Commissie voor Economie, Economisch Overheidsinstrumentarium, Innovatie, Wetenschapsbeleid, Werk en Sociale Economie
Vergadering van 24/10/2013
De voorzitter : Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Mevrouw Gwenny De Vroe: Minister, mijn vraag om uitleg betreft een dossier waar ik zeer geregeld op terugkom. Onlangs heeft de heer Van Rompuy een actuele vraag gesteld over het vertrek van Pegasus Airlines, dat toch betrekking heeft op de concurrentiestrijd. Het leek mij in dat kader belangrijk om hier in de commissie wat dieper in te gaan op de verdere initiatieven die de Vlaamse Regering heeft genomen om de concurrentiepositie en onze luchthaven van Zaventem te versterken en te beschermen.
Ik verwijs in eerste instantie naar het rapport van de Vlaamse Luchthavencommissie (VLC), dat op regelmatige basis verschijnt. Daarin werd een zeer somber beeld geschetst: De vertekende concurrentiepositie tussen de luchthavens verhindert de ontwikkeling van een duurzame toekomst voor de luchtvaart in België en Vlaanderen.
Een aantal jaren geleden is de Europese Commissie in het kader van die concurrentiepositie een onderzoek gestart om na te gaan of de financiële regelingen tussen de Waalse overheid en de luchthaven van Charleroi in overeenstemming zijn met de EU-staatssteunregels. In het antwoord op de actuele vraag van de heer Van Rompuy hebt u geantwoord dat u de uitspraak van Europa verwacht in de zomer van 2014.
Ik verwijs naar de twaalf aanbevelingen uit het rapport van de VLC, die zeer belangrijk zijn om de vertekende concurrentiepositie tussen de Waalse regionale luchthavens en de nationale luchthaven van Zaventem aan te pakken.
Binnen de ambtelijke kerngroep Strategisch Actieplan voor de Reconversie en Tewerkstelling in de Luchthavenregio (START) en de taskforce START werd het rapport van de VLC besproken.
Minister-president, in februari 2013 heeft de Vlaamse Regering een nota goedgekeurd naar aanleiding van het rapport van de Vlaamse Luchthavencommissie betreffende de positie van de luchthaven van Zaventem versus de luchthavens van Charleroi en Luik. De nota geeft aan hoe de Vlaamse Regering hiermee omgaat. In het Vlaams Parlement kwam de concurrentiepositie van de luchthaven recentelijk verschillende malen aan bod. Zo sprak de heer Van Rompuy over het vertrek van Pegasus Airlines.
Ik heb mij ondertussen verder geïnformeerd. Op het moment dat de heer Van Rompuy die vraag gesteld had, wist ik niet dat alleen al het vertrek van Pegasus Airlines in onze regio voor een verlies zorgt van 300 jobs, waarvan 100 directe en 200 indirecte jobs. Dat aantal komt overeen met een vrij grote onderneming in onze regio. Dat toont het belang aan van het aanpakken van onze concurrentiepositie.
Minister-president, u hebt ook verklaard dat de luchthaven van Zaventem een belangrijke economische poort is voor Vlaanderen en dat die alle kansen moet krijgen om zich verder te ontwikkelen. Ik hoop dan ook dat u dit ter harte neemt.
Minister-president, welke maatregelen heeft de Vlaamse Regering ondertussen genomen om de concurrentiepositie van Zaventem en de economische groeikansen van de luchthaven te bewaken en te verdedigen? Welke acties heeft de Vlaamse Regering genomen sinds het verschijnen van het rapport over de vrijwaring van de concurrentiepositie van Brussels Airport en de daaropvolgende nota van de Vlaamse Regering? Welke kansen geeft de Vlaamse Regering aan de luchthaven van Zaventem om zich verder te ontwikkelen?
Zal de Vlaamse Regering wachten op een uitspraak van de Europese Commissie vooraleer verder acties te ondernemen en zo de verantwoordelijkheid doorschuiven naar de volgende Vlaamse Regering? Ik hoop van niet. Wat zal de Vlaamse Regering proactief doen om een Vlaams antwoord te bieden?
Wat is de stand van zaken van de voortgang van het START-project? Ik verwijs hierbij naar het betoog van de heer Peumans en het betoog dat ik gevoerd heb naar aanleiding van de Septemberverklaring. Ik hoop een gedetailleerd overzicht te krijgen van de stand van zaken.
De voorzitter : Minister-president Peeters heeft het woord.
Minister-president Kris Peeters : Voorzitter, zoals mevrouw De Vroe aangeeft, hebben we daar in het verleden al eens over kunnen debatteren. Ik zal mij vandaag dus beperken tot een aantal ontwikkelingen die een aanvulling vormen op het antwoord dat in februari van dit jaar geformuleerd werd op de twaalf aanbevelingen.
Ter ondersteuning van het economisch belang van de luchthaven en de luchthavenregio streeft de Vlaamse Regering naar een duidelijker kader om passend te kunnen reageren op de verschillende ontwikkelingen die aan de gang zijn in het reconversiegebied Vilvoorde-Machelen, onder andere naar aanleiding van een aantal brownfieldconvenanten.
Een van die initiatieven betreft het uitwerken van de metropolitane allure van de as Antwerpen-Brussel met daarbij de subregio Vilvoorde-Machelen als casestudie. Daarnaast blijft het de bedoeling om de internationale poort Zaventem af te bakenen en hiervoor een GRUP op te maken. Eerdere initiatieven en partiële inzichten zoals over de zuidelijke ontsluiting, de zone Runderenberg enzovoort kunnen daarin worden ingepast.
In 2013 is het initiatief opgestart om een afbakenings-GRUP op te stellen over de economische poort Luchthaven Zaventem om die zo goed mogelijk verder te kunnen ontwikkelen. Het GRUP moet echter worden opgesteld met inzicht en kennis over de toekomstplannen van de luchthaven. Dergelijke planning wordt weergegeven in het zogenaamde masterplan van de luchthaven. Dat masterplan is nu echter volop in herziening met een perspectief tot het jaar 2040. De luchthavenuitbater verwacht de voltooiing van het herziene masterplan tegen het voorjaar 2014. Het GRUP zal daarom maar pas verder vorm kunnen krijgen in 2014.
Belangrijk voor de concurrentiepositie van de luchthaven is natuurlijk de bereikbaarheid. Op 17 mei 2013 werden de MKBA-resultaten (maatschappelijke kosten-batenanalyse) van mogelijke tramverbindingen in Vlaams-Brabant als mededeling gerapporteerd aan de Vlaamse Regering. Ik ga ervan uit dat u dat ook hebt opgevolgd. Uit de cijfers van de MKBA blijkt dat de vertakkingen van Haacht naar Heist-op-den-Berg en van Eizeringen naar Leerbeek MKBA-scores hebben die lager zijn dan 1. Ze hebben onvoldoende potentieel en de tram kan er te weinig snelheid halen. Die vertakkingen zullen daarom niet langer worden onderzocht als mogelijke tramexploitatie.
Op basis van die resultaten vormen drie deeltrajecten de kern om prioriteit te krijgen voor realisatie: het noordelijk deel van de ringtram tussen Jette en Zaventem, de lijn tussen Brussels Airport en Brussel, de verbinding Willebroek-Brussel langs de A12. Deze drie deeltrajecten vormen ook een samenhangend geheel met drie knooppunten: Heizel, Brussel-Noord en de luchthaven van Zaventem. Naast de resultaten van de MKBAs vormen de plan-MER-studies en de tracéstudies elementen voor de verdere besluitvorming. Op basis van de plan- MERs, de tracéstudies en de MKBAs kan de Vlaamse Regering in het najaar van 2013 beslissen welke van de mogelijke tramverbindingen verder moeten worden bestudeerd met het oog op realisatie. Op basis van de plan- MERs, de tracéstudies en de MKBAs kan de Vlaamse Regering in het najaar van 2013 beslissen welke van de mogelijke tramverbindingen verder moeten worden bestudeerd met het oog op realisatie. Betreffende de ring werd vorige vrijdag beslist om de nv Via-Invest opdracht te geven om, in samenwerking en overleg met de betrokken agentschappen, de optimalisatie van het noordelijk deel met betrekking tot de zone Zaventem voor te bereiden voor realisatie als pps-project (publiek-private samenwerking). Dit is mee ingegeven door een advies van het Vlaams Kenniscentrum PPS, dat over het potentieel van een realisatie via pps op 18 juni een advies formuleerde.
Op het vlak van de arbeidsmarkt werd afgelopen maandag het Brussels Airport House officieel ingehuldigd. Het betreft een unieke onestopservice in het hart van de luchthaventerminal, waar alle nuttige informatie over werken op Brussels Airport op één centrale plek te vinden is. Een van de doelstellingen is het verhogen en bestendigen van de instroom van nieuwe werkkrachten. Het Brussels Airport House is een gezamenlijk initiatief van diverse partners en overheden die actief zijn rond werkgelegenheid en openbaar vervoer. De VDAB, de provinciale ontwikkelingsmaatschappij (POM) Vlaams-Brabant, Voka, Brussels Airport, De Lijn, Airport Academy, provincie Vlaams-Brabant, en het regionaal sociaal-economisch overlegcomité (RESOC) Vlaams-Brabant zijn de initiatiefnemers van het Brussels Airport House. Belangrijk hierbij is de nauwe samenwerking met de tegenhangers uit Brussel en Wallonië van de verschillende partners. VDAB en Actiris zijn reeds aanwezig, vanaf januari 2014 zal ook Forem (Service Public Wallon de lEmploi et de la Formation Professionelle) een dienstverlening uitwerken in het Luchthavenhuis.
Het Brussels Airport House licht het ruime en diverse jobaanbod toe en adviseert de werkzoekende op maat. Voor de 262 bedrijven die personeel tewerkstellen op de luchthaven is het immers opportuun om de openstaande vacatures snel in te vullen met een geschikte kandidaat. Het Brussels Airport House heeft daarnaast ook een belangrijke structurele rol, namelijk de duurzame bereikbaarheid via het openbaar vervoer promoten, alsook de noden van de luchthavenmedewerkers inzake openbaar vervoer screenen en de samenwerking stroomlijnen tussen de betrokken partners. Er zal ook zeer nauw samengewerkt worden met de Airport Academy, dat mogelijkheden biedt voor opleidingen voor werk op de luchthaven. Op termijn mikt het Brussels Airport House tevens op samenwerking met scholen en andere educatieve centra.
De initiatieven die eerder al gestart zijn ter verbetering van de omgevingsfactoren, lopen door. Ook andere initiatieven zoals het geluidsactieplan worden verder voorbereid. Afhankelijk van het antwoord van de Europese Commissie zullen er desgevallend bijkomende maatregelen worden genomen. Zoals ik al eerder stelde, kunnen we moeilijk vooruitlopen op de beslissing van de Europese Commissie.
De laatste stand van zaken van de vooruitgang van START is meegedeeld aan de Vlaamse Regering op 19 juli. De fiches zijn beschikbaar, ik kan u die laten bezorgen. Er zal in november een taskforce START worden georganiseerd zodat een meer actuele stand van zaken kan worden voorgelegd aan de Vlaamse Regering.
De voorzitter : Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Mevrouw Gwenny De Vroe : Minister-president, ik dank u voor uw antwoord. Het is uiteraard de bedoeling dat, als ik opvolgingsvragen stel, u mij enkel van de nieuwe zaken op de hoogte brengt.
Ik had graag nog enkele vragen gesteld. Naast Pegasus Airlines vliegt bijvoorbeeld ook Jetairfly op Charleroi. De Vlaamse Regering moet nagaan waarom deze maatschappijen naar de regionale luchthaven van Charleroi gaan. We weten het wel: er is oversubsidiëring, het is goedkoper voor de luchtvaartmaatschappijen als ze van daaruit vliegen enzovoort. Ik vind dat de Vlaamse Regering daar te weinig onderzoek naar doet, met als gevolg dat er in Vlaanderen heel wat jobs verloren gaan. U zei in de plenaire vergadering dat u de uitspraken zou afwachten. Ik vroeg me af of het niet mogelijk was dat u als Vlaamse Regering aan de Europese Commissie een onderzoek zou vragen naar het vertrek van verschillende luchtvaartmaatschappijen uit Zaventem. Ik heb wat opzoekingswerk gedaan en heb een instantie van de Europese Commissie gevonden die specifiek concurrentiële zaken onderzoekt. Ik zou toch willen vragen om die pistes eens nader te onderzoeken. Kunt u als Vlaamse Regering die vraag stellen?
In de regionale luchthavens moet men niet betalen voor Belgocontrol, de instantie die instaat voor veilig luchtverkeer. Dat is toch wel een grote kost. Ik heb u al meermaals gevraagd of de Vlaamse Regering niet met de federale overheid kan onderhandelen om in dat contract stappen vooruit te zetten. Ik herhaal het nogmaals: de gevolgen zijn altijd voor Vlaanderen. Op mijn laatste schriftelijke vraag aan u hebt u kort geantwoord dat het formeel de bevoegdheid is van de federale overheid, maar toch zou ik willen vragen dat u als minister-president zelf stappen zet. Het is te belangrijk voor onze regio om dit zomaar te laten liggen.
Uiteraard ben ik op de hoogte van de geplande tramverbindingen. De mensen uit Vlaams-Brabant kennen de gevoeligheden hierrond zeer goed. Ik had het graag nog even gehad over treinverbindingen want daar hebt u niets over gezegd, maar ze zijn toch ook wel heel belangrijk voor de luchthaven. Het is belangrijk de internationale treinverbindingen verder te ontwikkelen om de luchthaven te laten ontwikkelen tot een echte hub. Ik zou u willen vragen om ook hier acties te ondernemen. Den Haag en vooral Parijs zijn heel belangrijk voor de ontwikkeling van de luchthaven tot een Afrika-hub.
Het dossier van de ring is uiteraard heel belangrijk voor de bereikbaarheid van de luchthaven met de wagen. De studies zijn er, beslissingen zullen hopelijk op de korte termijn worden genomen, want het is te belangrijk voor de luchthaven.
De voorzitter : De heer Van Rompuy heeft het woord.
De heer Eric Van Rompuy : Minister-president, ik dank u voor uw antwoord.
Ik vind Brussels Airport House inderdaad belangrijk, met de jobbeurs, met de acties van Actiris en VDAB. Er is een groot potentieel en het cijfer van 10.000 jobs de komende jaren is genoemd.
Mevrouw De Vroe, intussen gebeurt er wel zeer veel op het terrein. Gisteren is Jetairport van TUI Travel Belgium geopend, dat al zijn activiteiten in dat gebouw heeft gegroepeerd. Er zouden 1700 mensen kunnen werken. De volgende twee jaar plannen ze 500 nieuwe jobs in dat gebouw. Minister-president, er gebeurt rond de luchthaven wel veel. Het potentieel is er en wordt door zulke projecten ingevuld. We mogen toch niet alles te negatief bekijken. Er is een dynamiek in Zaventem die zich uit door zulke initiatieven.
Mevrouw Gwenny De Vroe : Mijnheer Van Rompuy, ik ben uiteraard op de hoogte en ik heb het gebouw ook gezien. Ik ben bij Brussels Airport Company op stage geweest en ik heb een heel mooie rondleiding gekregen. Ik vind dat Brussels Airport Company heel goede dingen doet. Het is een federale luchthaven. Minister-president, u hebt het een van de laatste plenaire vergaderingen zelf gezegd dat ze zowat tussen twee stoelen valt. Ik vind het dan ook, als politicus uit de regio, belangrijk om die luchthaven telkens op de agenda te zetten. U doet dat ook. Het is onze job. De luchthaven is te belangrijk voor de tewerkstelling in de regio.
Ik ben heel blij dat er nieuwe projecten zijn. Er zijn ook projecten waar een nieuwe impuls moet komen zoals bij Brucargo, hoewel er ook al veel gebeurt. Toch is er nog heel veel werk aan de winkel. Ik stel enkel vragen om de luchthaven beter te maken, zeker niet vanuit een negatieve visie, maar om vooruit te gaan met de luchthaven.
Minister-president Kris Peeters : De heer Van Rompuy heeft gelijk: er gebeuren heel wat goede dingen, wat ook door mevrouw De Vroe wordt onderkend. We hebben zelfs voor het TUI-gebeuren steun gegeven. We doen dus al wat we kunnen.
Mevrouw De Vroe, ik zal eens onderzoeken of we bijkomende acties voor een concurrentie-onderzoek bij de Europese Commissie kunnen doen.
Ik heb ook genoteerd dat de treinverbindingen, zeker de internationale, belangrijk zijn, evenals het dossier van de ring. In dat dossier is vorige vrijdag toch een niet onbelangrijke beslissing genomen. Er wordt verder aan gewerkt.
De voorzitter : De vraag om uitleg is afgehandeld.