Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden en Internationale Samenwerking
Vergadering van 18/06/2013
Vraag om uitleg van de heer Marc Hendrickx tot de heer Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Landbouw en Plattelandsbeleid, over de rol van 11.11.11 als beheerder van het steunpunt 4de pijler
- 1885 (2012-2013)
De voorzitter : De heer Hendrickx heeft het woord.
De heer Marc Hendrickx : Voorzitter, minister-president, collegas, het steunpunt 4de pijler is een organisatie die een belangrijke maatschappelijke functie vervult. Het ondersteunt de vaak kleinschalige en lokale 4de pijlerorganisaties voor ontwikkelingssamenwerking waarvan er in Vlaanderen een heleboel zijn en die heel nuttig werk verrichten.
Tot vorig jaar bestuurden het Vlaams Agentschap voor Internationale Samenwerking (VAIS) en 11.11.11 gezamenlijk het steunpunt. Daarna werd de dagelijkse werking ervan volledig aan 11.11.11 overgedragen voor een periode van drie jaar, met daaraan verbonden alle werkingsmiddelen. Deze overdracht werd van enige vraagtekens voorzien in de aanbevelingen van het evaluatieverslag van het steunpunt 4de pijler. Daarin werd gesteld dat indien 11.11.11 alleen het 4de pijlersteunpunt zou dragen, dit aan politiek gewicht en belang zou verliezen en dit moeilijk aanvaardbaar zou zijn voor de 4de pijlerinitiatieven. Zij bekijken 11.11.11 toch nog vooral als de koepel van de ngos.
Zonder de expertise van 11.11.11 in twijfel te trekken, en geen afbreuk doende aan hun schitterende humanitaire werk, denk ik dat 11.11.11 als grote ngo niet noodzakelijk steeds dezelfde belangen kan dienen als de 4de pijlerorganisaties. Dat dat in combinatie met het beheer van het steunpunt tot wrevel en onduidelijkheid kan leiden, bewijst een recent initiatief van 11.11.11. De organisatie deed een oproep via de website met betrekking tot de opmaak van de zesjarige beleids- en beheerscyclus (BBC) van de gemeenten, waarin de 4de pijlerorganisaties gevraagd werd een aantal eisen op tafel te gooien. Via een doorklik op diezelfde pagina van het steunpunt komt men naadloos op de webstek van 11.11.11 terecht, met daarop een folder waarin de 4de pijlerorganisatie worden toegelicht en 11.11.11 zijn specifieke eisenbundel ten aanzien van de gemeentebesturen toelicht. De concrete formulering van het verzoek tot financiële steun aan ontwikkelingssamenwerking door de gemeente is echter gevoelig. Er staat: ( ) gemeentelijke financiële steun aan structurele hulp en de programmas van ngos en gemeentelijke financiële steun aan 11.11.11 als gemeenschappelijke campagne van de Noord-Zuidbeweging of een nominatieve bijdrage aan 11.11.11 als koepelorganisatie.
Ik zie hierin toch wel een probleem. 11.11.11 promoot zichzelf voor de provinciale en lokale subsidielijnen, die nochtans de belangrijkste publieke fondsenwervingsbron zijn voor 4de pijlers. Men doet een oproep via een overheidsmedium dat de organisatie 11.11.11 exclusief ter beschikking heeft in het kader van een haar door de overheid toevertrouwde functie.
Minister-president, bent u van mening dat 11.11.11 zijn initiatieven mag promoten via zijn functie als beheerder van het steunpunt 4de pijler? Zo ja, bent u van mening dat bovenstaand initiatief volledig in het belang gebeurde van de 4de pijlerorganisaties? Op welke manier wordt 11.11.11 gecontroleerd in zijn optreden als beheerder van het Vlaamse steunpunt 4de pijler?
De voorzitter : Mevrouw Poleyn heeft het woord.
Mevrouw Sabine Poleyn : Voorzitter, minister-president, collegas, ik sluit mij graag aan bij de vraag. Ik ben heel ver moeten gaan zoeken wat u bedoelde, mijnheer Hendrickx. U heb ergens wel een punt, maar je moet toch wel heel wat keren doorklikken voor je op dat punt komt. Maar of het nu echt een probleem is om hier in het parlement aan te kaarten? Iedereen is natuurlijk vrij om dat te doen.
Minister-president, vorige legislatuur hebben wij de 4de pijlerorganisaties trachten te waarderen door hun een koepelnaam te geven en hen te ondersteunen via een steunpunt. Mij is uiteindelijk om het even wie dat beheert. De link met 11.11.11 was er omdat 11.11.11 zelf een koepel is, maar vooral ook omdat de overheid er toen voor heeft gekozen om niet zomaar die 4de pijlerorganisaties, die heel klein zijn, van mensen van hier met heel concrete projecten in het Zuiden, te waarderen maar ook ervoor te zorgen dat de kwaliteit van die projecten verbetert. Hoe kunnen we dat doen? Net door contacten te leggen met die ngos, waar er expertise is in niet alleen projectmatig maar ook structureel aan ontwikkelingssamenwerking te doen. Zo kunnen we hopelijk de expertise binnenbrengen en uiteindelijk zo veel mogelijk 4de pijlerorganisaties ondersteunen in het in hun eigen werking zo duurzaam en structureel mogelijk werken. Zo zijn het geen druppels op een hete plaat, maar wordt een verschil gemaakt met respect voor het vrije initiatief van particulieren, maar met het verbreden van de rol van de overheid.
Minister-president, daarom zou het me in het algemeen wel interesseren of er een bepaalde evaluatie bestaat van hoe we werken, hoeveel 4de pijlerorganisaties er zijn. Misschien moeten we er in de commissie op een bepaald moment eens aandacht aan schenken, om te zien of dit inderdaad de beste manier is om hen te ondersteunen en of er nog andere manieren zijn om de 4de pijlerorganisaties vanuit het Vlaamse niveau te versterken.
De voorzitter : Minister-president Peeters heeft het woord.
Minister-president Kris Peeters : Voorzitter, collegas, het is al gezegd en ik ben me er ook van bewust dat er soms spanningen leven tussen de 3de en de 4de pijler van ontwikkelingssamenwerking. Ik begrijp dat deze onbedoelde webverwijzing een zeker wantrouwen heeft gevoed. Toch denk ik dat het wat voorbarig is ervan uit te gaan dat 11.11.11 de 4de pijlerorganisaties ongunstig genegen zou zijn. De visieteksten en de komende plannen die 11.11.11. vooropstelt bij de uitbouw van het 4de pijlersteunpunt, spreken dit mijns inziens ondubbelzinnig tegen.
Ik geef een aantal voorbeelden. 11.11.11. meent dat de ngos en 4de pijlers vanuit hetzelfde engagement vertrekken en dezelfde doelen nastreven: hier aan draagvlakversterking doen en in de ontwikkelingslanden zo goed mogelijke resultaten realiseren op het vlak van ontwikkeling. Door zijn expertise als koepelorganisatie ook toegankelijk te maken voor 4de pijlerspelers, is 11.11.11. een onmiskenbare bondgenoot van de 4de pijlers.
Ten tweede is het de ambitie van 11.11.11. om de samenwerking tussen de ngos en de 4de pijlers op te bouwen vanuit een sfeer van complementariteit, en dus niet van concurrentie. Daarom nodigt 11.11.11. de 4de pijlerbeweging uit om actief deel uit te maken van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging. Vanaf dit najaar zal de 4de pijler dan ook volwaardig vertegenwoordigd zijn in de algemene vergadering van de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging.
Bovenop de Vlaamse subsidie maakt de koepelorganisatie ook eigen middelen vrij voor de uitbouw van het steunpunt, ongeveer 150.000 euro. Dat toont aan dat 11.11.11. ook echt zelf gelooft in die goede samenwerking met 4de pijlers, en niet louter optreedt als uitvoerder van de subsidie.
De koepelorganisatie, die een sterke lokale werking heeft uitgebouwd, tracht tot slot ook bruggen te bouwen tussen het gemeentebestuur en de 4de pijlers. Ik verwijs naar de door 11.11.11. uitgewerkte publicatie die gemeenten helpt bij het verhogen van de kennis over 4de pijlers, en het uitwerken van een beleid voor de ondersteuning van die spelers. 11.11.11. heeft een lange lokale traditie om alle actoren, waaronder de 4de pijlers, bij te staan bij de uitbouw van een Gemeentelijke Raad voor Ontwikkelingssamenwerking (GROS). Via de GROS wil men de aandacht voor de Noord-Zuidproblematiek ook lokaal verankeren. 11.11.11. helpt de 4de pijlerorganisaties ook om zich te organiseren om het lokaal beleid te inspireren en om op te komen voor de Noord-Zuidproblematiek.
De recente oproep van het steunpunt past in dat laatste punt. 11.11.11. wou de 4de pijlers alert maken op het proces van de lokale beleids- en beheerscyclus (BBC), zodat ze zich tijdig konden organiseren om invloed uit te oefenen op het lokale ondersteuningsbeleid voor de Noord-Zuidbeweging de ngos én 4de pijlers.
De oproep verwees naar een pagina die in eerste plaats op maat was gesneden van de lokale 11.11.11.-afdelingen en de GROS. Spoedig nadat 11.11.11. zich hiervan bewust was, heeft het die link op de webpagina van het steunpunt verwijderd. Dat gebeurde al voordat uw vraag mij bereikte, mijnheer Hendrickx. Dat toont nog eens aan dat men daar ook zelf tot bepaalde inzichten is gekomen.
Ik meen dat 11.11.11. geen grenzen heeft overschreden door de 4de pijlerorganisaties te wijzen op het belang van het lopende BBC-proces, maar het lijkt mij inderdaad wel aangewezen dat, wanneer er vanuit het steunpunt links worden gelegd met lokale initiatieven van 11.11.11., er ook de nodige aandacht wordt besteed aan dat doelpubliek. De diensten zullen dat aandachtspunt zeker ook overmaken op de stuurgroepvergadering van het steunpunt.
Gelet op het feit dat 11.11.11. de 4de pijlersorganisaties een plaats zal geven in de Noord-Zuidbeweging, denk ik dat de alertheid ten aanzien van die spelers na verloop van tijd zal toenemen. Dat is een proces dat tijd neemt. Op termijn zal het achterhaald zijn om nog te spreken over de afzonderlijke belangen van ngos vis-à-vis 4de pijlers.
Tweemaal per jaar organiseren de Vlaamse overheid en 11.11.11. een stuurgroepvergadering waarin de doelstellingen, planning, succesfactoren, knelpunten en uitdagingen van het steunpunt worden besproken. De stuurgroep kan, indien nodig, 11.11.11. steeds vragen de werking bij te sturen. Daarnaast treden de diensten geregeld in dialoog met de 4de pijlerorganisaties zelf. Bekommernissen die het VAIS via regelmatig contact bereiken, kunnen steeds worden besproken op de stuurgroep van de helpdesk.
Het logisch kader van de subsidie heeft ten slotte een aantal streefdoelen ingebouwd, zodat werkelijk op maat van de 4de pijlerorganisaties wordt gewerkt. Voorafgaand aan de betaling van een nieuwe subsidieschijf moet een voortgangsrapport worden ingediend bij VAIS. Daarin wordt onder meer gerapporteerd over de tevredenheid van de betrokken 4de pijlerorganisaties. Aan het einde van de werkingsperiode van drie jaar (2012 - 2014) zal een algemene externe evaluatie van de werking van het 4de pijlersteunpunt plaatsvinden.
De voorzitter : De heer Hendrickx heeft het woord.
De heer Marc Hendrickx : Minister-president, ik dank u voor uw zeer duidelijke, alomvattende en wat mij betreft verhelderende antwoord.
De voorzitter : Mevrouw Poleyn heeft het woord.
Mevrouw Sabine Poleyn : Mijnheer Hendrickx, ik las in uw vraag enig wantrouwen ten aanzien van structurele organisaties en enige bevoordeling van de particuliere 4de pijlerorganisaties. Met alle respect, maar ik denk dat het de rol van de Vlaamse overheid is om te stimuleren dat er zoveel mogelijk kwaliteit komt en dat lessen die in de voorbije decennia geleerd zijn vanuit Ontwikkelingssamenwerking, doorgegeven worden en dat er vorming wordt aangeboden aan nieuwe mensen. Het mag niet zo zijn dat we aan de structurele ngos vragen om zich daar zo ver mogelijk van af te houden. Want dan zal veel geld naar witte olifanten gaan en zullen veel lessen opnieuw geleerd moeten worden.
De voorzitter : De vraag om uitleg is afgehandeld.