Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer de Kort heeft het woord.
Minister, we vragen ons dikwijls af hoe we in de toekomst meer kunnen inzetten op een duurzame circulaire economie en hoe we die transitie daadwerkelijk kracht kunnen bijzetten.
Ik dacht bij het lezen van de berichten dat Europa eerstdaags een beslissing wil nemen over het ondersteunen van een nieuwe fabriek voor het realiseren van de productie van Europese batterijen, dat het bijzonder belangrijk is dat Vlaanderen daar volop mee op inzet. Ik heb gelezen dat het bedrijf Umicore zich zeker kandidaat zal stellen om mee te werken aan een dergelijke Europese batterijenfabriek.
Umicore is een groot bedrijf met heel wat tewerkstelling: het telt 10.000 werknemers en heel wat competentiecentra. Op het gebied van materialentechnologie hebben ze heel wat kennis in huis. Ook op het vlak van recyclage van moeilijkere materialen, edele metalen, hebben ze heel wat kennis. Ze hebben ook in Hoboken een fabriek voor de recyclage van batterijen.
Wat er effectief ontbreekt in Europa, is een Europese producent, een Europese industriële speler voor batterijen. Het initiatief dat vanuit Europa wordt genomen om dit te ondersteunen, is dus bijzonder belangrijk.
Minister, Umicore is bezig met de opmaak van een shortlist van een aantal sites die in aanmerking komen. Daarvoor zal er zeker en vast ook worden gekeken wat er binnen Vlaanderen mogelijk is. Ik heb al gelezen dat er mogelijkheden zijn in Genk in Limburg, maar ook in Antwerpen, op de voormalige site van Opel. De Vlaamse Regering moet inzetten op het naar Vlaanderen halen van deze belangrijke investering.
Minister Muyters heeft het woord.
Umicore heeft zelf een vijftal punten naar voren geschoven waarop zij mogelijke sites zullen beoordelen.
Een eerste punt zijn de vergunningen. Ze willen niet ergens investeren waar het krijgen van vergunningen nog jaren op zich laat wachten. De omgevingsvergunning – iets wat ik tijdens de vorige legislatuur zelf in gang heb gezet –, de mogelijkheid om een RUP-wijziging (ruimtelijk uitvoeringsplan) en een vergunningsaanvraag tegelijk te doen, en de VIP-procedure (Vlaamse en strategische investeringsprojecten) met een coördinator en dergelijke, zijn elementen die ervoor moeten zorgen dat we op relatief korte termijn vergunningen kunnen afleveren.
Ten tweede vraagt Umicore goede energieprijzen en bevoorradingszekerheid van energie die CO2-vriendelijk is. Minister Tommelein moet met zijn Energiepact voldoende rekening houden met dergelijke eisen, dergelijke vragen vanuit de industrie als we investeringen willen aantrekken.
Het derde zijn de loonkosten. Onze federale collega's hebben al goed werk geleverd. Ik denk dat we veel concurrentiëler zijn. Belangrijk in dezen is dat we voor innovatiepersoneel, mensen die wetenschappelijk onderzoek doen, een van de meest competitieve systemen hebben in Europa en de wereld. Men moet geen werkgeversbijdrage voor hen betalen. Vanuit Vlaanderen kunnen we daar nog innovatiesteun voor nieuwe investeringen bij voegen. U weet dat het ook nog mogelijk is om opleidingsincentives te geven aan een bedrijf dat extra investeringen doet, specifiek in die sector. Heel belangrijk, ook voor Umicore, is dat ze deelnemen aan alles wat rond innovatie gebeurt, samen met anderen. Zij zitten in de strategische onderzoekscentra (SOC’s), zij werken mee met de speerpuntclusters zowel op energie als op materialen, wat u zelf hebt genoemd. Zij kennen het belang van samenwerking met die andere op het vlak van innovatie.
Ze hebben technisch personeel nodig. Er bestaan vandaag al opleidingsprogramma's met VDAB en Umicore. Ook die manier van werken kennen ze. Ik ga, niet deze vrijdag maar de vrijdag erna, naar Umicore over duaal leren: ook een systeem dat dit aspect naar voren brengt.
Het vijfde is de logistieke uitbouw, en daarvoor zal collega Weyts zeker de nodige maatregelen nemen, de dag waarop we weten welke site mogelijk in aanmerking komt.
Wat ik u kan zeggen, is dat Flanders Investment & Trade (FIT) en het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) samen al lange tijd in overleg zijn met Umicore om onze troeven op tafel te leggen, maar ook om te proberen de investeringen naar Vlaanderen te halen. We zouden het graag hebben, maar de concurrentie zal niet makkelijk zijn.
Minister, ik dank u voor uw uitvoerig antwoord. Voorzitter, u hebt zelf mee het initiatief genomen om voor het krokusreces een inspirerende lezing mee te geven van hoe we Vlaanderen in de toekomst op het gebied van innovatietechnologie vooruitgang zouden moeten kunnen laten boeken.
Minister, ik denk echt dat we met dit dossier een bundeling van krachten zouden moeten maken met alle ministers binnen de Vlaamse Regering. We moeten een groep vormen om ervoor te zorgen dat we deze superbelangrijke investering effectief kunnen waarmaken in Vlaanderen. Persoonlijk vind ik dit veel belangrijker dan een voetbalstadion ergens te realiseren. Ik vind het superbelangrijk. Als we in Vlaanderen een transitie willen inzetten naar een duurzame economie, dan moeten we hiervoor voluit gaan en moeten er inspanningen gebeuren op diverse vlakken.
Minister, robots worden gewoonlijk ingezet om iets te maken. Hier is het zeker van belang om de kennis en knowhow van Flanders Make, ook in het ontmantelen van elektrische wagens die er in de toekomst meer en meer zullen komen, mee te ondersteunen en mee te ontwikkelen. Trek alstublieft voluit de kaart om die investering naar Vlaanderen te halen.
Mevrouw Turan heeft het woord.
Minister, ik dank u voor de uiteenzetting die net hebt gegeven. Het afgelopen jaar zijn we in het parlement heel hard bezig geweest met de industrienota ‘4.0: Factories of the Future’, met circulaire economie, met de nota ‘Internationalisering’. Het parlement heeft, samen met de minister en de collega's, al heel veel voorbereidend werk gedaan om met Vlaanderen en de economie naar de toekomst te gaan. Al die nota's kunnen vandaag in de praktijk worden belichaamd door dat initiatief van Umicore, niet alleen een fabriek maar ook een technologie die we naar Vlaanderen zouden kunnen brengen.
Het zou ook een oplossing zijn voor een oud zeer, minister. U was ook minister toen de site van Opel in 2010 is gesloten. Het is een ongelofelijke uitdaging, maar moeilijk gaat ook. Bundel alstublieft alle krachten en haal Umicore naar Vlaanderen. We hebben het nodig en we verdienen het.
De heer Vanbesien heeft het woord.
Ik sluit me aan bij al het enthousiasme om Umicore hier te krijgen, en ik doe nog een bijkomende suggestie aan de minister om een argument te geven aan Umicore om dat te doen. We weten allemaal dat er met de batterijproductie een groot probleem zal zijn van grondstoffen, met name kobalt. Ik denk dat er in Vlaanderen heel wat kobalt aanwezig is, meer bepaald in de gsm’s en tablets die niet meer worden gebruikt en die in allerlei lades en kasten liggen. Die heeft Umicore nodig, maar Umicore heeft geen instrumenten om die tot bij hen te krijgen. Wij hebben die wel. De Vlaamse overheid moet dan ook proberen om via statiegeld of andere instrumenten een ‘urban mining’ te doen van Vlaanderen. Op die manier kan ze Umicore een materialenstroom aanbieden.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Minister, het is inderdaad zeer goed nieuws dat Umicore naar Vlaanderen kijkt. Dat heeft wellicht te maken met het feit dat Vlaanderen intussen heel wat heeft bewezen en heel wat voordelen biedt. U hebt zelf heel terecht een aantal pijnpunten aangekaart die een bedrijf opgelost wenst te zien in verband met energienorm, loonzekerheid enzovoort.
Ik vind het ook fantastisch dat u zegt dat er met verschillende ministers moet worden samengezeten, dat de bevoegdheden moeten worden samenbracht en dat één persoon daarvan de trekker moet zijn. Ik wil echter waarschuwen voor te veel hoerageroep op voorhand, hoe graag we dat ook willen. We moeten low profile, in stilte en onder de radar verder werken met bedrijven. Een bedrijf staat immers ook niet graag voortdurend in de schijnwerpers om een investering naar hier of daar te halen. Dat kan soms een omgekeerd effect hebben.
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Minister, het zal u niet verbazen dat ik even de link wil leggen naar de arbeidsmarkt, en dan zeker naar de impact van de krapte op onze arbeidsmarkt. Dat zal voor Umicore zeker meespelen. Zij zullen immers op zoek gaan naar mensen met een STEM-opleiding, en in dat segment laat die krapte zich heel erg voelen. We weten dat Umicore door zijn fabrieken al ervaring heeft in het zoeken naar arbeidskrachten. Zij zullen het volledige arsenaal aan mogelijkheden opentrekken en lonken naar ons systeem van duaal leren. In hoeverre kunnen het actieplan over de krapte op de arbeidsmarkt en de beoogde verdubbeling van IBO meehelpen bij het aantrekken van Umicore naar Vlaanderen?
Mevrouw Talpe, uiteraard kan IBO daar meehelpen. Het feit dat ze samen met VDAB opleidingen organiseren, kan een element zijn. Het duaal leren is een ander element, alsook het feit dat men bij investeringen in Vlaanderen ook opleidingssteun kan krijgen wanneer men mensen moet hervormen en aanwerven. De andere landen die in aanmerking komen, zullen wellicht niet met minder krapte op de arbeidsmarkt kampen, wanneer het gaat over technische beroepen. De ondersteuning die wij kunnen geven op dat vlak is essentieel.
Mijnheer de Kort, een van onze grootste troeven is innovatie. Met het ecosysteem dat wij hebben gecreëerd met onze strategische onderzoekscentra, met Flanders Make maar ook met het Strategisch Initiatief Materialen (SIM), de speerpuntclusters en EnergyVille hebben wij activiteiten, clusters, samenwerkingen en ecosystemen in Vlaanderen waar Umicore vandaag al aan deelneemt en waarvan ik overtuigd ben dat ze er tijdens verdere stappen blijvend een beroep op zullen doen. Dat is een heel sterke troef.
Wat het bundelen van de krachten van de Vlaamse Regering betreft, is er geen enkel probleem. FIT en VLAIO kennen het dossier al lang. Ik ben het eens met de heer Gryffroy dat dergelijke dossiers lang genoeg confidentieel moeten worden gehouden. Dat is heel belangrijk voor een bedrijf zodat men nadien niet in de krant moet lezen welke stappen inzake investeringen zij willen zetten.
De voltallige Vlaamse Regering is bereid om de nodige stappen te zetten om een investering als die van Umicore naar Vlaanderen te halen.
Mijnheer Vanbesien, ik denk niet dat uw suggestie echt goed is. Van kobalt weet ik dat het goed is, maar Umicore doet in Hoboken de recyclage van die toestellen al. Met de meeste van die oude toestellen gebeurt weinig en men raakt al vlot aan die toestellen. Daarvoor een heel statiegeldsysteem opzetten, is niet het meest ideale, maar ik zal het in elk geval bekijken. Ik zal het opnemen met minister Schauvliege. Het zal eerder bij haar liggen.
Ik weet zeker dat de Vlaamse Regering alles zal doen om die investeringen naar hier te halen, maar ik blijf zeggen dat de concurrentie met de andere landen die in aanmerking komen, zwaar is. Ik hoop dat we toch wel wat troeven op tafel kunnen leggen. Ik weet dat FIT en VLAIO daar al heel sterk aan hebben gewerkt en dat we dat met heel de Vlaamse Regering verder ondersteunen.
Minister, ik ben blij om vast te stellen dat er bij u enthousiasme aanwezig is en dat u er ook van overtuigd bent dat er bij de voltallige Vlaamse Regering enthousiasme is om van dit dossier een speerpuntdossier te maken, om er voluit voor te gaan om te trachten deze investering in Vlaanderen aan te trekken. Men kan gelijk hebben dat dergelijke dossiers in de luwte moeten worden voorbereid, maar het is evengoed van belang dat we niet altijd die Vlaamse bescheidenheid tonen, maar ook met kracht en met durf zeggen: we willen er met die kennis en die knowhow, die competentie, die Umicore ook heeft, voluit voor gaan. Dit kan effectief een belangrijke transitie zijn naar een meer duurzame economie in Vlaanderen.
De actuele vraag is afgehandeld.