Commissie voor Economie, Economisch Overheidsinstrumentarium, Innovatie, Wetenschapsbeleid, Werk en Sociale Economie
Vergadering van 11/02/2010
Vraag om uitleg van de heer Robrecht Bothuyne tot de heer Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Landbouw en Plattelandsbeleid, over de toekomst van Volvo
De voorzitter : De heer Bothuyne heeft het woord.
De heer Robrecht Bothuyne : Voorzitter, minister, Volvo is het bewijs dat de doemdenkers wat betreft de automobielindustrie in Vlaanderen, ongelijk hebben. In Gent is er een zeer goed draaiende fabriek met een goedgevuld orderboekje waar er zelfs dit jaar als mijn informatie correct is 200 vacatures zullen zijn, een deel ter vervanging van werknemers, een deel nieuwe vacatures. Tewerkstelling in de automobielsector is dus mogelijk en we moeten er alles aan doen om die te behouden. Maar Volvo staat al een tijdje te koop.
We weten intussen dat de Chinese autogroep Geely heel dicht bij de overname van Volvo staat. Het Amerikaanse moederbedrijf Ford zei net voor Kerstmis dat over heel wat punten een akkoord is bereikt met de Chinezen. Een definitief verkoopakkoord zou al in het eerste kwartaal van 2010 kunnen. Intussen hebben we gehoord en gelezen dat er toch enige vertraging is en dat het Chinese Nieuwjaar niet zou worden gehaald. Er zou uitstel zijn tot mei of juni.
Met de overname van het Amerikaanse Hummer en de aankoop van technologie van het Zweedse Saab hebben Chinese autoproducenten zich de voorbije maanden nadrukkelijk gemanifesteerd op de automarkt. Maar pogingen om bedrijven als Opel en Saab volledig over te nemen, mislukten. Geely Automobile Holding Limited, het moederbedrijf van de Chinese autoproducent, lijkt nu wel op koers om Volvo binnen te halen. Ford en Geely hebben echter nog altijd geen definitieve verkoopovereenkomst over Volvo ondertekend. In die zin staat Geely niet veel verder dan enkele maanden geleden, toen het door Ford als geprefereerde bieder werd bestempeld.
De rol van een aantal andere consortia lijkt nu wel uitgespeeld in de overnamestrijd. Maar net zoals de verkoop van Saab aan Koenigsegg of Spyker en de overdracht van Opel aan Magna die te elfder ure werden afgeblazen, is ook de eigenaarwissel van Volvo pas concreet als alle stappen in het overnameproces zijn afgerond. Beide partijen hopen om zo snel mogelijk een definitief verkoopcontract te ondertekenen, maar er zijn nog een aantal elementen die zouden moeten worden besproken. Naast de prijs er is sprake van een bedrag tussen 1,5 miljard en 2 miljard dollar , zijn er de intellectuele eigendomsrechten het gaat over duizenden patenten maar ook de steun van de diverse overheden zou nog onderwerp van gesprek zijn.
Minister-president, heeft de Vlaamse Regering al inzage gekregen in het businessplan van Geely? Zijn er al gesprekken met Geely geweest of gepland sinds de aankondiging van eind december? Wat zijn uw bevindingen en welke gevolgen zijn er voor de toekomst van de Gentse fabriek? Er waren nog andere consortia geïnteresseerd in Volvo, onder meer uit Zweden en de VS. Zijn deze groepen nog in de running volgens uw informatie? Heeft de Vlaamse Regering daar contacten mee? De Vlaamse Regering besliste eerder principieel om de lening die Volvo zou aangaan voor nieuwe investeringen in Gent, te waarborgen. Doet u uw belofte van deze investering en de erbij horende Vlaamse waarborg ook gestand als Volvo wordt verkocht aan Geely? Volvo werkt een eigen elektrische auto uit. U hebt er zelfs al een proefrit mee gemaakt en de auto goed bevonden. Deze auto zou eventueel, mits steun van de Vlaamse Regering, worden gebouwd in Gent. De onderhandelingen zouden daarover worden gevoerd. In welke steun voorziet de Vlaamse Regering? Kunt u een stand van zaken geven over deze onderhandelingen?
De voorzitter : De heer Van Malderen heeft het woord.
De heer Bart Van Malderen : Voorzitter, minister, de heer Bothuyne heeft inderdaad aangegeven dat we, wat de feitelijkheden betreft, nog altijd even ver staan als een paar maanden geleden. De verkoop aan Geely is al een tweetal keren aangekondigd. In het Engels zegt men: It aint over until the fat lady sings. Minister-president, hebt u elementen die verklaren waarom die vertraging er is? Hoe zorgwekkend zijn die? We hebben de saga van overnames die net op het allerlaatste moment afspringen al een paar keer gezien. Feit is dat Ford in zijn geheel te koop staat. De heer Bothuyne zegt zelf dat andere consortia uit de running lijken te zijn. Als dit niet doorgaat, dan kunnen we ons op termijn wel vragen stellen bij de leefbaarheid van de groep as such en dus ook van de fabriek in Gent. Ik vraag me af welke elementen meespelen.
Geely is inderdaad de overblijvende bieder. Geely is een Chinees bedrijf. De bezorgdheid die we al eerder hebben geuit en die leeft, is dat Geely in de eerste plaats geïnteresseerd zou zijn in de knowhow en de modellen, en veel minder in de tewerkstelling. Zijn er gegevens die de tewerkstelling in de toekomst veiligstellen?
De voorzitter : De heer Deckmyn heeft het woord.
De heer Johan Deckmyn : Voorzitter, als Gentenaar ben ik uiteraard uitermate bezorgd om de toekomst van Volvo in Gent. Tijdens de bespreking van de beleidsnota heb ik, onder meer over de elektrische autos, al een paar vragen gesteld. Zoals al gezegd, heeft Geely aangekondigd de zaak over te nemen. Die overname is nog geen feit. Natuurlijk leidt dit tot enige bezorgdheid. Zal het ooit zo ver komen? De heer Van Malderen heeft al verwezen naar het gerucht dat de Chinezen tot een overname willen overgaan om de technologie te bekijken en te bestuderen. Zodra ze die technologie zouden hebben overgenomen, zouden ze tot de sluiting van de fabriek overgaan. Ik weet dat dit voorbarig is. We moeten hier echter de nodige aandacht aan schenken. Ik heb net verwezen naar de mogelijke komst van een elektrische auto. Ik wil me in elk geval aansluiten bij de vragen van de heer Bothuyne over de stand van zaken.
De voorzitter : Ik heb de minister-president gevraagd om een debriefing na de Europese Raad waarop het actieplan betreffende de elektrische voertuigen wordt besproken.
Minister-president Peeters heeft het woord.
Minister-president Kris Peeters : Voorzitter, ik zal even wat tekst en uitleg geven. Ik wil de geruchten weerleggen die de heer Deckmyn heeft opgevangen. Hij hoeft zich hier niet te veel zorgen om te maken. Er zijn natuurlijk andere zaken waar hij zich wel zorgen om moet maken.
De heer Johan Deckmyn : Oei!
Minister-president Kris Peeters : Mijnheer Deckmyn, het is crisis. (Gelach)
Ik geef even een stand van zaken. Het verhaal begint op 28 oktober 2009. Die dag heeft de heer Odell, de CEO van Volvo, me persoonlijk verteld dat Ford had laten weten in eerste instantie met Geely, een Chinese holding group, onderhandelingen over de verkoop van Volvo te willen voeren.
Op 19 november 2009 heb ik, samen met minister Muyters en minister Lieten, een onderhoud met de top van Geely waaronder de voorzitter gehad. Tijdens deze gesprekken hebben de vertegenwoordigers van het Chinese automerk herhaald dat ze Volvo op korte termijn wensten over te nemen en dat ze de productiefaciliteiten in Zweden en in Vlaanderen wensten te behouden. We hebben daar uitdrukkelijk naar gevraagd. Er was toen zelfs sprake van een hogere productie. Daarnaast is afgesproken dat Geely, zodra de gesprekken in een volgende fase zouden zijn beland, nader overleg met de Vlaamse Regering zou voeren over de concrete details van het businessplan.
Op 23 december 2009 heeft Ford aangekondigd dat alle substantiële commerciële aspecten van de deal met Geely in orde waren en dat het sluiten van een definitieve verkoopsovereenkomst in het eerste kwartaal van 2010 werd verwacht. De heer Odell heeft me dit telefonisch bevestigd.
Ondertussen is het februari 2010. De gesprekken tussen Geely en Ford lopen nog steeds. Naar verluidt moet vooral de reeds aangehaalde kwestie van de intellectuele eigendomsrechten nog worden geregeld.
We volgen dit dossier, net als alle andere dossiers in de automobielsector, natuurlijk van zeer nabij op. Alle signalen die we tot nu toe hebben ontvangen, ook van de vakbonden, zijn geruststellend tot positief voor Volvo en voor de productievestiging in Gent. In verband met de verkoop blijven we een vinger aan de pols houden. Hiervoor hebben we onder meer regelmatig contact met de Zweedse regering.
Voor 28 oktober 2009 heeft Ford Volvo in een veilingsituatie te koop aangeboden. In de loop van die periode was er sprake van meerdere geïnteresseerde partijen. Er was het Zweedse consortium Jakob, genoemd naar het eerste type van Volvo, dat banden had met technische kaderleden van Volvo. Er was ook de Amerikaanse Crown Group, geleid door de heren Dingman en Rushwin, twee gewezen directeurs van Ford. De Vlaamse Regering heeft nooit formele gesprekken met deze partijen gevoerd. We hebben uiteraard wel getracht ons over deze mogelijke bieders en hun plannen te informeren.
Het uitgangspunt van de Vlaamse Regering is steeds geweest dat we zouden praten met een formele kandidaat-overnemer die effectief gesprekken met Ford voert. Ford verkoopt Volvo. Het is niet de taak van de Vlaamse Regering zich met dit verkoopsproces te moeien. In het belang van de toekomst van de productievestiging in Gent moeten we met elke nieuwe eigenaar van Volvo kunnen praten.
In oktober 2009 heeft Ford echter duidelijk gesteld in hoofdzaak verder met Geely te willen spreken. Gezien de aankondiging in december 2009 lijkt het er sterk op dat Jakob en de Crown Group geen rol meer spelen. Aangezien we in het dossier van GM al veel hebben meegemaakt, spreek ik met twee woorden. De gesprekken met Geely zijn in elk geval al ver gevorderd en de twee andere partijen worden niet langer in aanmerking genomen.
Op 24 juli 2009 heeft de Vlaamse Regering via Gigarant een waarborg van 90 percent goedgekeurd. Deze waarborgregeling voor grote dossiers past in het tijdelijk kader of temporary framework dat de EU heeft geschapen om de effecten van de crisis op te vangen. De waarborg moet dienen voor een lening van 198 miljoen euro voor investeringen in de Gentse fabriek. Het gaat om investeringen in het voorjaar van 2010 voor de productie van de nieuwe S60 en in 2012 voor de productie van nieuwe kleine modellen. In het najaar van 2009 hebben Volvo en Ford met KBC een principieel akkoord bereikt over de verstrekking van die lening. De technische details voor de lening, waaronder de vereisten inzake de solvabiliteit, zijn echter nog steeds niet volledig geregeld.
De Vlaamse Regering is altijd bereid gebleven om de waarborg te verstrekken. Dit biedt immers een garantie op investeringen in nieuwe modellen. Die nieuwe modellen zijn bijzonder belangrijk voor de toekomst van de Gentse fabriek. Indien Volvo zou worden verkocht, zouden in de waarborgovereenkomst bijkomende clausules moeten worden opgenomen. Die clausules zouden betrekking hebben op de eigendomsoverdracht en op de mogelijke effecten hiervan op de financiële situatie en de balans van Volvo.
Ondertussen hebben deze lening en de waarborg het voorwerp van gesprekken tussen Ford en Geely uitgemaakt. Korte tijd geleden heeft Volvo ons laten weten dat Geely interesse heeft om de lening en de waarborg van Ford over te nemen. Op 5 februari 2010 hebben hierover de eerste gesprekken plaatsgevonden tussen een delegatie van Geely, Volvo en de directie van Gigarant. Die gesprekken, die van zeer nabij worden opgevolgd, gaan in de goede richting.
Volvo is momenteel betrokken bij de uitwerking van enkele projecten met betrekking tot elektrische voertuigen door Flanders DRIVE. Volvo heeft tevens een project bij het instituut voor Innovatie door Wetenschap en Technologie ( IWT) ingediend. De procedures in verband met de projectfinanciering door het IWT moeten uiteraard worden gevolgd. Hierdoor kunnen we nu moeilijk detailinformatie over de concrete inhoud van het project vrijgeven.
Deze onderzoeks- en ontwikkelingsinitiatieven zullen zeker de troeven van Volvo Cars Gent versterken om de productie van de elektrische C30 naar Gent te halen. Het is belangrijk dat in dit verband duidelijke afspraken met het Zweedse hoofdkantoor van Volvo worden gemaakt over de betrokkenheid van Volvo Cars Gent bij onderzoek en ontwikkeling. Op dit vlak valt bij de verschillende betrokken partijen een constructieve houding vast te stellen.
Tijdens de Staten-Generaal voor de Industrie is een interessante bijdrage van professor Vereecke aan bod gekomen. Er zijn verschillende types van plants of vestigingen van multinationale ondernemingen. Ik kan de slides die ze toen heeft gebruikt, aan de leden van deze commissie overmaken. Er wordt overigens ook een verslagboek opgesteld.
Er zijn lead plants. Dit zijn vestigingen van buitenlandse multinationale ondernemingen waar niet enkel wordt geproduceerd, maar waar ook innovatieve producten worden ontwikkeld. Hierdoor manifesteren deze vestigingen zich in belangrijke netwerken met de andere vestigingen. Dat zijn de vestigingen die ook in tijden van crisis het minste gevaar lopen om te delokaliseren of te sluiten. Het is dus van belang in Vlaanderen zo veel mogelijk lead plants te hebben. Pfizer in Puurs is een dergelijke lead plant waar men zeer innovatief werkt. Ze produceren voor de hele wereld en kunnen niet zomaar van de ene dag op de andere naar andere regios verplaatst worden.
De vestigingen worden in lagelonenlanden opgezet, voornamelijk om kosten te besparen. Het zijn de eerste vestigingen die delokaliseren. Vanaf het moment dat men een goedkopere regio vindt, wordt de zaak gesloten en verhuist men daarnaartoe. Zelfs de aanwezigheid van een markt zoals in China speelt een minder belangrijke rol.
We hebben dus vooral lead plants nodig. Wat Ford en Volvo betreft, moeten we er alles aan doen om er een lead plant van te maken die zich toelegt op onderzoek en ontwikkeling, bijvoorbeeld de elektrische wagen. Dat moet de bedoeling zijn, en dat is ook door professor Ann Vereecke toegelicht. De academische wereld heeft hiermee een waardevolle bijdrage geleverd om de beslissingen van de hoofdkantoren wat meer te duiden.
De voorzitter : De heer Bothuyne heeft het woord.
De heer Robrecht Bothuyne : Ik dank de minister-president voor zijn uitgebreide antwoord. Het is een geruststellend antwoord, vooreerst voor Geely en Volvo. Geely zou interesse betonen niet alleen in de fabriek, maar ook om de investeringen voort te zetten en op te drijven. Het overleg van 5 februari bewijst dat. Geely heeft een toekomst in gedachten voor Volvo Gent.
Uw ambitie om zo veel mogelijk lead plants in Vlaanderen te hebben, bewijst dat de Vlaamse Regering wel degelijk bezig is met een doordacht industrieel beleid op de lange termijn. Ik denk dat we de komst van de elektrische auto binnen de Volvo-groep liefst naar Gent inderdaad moeten aangrijpen om een onderzoeksafdeling in Gent uit te bouwen, een O&O. Dat is zeer belangrijk voor de toekomst van de fabriek in Gent, maar ook voor de automobielindustrie tout court in Vlaanderen.
De voorzitter : De heer Van Malderen heeft het woord.
De heer Bart Van Malderen : Ik heb nog een vraag. Is er al een zicht op het tijdspad? Waarom zijn de zaken op de langere baan geschoven? Ik denk niet dat we daar een antwoord op gekregen hebben. Voorts heb ik nog een bedenking op de interessante theorie van lead plants. We hebben tijdens de vorige legislatuur van gedachten kunnen wisselen over verankeringsstrategieën. Dit is daar een element van. Ik kan er een relativering bij plaatsen. Heel veel hangt af van de manier waarop de multinationals hun kosten berekenen. Ik heb dat meegemaakt met ArcelorMittal.
De aanwezigheid van een onderzoekscentrum kan op een gegeven moment als een negatieve factor worden berekend omdat men gewoon de kosten per plant rekent. Een onderzoekscentrum kan op termijn een meerwaarde betekenen, maar op het moment dat er gesaneerd wordt, kijkt men alleen naar de kosten, en dan vormt dat een handicap. Dat neemt niet weg dat we daarop moeten inzetten, maar het kan best passen in een breder verhaal van verankering.
De voorzitter : Minister-president Peeters heeft het woord.
Minister-president Kris Peeters : Ik heb gezegd dat we in de discussie tussen Geely en Ford over de verkoop van Volvo nog wat moeten toespitsen op de intellectuele eigendomsrechten. De heren Deckmyn en Bothuyne hebben er al naar verwezen. Dat was ook bij GM Opel een element. Maar dat was toen binnen Magna. Over die intellectuele rechten bestaat toch een zekere zorg bij Ford. Er zijn daar juridische en technische discussies over. Dat is de reden waarom het nog niet is afgerond, al is het voorjaar 2010 nog niet afgesloten. De winter is nog volop bezig. Het Chinese jaar begint pas op 14 februari. De eeuw van Azië is trouwens ook een heel interessant boek.
Er zijn nog andere zaken die belangrijk zijn. U weet dat ik een voorstander ben van een dynamische verankering: om van onze bedrijven, kleine en middelgrote ondernemingen, internationale spelers te maken. Dat is de beste verankering die we kunnen realiseren. Met de Gazellesprong en andere projecten kunnen we dat mee mogelijk maken.
De voorzitter : Het incident is gesloten.