Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme Vergadering van 27/01/2009
Vraag om uitleg van de heer Bart Van Malderen tot de heer Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Institutionele Hervormingen, Bestuurszaken, Buitenlands Beleid, Media, Toerisme, Havens, Landbouw, Zeevisserij en Plattelandsbeleid, over de steun aan Bulgaarse weeshuizen
De voorzitter: De heer Van Malderen heeft het woord.
De heer Bart Van Malderen: Mijnheer de minister-president, een jaar geleden was er in Vlaanderen, net als in een groot deel van Europa en de rest van de wereld, heel wat verontwaardiging naar aanleiding van de Britse reportage ´Bulgaria´s Abandoned Children´.
Op ieders netvlies staat wellicht nog het beeld gebrand van de jonge vrouw met een gebroken been die verstoken bleef van iedere behandeling. De schokkende beelden van verwaarlozing en mishandeling maken nog altijd deel uit van ons collectief geheugen. Toenmalig minister Bourgeois werd daarover herhaaldelijk ondervraagd in deze commissie en tijdens de plenaire vergadering. Onder impuls van de heer Roegiers werd een resolutie aangenomen in het parlement. In het antwoord op een van die vragen verwees toenmalig minister Bourgeois uitdrukkelijk naar de mogelijkheid om projecten te subsidiëren.
In Vlaanderen werd de verontwaardiging gedeeltelijk veruiterlijkt door tv-maker Chris Dusauchoit. In De Standaard van 18 december 2008 kondigde hij aan negen projecten in Bulgarije te kunnen steunen met zijn vzw ´Help The Children´. In hetzelfde interview stond echter ook een andere passage: ?Van de politieke verontwaardiging in Vlaanderen die na de uitzending van de Britse documentaire ontstond, blijft alvast niets meer over. De Vlaamse Regering heeft nog geen halve eurocent gegeven.?
Mijnheer de minister-president, hoe reageert u op deze kritiek? Kunt u bevestigen dat de Vlaamse overheid de beloofde financiële steun al dan niet heeft toegekend? Wat zijn de redenen hiervoor? Zijn er intussen contacten geweest met de Bulgaarse overheid, zoals gevraagd werd in de resolutie? Zo ja, wat zijn de resultaten daarvan?
De voorzitter: De heer Roegiers heeft het woord.
De heer Jan Roegiers: Mijnheer de minister-president, ik heb het artikel van Chris Dusauchoit eveneens gelezen en was daar enigszins verbaasd over. Ik begrijp dat iemand die zich heel erg heeft ingezet om in Vlaanderen een en ander in beweging te brengen rond de mistoestanden in Bulgarije, op een bepaald moment een noodkreet slaakt.
Ik wil dit echter een beetje relativeren. Als Chris Dusauchoit met zijn uitspraak bedoelt dat dit probleem na de goedkeuring van de resolutie niet meer heeft geleefd in het parlement, dan is dat fout. Na de resolutie van 23 januari 2008 die bij hoogdringendheid in de plenaire zitting is goedgekeurd, zijn er vragen gesteld door mevrouw Hoebeke, mevrouw Dillen, mevrouw Stevens en mezelf en vandaag ook door de heer Van Malderen. Er zijn dus al heel wat vragen gesteld na de goedkeuring van de resolutie. In die zin heeft Chris Dusauchoit het niet helemaal bij het rechte eind.
Naar aanleiding van de vragen van mevrouw Stevens en mevrouw Dillen heeft toenmalig minister Bourgeois een aantal beloftes gedaan. Ik citeer: ?Ik beloofde de nodige aandacht en middelen te besteden aan projectvoorstellen die op een structurele wijze een kentering in het Bulgaarse beleid zouden kunnen teweegbrengen. Zoals beloofd ging bij de selectie van projecten voor Bulgarije in 2008 speciale aandacht naar de sector van kinderrechten en gehandicapten. Er werden voor het budgettaire jaar 2008 dan ook opnieuw een aantal projecten in de gehandicaptensector ingediend en geselecteerd. De besluitvorming is nog niet helemaal rond, maar er zullen wellicht drie projecten worden gefinancierd. Ze streven alle drie een structurele verandering na van onder meer de mentaliteit, de wetgeving en de infrastructuur door op nationale schaal en met betrokkenheid van de overheid en soms zelfs in samenwerking met internationale organisaties projecten te organiseren.?
Toenmalig minister Bourgeois heeft het een beetje verder over 250.000 euro van het budget voor Buitenlands Beleid. Hij zegt verder: ?Ik weet niet of minister Vanackere van het budget Welzijn ook middelen heeft voorzien.?
Nu zegt Chris Dusauchoit dat er nog geen halve eurocent is uitgegeven. We weten allemaal dat er een verschil is tussen vastlegging en uitgave, hoewel ze finaal op hetzelfde neerkomen. De vraag is dan ook of het klopt dat er niets is uitgegeven. Is er iets vastgelegd? Is er een verschil met wat in de begroting is vastgelegd? Is er eventueel een kink in de kabel gekomen waardoor er niets is uitgegeven?
De voorzitter: Mevrouw Stevens heeft het woord.
Mevrouw Helga Stevens: Ik sluit me aan bij deze vraag en bij de opmerking van de heer Roegiers.
Ik wil echter nog een bijkomende opmerking maken. Het is niet de eerste keer dat Chris Dusauchoit een noodkreet slaakt. Hij heeft dat eind juni ook al gedaan. Hij zei toen ook dat de Vlaamse Regering nog geen euro had gespendeerd om de situatie van de kinderen in Bulgarije te verbeteren. Misschien bedoelt hij dat de Vlaamse overheid nog geen cent heeft gegeven aan zijn project.
Zoals de heer Roegiers al eerder zei, verklaarde toenmalig minister Bourgeois op 1 juli 2008 dat in het budgetjaar 2008 een budget zou worden vrijgemaakt van 250.000 euro voor de financiering van drie projecten. Is dat budget volledig besteed? Zo ja, aan welke projecten? Is dat geld integraal naar Bulgarije gegaan, of waren er Vlaamse partners bij betrokken? Ik denk dan aan de vzw ´Help The Children´ of andere vzw´s die betrokken waren bij de uitvoering van het project.
Iedereen weet natuurlijk wat het probleem is in Bulgarije. Er is corruptie. Om dat probleem te ondervangen, is er bilaterale samenwerking nodig. Is er al een evaluatie gemaakt voor 2008? Hoe zit het met het budgetjaar 2009? Is dan hetzelfde budget beschikbaar, of werd er meer of minder geld vrijgemaakt? Hoeveel projecten worden in de toekomst gefinancierd?
In hoeverre heeft de Vlaamse Regering het probleem van de verwaarlozing van kinderen met een handicap in Bulgarije en andere Centraal-Europese landen aangekaart bij de raad van ministers van de Europese Unie en bij het comité van ministers bij de Raad van Europa? Die problematiek komt ook daar aan bod. Op die manier kan op een structurele manier een uitwisseling gebeuren van expertise en informatie tussen de verschillende Europese landen. Zo kan men ook structurele veranderingen teweegbrengen.
De voorzitter: De heer Verstreken heeft het woord.
De heer Johan Verstreken: De vraag die ik wilde stellen, werd net door mevrouw Stevens gesteld. Ik wil ook weten hoe het op Europees niveau zit. Hoe kan de zaak structureel worden aangepakt? Is er al overleg geweest? Het gaat immers niet alleen om Bulgarije, maar bijvoorbeeld ook om Roemenië, waar die problematiek - helaas - ook bestaat.
De voorzitter: Minister-president Peeters heeft het woord.
Minister-president Kris Peeters: Mijnheer de voorzitter, collega´s, iedereen heeft verontwaardigd gereageerd, en terecht, op de beelden die toen de wereld zijn rond gegaan.
Die verontwaardiging en die bezorgdheid werden in de loop van 2008 vertaald in een aantal concrete acties van de Vlaamse Regering ten aanzien van de Bulgaarse weeshuizen. Ik wil erop wijzen dat bij het selecteren van projecten in overleg met het partnerland een procedure doorlopen moet worden. Dat vergt natuurlijk tijd. Dat neemt niet weg dat alle betrokkenen alles in het werk hebben gesteld om deze procedure zo snel mogelijk af te werken en dat de beloofde steun daadwerkelijk werd toegekend. Ik ga daar zo dadelijk op in. Maar ik hoop dat iedereen er begrip voor heeft dat dit niet van de ene op de andere dag kan.
Voor het budgettaire jaar 2008 werden drie projecten in de gehandicaptensector geselecteerd, die structureel zullen bijdragen tot een aangepast, modern wetgevend kader en een goede infrastructuur. Deze selectieprocedure werd op 23 juli 2008 afgerond en is het resultaat van het overleg tussen de Vlaamse en Bulgaarse overheden. Het gaat om de volgende projecten: ´Insight in Disability´, met een maximale Vlaamse bijdrage van 25.000 euro; ´Centres for after school care and during vacation periods for children with and without disabilities´, met een maximale bijdrage van de Vlaamse overheid ten belope van 74.736 euro, en; ´Training, Networking and Capacity Building as tools for sustainable development of the Bulgarian network of service providers´, met een maximale bijdrage van de Vlaamse overheid van 92.278 euro.
De promotoren werden van deze selectie in de loop van juli 2008 op de hoogte gebracht. Op 28 oktober 2008 heb ik voor elk van de projecten een subsidiebesluit ondertekend. De projectpartners werden hier onmiddellijk van op de hoogte gebracht. Ze stuurden daarop een verbintenis, waarbij ze vroegen hun project op 1 januari 2009 van start te kunnen laten gaan, niettegenstaande de mogelijkheid bestond dit eerder te doen. Dat tussen de selectie in juli en de ondertekening van het subsidiebesluit in oktober enige tijd is verlopen, heeft ook te maken met de onderhandelingen die werden gevoerd met alle projectpromotoren om de budgetten aan te passen aan de voorgestelde bedragen, die in het overleg met de partnerlanden werden afgesproken. In die tussenliggende periode moesten de promotoren een nieuwe budgettabel opstellen, al dan niet in overleg met hun partners, en die aan ons bezorgen, zodat we een overzicht hadden van wat ze precies met welk budget wilden doen. Hier is enige tijd overheen gegaan, maar alle betrokken actoren hebben dat tot een minimum proberen te beperken.
Op 11 december 2008 heeft het Departement internationaal Vlaanderen de eerste schijf - 60 percent - van het subsidiebedrag in betaling gesteld. Effectieve uitbetaling van deze sommen volgde voor twee projecten op 7 januari, voor het derde project op 9 januari laatstleden.
Ik begrijp enigszins de reactie van de heer Dusauchoit. Als we dergelijke schrijnende toestanden in Bulgaarse weeshuizen zien, kan het eigenlijk niet snel genoeg gaan, kan hulp niet snel genoeg ter plaatse zijn. Ik druk er echter op dat de Vlaamse overheid, samen met de partnerlanden en projectpromotoren, alles in het werk heeft gesteld om, met respect voor de procedurele waarborgen, goede projecten te selecteren die concrete resultaten zullen opleveren. Het zou immers zeer schrijnend zijn mocht er niets zijn gebeurd door fouten in de procedure. Er werden goede projecten geselecteerd. Ze hebben ook geleid tot concrete resultaten.
We hebben inspanningen gedaan om goede contacten te onderhouden met de Bulgaarse overheid in het kader van het Vlaamse Centraal- en Oost-Europabeleid, van waaruit Bulgaarse projecten werden ondersteund, onder meer in de welzijnssector. Ik wil er trouwens ook op wijzen dat momenteel opnieuw een oproep tot het indienen van projectvoorstellen loopt in het kader van het Samenwerkingsprogramma Centraal- en Oost-Europa. De termijn loopt tot eind maart. Ook Bulgaarse projectvoorstellen kunnen dus opnieuw ingediend worden. Aansluitend hierop kan ik bevestigen dat er, specifiek naar aanleiding van de Bulgaarse weeshuizenproblematiek, verschillende contacten zijn geweest tussen de Bulgaarse en Vlaamse overheid en niet-gouvernementele actoren.
Ik denk dat het niet veel zin heeft te herhalen wat mijn voorganger op 1 juli 2008 in deze commissie uitvoerig heeft uiteengezet.
Mevrouw Stevens, u verwijst naar de Europese ministerraden. Ik zal laten nagaan of de collega van Welzijn of anderen daar meer over weten. We hebben zeer snel gereageerd. We hebben de goede contacten met Bulgarije verstevigd om zo maximale inspanningen te leveren om het probleem ter plaatse op te lossen.
De voorzitter: De heer Van Malderen heeft het woord.
De heer Bart Van Malderen: Mijnheer de minister-president, ik dank u voor uw antwoord. Ik heb begrip voor het feit dat de nodige procedures doorlopen moeten worden, net zoals ik begrip heb voor het ongeduld van mensen die met de schrijnende situatie geconfronteerd werden.
Het is zeer positief dat de mogelijkheid wordt geboden om in 2009 projecten in te dienen. Het is noodzakelijk dat ze niet eenmalig zijn, zodat er een mentaliteitswijziging teweeg wordt gebracht. Het is immers wel duidelijk dat er een mentaliteitsprobleem is in Bulgarije over de aanpak van personen met een handicap.
Ik zal waarschijnlijk nog een schriftelijke vraag indienen om de ware aard van de projecten beter te leren kennen. Uit de beschrijving die u hebt gegeven, kan ik moeilijk afleiden of ze specifiek gericht zijn naar personen met een handicap. Het zou kunnen dat ze ruimer zijn.
Als ik de bedragen snel even optel, kom ik aan minder dan 200.000 euro. Op een eerdere vraag werd geantwoord dat 250.000 euro vrijgemaakt zou kunnen worden. Werden er projecten geschrapt? Waren er meer aanvragen dan het budget toeliet? Kunt u daar wat meer informatie over geven?
De voorzitter: Mevrouw Stevens heeft het woord.
Mevrouw Helga Stevens: Mijnheer de minister, ik kan me helemaal aansluiten bij de opmerking van de heer Van Malderen. Ook ik ben heel blij dat de budgetten van 2009 opnieuw ter beschikking zijn en dat er een projectoproep is geweest. Die continuïteit is belangrijk voor Bulgarije en voor andere Europese landen.
Ik zal de vraag over een uitwisseling op Europees niveau opnieuw richten aan de minister van Welzijn. Op dit moment is dat mevrouw Heeren. Ik zal de zaak zeker blijven opvolgen. Het is immers zo belangrijk voor de kinderen in Bulgarije.
De voorzitter: Minister-president Peeters heeft het woord.
Minister-president Kris Peeters: Mijnheer de voorzitter, ik heb hier nog wat bijkomende informatie over de inhoud van de drie projecten, die desgevallend bij het verslag kan worden gevoegd. Er waren vijf voorstellen ingediend. Twee ervan werden geschrapt of zijn niet doorgegaan omdat er onvoldoende waarborgen waren voor succes, of omdat de focus onvoldoende op de doelgroep lag.
De drie geselecteerde projecten hebben een looptijd van 24 maanden. Doordat er een nieuwe ronde wordt georganiseerd, zullen we daar ook maximaal op ingaan. We hebben niet beknibbeld. Het is echter enkel zinvol te werken met projecten die echt iets voorstellen op het terrein. In 2009 volgt een nieuwe ronde. We zullen nagaan wat er nog bijkomend kan gebeuren.
De voorzitter: Het incident is gesloten.