Commissie voor Economie, Economisch Overheidsinstrumentarium, Innovatie, Wetenschapsbeleid, Werk en Sociale Economie
Vergadering van 17/01/2013
Vraag om uitleg van mevrouw Güler Turan tot de heer Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Landbouw en Plattelandsbeleid, over het verwerven van de terreinen en de reconversie van Opel Antwerpen
- 513 (2012-2013)
De voorzitter : Mevrouw Turan heeft het woord.
Mevrouw Güler Turan : Voorzitter, minister-president, collegas, het verhaal van Opel kennen we allemaal en dit leek me het geschikte moment om een stand van zaken te vragen. De heer Bothuyne vertelt me net dat hij u hierover heel recent een schriftelijke vraag heeft gesteld, maar die heb ik gemist. Het lijkt me een goed idee dat alle commissieleden deze zaak van nabij kunnen opvolgen.
Nadat we de hoop hebben opgegeven om nog een actieve overnemer te vinden voor Opel, werd beslist om de terreinen zo spoedig mogelijk te verwerven en om er zelf een andere invulling aan te geven onder controle van de overheden. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen (GHA) en de Vlaamse Regering hebben toen afgesproken dat het Havenbedrijf de terreinen zou verkrijgen in de jaren stilletjes werden die nog verkocht, nu worden ze in concessie gegeven en is er geen sprake meer van verkoop. Gelukkig is er een optierecht en een voorkooprecht voor het GHA. Opel en het GHA hebben geen akkoord kunnen sluiten waardoor de overname van de terreinen ook is gestrand.
Dit gaf aanleiding tot een gerechtelijke procedure. Het GHA heeft gedagvaard om een correcte prijszetting voor de terreinen te kunnen krijgen. Het laatste dat ik hierover heb vernomen, is dat er een dagvaarding is gekomen, dat men in kortgeding onbevoegd was, maar dat daarna toch termijnen werden bepaald ten gronde, dat in de conclusietermijnen was voorzien en dat de pleidooien gepland waren op 31 mei 2012. Als advocaat weet ik dat er dan binnen de maand een uitspraak is als er geen bijkomende initiatieven werden gevraagd.
Minister-president, ik heb dus heel concrete vragen. Dit dossier is immers belangrijk. Opel was een pijnlijk voorbeeld, maar spijtig genoeg is het geen uitzondering. We moeten leren van bepaalde gebeurtenissen. Hoe gaan we ermee om? Welke plannen maken we? En wat daarna, want het blijft spijtig dat de terreinen nog steeds onbenut zijn?
Wat is de stand van zaken in deze procedure? Hebt u al een vonnis en welke richting gaat dat uit? Kunt u bevestigen dat het grootste obstakel bij het afronden van de onderhandeling de prijs is? Ik dacht dat Opel er een veel te hoge prijs voor heeft gevraagd. Zijn er nog andere grote obstakels?
U was in die periode heel actief, onder meer met de taskforce. Ik vind het pijnlijk om alles nu in Limburg herhaald te zien, maar wij moeten in elk geval doen wat wij kunnen doen. Bent u betrokken bij de onderhandelingen tussen het GHA en General Motors (GM)?
Zijn er al plannen ontwikkeld over wat na het verwerven van de gronden met de site zal gebeuren? Ik ga ervan uit dat we de gronden sowieso zullen verwerven. Is er al een onderzoek verricht? Wat zijn de plannen? Met wie werkt u daarvoor samen? Als u hier niet bij betrokken bent, waarom niet? Ziet u mogelijkheden in het licht van het Nieuw Industrieel Beleid (NIB)? Hoe meer industriële activiteiten en tewerkstellingsplaatsen we kunnen creëren, hoe beter natuurlijk.
Bestaat de reconversiegroep nog? Ik heb er al een tijdje niet meer van gehoord. Komt die nog samen? Hoeveel keer is de groep samen geweest in 2012? Wat zijn de agenda, de timing en het werk van de groep? Is de groep ontbonden of is er een timing voor de ontbinding?
De voorzitter : De heer Bothuyne heeft het woord.
De heer Robrecht Bothuyne : Voorzitter, minister-president, mevrouw Turan verwees er terecht naar dat ik een paar weken geleden een antwoordje van u mocht ontvangen op ongeveer dezelfde vragen. Misschien is er ondertussen al een en ander veranderd. Ik kijk dus uit naar uw antwoord.
Ik heb nog een bijkomende vraag. Er zijn in het verleden een aantal contacten geweest met potentiële investeerders voor de site. Er zijn gesprekken geweest, ik veronderstel vanuit Flanders Investment & Trade (F.I.T.), met 36 potentieel geïnteresseerde bedrijven. Dat gebeurde natuurlijk al een tijdje geleden, want ondertussen werd de gerechtelijke procedure gevoerd. De vraag is in welke mate die contacten nog warm gehouden worden. Zijn ze nog actueel? Ik denk dat 2013 een jaar wordt waarin een aantal beslissingen kunnen worden genomen met betrekking tot de site. De vraag is in welke mate we daarop voorbereid zijn en of de eerdere contacten nog nuttig zijn.
De voorzitter : Minister-president Peeters heeft het woord.
Minister-president Kris Peeters : Voorzitter, dames en heren, het is heel goed dat mevrouw Turan dit dossier nog even onder de aandacht brengt. Ook de heer Bothuyne heeft dat gedaan. De reconversie van de site van Opel-Antwerpen ligt immers volledig stil. Dat is uitsluitend te wijten aan het feit dat Vlaanderen en meer specifiek het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen geen eigenaar zijn van de gronden. Hierdoor is het onmogelijk om gericht prospecten aan te spreken en partners te zoeken die bereid zijn om te investeren in de heel gunstig gelegen site. De Chinezen en anderen die te horen kregen dat er plaats was, vroegen meteen om hoeveel vierkante meter het ging en wat de prijs was. Als we dan moeten zeggen dat we nog geen eigenaar van de grond zijn, dat er een geschil is voor de rechtbank, dan vinden ze dat we hun tijd verdoen. Het is heel moeilijk of zelfs onmogelijk om ze geïnteresseerd te houden.
Het GHA wenst de gronden dan ook over te nemen van GM. Wegens een duidelijk verschil in visie op de prijs want daar gaat het inderdaad over, mevrouw Turan werd een procedure ingesteld voor de rechtbank. Op 28 juni 2012 deed de rechtbank van eerste aanleg een uitspraak zodat een onafhankelijk college van deskundigen aan de slag kon om de prijs vast te leggen. Dit was een belangrijke doorbraak in het dossier.
U vraagt waar we nu staan. Ik heb dit al allemaal toegelicht in antwoord op de schriftelijke vraag van de heer Bothuyne van 29 oktober 2012. Ik vertel nog even concreet waar we nu staan. Ik heb in de schriftelijke vraag meer uitleg gegeven over het College van Deskundigen, die samengesteld werd volgens de regels van de kunst. Dat college heeft een procedureverloop uitgewerkt en dat houdt de volgende elementen in.
Eén, installatievergadering op 31 oktober 2012. Twee, plaatsbezoek site op 31 oktober 2012. Drie, uitwisseling standpunten/relevante stukken partijen binnen vastgelegde deadlines. Vier, beantwoording overgemaakte standpunten/relevante stukken partijen. Vijf, opmaak en verspreiding door College van Deskundigen van een ontwerp van deskundig verslag. Zes, mogelijkheid tot bespreking, stellen van vragen en formuleren van opmerkingen op het ontwerp van deskundig verslag. Zeven, overmaken van een definitief deskundig verslag met bepaling van de meteen als verkoopprijs geldende waarde. Als advocate weet u dat dit de gewone gang van zaken is.
Dit procedureverloop zou en nu komt het behoudens overmacht of onvoorziene omstandigheden afgerond moeten kunnen zijn in het eerste trimester van 2013. Gisteren is uit een contactname met het GHA gebleken dat ondertussen het ontwerpverslag van de deskundigen ter beschikking is. Dat is stap 6 in de procedure. Het GHA hoopt dan ook dat de procedure binnen de timing gefinaliseerd kan worden. Dit is belangrijk.
Neem het dossier Ford Genk erbij, dan zien we dat we hier hebben geleerd dat we alles moeten doen om die gronden te verwerven. In Ford Genk zit je met hetzelfde scenario, waarin je geen stap vooruit kunt. Nu komen we in een situatie waarbij de gronden in Antwerpen en de gronden in Limburg vrijkomen. Dat biedt mogelijkheden.
In de haven zijn de gronden ideaal gelegen in de eerste concentrische cirkel van industriële activiteiten, ze zijn maximaal verbonden met de automotive. Dan worden die concentrische cirkels steeds ruimer omdat ook de logistiek op die gronden activiteiten zou willen ontwikkelen. Zo veel mogelijk werkgelegenheid creëren op die site is nog altijd de bedoeling.
Met het oog op het verwerven van de terreinen is inderdaad de prijs het grootste obstakel in de relatie tussen GM en het GHA om tot een vergelijk te komen. Andere obstakels zijn mij niet bekend.
Ik volg het verloop van het dossier op de voet, maar ben in deze fase verder niet betrokken in de technische besprekingen. Vanaf het moment dat de prijs duidelijk is, zitten we in een volgende fase. Wij hebben ook gezegd dat het GHA, in overleg met de Vlaamse Regering, alles ging doen om daar industriële activiteiten te ontwikkelen. We komen dan in een nieuwe fase, waar we iets meer op dat dossier zullen inspelen.
De reconversiegroep had de opdracht om plannen te ontwikkelen. In de afwikkeling van het dossier zijn er meer dan honderd contacten geweest met diverse bedrijven. Het is echter onmogelijk voor F.I.T. om verdere concrete stappen te ondernemen om investeerders aan te trekken indien er geen duidelijkheid bestaat over de beschikbaarheid van de gronden en de timing van die beschikbaarheid, en over de prijs. Als deze aspecten geregeld zijn, kan de acquisitiemachine opnieuw op volle toeren worden gebracht. Het is steeds de ambitie geweest om een arbeidsintensieve en duurzame activiteit te kunnen vestigen op de site in Antwerpen. Dat sluit goed aan bij de stappen die we hebben gezet in het Nieuw Industrieel Beleid.
De reconversiegroep is on hold gezet. Zodra men begon te discussiëren over de prijs en het aanstellen van een college van deskundigen door de rechtbank, is hij niet meer bij elkaar gekomen. Men kan blijven werken met die honderd contacten, maar op een bepaald moment kun je dat beter on hold zetten. Ik krijg elke keer dezelfde vragen: wanneer die gronden kunnen vrijkomen en voor welke prijs. Wij hebben dan gemeend dat wij dat beter on hold konden zetten om het dan, vanaf het moment dat het duidelijk is, opnieuw op te starten. Dat is beter dan in beweging te blijven, maar met weinig resultaat.
De voorzitter : Mevrouw Turan heeft het woord.
Mevrouw Güler Turan : Minister-president, dank u voor uw antwoord. U zegt dat u of uw medewerker gisteren telefonisch contact hebt gehad met het GHA en dat het GHA heeft bevestigd dat er al een voorverslag is. Ik ben daar uiteraard zeer benieuwd naar: niet naar de volledige inhoud van het voorverslag, maar naar de mening van het GHA. Zijn zij tevreden met het voorverslag? Als de discussie gaat over de prijssetting, neem ik aan dat er op dit ogenblik al een prijs op is gezet. Als het GHA zich daarin kan vinden, hebben we de prijs eigenlijk al. Er kan nu dus op zeer korte tijd een grote versnelling in dat dossier komen. Een voorverslag houdt de prijs al in.
Ik begrijp dat het moeilijk is om geïnteresseerden aan te trekken als de prijs van de gronden niet duidelijk is. Maar ik denk en ik hoop dat we het over één ding eens zijn: dat als wij eenmaal die gronden verwerven, dat het GHA of de Vlaamse overheid niet van plan is om die terreinen ooit te verkopen. Dat is niet meer de werkwijze in de haven van Antwerpen. We geven die terreinen in concessie. De prijssetting is op dat ogenblik niet afhankelijk van de prijs die je daar als overheid voor hebt betaald, voor een fout die in het verleden is gemaakt. De prijssetting wordt dan bepaald door de locatie en de grootte van het terrein. Het gaat er niet om hoeveel de gronden ons zullen opbrengen of hoeveel het gaat kosten. Je moet enkel kijken hoeveel ze waard zijn gezien hun locatie en omvang.
Als we dat samen nemen met het gegeven dat er al een voorverslag is, dan hoop ik dat u onmiddellijk een reconversiegroep zult samenroepen, Flanders Investment & Trade en de hele draaimolen in gang zult zetten om heel arbeidsintensieve activiteiten te kunnen ontplooien. De investering daar zal geen kleine investering zijn. Het is niet uw eerste keuze dat we die terreinen in stukken verdelen om er tien kleine activiteiten te ontplooien. Een arbeidsintensieve grote activiteit vraagt ook een langetermijnplanning, en internationale investeringen van de Chinezen, Denen en wie dan ook.
Minister-president, u moet het voorverslag opvragen. Dat geeft u al een indicatie dat er opmerkingen kunnen komen over de prijszetting. Kan het Gemeentelijk Havenbedrijf daarmee leven? Kan het dat niet, dan moet u onmiddellijk samenzitten met het Havenbedrijf om te weten of het waard is die terreinen tegen die prijs te verwerven. Ik vrees en vermoed dat we die terreinen sowieso zullen moeten verwerven, want het is een toplocatie in de haven van Antwerpen. We verkopen geen gronden meer, we geven ze alleen in concessie, dus is het des te belangrijker dat die locaties opnieuw in overheidshanden komen om verder te kunnen verdelen.
Minister-president, ik zal u hierover zeer spoedig opnieuw ondervragen.
Minister-president Kris Peeters : Ik voel het.
Mevrouw Güler Turan : Het is te belangrijk, minister-president. U hebt heel belangrijke informatie gegeven die gisteren voor het verslag is binnengekomen. Het zit bijna in de finale fase, ook al komt er een hoger beroep. Het eerste trimester lijkt al zeer positief ingezet. Ik ken die procedures van rechtbanken en databepaling. Stel dat het toch nog vertraging oploopt, dat er toch nog een beroepstermijn komt van een van de twee die niet tevreden is, dan geeft een voorverslag al een goede indicatie van de prijs, en meer informatie, niet om te concretiseren, maar om een richting proberen te geven aan de invulling.
Uw reconversiegroep zal dus een nieuwe timing moeten krijgen en zeer spoedig bijeenkomen. Dank u om dat verder op te volgen, minister-president.
Minister-president Kris Peeters : Wat verkoop versus concessie betreft, mevrouw Turan, zegt u terecht dat het Havenbedrijf van Antwerpen een beleid heeft om gronden niet door te verkopen, maar ze altijd in concessie te geven en de naakte eigendom te behouden. In havenkringen zijn er altijd mensen en bedrijven die meer voor het aankopen van gronden zijn.
Ik heb geen enkel probleem met het beleid van de Antwerpse haven om gronden niet verder door te verkopen. Ik wil daar niet op vooruitlopen. Stel u voor dat er een heel belangrijke investeerder, die veel werkgelegenheid zou creëren, zegt dat hij maar bereid is om te komen als hij die gronden kan kopen. Als dat gebeurt, moeten we dat bekijken en er met het Gemeentelijk Havenbedrijf over spreken. De algemene lijn is concessie en geen verkoop. Maar je moet ook andere sporen openhouden, ook al zijn er nu geen concrete aanwijzingen voor het voorgaande.
De reconversiegroep zal opnieuw in actie komen. Ik zal me verder bevragen over de inhoud van wat het Gemeentelijk Havenbedrijf al heeft ontvangen, omdat we op het einde van deze maand het rapport van professor Herman Daems krijgen over het Strategisch Plan voor Limburg in het Kwadraat. Als er bijkomende acties komen, is het belangrijk in de gaten te hebben dat dat effecten kan hebben op bijvoorbeeld de provincie Antwerpen, de Kempen in het bijzonder. Ik heb begrepen dat sommige bedrijven in de provincie Antwerpen nu zeggen dat ze misschien even moeten wachten. Stel je voor dat er in Limburg bepaalde maatregelen worden genomen, dan kunnen ze over de provinciegrens springen en hun bedrijf verplaatsen, met alle gevolgen van dien.
Vanaf het moment dat we voldoende kennis en elementen hebben om die reconversiegroep op te starten, zal ik dat ook doen. Dat is geen kwestie van maanden, maar van weken, zeker omdat ik wil voorkomen dat we in Limburg initiatieven nemen, terecht, en dat in Antwerpen iedereen vergeet dat er bijkomende activiteiten kunnen en moeten worden ontwikkeld.
Het zou mooi zijn, mochten we enige synergie kunnen ontwikkelen tussen initiatieven in het Antwerpse en in het Limburgse dossier. Ik ga er ook van uit dat we de andere provincies zoals West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant enzovoort niet vergeten.
De voorzitter : De vraag om uitleg is afgehandeld.