steun die u met deze Vlaamse Regering blijft geven aan energie-intensieve fossiele industrie in Vlaanderen. Doet u dingen? U doet een aantal dingen. De collega heeft er al naar verwezen: de straatverlichting is een zeer goede zaak. Maar ik denk dat de meeste gezinnen in Vlaanderen dat vandaag niet in hun factuur en voorschotten voelen, dat ze dat niet voelen wanneer ze zich afvragen of ze de rest van de winter in de kou zullen blijven staan. En voor een aantal zal dat vandaag een reële bedreiging zijn.
U citeert uit het Energiedecreet. Ik ben bereid om samen met u te bekijken wat we kunnen veranderen. Maar wat u niet citeert, is – en dat gaat niet over de zeer grote bedrijven, dat gaat over de Fernand Hutsen en consoorten, we moeten hier niet te veel namen noemen – waar de bepaling staat dat de kost van de groenestroomcertificaten exclusief doorgerekend moet worden naar de gezinnen via hun elektriciteitsfactuur. Als u die bepaling kunt vinden, dan ben ik bereid om mij onmiddellijk aan te passen. Maar eigenlijk is dat gewoon een politieke keuze van deze Vlaamse Regering en ook een vorm van subsidie: u laat de Vlaamse gezinnen elke maand opnieuw betalen voor de groenestroomcertificaten van een aantal bedrijven waar ze niets mee te maken hebben. In deze tijd is dat totaal onverantwoord. (Applaus bij Vooruit)
De heer Bothuyne heeft het woord.
Ik probeer te begrijpen wat de collega’s daarnet hebben gezegd. Ik heb begrepen dat de socialisten de jobs van de mensen willen afnemen om op die manier de energiefactuur te laten zakken. (Opmerkingen bij Vooruit)
Ik begrijp het niet helemaal, collega’s. Ik denk dat we tot structurele oplossingen moeten komen waarbij we én de competitiviteit van bedrijven ondersteunen en duwen in de richting van een klimaatvriendelijke technologie en verminderd energieverbruik, én tegelijkertijd onze gezinnen ondersteunen. Minister, ik hoor u de opening maken om een beleid rond energierenovatie te versterken en uit te breiden. Ik roep u op om dat snel te doen. Bedrijven en vooral gezinnen hebben nood aan snelle ondersteuning. De factuur stijgt nu. We kunnen daar beter nu op ingrijpen. Ik hoop dat u het beleid op dat vlak aanpast.
Ik hoor ook dat u bereid bent om overleg te plegen met uw federale collega’s. Dat is echt nodig als we naar een grondige hervorming willen gaan van de energiefactuur, waarbij vervuilende bronnen meer worden belast dan elektriciteit en groene elektriciteit. Daar streven we allemaal naar. Dat kan alleen maar als Vlaanderen en het federale niveau de handen in elkaar slaan om samen de factuur naar beneden te krijgen. Politiek gehakketak hebben we echt niet nodig om die factuur te verlagen. Ik reken er dus op dat u daadwerkelijk naar samenwerking streeft. (Applaus bij CD&V)
De heer Aerts heeft het woord.
Minister, uw antwoord is niets meer dan de echo van wat we de afgelopen weken van u hebben gehoord. Elke keer dat je een echo hoort, klinkt dat alleen maar holler en holler en holler. Opnieuw hoor ik u de acties uit het verleden opsommen. De grootste pluim die u op uw hoed steekt is dan nog een realisatie van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG).
Deel twee van die echo: wat moet het federale niveau allemaal doen? Maar ik hoor nauwelijks wat de Vlaamse Regering zal doen om de stijgende elektriciteitsfactuur aan te pakken. Ik hoor dat niet vandaag, ik hoor dat niet in de Septemberverklaring of in een van de vele mediaoptredens. Het enige nieuwe is die openbaredienstverplichting een beetje laten zaken, maar mijn collega heeft er al naar verwezen: dat is nauwelijks iets waard.
Minister, de winter staat voor de deur. De verhoogde energiefactuur valt letterlijk vandaag in de Vlaamse brievenbussen. Ik zou heel graag weten wat de Vlaamse Regering meer zal doen voor alle Vlamingen die vandaag hun energiefactuur zien stijgen. (Applaus bij Groen)
De heer Gryffroy heeft het woord.
Voorzitter, ik vind dat nogal minachtend wordt gereageerd op de resultaten die er zijn. Er is gesproken over de openbaredienstverplichting en over 2 euro per gezin oftewel 10 miljoen euro per jaar. Het gaat echter over 350 miljoen euro per jaar. Dat geld is hier niet in gestoken of is er weer uit gehaald. Met dezelfde redenering komen we aan 70 euro per gezin. Ik houd dan nog geen rekening met de retroactieve investeringspremie, die uit de relancemiddelen komt, of met de steun van Fluvius. Dat is een vaststelling.
Mijnheer Tobback, het oude beleid heeft voor 540 miljoen euro gezorgd. U mag me vertellen waar u met die historische schuld naartoe wilt gaan. Brengen we dit naar een latere datum? Die trucjes kennen we al van u. Dat zijn typische sossentrucjes. Brengen we dit naar de ondernemingen? U mag dan uitleggen hoe ze nog concurrentieel zijn en jobs kunnen behouden. Verschuiven we dit naar de gasfactuur of naar de algemene middelen, zodat we die middelen verder uitputten? Ik zou van u graag een eerlijk en duidelijk antwoord krijgen.
De heer D’Haese heeft het woord.
Mijnheer Gryffroy, u hebt het antwoord al vaak gekregen. We moeten een audit uitvoeren op de woekerwinsten uit de grote zonnepanelen. We moeten zien wat daar te rapen valt.
We voeren hier vandaag opnieuw hetzelfde debat. Week na week stijgen de energieprijzen. Week na week wijst iedereen naar elkaar en week na week gebeurt er niets. Iedereen in een regering ziet vooral veel mogelijkheden om iets aan die factuur te doen voor een regering waar hij zelf niet inzit. Ondertussen gebeurt er niets. Met dat spelletje is echt niemand geholpen. Er zijn mensen die hun factuur met 700 euro of meer zien stijgen, maar aan de andere kant boeken de grote energieproducenten woekerwinsten.
Minister, u moet daar eindelijk eens iets aan doen. Een verlaging van de btw is federale materie, maar de groenestroomcertificaten en de woekerwinsten uit de energiefactuur halen om de energiefactuur te verlagen, is Vlaamse materie. U hebt een aantal zaken opgesomd, maar welke structurele maatregelen ziet u om de energiefactuur nu te verlagen, want de nood is hoog?
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Minister, ik ken u als een daadkrachtige vrouw. U hebt de vergunning voor het stadium van Club Brugge om 13.45 uur aangekondigd en heel Brugge dankt u daarvoor. Met betrekking tot energie wil ik echter nog eens de puntjes op de i zetten. De N-VA zit nu vijftien jaar in de Vlaamse Regering. Doen alsof uw partij daar er niets mee te maken heeft, vind ik een beetje te gratuit. (Applaus bij Groen, Vooruit en de PVDA)
De N-VA levert de minister van Energie. U bent momenteel de populairste politica in Vlaanderen. U bent minister van Energie en we verwachten van u daadkracht. In twee kranten staat dat de gezinnen eind dit jaar en tot volgende zomer minimaal 700 euro meer voor energie zullen betalen. De huurprijzen stijgen. Dat is ook de bevoegdheid van een minister van de N-VA. De gas- en elektriciteitsprijzen stijgen. Wat zult u doen om de mensen tot volgende zomer niet met een verhoogde factuur te laten zitten? (Opmerkingen)
U hebt vanuit uw kabinet uw steun aan de VREG gegeven. Zult u de VREG nu ook vragen om u te steunen om maatregelen voor de mensen te nemen? (Opmerkingen van de voorzitter. Applaus bij Groen, Vooruit en de PVDA)
Mevrouw Van Volcem, iedereen heeft hier een spreektijd na te leven. U weet dat. U had misschien beter de passage over Club Brugge achterwege gelaten, want dan had u tot de essentie kunnen komen.
Minister Demir heeft het woord.
Mevrouw Van Volcem, een aantal maanden geleden hebben we het juridisch debacle met het systeem van de terugdraaiende teller gehad. Ik houd er niet van te wijzen. Ik heb dat destijds niet gedaan en ik doe dat nu ook niet. (Opmerkingen)
Als we de energiefactuur naar beneden willen halen, is het evident dat elk bestuursniveau zijn verantwoordelijkheid zal moeten nemen. Dat is het enige wat ik heb gezegd.
Als jullie nu van mij verwachten dat ik hier allerlei beloftes doe – want dat is wat jullie nu van mij verwachten, dat ik hier gratuit beloftes doe –: wel, dat zal ik niet doen. Wat ga ik wél doen? Wat heb ik al gedaan?
Collega Aerts, wat is er hol aan wat ik de afgelopen twee jaar heb gedaan? Zeg me dat eens. Collega Chris Janssens verwijst naar de 8 miljoen euro voor de openbare verlichting. Maar volgend jaar gaat er 50 miljoen euro naar de openbaredienstverlening. Akkoord, er is het distributienettarief. Ik zie hier heel wat burgemeesters en schepenen. Ik wil met jullie de discussie aangaan om het distributienettarief nog verder te verlagen. Ik wil dat doen. Ik heb de VREG gesteund in zijn keuze om 150 miljoen euro eruit te halen en het kot was te klein. Het kot was te klein! Ik heb alle burgemeesters en schepenen die hier vandaag misschien een tussenkomst hebben gedaan, aan de lijn gehad, omdat ze potverdikke vinden dat het toch maar niet kan dat dat uit de energiefactuur wordt gehaald. Ik houd er niet van dat er nu verwijten worden gemaakt.
Ik vind wel dat we twee dingen moeten doen. We moeten die energiefactuur structureel naar beneden halen. In het regeerakkoord staat heel duidelijk dat de Vlaamse componenten niet mogen stijgen. Die belofte hebben wij gemaakt, met de Vlaming, dat de Vlaamse componenten niet mogen stijgen. En de Vlaamse componenten stijgen niet, ze dalen met 7 procent. Is dat genoeg? Nee, uiteraard is dat niet genoeg. Ik vind óók dat die energiefactuur te hoog is. Ik krijg óók die mails van de mensen die zeggen dat hun voorschotten maal twee, maal drie zijn gegaan. Maar om nu met de vinger te wijzen en elkaar te verwijten, daar houd ik niet van. En vooral, dat er wordt gezegd dat er de afgelopen twee jaar niets is gebeurd, dat klopt ook niet, collega's. Alleen al eind dit jaar wordt er voor 310 miljoen euro opgekocht aan groenestroomcertificaten. Jullie doen alsof dat niets is, maar dat is wél iets.
En ik zal dat blijven doen. Structureel, maand per maand, jaar per jaar, als er opportuniteiten zijn, zal ik blijven schrappen. En akkoord, ik zal ook inzetten op het renoveren. En we doen dat al, maar ik denk dat we dat nog kunnen versterken.
Maar laten we nu ook eens eerlijk zijn, collega's. Die CO2-prijs, waarom is die zo gestegen, wereldwijd? Laten we daar nu eens eerlijk over zijn, want ik lees dat veel te weinig. Waarom? Want dat is eigenlijk vandaag de discussie. Oké, de federale component is ook gestegen, met 15 procent. De Vlaamse component is met 7 procent gedaald. Maar het gaat over die CO2-prijs die wereldwijd is gestegen. En laten we daar ook eens over nadenken. Ik heb altijd gezegd dat ik klimaatambitie heb. Ik wil zaken doen en ik wil ze zo snel mogelijk doen. Maar het moet sociaal rechtvaardig zijn. Vandaag de dag is er een schaarste als het gaat over reserves, gas en noem maar op. Een schaarste drijft de prijs natuurlijk altijd op, collega's.
Ik vrees dat wat we vandaag zien, niet tijdelijk is. Daarom stel ik nogmaals mijn vraag. Ik ben het er absoluut mee eens dat we ambitie moeten tonen in het hele verhaal van klimaattransitie. Ik ben het er absoluut mee eens dat we de tanker moeten keren. Maar laten we alstublieft, collega’s – en ik kijk naar deze kant – , proberen om het verhaal van de sociale rechtvaardigheid ook mee te nemen in ons achterhoofd. Want ik vind dat een bijzonder groot verhaal. (Opmerkingen van Jeremie Vaneeckhout en Stijn Bex)
De CO2-prijs die omhoog is gegaan, dat is het gevolg van de schaarste van gas. Lees maar het opiniestuk dat vandaag in De Standaard is verschenen.
Collega's, ik zal ook in overleg gaan met de federale collega's, ook dat zal ik doen. Wij doen dat eigenlijk continu. Ik zal blijven zoeken naar zaken om de factuur op een structurele manier naar omlaag te krijgen. Maar om vandaag van mij te verwachten dat ik allerlei beloftes doe … De belofte is dat ik er niets meer in steek en dat ik blijf zoeken.
En nogmaals, als iemand mij weet te zeggen hoe ik dat artikel van het Energiedecreet ... En ik heb naar niemand verwezen, collega Van Volcem, ik heb gewoon gezegd dat dat Energiedecreet die groenestroomcertificaten aan de grote bedrijven heeft gebetonneerd. Ik heb dat nagekeken en ik zou het graag willen aanpassen. Maar men zegt mij dat dat niet gaat. Dus nogmaals, als iemand weet hoe dat moet, op een juridisch robuuste manier – want we hebben al gezien wat dat in het verleden met zich heeft meegebracht – dan ben ik de eerste die wil overwegen om dat aan te passen. (Applaus bij de N-VA)
De heer Janssens heeft het woord.
Wie dit debat aanschouwd heeft, minister, kan alleen maar concluderen dat de Vlaming nog financieel donkere tijden te wachten staat, door het gevoerde energiewanbeleid en ook door de onwil van deze Vlaamse Regering om tot actie over te gaan. Want als zelfs uw coalitiepartner, als zelfs een meerderheidspartij geen vertrouwen heeft in uw aanpak, hoe kan u dan in hemelsnaam verwachten dat de Vlamingen buiten dit parlement wel vertrouwen hebben in uw zogenaamde verlaging van de energiefactuur? En intussen loert alweer een nieuwe prijsverhoging om de hoek want vanaf volgend jaar wordt het capaciteitstarief ingevoerd. Voor meer dan 40 procent van de Vlaamse gezinnen betekent dat alweer een prijsstijging op hun energiefactuur. Minister, als u het vertrouwen van uw coalitiepartner wilt herwinnen, als u het vertrouwen van de Vlaming wilt herwinnen, zorg er dan voor dat dat capaciteitstarief van tafel geschoven wordt. Zorg ervoor dat de factuur niet alleen niet verder stijgt, maar wel degelijk daalt. Schuif de kosten van het jarenlange energiewanbeleid niet af op onze Vlaamse gezinnen. Zorg daar alstublieft voor. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, ik hoorde u graag ‘sociale rechtvaardigheid’ zeggen. Maar ik zoek hopeloos naar de sociale rechtvaardigheid van een situatie waarbij gezinnen wier factuur met 700 euro per jaar omhoog gaat mee blijven betalen voor de – in een aantal gevallen gigantische – winsten van zeer grote zonneparken op de daken van een aantal bedrijven die allemaal in de factuur van die gezinnen terechtkomen.
U vroeg, collega Gryffroy, hoe we dat gaan oplossen. Wel, ik heb samen met collega Rousseau een resolutie ingediend. We gaan straks de spoedbehandeling vragen om de kosten voor de groenestroomcertificaten van een aantal havenbaronnen fiftyfifty te verdelen over de facturen van de gezinnen en de facturen van de bedrijven. En u mag die spreiden, maar dat is 'sociaal rechtvaardig' zoals Vooruit het ziet. Ik hoop dat u daar – want u zegt het graag heel luid en duidelijk, net als collega Van Volcem – zult aan meewerken. En wat het hele verhaal van 'wij zijn goed bezig want we hebben al veel geld uitgegeven' betreft, denk ik dat heel veel gezinnen die vandaag de mail of de brief krijgen met de verhoging van hun voorschot, het daar eerlijk gezegd niet mee eens zijn. Ik kan me alleen maar aansluiten bij hun gevoel van verontwaardiging. (Applaus bij Vooruit en Groen )
De heer Bothuyne heeft het woord.
Dank, minister, voor uw bijkomende antwoorden. Ik heb daaruit geleerd dat u niet gaat vingerwijzen en dat is inderdaad cruciaal als we op een geloofwaardige manier de problematiek van de energiefactuur willen aanpakken. Elk niveau moet het werk doen dat moet gebeuren. Ik noteer dat Vincent Van Peteghem als federaal minister van Energie een grootschalige hervorming van de energiefactuur op tafel legt met accijnzen, en dat hij de meerinkomsten uit de btw wil gebruiken om geld terug te geven aan de mensen die op dit moment moeten betalen. Ik hoop dat de Federale Regering daar snel overeenstemming over vindt en dat u in overleg met hen probeert om de Vlaamse component ook verder omlaag te halen. Want er is inderdaad al heel wat gebeurd, maar meer is mogelijk, meer is ook nodig. Ik noteer ten slotte ook dat u versneld werk wilt maken van het betaalbaar maken van renovatie. De enige, echte besparing op onze energiefactuur gebeurt door minder energie te gaan verbruiken. Dat is goed voor het klimaat en goed voor de portemonnee. We moeten renovatie haalbaar en betaalbaar maken voor elk Vlaams gezin. Ik heb genoteerd dat u daar versneld werk van wilt maken. We houden u graag aan uw woord. (Applaus bij CD&V)
De actuele vragen zijn afgehandeld.