Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over vakantiewerk voor studenten in een alternerende opleiding
Verslag
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Minister, bijna 10.000 jongeren gaan vandaag naar school en leren op twee plekken: op de schoolbank en ze doen ervaring op of leren een stiel op de werkplek. Dat is heel interessant voor heel veel jongeren omdat hen dat extra voorbereidt op de arbeidsmarkt. Maar het zijn wel leerlingen zoals alle andere leerlingen, zij leren voor een kwalificatie, een diploma. Wij vinden het dan ook evident dat die leerlingen, als ze dat willen, vakantiewerk kunnen doen waarmee ze een mooi centje kunnen bijverdienen, aan dezelfde voorwaarden als alle andere leerlingen en alle andere studenten die in de zomervakantie bijvoorbeeld een job in de horeca gaan uitoefenen.
Maar wat blijkt? Door het nieuwe stelsel duaal leren, dat sinds 1 september via een aantal proefprojecten van kracht is, zullen voor deze schoolvakantie heel wat jongeren niet in hetzelfde stelsel kunnen gaan werken. Dat is natuurlijk een discriminatie en we roepen op om die dringend aan te pakken. We hebben gezien dat uw federale collega van Werk bereid is om daar werk van te maken. We willen bij dezen peilen naar de stand van zaken omdat discriminatie van jongeren in het duaal leren nooit door de beugel kan: ook zij hebben recht op een goedbetaalde vakantiejob.
Mevrouw Helsen heeft het woord.
Minister, collega Gennez heeft het thema al aangekaart. Er zijn een aantal jongeren in Vlaanderen die heel graag vakantiewerk doen. Het duurt nog twee weken en ze kunnen eraan beginnen.
Vandaag zijn er jongeren die in het systeem van leren en werken schoollopen en dat zonder problemen kunnen, maar er zijn ook jongeren die dat door het traject waarin ze zitten, niet kunnen. Het is belangrijk dat alle jongeren die graag werken in Vlaanderen de kans krijgen om te gaan werken en dat wij de wetgeving die dat vandaag belemmert, hervormen zodat alle jongeren die graag vakantiewerk doen en daarvoor de leeftijd bereikt hebben waarop dat mogelijk is, dat ook kunnen. Het zou bijzonder jammer zijn dat het nieuwe systeem duaal leren daar een belemmering in zou zijn omdat jongeren dan door dat systeem in de toekomst niet meer zouden vragen om in het gepaste traject terecht te komen, maar in het traject dat hun ook in de vakantie mogelijkheden biedt om te werken. Dat zou bijzonder jammer zijn omdat elk traject een bepaalde doelstelling heeft en de jongeren op maat begeleidt. Dat zou in de toekomst perfect mogelijk moeten blijven.
Minister, vandaar mijn vraag om deze problematiek zeker op te nemen om ervoor te zorgen dat deze jongeren alle kansen krijgen in de toekomst, en om vandaag duidelijk weer te geven voor wie er nu precies een probleem is. Voor wie moet de problematiek worden opgelost, op welke manier en tegen welk tijdstip?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega's, ik ga starten met een misvatting uit de wereld te helpen: het stelsel van duaal leren is niet discriminerend. De studentenarbeid wordt geregeld in de federale wet van 1978. Het was de bedoeling om studenten in de loop van hun eerste stappen op de arbeidsmarkt te beschermen. Men heeft allerlei regels uitgevonden.
Dat heeft heel vreemde gevolgen. Ik kijk even naar mijn papier om het zeker juist te zeggen. Volgens de huidige wetgeving kunnen jongeren die deeltijds onderwijs volgen geen vakantiejob verrichten als ze een leercontract hebben of als ze een deeltijdse arbeidsovereenkomst hebben of als ze een industrieel leercontract hebben. Dat was vroeger zo en dat is nog altijd zo. Jongeren in deeltijds onderwijs zonder arbeidsovereenkomst kunnen dat wel. Jongeren die in een brugproject zitten, kunnen dat niet. Je zit vandaag dus met een heel ongelijke situatie.
De mogelijkheden voor studentenarbeid zijn de voorbije jaren zo erg uitgebreid dat het wat ons betreft echt niet meer verantwoord is om jongeren die deeltijds leren en deeltijds werken, uit te sluiten van vakantiewerk. Minister Muyters en ik hebben een tijd geleden een brief geschreven aan vicepremier Peeters om te vragen dat voor jongeren die duaal leren volgen, studentenwerk toch mogelijk zou zijn omdat er nog een extra argument komt, namelijk dat we die duale trajecten ook mogelijk maken in het voltijds onderwijs. Daardoor krijgt het duaal leren ook een plek in ons voltijds onderwijs en zullen er in de komende jaren dus nog meer jongeren in een dergelijke situatie verzeild geraken.
Ook de SERV, die zeer recent een advies heeft gegeven over duaal leren, pleit ervoor om jongeren toe te laten vakantiewerk te doen.
Vicepremier Peeters heeft mij inderdaad een antwoord bezorgd dat hij dit opgelost wil zien. Maar hij kan dat niet alleen doen. De regelgeving bepaalt dat de Nationale Arbeidsraad (NAR) hierover een advies moet geven. Dat advies is er nu. Tot mijn verbazing is dat niet unaniem positief, zijn er een paar partners bij de werknemers die zich wat zorgen maken. Maar het besluit ligt in elk geval klaar en ligt op dit ogenblik bij de Raad van State. Het is de bedoeling om die studentenarbeid mogelijk te maken vanaf deze zomer, juli 2017.
Ik heb gisteren nogmaals een nieuwsbrief verstuurd aan alle scholen, met de melding dat we dat opgelost willen zien, dat de vicepremier dat ook heeft bevestigd. Ik ga ervan uit dat dit nog geregeld geraakt voor 1 september 2017. Maar dan is het niet alleen voor de jongeren in duaal leren. Alle jongeren die deeltijds leren en werken, zouden van de mogelijkheden kunnen genieten.
Ik wil daarbij twee kanttekeningen plaatsen. Je kunt geen vakantiewerk doen in de periode waarin je naar school gaat en les volgt. Dat is de eerste kanttekening. En ten tweede zul je ook geen vakantiewerk kunnen doen bij de werkgever waar je een arbeidsplaats hebt. Maar dat is eigenlijk ook een heel logische vraag die wordt gesteld, zodat je die twee systemen niet met elkaar zou mengen.
Collega’s, ik hoop echt dat alles gepubliceerd geraakt voor 1 juli. En dan komt het licht op groen voor een grote groep jongeren om vakantiewerk te kunnen doen.
Ik neem aan dat de urgentie nu overal wordt gevoeld, niet het minst dankzij de getuigenissen van heel wat jongeren die ons hebben bereikt. Zo is er Hans uit Mechelen, die les volgt in het CDO Spoor 5. Hij zegt: ‘Ik heb dat extra centje echt wel nodig om rond te komen. Ik ben alleenstaand, ik wil toch mijn diploma halen. Ik heb de voorbije jaren altijd vakantiewerk gedaan, ik wil dat nu ook graag doen. Ik zit in een overeenkomst alternerende opleiding.’ Tot nu toe zit hij nog steeds in die onzekerheid. Het is voor heel veel jongeren heel belangrijk dat dit snel opgelost geraakt. Want hij zegt altijd: ‘Normaal gezien geef ik op 1 juni aan of ik al dan niet kom werken in de zomervakantie.’ Die deadline is intussen verstreken bij die werkgever. Hans lijkt in dit concrete geval, want we zijn al halverwege juni, zijn geliefde vakantiejob mis te lopen omdat die werkgever natuurlijk in onzekerheid verkeert.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik begrijp goed dat het de bedoeling is om het probleem op te lossen voor alle leerlingen, ongeacht of zij in het voltijds of in het deeltijds onderwijs schoollopen en ongeacht welke traject ze volgen binnen het deeltijds onderwijs. Dus ook voor diegenen die een stageovereenkomst hebben of voor diegenen die een brugproject doorlopen, is er de mogelijkheid om vakantiewerk te doen vanaf deze zomervakantie. Als dat de oplossing is, is dat zeer positief.
Mevrouw Gennez verwijst naar de financiële consequenties die er zijn voor jongeren. Dat is voor een aantal jongeren zeer belangrijk. Maar ook als wij deze jongeren extra kansen willen geven om werkervaring op te doen, wat voor hen ook cruciaal is, vind ik het heel positief dat wij die kans bieden dat zij ook in de vakantie kunnen leren.
De heer Van Dijck heeft het woord
Minister, het is zeer positief dat we een zekere vorm van discriminatie wegwerken waarbij alle scholieren en studenten hun studentenarbeid kunnen verrichten. Ik wil hier wel een kanttekening bij maken en dat was volgens mij een van de redenen waarom dat tot op heden onmogelijk werd gemaakt, namelijk dat alternerend werken/leren nog altijd een opleiding is. Sommigen vrezen nog altijd dat wanneer ze worden geconfronteerd met studentenarbeid, het een in het ander zal voortvloeien of dat men van het traject zal afwijken. Het ene mag niet interveniëren in het andere. Dat zou de alternerende opleidingen hypothekeren en dat zou echt betreurenswaardig zijn.
De heer De Ro heeft het woord.
Minister, de Federale Regering heeft een nieuw statuut uitgewerkt voor studenten/ondernemers met toch wat vrijstellingen voor de eerste inkomens.
Ik vroeg me gewoon af of, als hier mogelijk wordt gemaakt dat leerlingen in dit statuut ook vakantiewerk kunnen doen, het statuut van studenten-ondernemers ook voor hen is opengesteld.
Er zijn nogal wat jongeren die net uit het leerplichtonderwijs zijn gestapt en die toch nog proberen een diploma te halen via de Centrale Examencommissie. Van hen krijg ik regelmatig volgende vraag: voor korte arbeid, die 475 uur, komen we niet meer in aanmerking omdat we niet meer ten laste van onze ouders zijn, maar we willen nog wel op ons ritme voltijds studeren en studentenarbeid doen. Het is misschien toch een bijzondere doelgroep waar we rekening mee moeten houden.
De heer Annouri heeft het woord.
Minister, collega Meuleman heeft in haar afwezigheid niet enkel collega Rzoska huistaken gegeven, maar ook aan mij.
Minister, het is een goede zaak dat er een oplossing komt voor het vakantiewerk voor studenten die in het traject voor alternerend leren zitten. U hebt zelf ook de adviezen van de SERV aangehaald. Ik zou willen vragen om die ter harte te nemen en ermee aan de slag te gaan. Of het nu gaat over het uitrollen van duaal leren in het onderwijs en het nagaan of het mogelijk is in het aso of het hoger onderwijs, of het gaat over het aansturen en de governance-structurenafbakening van de doelgroepen en de timing, er worden heel wat goede adviezen meegegeven door de SERV. Ik zou u willen vragen om daarop in te gaan en ermee aan de slag te gaan.
Collega's, we hebben zopas een fantastisch moment beleefd: één vrouw heeft twee mannen nodig om haar te vervangen als ze afwezig is. Toch gefeliciteerd, collega's, u hebt het goed gedaan.
Collega Gennez, onze brief aan vicepremier Peeters is in september 2016 verstuurd. Hij heeft daarop zeer snel advies gevraagd aan de Nationale Arbeidsraad (NAR) die vorige week advies heeft uitgebracht. Ik vind het ook jammer dat het advies zo laat is, maar zonder het advies kun je niets doen omdat het er moet zijn volgens de regelgeving.
U hebt gelijk als u naar Hans uit Mechelen verwijst. Er zijn nog vele anderen die ook in dezelfde situatie zitten. We proberen het op te lossen, maar u kunt me moeilijk verwijten – en heb dat ook niet gedaan – dat ik mijn brief niet op tijd heb verstuurd. We hebben dat al in september gedaan omdat we merkten dat er toch een onbillijkheid aan het ontstaan was, zeker als we het duaal leren volle slagkracht willen geven.
Collega Helsen, u hebt heel terecht een aantal doelgroepen vernoemd. Alle doelgroepen die door u vermeld zijn, vallen eronder.
Collega De Ro, uw vraag moet ik checken omdat het over heel specifieke statuten gaat. Ik heb er geen zicht op of die erbij zijn of niet en zo niet, moeten we nagaan hoe we daarvoor een oplossing kunnen vinden. Hier stelde zich een acute vraag rond deeltijds leren-deeltijds werken.
Collega Annouri, evident gaan we de adviezen van de SERV ter harte nemen. Ik denk dat er gisteren eentje in mijn bus is gevallen. Het zijn natuurlijk bredere adviezen die gaan over het globale statuut. Hier willen we wel proberen om jongeren de mogelijkheid te geven om een vakantiejob uit te oefenen.
Collega De Ro, het blijft hier uiteraard gaan over een alternerende opleiding. Dat is niet student-ondernemer. Het zijn jongeren die leren om een diploma te behalen en te werken. Ik zal toch laten onderzoeken hoe we met uw vraag kunnen omgaan.
Ik ben ervan overtuigd dat het zal lukken omdat vicepremier Peeters mij ook heeft bevestigd dat hij zeer binnenkort het licht op groen zal kunnen zetten. Het ligt bij de Raad van State en zodra het terug is, kan het worden gepubliceerd.
We wensen alle scholen, alle werkgevers en vooral alle studenten heel veel succes bij hun studentenjob. We hopen dat collega Peeters spoed zegt achter zijn werkzaamheden en dat u, minister, alle scholen waar nu nog wat onrust is, heel snel op de hoogte brengt van het goede nieuws. (Applaus bij sp.a)
Minister, ik denk dat er goed werk wordt geleverd. Ik hoop dat het tijdig kan worden afgewerkt. Belangrijk is om na te gaan welke communicatiekanalen er allemaal kunnen worden ingezet om zeer spoedig te communiceren naar jongeren, naar werkgevers en naar scholen zodat iedereen op zeer korte tijd geïnformeerd is.
De actuele vragen zijn afgehandeld.