Commissie voor Binnenlandse Aangelegenheden, Bestuurszaken, Institutionele en Bestuurlijke Hervorming en Decreetsevaluatie Vergadering van 24/03/2009
Interpellatie van de heer Jan Penris tot de heer Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Institutionele Hervormingen, Bestuurszaken, Buitenlands Beleid, Media, Toerisme, Havens, Landbouw, Zeevisserij en Plattelandsbeleid, over de actuele toestand van de Gemeentelijke Holding ten gevolge van de koersval van Dexia
De voorzitter: De heer Penris heeft het woord.
De heer Jan Penris: Mijnheer de minister-president, mijnheer de voorzitter, geachte collega´s, ik heb deze interpellatie ingediend op 11 maart, twee weken geleden. Toen was het onderwerp heel actueel. Het blijft natuurlijk actueel, maar intussen zijn er een aantal dingen veranderd. Mijn vraag blijft dus misschien een beetje in het ijle, maar toch vind ik dat we, niet alleen in de pers, maar ook in dit parlement mogen vernemen wat de stand van zaken in dit dossier is.
Toen ik op 11 maart mijn interpellatieverzoek tot u durfde te richten, ging het niet goed met Dexia. Het koersaandeel van Dexia was op dat moment gezakt tot onder de 2 euro. Dat zorgde niet alleen voor paniek op de beurzen, maar ook bij diegenen die zwaar participeren in Dexia, in het bijzonder de Gemeentelijke Holding. De Gemeentelijke Holding heeft 14 percent van zijn beleggingen bij Dexia geplaatst.
Intussen is de beurstoestand verbeterd. De koers van het Dexia-aandeel is gestegen. Gisteren bedroeg het 2,55 euro bij het sluiten van de beurs. Op dit moment is het 2,53 euro. Vandaag is het verlies dus niet al te groot. Het is merkelijk beter dan twee weken geleden, wat natuurlijk ook de kaspositie van diegenen die in dat aandeel hebben belegd, zal verbeteren.
U zult zich herinneren dat er twee weken geleden een aantal actuele vragen waren over het onderwerp en over de gemeentelijke financieringen in het algemeen die deels gedragen worden door de opbrengsten van de Gemeentelijke Holding. Er was toen ongerustheid. We wisten toen ook nog niet welke maatregelen uw regering, in samenwerking met de federale regering en andere deelstaatregeringen, ging nemen. U had een staatsgarantie toegekend aan de Gemeentelijke Holding om het hoofd boven water te helpen houden. Als ik goed ben ingelicht, zou dat voor ons gewest zo´n 200 miljoen euro zijn geweest. In het totaal ging het om 800 miljoen euro, waarvan 400 miljoen euro werd gedragen door de federale overheid en 200 miljoen euro door de beide deelstaten.
De waarborg zou op 1 april afgelopen zijn. Daardoor hebben een aantal bestuurders van de Gemeentelijke Holding aan de alarmbel getrokken, met alle doemscenario´s van dien, en gevraagd om onze verantwoordelijkheid op te nemen.
Ik heb intussen, via de pers, begrepen dat u die verantwoordelijkheid hebt opgenomen. De staatswaarborg die stopte op 1 april, zou worden verlengd. Klopt dit of niet? Wat is de actuele toestand? Is de Gemeentelijke Holding gered? Zo niet, welke maatregelen kunnen er dan nog worden genomen?
De voorzitter: Minister-president Peeters heeft het woord.
Minister-president Kris Peeters: Mijnheer de voorzitter, geachte collega´s, ik zal u alle informatie geven, maar u begrijpt dat we in een beursomgeving zitten. Ik denk dat de vragen die u gesteld hebt, terecht een antwoord verdienen.
Het is inderdaad zo dat het belangrijkste actief van de Gemeentelijke Holding haar participatie in Dexia is. Als gevolg van de resultaten van Dexia is de Gemeentelijke Holding ook in de problemen gekomen. Deze participatie is vele jaren een mooie participatie geweest voor de aandeelhouders. De Gemeentelijke Holding heeft daarvan ook gebruik gemaakt om haar activiteiten geleidelijk te diversifiëren.
De scherpe koersdaling van het Dexia-aandeel en het wegvallen van het dividend van Dexia over het boekjaar 2008, is zeer zwaar aangekomen en heeft de Gemeentelijke Holding in moeilijkheden gebracht. Reeds van in september volgt de Vlaamse Regering deze evolutie op de voet. We doen dit trouwens ook voor KBC en Ethias, waarin we ook participaties of engagementen hebben genomen.
De voorbije weken kende het Dexia-aandeel een merkwaardig koersverloop. Gisteren noteerde het aandeel opnieuw boven de 2,5 euro. Ook vandaag is dit nog zo. Het is een zeer eigenaardige evolutie. Op 14 dagen tijd verdubbelde het aandeel in waarde ten opzichte van het dieptepunt. De gezondheid van de Gemeentelijke Holding is dus sterk verbonden zowel met de koers als met de toekomstige dividendmogelijkheden van Dexia. Laat ons dus hopen dat deze koersstijging wordt aangehouden. De uitdaging, de koers van het Dexia-aandeel en de toekomstige dividendmogelijkheden, blijft natuurlijk.
Dit parlement heeft de Vlaamse Regering gemachtigd om waarborgen te verstrekken ten aanzien van de Gemeentelijke Holding ten belope van 200 miljoen euro, later opgetrokken tot 400 miljoen euro. Samen met de andere gewesten en de federale overheid waarborgen we vandaag voor een totaal van 800 miljoen euro uitstaande schulden van de Gemeentelijke Holding: 160 miljoen euro door het Waalse Gewest, 40 miljoen euro door het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en 200 miljoen euro door ons.
Het is correct dat deze waarborgen slechts lopen tot 31 maart 2009. De verlenging van deze waarborgen en het uitwerken van een meer structurele oplossing vormden dan ook het onderwerp van een overleg dat op 12 maart plaatsvond tussen de federale regeringstop en de ministers-presidenten van de drie gewesten. Dit overleg resulteerde in een afspraak die werd gemaakt op het Overlegcomité van 18 maart. Er werd toen ook de afspraak gemaakt om deze week de gesprekken af te ronden met betrekking tot een verlenging van de uitstaande overheidswaarborgen. Tegelijk is afgesproken dat ook gesprekken zullen worden gevoerd over de mogelijkheden om tot een structurele vermindering van de schuldgraad van de Gemeentelijke Holding over te gaan.
De verlenging van de waarborg is één zaak, maar we moeten ook het structureel probleem durven aanpakken. Dit kan gebeuren door de verkoop van andere participaties of door een versterking van het eigen of quasi-eigen vermogen.
Er werd ook overeenstemming bereikt over het gegeven dat het toezicht op de Gemeentelijke Holding, gelet op de staatshervorming, aan de gewesten toekomt. De federale overheid heeft zich bereid verklaard op dat punt de wet van 1963 die het toezicht nog organiseert, af te schaffen. Ik zou zeggen: de stille staatshervorming.
Ik kan u ook meedelen dat gesprekken worden opgestart tussen enerzijds Publigas en anderzijds de Gemeentelijke Holding om na te gaan in welke mate en op welke manier een deel van de meerwaarde, afkomstig van de verkoop van Distrigas, kan worden gebruikt om de situatie bij de Gemeentelijke Holding te verbeteren. Dit verwijst naar de versterking van het eigen of quasi-eigen vermogen.
U weet dat de verkoop van Distrigas door Publigas mogelijkheden biedt, maar ik zeg u dit heel voorzichtig - en de formulering is zoals ik ze u heb meegegeven - en de zaak is nog verre van rond.
Op grond van de analyses die onder meer ook door de externe adviseur van de Vlaamse Regering werden gemaakt, ben ik van oordeel dat we ten aanzien van de Gemeentelijke Holding het beste werk kunnen maken van een tweesporenbeleid: enerzijds via het verstrekken van waarborgen zolang de koers van Dexia zo laag blijft, en anderzijds via een versterking van het eigen vermogen om de schuldpositie te kunnen afbouwen. De uitwerking van deze maatregelen vormt het voorwerp van verdere gesprekken en onderhandelingen.
Het lijkt mij in ieder geval duidelijk dat deze Vlaamse Regering in dit dossier de juiste acties heeft ondernomen en niet bij de pakken is blijven zitten, maar dat ze de situatie attent opvolgt en aan het parlement de nodige maatregelen heeft voorgesteld - ik verwijs naar de waarborg. Het lijkt mij nodig dat we samen met de andere overheden en de gemeenten/aandeelhouders de basis leggen voor een duurzaam herstel.
Mijnheer Penris, dit is de meest actuele stand van zaken. Ik vat even samen.
Ten eerste, nu het aandeel van de Gemeentelijke Holding/Dexia iets boven 2,5 euro staat, is de toestand al iets beter, maar toch nog zorgwekkend. We hebben waarborgen gegeven en het verlengen van de waarborgen lijkt me een heel wijze beslissing, maar ik zal dat niet alleen doen, maar samen met de anderen.
Ten tweede is er de structurele aanpak: de schuldpositie van de Gemeentelijke Holding moet worden opgelost. We hebben daar een bijkomende opportuniteit, zijnde de verkoop van Distrigas door Publigas, waarbij de meerwaarde naar de gemeenten gaat. Het is daarbij de vraag in welke mate we van deze mogelijkheid gebruik kunnen maken om het structurele probleem aan te pakken.
De voorzitter: De heer Penris heeft het woord.
De heer Jan Penris: Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister-president, ik dank u voor het antwoord. Voor zover u dit kan geruststellen: onze fractie steunt u in uw strategische opties voor wat deze holding betreft.
Ik heb alleen nog een tactische vraag. Hebben wij enige rechtstreekse zeggenschap - en ik bedoel daarmee niet wij, want wij hebben nergens zeggenschap, maar de Vlaamse Regering? Heeft de Vlaamse Regering zeggenschap in de structuren van de Gemeentelijke Holding? Kan ze het beleid rechtstreeks of onrechtstreeks mee sturen?
We doen toch ons best, we geven heel wat waarborgen, maar worden die ook gehonoreerd in de beheerstructuren van die belangrijke instelling?
Minister-president Kris Peeters: Dat is een interessante vraag. Ze werd niet gesteld, laat staan beantwoord, toen we de waarborgen hebben gegeven, omdat de Vlaamse Regering dat deed vanuit onze bevoegdheid en verantwoordelijkheid ten aanzien van de gemeenten. Ik begrijp uit uw vraag dat we, bij het zetten van verdere stappen, naar analogie met de situatie bij andere banken, misschien ook eens naar het bestuursniveau moeten kijken. Ik zal uw suggestie meenemen, bedankt ervoor.
De voorzitter: Het incident is gesloten.