Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden en Internationale Samenwerking
Vergadering van 21/05/2013
Vraag om uitleg van de heer Jan Roegiers tot de heer Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Landbouw en Plattelandsbeleid, over uitprintbare vuurwapens
- 1620 (2012-2013)
Vraag om uitleg van de heer Bart Caron tot de heer Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Landbouw en Plattelandsbeleid, over 3D-geprinte vuurwapens
- 1632 (2012-2013)
De voorzitter : De heer Roegiers heeft het woord.
De heer Jan Roegiers : Voorzitter, minister-president, Het einde van wapenwetten, en het begin van de vrijheid. Dit verklaarde onlangs een zekere Cody Wilson, de ontwikkelaar van het pistool the Liberator.
The Liberator is het eerste vuurwapen dat volledig kan worden vervaardigd via 3D-printtechnologie. In gewone taal betekent dit dat je thuis een pistool kunt printen en assembleren. Je hebt dan alleen nog een ijzeren stekker nodig om het wapen effectief te laten functioneren. Het is een zorgwekkende evolutie, en het zou mij verwonderen dat we het daar niet over eens zijn.
Maar men kan er natuurlijk wel een aantal vragen over stellen, ook en vooral omdat er wel wat ophef is, niet alleen in Vlaanderen en ons land, maar in de gehele wereld. Het plan is ondertussen weggehaald van de homepage van het bedrijf van Cody Wilson, maar FoxMedia heeft berekend dat het al meer dan 100.000 keer is gedownload, all over the world wellicht.
We zitten dus met een probleem, en dat is vorige week nog bewezen door Britse journalisten die een tweedehandsprinter via eBay hebben gekocht, the Liberator hebben gedownload en samengesteld. Ze zijn er zonder enig probleem de hst mee opgestapt, want het wapen is volledig vervaardigd uit plastic. Er rijst dus ook een immens veiligheidsprobleem.
De stand van zaken is volgens mijn informatie dat je, als je als Vlaming het wapen of de plannen downloadt en het wapen wilt samenstellen, onder de overdracht van technologie valt, en dan zit je in de Vlaamse regelgeving inzake strategische wapens. Ik denk dit toch, maar u kunt daar straks op antwoorden. Maar voor de effectieve vervaardiging heb je een federale erkenning nodig. In die zin spelen zowel het federale als Vlaamse niveau hun rol.
Je kunt het wapen ook per post bestellen, en dan valt het onder de federale Wapenwet, want dan heb je een bezitsvergunning nodig. Maar dan laat je het wapen natuurlijk wel invoeren, en dan val je opnieuw onder de Vlaamse regels van invoervergunning. Dat is een vraag die ik niet hier ging stellen, maar klopt mijn stelling dat je in beide gevallen, zowel bij de vervaardiging als bij het opsturen van het wapen, deels valt onder de Vlaamse invoervergunning?
Minister-president, wat is uw moreel oordeel over deze gang van zaken, dus over het vrij beschikbaar maken van vuurwapens? Hoe beoordeelt u de illegaliteit of de legaliteit van deze binnenkort wellicht ook in Vlaanderen opduikende geprinte vuurwapens? Ik heb u daarjuist gezegd wat ik denk dat volgens mij op dit ogenblik de situatie is. Hoe staat het met de federale vergunningsplicht van dergelijke pistolen? Hebt u daarover overleg gehad? Welke preventieve maatregelen kunt en zult u nemen om te vermijden dat zulke wapens ook in Vlaanderen opduiken?
De voorzitter : De heer Caron heeft het woord.
De heer Bart Caron : Voorzitter, collegas, minister-president, het leek eerst een fait divers: een student die een 3D-wapen print en het ook afvuurt. Maar dat is het natuurlijk allerminst.
Enerzijds is er een relatieve democratisering of toegankelijkheid bij het vervaardigen van vuurwapens. Iedereen die een 3D-printer wat niet zo duur is en de nodige kunststof kan aankopen, kan een vuurwapen maken dat onder de radar passeert. Die technologie is anderzijds fantastisch als het gaat over bijvoorbeeld medische toepassingen, zoals protheses en dergelijke, maar er zijn ondertussen ook fantastische kunstwerken mee gemaakt. Dat is meer mijn branche. Nick Ervinck is bijvoorbeeld iemand die daar zeer mooie dingen mee maakt. Men kan dingen maken die op een andere manier niet te produceren zijn.
Een vuurwapen dat onder elke radar passeert, is natuurlijk wel een gevaarlijk ding. Dat mag u dan letterlijk nemen. Bedenk maar eens wat er zou kunnen gebeuren bij controles op luchthavens indien je door de materiaalkeuze dat wapen niet detecteert. Misschien is het allemaal nog wat sciencefiction, maar het komt dan toch langzaam maar zeker in beeld.
Minister-president, ik weet dat u hard pleit voor innovatie, en ik deel die mening. We zijn op het vlak van 3D-printing overigens een van de landen die toonaangevend zijn. Laat ons dat voor maatschappelijk verantwoorde toepassingen ook prijzen en stimuleren. Er zijn bij ons pioniers die op dat vlak ongelooflijke dingen doen. Materialise is daar een voorbeeld van op het vlak van prothesen en andere paramedische toepassingen. Het is een Vlaams bedrijf. De techniek kan heel veel voordelen hebben omdat je geen grote hoeveelheden goederen meer moet vervoeren, want je kunt met een printer, de grondstof en het internet op afstand dingen produceren en doorgeven aan elkaar. Het heeft dus voordelen, uiteraard voor maatschappelijk verantwoorde toepassingen.
Het was geruststellend om de CEO van Materialise te horen verklaren op de radio dat er in de missionstatement van het bedrijf expliciet is opgenomen dat er in het bedrijf nooit zal worden gewerkt aan de ontwikkeling van wapentuig. Ik ken andere Vlaamse bedrijven die dergelijke dingen niet zeggen. Wellicht is het gebruik niet altijd even nobel in de rest van de samenleving. Kijk naar het voorbeeld van de Amerikaanse student. Wij zijn ook ondernemers: het zou ook een lucratieve business kunnen zijn, met kanten aan, dus.
De vraag is of de overheid zich niet zo goed mogelijk moet voorbereiden of minstens nadenken over dergelijke evoluties en de gevolgen ervan. Sommige mensen zeggen mij: Bart, wat je vertelt, is nog fictie, we moeten niet te snel van stapel lopen. Ik hoop dat het zo is, dan zijn we zeker op tijd. We kunnen in ieder geval al proactief de nodige stappen nemen om daartegen op te treden, laat dat duidelijk zijn. In ieder geval is 3D-printing volgens mij wel een technologische toepassing die snel doorbraak zal kennen op vele terreinen, zeker als die toestellen betaalbaar zijn, en dat zijn ze nu al deels. Het zal vlug gaan.
Mijn vragen liggen in dezelfde sfeer als die van collega Roegiers, maar zijn een beetje anders geformuleerd. We hebben onze vragen los van elkaar gesteld. Wat dat betreft, is er dus geen probleem. Is het nodig te anticiperen of proactief na te denken over wetgeving? De heer Roegiers zei het ook al: ook technologische ondersteuning van materiaal toepasbaar voor de productie van wapens valt eigenlijk onder het decreet. De vraag is: wordt dit gevat of niet gevat door het decreet of moeten er initiatieven worden genomen? Is Vlaanderen hiervoor bevoegd? De heer Roegiers heeft hier al wat elementen voor aangebracht. Moeten we de productie van 3D-geprinte wapens zelf aan banden leggen? Moeten we daar specifiek een regeling voor maken? Men mag bij ons ook dingen niet doen die je wel kunt maken. Het is niet omdat je technisch gezien iets kunt maken dat het toegelaten is. Kan Vlaanderen geen voortrekker zijn om tot een Europese overeenkomst te komen? Minister-president, u hebt het Vlaamse Wapendecreet binnen de Europese richtlijnen en besluiten gebracht. Misschien kunnen we op dat terrein wel wat voortrekker zijn.
De voorzitter : Mevrouw Poleyn heeft het woord.
Mevrouw Sabine Poleyn : Voorzitter, ik deel de bekommernissen van de collegas. Ik ben nieuwsgierig naar welke rol Vlaanderen kan spelen, zowel binnen Vlaanderen als binnen het federale en Europese kader.
De voorzitter : Minister-president Peeters heeft het woord.
Minister-president Kris Peeters : Voorzitter, de eerste groep vragen slaat op het moreel oordeel en het overleg. Ik kan daar vrij duidelijk over zijn. De productie, het bezit en de in- en uitvoer van vuurwapens zijn om zeer goede redenen aan regels onderworpen, te beginnen met de openbare orde en de publieke veiligheid. De Belgische Wapenwet van 8 juni 2006 en het Vlaamse Wapenhandeldecreet zijn terecht streng. Ik betreur dan ook een toestand die deze regels buitenspel zou kunnen zetten.
De 3D-wapens zijn echte vuurwapens. De diensten hebben hierover uitgebreid contact gehad met de bevoegde federale instanties, met de andere gewestelijke vergunningsdiensten en met de Europese collegas. Daaruit blijkt dat alle actoren al grotendeels op dezelfde lijn zitten en niemand de controle op 3D-wapens als vuurwapens ter discussie stelt. Het is duidelijk dat de regels over de productie, het bezit en de in- en uitvoer van vuurwapens ook van toepassing zijn op 3D-wapens. In die zin zijn deze wapens niet vrij beschikbaar. Het uitprinten, het bezit en de in- en uitvoer ervan zonder de nodige vergunningen zijn dus strafbaar.
Wat de legaliteit of illegaliteit betreft van de in- of uitvoer van dergelijke 3D-wapens, moet ik nog eens benadrukken dat 3D-wapens onder de regels voor vuurwapens vallen. Ze zijn dus vergunningsplichtig. De vervaardiging van deze wapens valt niet onder de gewestelijke bevoegdheid over de in- en uit- en doorvoer van wapens, maar wordt geregeld door de federale Wapenwet van 8 juni 2006. Uit de contacten tussen onze diensten en de bevoegde federale instanties blijkt dat deze regeling over de productie en het bezit van vuurwapens ook van toepassing wordt geacht op 3D-wapens. Ook de Europese regelgeving over wapens is trouwens op 3D-wapens van toepassing.
Onze diensten stellen in hun externe communicatie duidelijk dat 3D-wapens vuurwapens zijn en dus aan dezelfde regels onderworpen zijn. Net als andere vuurwapens kunnen 3D-wapens niet zomaar in- of uitgevoerd worden. Uit de contacten van onze diensten met de bevoegde federale instanties blijkt dat ook de bevoegde federale instanties duidelijk communiceren over deze kwestie.
Mijnheer Roegiers, er zijn nog discussies over de computertekening die nodig is om het 3D-geprinte wapen te printen. Het is niet helemaal duidelijk of deze tekening moet worden beschouwd als technologie zoals gedefinieerd onder de categorie ML22 van de Gemeenschappelijke EU-lijst van militaire goederen. De computertekening valt wel onder de definitie van technologie, maar de vraag is of hij al dan niet moet worden beschouwd als technologie die voor iedereen beschikbaar is. Als dat zo zou zijn, vallen deze computertekeningen niet onder de controle van de ML-lijst.
De redenering waarom de computertekening als voor iedereen beschikbare technologie zou kunnen worden beschouwd, bestaat uit twee elementen. Ten eerste wordt de computertekening op het internet gepubliceerd. Ten tweede kan iedereen dergelijke eenvoudige computertekeningen maken met vrij verkrijgbare software. In ieder geval is het zo dat, zelfs als deze computertekening als technologie beschouwd moet worden, die enkel onder vergunningsplicht valt bij uitvoer, doorvoer en overbrenging naar andere EU-landen. Bij invoer en overbrenging naar het Vlaamse Gewest is technologie nooit vergunningsplichtig. Dat betekent dat als iemand in het Vlaamse Gewest de computertekening zou downloaden, hij daarmee geen illegale invoer van technologie verricht. Vanaf het ogenblik dat die persoon de computertekening zou printen met een 3D-printer en dus een 3D-wapen maakt, is er wel een illegale handeling, want het vervaardigen van vuurwapens is door de Wapenwet van 8 juni 2006 voorbehouden aan erkende personen.
Voorzitter, ik hoop dat de collegas die vanuit hun bezorgdheid hun vragen hebben gesteld nu wat geruster zijn. De federale en Vlaamse wetgevingen zijn voldoende duidelijk. We kunnen dit probleem binnen deze wetgevingen aanpakken. De diensten zullen hierover verder communiceren. Iedereen die het in zijn hoofd zou halen om zon 3D-wapen uit te printen, weet dat hij illegaal bezig is, strafbaar is en dus vervolgd kan worden.
De voorzitter : De heer Roegiers heeft het woord.
De heer Jan Roegiers : Minister-president, dank u voor uw antwoord. Geruster ben ik niet. U hebt een duidelijk antwoord gegeven, en dat is best oké, maar daarmee gaan we dergelijke wapens natuurlijk niet tegenhouden. Het is in die zin dat ik er niet geruster op zal worden.
U hebt wel heel duidelijk gesteld, en dat is goed, dat wie die plannen downloadt en effectief uitprint en assembleert zonder de nodige vergunningen aan te vragen, zich in de illegaliteit begeeft. Dat is een duidelijke mededeling.
Voor het overige ben ik het eens met uw antwoorden. Voor zover ik het eens zou moeten zijn, het waren vooral vragen om verduidelijking. Heb ik het goed begrepen dat de Vlaamse wetgeving in dezen eigenlijk geen rol speelt? U zegt dat mijn stelling, dat het valt onder technologie, niet juist is en dat het daardoor niet onder de Vlaamse wetgeving valt. Tenzij je het met de post laat komen. Dat is een andere zaak. Maar als je het thuis doet, val je niet onder de Vlaamse wetgeving. Dan moet je wel in regel zijn met de federale wapenwetgeving in verband met bezit en aanmaak, maar niet in verband met het overbrengen van technologie. Heb ik dat juist begrepen? (Instemming van minister-president Kris Peeters)
De voorzitter : De heer Caron heeft het woord.
De heer Bart Caron : Dank u wel voor het antwoord, minister-president. Gerust, tja, ik ben tevreden dat het bij productie of uitvoer om strafbare feiten gaat. Het is goed dat de diensten in die richting communiceren. Dat stelt me wel gerust, wat niet betekent dat de samenleving enkel via regels en wetten wordt gemaakt, zoals u ook weet. Er spelen ook allerlei andere mechanismen. We moeten wellicht zeer attent blijven voor die ontwikkelingen, zodat het niet ontspoort.
Ik ben wel bekommerd over de problematiek van de zogenaamde computertekeningen: kan dat al of niet worden beschouwd als technologie die dienstig is voor militair gebruik? Het sluit aan bij mijn bekommernis die ik daarnet heb geuit. Het gaat over het punt ML22 in de lijst. De vraag is of Vlaanderen op dat vlak binnen Europa een rol kan spelen, zodat die computertekeningen minstens daarin worden opgenomen. Ik weet wel dat het dan nog enkel bij uitvoeren is. Je kunt zeggen dat het internet vrij is, maar ook op andere terreinen in de samenleving gebruiken we morele codes, om dingen al dan niet toe te laten en verbieden we ook dingen die vrij over het net kunnen circuleren. Ik vraag om dat toch aan te kaarten, om daar voldoende limieten op te zetten.
Mevrouw Sabine Poleyn : Ik dank u voor uw duidelijke stelling over wat strafbaar is, minister-president. Ik hoop dat de fabrikanten van de printers dat ook op bepaalde momenten zullen doorgeven. Ik sluit me aan bij de laatste opmerking van de heer Caron. Het is eigenlijk een hiaat in onze combinatie van wetgevingen, Vlaams, federaal en Europees. Misschien moeten we toch eens onderzoeken of er iets moet worden aangepast om die computertekeningen op te nemen. Als je de technologie vandaag bekijkt, is dat toch zeer relevant.
Minister-president Kris Peeters : De parlementsleden worden op hun wenken bediend, zoals steeds, want volgende week is er een Raadswerkgroep waarbij op Europees niveau wordt besproken welke bijkomende stappen kunnen worden gezet en of het al dan niet moet worden opgenomen in die bepaling onder ML22. De huidige wetgeving, met het bespreken op Europees niveau van het punt of het al of niet in die lijst wordt opgenomen, is voldoende duidelijk en biedt voldoende mogelijkheden om het produceren van zon 3D-wapen te voorkomen.
Mijnheer Roegiers, u hebt gelijk dat het federale wetgeving is die het produceren van zon 3D-wapen strafbaar maakt als u daarvoor niet de vergunningen hebt. Dat geldt ook voor wie in zijn garage een vuurwapen in elkaar probeert te boksen. Misschien gaat het produceren van een vuurwapen gemakkelijker of heb je minder kennis nodig wanneer je een programma downloadt en dat aansluit op je 3D-printer waarover natuurlijk niet iedereen beschikt. Na een paar uur heb je dan een vuurwapen. Dat is wel iets anders dan met buizen en andere toestanden een vuurwapen in elkaar proberen te steken.
Mijnheer Caron, u hebt gelijk dat de problematiek van de veiligheid nog een totaal andere kwestie is. Het is illegaal en strafbaar, maar het is nog een ander paar mouwen hoe men het moet aanpakken voor de toegang tot vliegtuigen bijvoorbeeld, als het met de huidige detectiemiddelen niet kan worden achterhaald. Het bewijs is al geleverd daarvoor. Dat geeft nog een andere dimensie aan de zaak.
Het is schokkend om vast te stellen hoeveel keer het bouwplan is gedownload voor het er is afgehaald, maar ik hoop dat die mensen niet allemaal over een 3D-printer beschikken of dat ze het toch niet in hun hoofd halen om dat te doen, met de communicatie die al is opgestart en nog gaat volgen. Zij plegen strafbare feiten, met alle gevolgen van dien.
De voorzitter : De vragen om uitleg zijn afgehandeld.