Commissie voor Algemeen Beleid, Financiƫn en Begroting
Vergadering van 19/02/2013
Vraag om uitleg van de heer Eric Van Rompuy tot de heer Kris Peeters , minister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Landbouw en Plattelandsbeleid, over de aanbevelingen van de Vlaamse Luchthavencommissie
- 731 (2012-2013)
De heer Eric Van Rompuy : Enkele weken geleden heb ik deze vraag gesteld om een stand van zaken te krijgen in verband met de luchthaven van Zaventem en de politiek die de Vlaamse Regering voert in het kader van het Strategisch Actieplan voor de Reconversie en Tewerkstelling in de Luchthavenregio (START).
In dat kader is onder meer de Vlaamse Luchthavencommissie (VLC) opgericht, die inmiddels een aantal notas heeft gemaakt, over de problematiek van de loonhandicap, over de rechtszekerheid en een stabiel kader en over de tewerkstelling en de toegevoegde waarde. Ik heb de rapporten van die commissie gelezen, ze zijn tamelijk summier. De vraag is: welke gevolgen geeft de Vlaamse Regering eraan?
Een tweede vraag heeft betrekking op de discussie over de 20 miljoen euro die aan de luchtvaartmaatschappijen is gegeven, onder meer aan Brussels Airlines, om de luchthavensector competitief te houden ten opzichte van de Ierse lagekostenmaatschappijen, die met gunstregimes kunnen functioneren op de Waalse regionale luchthavens. Juist voor Kerstmis was dat een hele problematiek, maar uiteindelijk heb ik nooit goed geweten wat het standpunt van de Vlaamse Regering is. Heeft de Federale Regering die toelage nu inderdaad gegeven en aan wie? Het blijft een onduidelijke zaak. Is de Vlaamse Regering daarover bevraagd? Wat is het standpunt?
Het is heel stil rondom Zaventem, niet op politiek vlak en ook niet omwille van wat er vandaag is gebeurd. Dat er een diamantroof is gepleegd, was ook nationaal nieuws. Ik zie ook dat het aantal passagiers is verminderd. Het was een zwarte dag voor Zaventem, min 7 procent voor de cargo. Men spreekt veel over de haven van Antwerpen en de andere havens, maar na START wordt het almaar stiller over de luchthaven van Zaventem. Daarom wil ik vragen of de Vlaamse Regering opvolging heeft gegeven aan de aanbevelingen en wat het standpunt is ten aanzien van de toelage van de Federale Regering in verband met de concurrentiepositie van de sector.
De voorzitter : Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Mevrouw Gwenny De Vroe : Ik sluit me graag aan bij die vraag en wil informeren welke maatregelen de Vlaamse Regering gaat nemen om de concurrentiepositie van Zaventem en de economische groeikansen van de luchthaven te verdedigen. Minister-president, in een eerdere vraag heb ik u al verzocht of u bereid was om met de federale overheid en de andere gewesten over het samenwerkingsakkoord van 1989 te onderhandelen met betrekking tot de dienstverlening van Belgocontrol en de Europese verordening 1794/2006 in verband met de luchtnavigatieheffingen. Ik wou, vrijblijvend, eens polsen of u dat verzoek al hebt gedaan en wat daarvan het resultaat is.
De voorzitter : Minister-president Peeters heeft het woord.
Minister-president Kris Peeters : Eind maart 2012 heeft de Vlaamse Luchthavencommissie een rapport ingediend betreffende de concurrentiepositie van de luchthaven van Zaventem versus die van de luchthavens van Charleroi en Luik. Op 14 januari 2013, mijnheer Van Rompuy, werd aan de Vlaamse Regering een aanvullend rapport bezorgd met verfijnde en aangevulde beleidsaanbevelingen. Het rapport van de VLC werd besproken binnen de ambtelijke kerngroep START en de Task Force START, alsook in de schoot van de Vlaamse Regering. Die bespreking heeft geresulteerd in een nota die aangeeft hoe de Vlaamse Regering omgaat met het rapport van de Vlaamse Luchthavencommissie en de erin opgenomen aanbevelingen. Mocht de commissie er nog niet over beschikken, zal ik de nota overmaken.
Ik kom tot de aanbevelingen uit de drie aanvullende rapporten van 14 januari 2013, waar de heer Van Rompuy naar verwijst, betreffende loonhandicap en arbeidsrecht, tewerkstelling en toegevoegde waarde en rechtszeker en stabiel kader. Vooraf is het aangewezen de adviezen van de Vlaamse Luchthavencommissie in hun juiste beleidsmatige en bestuursmatige context te zien. Voor een aantal van de aanbevelingen heeft Vlaanderen geen of slechts een beperkte bevoegdheid. Dat betekent dat zij van andere overheden afhankelijk is, en er alleen maar kan op aandringen dat initiatieven worden genomen en overleg wordt gepleegd.
Daarnaast dient gezegd dat de focus van het rapport het mogelijk maakt dat een aantal analyses worden gemaakt voor de drie luchthavens, maar dat anderzijds niet uit het oog mag worden verloren dat de impact van sommige beslissingen die eventueel genomen worden, ook gevolgen hebben voor andere luchthavens die niet het voorwerp uitmaken van het rapport. We denken meer bepaald aan de Vlaamse regionale luchthavens. Sowieso moet voor elk voorstel of voor elke beslissing die genomen wordt rond een aantal aanbevelingen, de ruimere context mee in rekening worden genomen.
Uiteraard is de luchthaven van Zaventem cruciaal voor de Vlaamse economie. Niemand zal dat betwisten. De luchthaven is, na de haven van Antwerpen, inderdaad de tweede Vlaamse poort, en de tweede belangrijkste economische motor voor Vlaanderen. Dat wordt soms wel eens vergeten. De Vlaamse Regering stelt voorop dat de luchthaven van Zaventem die rol als economische motor moet blijven spelen.
Met betrekking tot de aanbevelingen betreffende loonhandicap en arbeidsrecht verwijzen we naar de uitspraak van het Europees Parlement in verband met de wijzigingen aan de verordening nummer 883/2004 en 987/2009. Daarin wordt het begrip thuisbasis voor cockpit- en cabinepersoneel gedefinieerd. Daardoor zullen werknemers onder het arbeidsrecht vallen van het land van hun thuisbasis, of in geval van twijfel, het land waar een substantieel deel van de werkzaamheden wordt uitgevoerd, in plaats van het land waar de maatschappij haar maatschappelijke zetel heeft. Zo zal een deel van de werknemers van Ryanair in de toekomst onder Belgisch arbeidsrecht vallen in plaats van onder Iers recht.
Vlaanderen zal toekijken op een consequente toepassing van die wetgeving op alle werknemers in de Belgische luchtvaartsector. Daarnaast zijn er hieromtrent initiatieven in voorbereiding, bijvoorbeeld maatregelen op federaal niveau om de loonlast van piloten en vliegend personeel concurrentieel te maken. Binnen Flanders Air Transport Network (FAN) wordt daarover overleg gepland met de betrokken sector.
In het kader van de aanbevelingen rond tewerkstelling en toegevoegde waarde heb ik al aangegeven dat de Vlaamse Regering vooropstelt dat de luchthaven van Zaventem haar rol als tweede belangrijkste economische motor van Vlaanderen moet kunnen blijven spelen. Dat is ook de reden waarom de Vlaamse Regering de luchthaven, de impact en het belang ervan in tal van dossiers als uitgangspunt neemt. We willen via de beleidsdomeinen waarvoor we zelf bevoegd zijn, de concurrentiepositie van Zaventem versterken.
Op het vlak van ruimtelijke ordening werden reeds enkele planologische herbestemmingen doorgevoerd op en rond de luchthaven. Die herbestemmingen hebben het mogelijk gemaakt dat een aantal activiteiten op en rond de luchthaven mogelijk werden en rechtsgrond kregen. Er zal ook een initiatief genomen worden voor de verdere ontwikkeling van de poort internationale luchthaven van Zaventem.
Tevens zal bekeken worden welke maatregelen en instrumenten het meest aangewezen zijn in het kader van het actieplan Omgevingslawaai. Een eerste tussentijds actieplan werd in 2010 goedgekeurd. Ondertussen zijn de resultaten van bijkomend studiewerk beschikbaar. Een nieuw definitief actieplan zal uiterlijk in januari 2014 worden ingediend bij de Europese Commissie.
Ter ondersteuning van de tewerkstelling kan Vlaanderen ook een rol spelen in het kader van het opleidingsbeleid. Bedrijven op de luchthavensite kunnen, mits ze voldoen aan de ontvankelijkheidscriteria om een dossier in te dienen, net als elke onderneming opleidingssteun krijgen.
Zo werd recent strategische opleidingssteun toegekend voor luchthavengebonden dossiers. Jetair nv en TUI Airlines Belgium nv staan centraal in dat strategische kantelmoment. Om zijn marktuitbreiding te realiseren en zijn internationale rol te versterken zal TUI Airlines nv Belgium 120 nieuwe medewerkers in dienst nemen en zal een investering van 25 miljoen euro in een milieuvriendelijke loods en kantoorgebouw uitgevoerd worden in Zaventem. Onder andere Jetairfly en Tec4Jets zullen zich hier centraliseren. De nieuwe vestiging biedt Tec4Jets niet alleen de kans om de vloot van Jetairfly te onderhouden, maar ook die van andere vliegtuigmaatschappijen. Tec4Jets zal bovendien een unieke samenwerking uitbouwen met Boeing, waardoor TUI Airlines Belgium nv belangrijke kennis en expertise zal vergaren met betrekking tot Boeingvliegtuigen. Het feit dat Tec4Jets kan voorzien in het onderhoud van verschillende Boeingvliegtuigen maakt Zaventem nog aantrekkelijker als hub dat is toch de bedoeling.
Dat heeft een positieve impact op de Vlaamse economie. Naast de directe tewerkstelling van tweehonderd medewerkers creëert het project ook een hefboom voor een aanzienlijke indirecte tewerkstellingsstijging, zowel in Zaventem als in Oostende. Om dat strategische kantelmoment voor beide organisaties succesvol te implementeren, is er nood aan een verdieping en verbreding van kennis en vaardigheden, wat extra opleidingen vraagt. De toegekende strategische opleidingssteun moet dat mede mogelijk maken.
Ook vanwege Brussels Airlines ontving het Agentschap Ondernemen een vraag voor strategische opleidingssteun. Dat opleidingsproject past in de strategische heroriëntatie van carrier naar meer langeafstandsvluchten. Brussels Airlines zou hiervoor via leasing ook investeren in drie extra lange5afstandsvliegtuigen van het type Airbus A330. Tegelijk zal men de bestaande langeafstandsvloot renoveren qua cabine-inrichting, gericht op meer comfort. Dit vraagt een investering van 30 miljoen euro. Het opleidingsplan betreft opleidingskosten van 18,3 miljoen euro.
Het Agentschap Ondernemen onderzoekt op dit moment of dit dossier kan worden ondersteund in het kader van de Strategische Investerings- en Opleidingssteun. Hierdoor zou een steun van maximum 1 miljoen euro kunnen worden gegeven. Bij de evaluatie moet men echter rekening houden met de Europese regels inzake het stimulerend effect van de opleidingsteun en het behalen van de benodigde punten op de evaluatiecriteria. Indien het dossier ontvankelijk is, zal wellicht voor de zomer een steunvoorstel aan de Vlaamse Regering worden voorgelegd.
Vlaanderen zal ook laten nagaan of en hoe in het ruimer kader van een vernieuwd industrieel beleid de luchtvaartlogistiek beter kan worden ondersteund. Er zijn al initiatieven om een slimme specialisatie van de luchthaven van Zaventem te bevorderen op basis van de nabijheid van de farmaceutische cluster. In het algemeen zijn specifieke logistieke condities voor gespecialiseerde clusters in Vlaanderen een aanknopingspunt voor de waardeketenbenadering in het Nieuw Industrieel Beleid.
Op het vlak van mobiliteit lopen er al heel wat projecten binnen de luchthavenregio. Een goede bereikbaarheid van de luchthaven is immers onontbeerlijk. Uit de mobiliteitsvisie 2020 van De Lijn is het projectplan Vlaams-Brabant in beweging voortgekomen. Hierin zitten onder meer ook tramlijnen. Dan is er ook nog de NMBS en alle elementen van de Diabolo-infrastructuur.
Daarnaast is er nog de rechtszekerheid en het stabiel kader, waar de federale overheid een niet-onbelangrijke taak heeft. De Vlaamse Regering heeft op 23 juli 2010 een standpunt ingenomen over het ontwerp van de federale Vliegwet. Het Vlaamse standpunt werd op 4 juli 2012 opnieuw overgemaakt aan de terzake bevoegde staatssecretaris.
Voorzitter, collegas, het staat niet dagelijks in de krant, maar we zijn zeer intensief bezig met die luchthaven vanuit de vaststelling dat dit een heel belangrijke economische poort is. Het is evident dat we daar de nodige inspanningen doen.
Wat de vergoedingen voor Belgocontrol betreft: als mijn informatie volledig is wat ik hoop kwam deze problematiek het laatst ter sprake in de marge van de Interministeriële Conferentie voor Financiën en Begroting van 27 maart 2012, maar heeft dit overleg niet tot een oplossing geleid. Zover staan we nog altijd. (Opmerking van de heer Joris Van Hauthem)
De heer Eric van Rompuy: Minister-president, bedankt voor het antwoord. Ik ga het bekijken, en als ik de tekst heb, zal ik reageren. Ik dank u in elk geval voor alle inspanningen die inderdaad gebeuren. Zaventem staat, tien jaar na de discussie over DHL, wat minder in de picture, maar misschien is het beter dat er op het terrein gewerkt wordt en vooruitgang wordt geboekt.
De voorzitter : Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Mevrouw Gwenny De Vroe : Minister-president, bedankt voor uw uitgebreid antwoord. Ik ben wel teleurgesteld in uw antwoord op mijn vrijblijvende vraag. Ik heb in februari en april 2012 gelijkaardige vragen gesteld, en u hebt toen geantwoord dat u er effectief werk van zou maken en dat verzoek zou indienen. Ik constateer nu dat dat helemaal niet is gebeurd. Dat is nochtans een heel belangrijk element om de concurrentiepositie van de luchthaven Zaventem te verbeteren. Ik vraag u nog eens en ik hoop dat u er deze keer echt werk van maakt om contact op te nemen met de federale overheid en de andere gewestelijke overheden om deze problematiek grondig aan te pakken.
De voorzitter : De heer Sanctorum heeft het woord.
De heer Hermes Sanctorum : Minister-president, de heer Van Rompuy zei daarnet dat het erg stil is rond de luchthaven. Ik vond dat ook, en ik vroeg me echt af wat nu het antwoord zou zijn: waar is de Vlaamse Regering mee bezig inzake de luchthaven? Ik ontken zeker niet dat er een aantal beslissingen worden genomen die relevant zijn voor de luchthaven. Maar, minister-president, het valt mij op dat het een zeer diffuus beeld is.
De strategische opleidingssteun bijvoorbeeld: dat zijn systemen die beschikbaar zijn, en vanuit de luchthavensector wordt daarop ingespeeld. U haalt zelfs de Vliegwet aan. Tja, dat er advies komt vanuit de Vlaamse Regering, lijkt me nogal evident. En dat geldt eigenlijk voor alle elementen die u hebt aangehaald.
In het verleden heb ik u al meermaals gevraagd wat nu eigenlijk de langetermijnvisie is van de Vlaamse Regering op de luchthaven. Toen heb ik ook de studie van IDEA Consult uit 2004 aangehaald. Dat was een zeer ambitieus plan. Vanuit mijn fractie waren we het er niet mee eens, maar het was ambitieus. De vraag was altijd wat het standpunt was van de Vlaamse Regering, maar daar kwam nooit een duidelijk antwoord op. U hebt wel op een gegeven moment gezegd dat u het ging opfrissen, want 2004 is natuurlijk al een hele tijd geleden. Er zou nieuw studiewerk gebeuren. Maar als ik uw antwoord van daarnet bekijk, zit ik nog altijd op mijn honger. Wat is nu eigenlijk de visie van de Vlaamse Regering op de luchthaven? U gebruikt de luchthaven als een startpunt voor tal van beslissingen en afwegingen. Het erkennen van de tweede logistieke poort in Vlaanderen: daar kan ik in komen. Maar waar wilt u exact naartoe? In de langetermijnvisie 2025 van IDEA Consult stonden concrete cijfers over vracht- en personenvervoer. Wat is de mening van de Vlaamse Regering daarover?
De voorzitter : Dat kan voorwerp uitmaken van een volgende vraag om uitleg.
De heer Hermes Sanctorum : Krijg ik geen antwoord?
De voorzitter : De vraag om uitleg is afgehandeld. (Opmerkingen van de heer Hermes Sanctorum)