Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie Vergadering van 16/10/2007
Vraag om uitleg van de heer Jan Peumans tot mevrouw Hilde Crevits, Vlaams minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur, en tot mevrouw Kathleen Van Brempt, Vlaams minister van Mobiliteit, Sociale Economie en Gelijke Kansen, over het we?genvignet en wegbeprijzing
Interpellatie van de heer Jan Penris tot mevrouw Kathleen Van Brempt, Vlaams minister van Mobiliteit, Sociale Economie en Gelijke Kansen, over de uitspraken van de minister betreffende het rekeningrijden en het uitblijven van een beslissing over een alterna?tief aanrekensysteem
Vraag om uitleg van mevrouw Annick De Ridder tot mevrouw Kathleen Van Brempt, Vlaams minister van Mobiliteit, Sociale Eco?nomie en Gelijke Kansen, over de stand van zaken bij de invoering van een wegenvignet
Vraag om uitleg van de heer Eloi Glorieux tot mevrouw Kathleen Van Brempt, Vlaams minister van Mobiliteit, Sociale Economie en Gelijke Kansen, over de uitspraken van de minister over rekening?rijden voor vrachtwagens
Vraag om uitleg van de heer Jos De Meyer tot mevrouw Kathleen Van Brempt, Vlaams minister van Mobiliteit, Sociale Economie en Gelijke Kansen, over de potentie van gps-systemen voor de verkeers?veiligheid
Voorstel van resolutie van de heer Eloi Glorieux, de dames Mieke Vogels en Vera Dua en de heren Rudi Daems, Jos Stassen en Jef Tavernier betreffende de invoering van een ´slimme´ kilometerheffing in Beneluxverband
- 1119 (2006-2007) - Nr. 1 : voorstel van resolutie
- 1119 (2006-2007) - Nr. 2 : verslag hoorzitting/gedachtewisseling
Verslaggever : de heer Joris Vandenbroucke
Voortzetting van de bespreking
De voorzitter: De heer Peumans heeft het woord.
De heer Jan Peumans: Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, collega´s, ik heb deze vraag ingediend op 1 augustus. Inmiddels zijn we al half oktober. Mevrouw de minister, ik verwijt u helemaal niet dat u nu pas antwoordt, want de fout ligt bij het parlement. De timing is wel perfect. In de kranten van zaterdag stond dat er een beslissing is genomen over het wegenvignet. Daar zijn ook al reacties op gekomen van mensen die heel boos zijn over uw beslissing.
Ik zal een en ander in een bredere context plaatsen. Op een bepaald moment werd beslist dat het wegenvignet niet zou worden ingevoerd. Dat is gebeurd nadat de vorige minister-president op het Catshuis zijn Nederlandse ambtsgenoot was tegengekomen. Er was natuurlijk heel wat protest. Daarnaast was er echter ook heel fundamentele kritiek van Europa over, onder andere, de compensatie.
Mevrouw de minister, de vraag is natuurlijk wat er verder zal gebeuren. Het voorstel heeft blijkbaar tot doel een soort wegenvignet voor vrachtwagens in te voeren. De vorige keren was er een pleidooi om de zaak op Beneluxniveau aan te pakken. Tot nader order bestaat de Benelux nog altijd uit België, Nederland en Luxemburg.
Een project waar nu veel heisa over wordt gemaakt, maar dat toch aan dit dossier is gekoppeld, is Galileo. Het zou een uitstekend instrument zijn om het probleem op Europees niveau aan te pakken. Er zijn echter heel wat problemen om het project te implementeren.
Ik heb begrepen dat op 27 maart 2007 een ambtelijk Beneluxoverleg heeft plaatsgevonden, met een uitwisseling over de laatste stand van zaken, de knelpunten en de discussiepunten. Er was ook afgesproken dat na de federale verkiezingen een nieuw Beneluxoverleg zou worden georganiseerd. Het Nederlandse kabinet heeft in de regeringsverklaring aangegeven een nieuw systeem van kilometerheffing binnen deze kabinetsperiode - en dat is uiterlijk in 2010 - in te voeren. Dat zou eventueel gefaseerd gebeuren. Ook de raadgevende interparlementaire Beneluxraad heeft een aanbeveling inzake wegbeprijzing aangenomen, waarbij een Benelux- en Europese strategie gevraagd wordt.
Mevrouw de minister, er zijn al heel wat studies uitgevoerd. Een tijd geleden hebben we tijdens een hoorzitting naar een heel interessante uiteenzetting kunnen luisteren van de heer Kirchmann, de topman van Toll Collect. Een van mijn collega´s heeft toen gevraagd of dat systeem ook kan worden ingevoerd in België. Hij antwoordde dat er rekening moet worden gehouden met een aantal lokale omstandigheden. Het principe en de technologie is, volgens hem, echter ook hier toepasbaar. Ik denk zelfs dat hij heeft gezegd dat wordt overwogen die technologie ook toe te passen in Oostenrijk. De technologie is gebaseerd op het zogenaamde free flow system. Het is dus niet ingewikkeld. In Zwitserland verkoopt bijvoorbeeld een gezonde Zwitserse dame een vignet. In Duitsland is dat niet het geval.
Mevrouw de minister, ik hoor nu dat er een vignet voor het vrachtwagenverkeer zou worden ingevoerd. Mijn oorspronkelijke vragen zijn enigszins achterhaald door wat nu wordt geponeerd. Welke studies zullen nu weer worden uitgevoerd? De slimmeriken van een of ander groot bureau waren erin geslaagd over het hoofd te zien dat de compensatieregeling bij de invoering in Duitsland van het wegenvignet voor vrachtwagenvervoer niet kon.
Is het wegenvignet definitief van de baan? Heeft de Vlaamse Regering terzake een formele beslissing genomen? Werd hierover dan ook overleg gepleegd met de Brusselse en Waalse collega´s, de heer Smet en de zeer dynamische heer Daerden? Zo ja, welke stappen nemen deze regeringen? Is het onderwerp ter sprake gekomen op het Overlegcomité? Welk overleg heeft plaatsgevonden binnen de Beneluxverband én op Europees niveau? Welke verdere stappen heeft de Vlaamse Regering tot op heden gezet in de richting van wegbeprijzing?
De voorzitter: De heer Penris heeft het woord.
De heer Jan Penris: Mijnheer de voorzitter, ere wie ere toekomt: de heer Peumans was mij voor. Ik heb mijn interpellatieverzoek pas in september ingediend, toen dat de minister in de krant liet weten dat bepaalde - nieuwe - ideeën gevolgd werden.
Mevrouw de minister, dit is al een oud verhaal. Wij achtervolgen u daar ook mee. Er zijn zo van die dossiers die een hele legislatuur meegaan. Ik vrees dat het dossier over het wegenvignet, rekeningrijden of kilometerheffing er zo een is. U draagt daar zelf een beetje de schuld voor. In uw regeerakkoord hebt u destijds gezegd dat u een systeem zou ontwikkelen om buitenlandse weggebruikers mee te laten betalen voor de infrastructuur die wij ter beschikking stellen. Over de vorm kon nog gedebatteerd worden. Laten we eerlijk zijn, wij waren dat idee wel genegen. Wij zijn een constructieve oppositie en geven toe dat niet alle ideeën uit het regeerakkoord even slecht waren. Dit was een van de betere ideeën. We hebben het idee altijd ondersteund, al was het maar omdat het ook in ons eigen verkiezingsprogramma stond, net zoals het ook in het verkiezingsprogramma van onder meer CD&V stond. We vonden dat het tijd werd om de buitenlandse weggebruikers op een rechtvaardige manier te laten meebetalen voor de wegeninfrastructuur die wij ter beschikking stellen.
Over de vorm van de heffing kan uiteraard altijd worden getwist. Dat hebben we ook gedaan tijdens de afgelopen twee of drie jaar. Dat gebeurde in deze commissie en zelfs in de plenaire vergadering. Eerst was er het idee van de heer Daerden. Hij heeft ons helemaal in het begin van de legislatuur in snelheid gepakt. Hij was gewonnen voor een papieren vignetje, zoals dat ook bestaat in Oostenrijk en Zwitserland en wordt gekocht in het benzinestation of bij een mooie, gezonde dame aan de grens. Dat was het meest simpele, eenvoudige en wellicht ook meest voor de hand liggende idee.
Mijnheer Decaluwe, ik herinner me dat u destijds ook zei: ?een papieren vignet, waarom niet?? De commissieverslagen zullen dit vermelden. Ik vond dat u in uw recht was. Ook ik had de formule van het papieren vignet wel willen volgen als dat dienstig was voor Vlaanderen.
De groenen hadden een punt. Ze merkten op dat een papieren vignet - en ik begrijp dat zij de bomen wilden sparen - geen toverformule is. Ze stelden voor om in onze moderne technologische omgeving het alternatief van de slimme kilometerheffing te overwegen. Ze stelden voor om het papieren vignet te vervangen door een elektronisch systeem dat rekening houdt met de manier waarop de wagen die gebruik maakt van onze infrastructuur, het milieu belast. Zo zou een onderscheid kunnen worden gemaakt tussen wagens die milieuvriendelijk zijn en wagens die dat minder zijn en tussen wagens die veel personen vervoeren en wagens die weinig personen vervoeren.
Ook dat denkspoor hadden we gerust willen volgen. Voor ons was het noodzakelijk dat zo´n heffing er kwam en dat we de buitenlandse weggebruikers die gebruik maken van onze wegeninfrastructuur, mee zouden kunnen laten betalen - zoals u trouwens hebt aangekondigd in uw regeerakkoord - via papier of op een slimme manier.
En toen kwam toenmalig minister-president Leterme. Hij heeft veel kwaliteiten, maar een goed onderhandelaar is hij volgens mij niet. (Rumoer)
De heer Leterme ging ineens op zijn knieën in Nederland - de Nederlanders waren natuurlijk tegen zo´n heffing -, en hij gaf het idee van de heffing op. Ik heb hem toen gevraagd, zowel in de plenaire vergadering als in één van de commissievergaderingen, wat hij daarvoor in ruil heeft gekregen. Ik vroeg hem of hij toezeggingen of harde garanties had gekregen in andere dossiers waarin Vlaanderen vragende partij is. Ik denk aan de dossiers over de IJzeren Rijn, over de Scheldeverdieping, of over het loodsenverdrag met Nederland. Hij bleef stil. Hij deed een eenzijdige toegeving, net zoals hij in andere dossiers in de toekomst misschien nog zal doen.
Wat bleef er uiteindelijk over? Het papieren vignet hebben we niet, en de slimme heffing voor buitenlandse weggebruikers hebben we evenmin. We gaan nu, als ik de kranten mag geloven, onze vrachtvervoerders extra belasten door een zogenaamd slimme kilometerheffing in te voeren voor de vrachtwagens. Ik wil wel, maar het gaat niet langer alleen over de buitenlandse vrachtwagens. Als ik de berichten goed heb begrepen, zullen ook de Vlaamse vrachtwagens moeten betalen. Ze zullen moeten betalen zonder compensaties. In het verleden hebben we altijd gezegd dat we een wegenvignet of een slimme kilometerheffing wel willen invoeren, mits compensaties in de nu bestaande belastingstructuren voor de eigen onderdanen. Dat wil zeggen dat we de ingebruikneming van de vrachtwagen of van de personenwagen misschien zullen vrijstellen van fiscale druk. Op dit moment wordt er alleen een bijkomende belasting voorgesteld op Vlaams niveau en misschien ook op het niveau van de Benelux.
Dat betekent maar één ding: de toegang tot Vlaanderen wordt op een eenzijdige manier duurder gemaakt. Het zal ertoe leiden dat onze Vlaamse havens een prijs moeten betalen voor hun ligging. Alle vrachtwagens die met goederen naar Vlaanderen komen of goederen uit Vlaanderen naar het buitenland willen brengen, zullen extra belast worden door onze Vlaamse Regering.
Mevrouw de minister, is dat de optie die u, uitgaande van de stelling dat Vlaanderen het distributieland bij uistek moet zijn, wilt nemen? Mijn optie is het in alle geval niet. Ik heb maar één vraag. Zal de invoering van de belasting, de slimme kilometerheffing voor de vrachtwagens, in uw optiek kostenneutraal zijn of niet? Zult u met andere woorden voor onze Vlaamse vrachtvervoerders ter compensatie voor de nieuwe belasting die u zult heffen, andere taksen afschaffen? Zo ja, welke en hoe?
Als u van plan bent om nogal eenzijdig enkel en alleen het vrachtvervoer in Vlaanderen bijkomend te belasten, dan zult u deze keer in ons geen medestander vinden. We hebben u twee tot drie jaar gevolgd in de denksporen die u had aangekondigd in het initiële regeerakkoord. Maar als het denkspoor nu is om een extra nieuwe belasting eenzijdig op te leggen, doen wij niet meer mee. Ik heb de indruk dat wij niet alleen staan, ook binnen de meerderheid denken sommigen daar zo over.
De voorzitter: Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Mevrouw Annick De Ridder: Mevrouw de minister, collega´s, ik heb mijn vraag ingediend in tempore non suspecto, maar ondertussen zijn er al nieuwe verwikkelingen. We weten dat het regeerakkoord daar aanvankelijk heel duidelijk over was. Er stond in dat men een wegenvignet wilde, met als doel de buitenlanders mee te doen betalen voor onze wegeninfrastructuur, zonder dat de prijs omhoog zou gaan voor de Vlaamse gebruikers. Dat was het uitgangspunt van de Vlaamse Regering bij haar aantreden in 2004.
Ondertussen hebben we de controverse met Nederland gehad en met de Europese Commissie, die al dan niet een verbod had uitgesproken over de binnenlandse compensatie. Ik meen nog altijd dat verschuivingen mogelijk waren, maar het is door de minister-president opgevat als een verbod. Nu zitten we in een nieuwe realiteit, die volledig anders is. We zitten niet in een systeem dat een afdoende antwoord biedt op wat we drie jaar geleden hadden vooropgesteld met het wegenvignet. De oorspronkelijke bedoeling was de buitenlandse gebruikers mee te laten betalen. In de nieuwe realiteit wordt voorbijgegaan aan die doelstelling. Het is blijkbaar helemaal niet meer de bedoeling om de buitenlandse gebruikers van onze wegeninfrastructuur mee te laten betalen.
Mevrouw de minister, u hebt deze nieuwe realiteit zeer abrupt aangekondigd in de Vlaamse media als zijnde enkel en alleen gaande in de richting van de transportsector. Het gaat niet meer over hoe we de buitenlandse gebruikers mee kunnen vatten in ons betalingssysteem, maar over hoe we de transportsector zullen laten betalen. Misschien ging het over een zwakke communicatie, ik spreek me daar niet over uit. Als de realiteit anders is, dan zult u dat vandaag wel willen rechtzetten. De communicatie was: we gaan de transportsector raken. In dat verhaal stappen we niet mee. Er is het eurovignetverdrag. Mijnheer Penris, een kleine rechtzetting: het gaat er niet om of we een dubbele belasting zullen opleggen, dat kan zelfs niet. België kan geen nieuw belastingssysteem invoeren als we nog in het eurovignetsysteem zitten. Daarom heb ik onmiddellijk gereageerd op uw uitlatingen in de krant. Uw voorstel riep bij mij meer vragen op dan dat het antwoorden gaf. Als ik zie wat er vrijdag en zaterdag in de kranten is verschenen, blijft dat gevoel van zeer veel vragen en weinig antwoorden bestaan.
Mijn ingediende vragen zijn niet meer actueel, dus zal ik ze herformuleren. Mevrouw de minister, u zegt dat we uit het eurovignetsysteem stappen, want het is niet de bedoeling om dubbel te belasten. Hoe zult u dat als Vlaams minister doen? U kunt dat niet. Hebt u misschien een akkoord met uw Waalse of Brusselse collega, waarvan we niet op de hoogte zijn? Dat lijkt me zeer sterk, aangezien zij per se verder willen gaan met het wegenvignet. Ik zie niet in dat ze van idee veranderd zijn en met u mee zullen nadenken over het rekeningrijden. U kunt niet uit het eurovignet stappen zonder dat u een akkoord hebt met uw collega´s uit de andere gewesten.
We willen mee nadenken over een globaal plaatje, maar hoe zult u dat inpassen in de Europese context? Bij mijn weten is er nog geen overleg geweest met Nederland of Luxemburg. Is het de bedoeling om als een eiland midden in Europa, enkel in België, nog eens een apart ?kaske´, zoals we in Antwerpen zeggen, te plaatsen in de vrachtwagens? Of hebt u overleg gevoerd waarvan we niet op de hoogte zijn? Het lijkt me niet opportuun om naast het Duitse systeem, de Nederlanders te laten voortwerken aan een apart systeem voor zowel auto´s als vrachtwagens, en bij ons dan een systeem enkel voor vrachtwagens in te voeren, zonder overleg met de buurlanden.
Er is me nog iets helemaal niet duidelijk. Ik denk aan de ruzies over het wegenvignet, namelijk hoe het systeem eruit moest zien, hoe de controle zou zijn en hoe de besteding van de middelen zou gebeuren. Daar lees ik ook bitter weinig over. Is er al een akkoord? Hoe zult u de verdeelsleutel hanteren? Waar gaat de meeropbrengst naartoe? Zal die terugvloeien richting infrastructuur? Ik hoop dat dit zo zal zijn. Onze fractie heeft van in het begin gezegd dat een belangrijk deel van de opbrengsten naar het onderhoud van de infrastructuur moet gaan. Ziet u dat in het kader van sociale herverdeling of het openbaar vervoer? Dat is niet duidelijk gebleken uit uw communicatie.
Hoe staat het met de hervorming van de autobelasting? We hebben steeds gezegd dat we willen meedenken over mobiliteit en over hoe we die belasten en de kosten verdelen. Dat moet volgens ons wel op een eerlijke manier gebeuren, waarbij we afstappen van de forfaitaire taksen en tot een taxatie komen die afhankelijk is van zowel de milieuvriendelijkheid van de wagen als van het gebruik, het rijden tijdens de spitsuren enzovoort. Wordt nog op dat spoor voortgegaan, of wordt het definitief begraven en richt u zich enkel op de transportsector?
Mevrouw de minister, uw voorstel roept heel wat vragen op. Er zijn heel veel onduidelijkheden. Ik had liever gehad dat er op voorhand overleg was geweest. Nu poneert u zomaar een akkoord in de pers, en zullen er nadien nog heel wat struikelblokken opduiken, niet alleen in eigen land, maar ook in de buurlanden. Ik zou dan ook graag snel een aantal verduidelijkingen krijgen.
De voorzitter: De heer Glorieux heeft het woord.
De heer Eloi Glorieux: Collega´s, wat in het regeerakkoord van 2004 stond, is intussen achterhaald. Ik wil even in herinnering brengen dat in april 2006 de meerderheid in dit Vlaams Parlement een voorstel van resolutie heeft verworpen dat heel specifiek ging over de invoering van rekeningrijden voor vrachtwagens. Dat voorstel werd in de commissie unaniem weggestemd. U weet dat mijn fractie geen stemrecht heeft, vandaar de unanimiteit. (Gelach)
Ik stel vast dat de opvattingen evolueren. In dit geval gaat het dan toch lichtjes de goede richting uit.
Intussen hebben zowat alle stakeholders zich hierover uitgesproken, ook op de hoorzittingen die hier in het parlement plaatsgevonden hebben. Ze laten zich positief uit over de veralgemeende uitvoering van een slimme kilometerheffing, eventueel gefaseerd - eerst voor vrachtwagens, nadien ook voor personenwagens - en zo mogelijk in Beneluxverband, in ruil voor de afschaffing van de vaste kosten van het autobezit.
Al verschillende maanden wordt hierover gecommuniceerd door allerlei organisaties uit het middenveld. Unizo heeft in februari laten weten dat zij het absurd zou vinden mochten we in Vlaanderen een systeem invoeren dat totaal anders is dan het systeem in Nederland. De Minaraad stelt in een oriëntatienota dat het systeem van de slimme kilometerheffing op alle mogelijke facetten het best scoort. De Minaraad stelt voor om die heffing op het hele wegennet in te voeren, eventueel ook gefaseerd. Ik kan u dus volgen wanneer u voorstelt om te beginnen met vrachtwagens, mevrouw de minister, maar dat moet dan wel het perspectief bieden om dat nadien op korte termijn voor alle wagens te kunnen invoeren.
De concrete invulling van een kilometerheffing kan op twee manieren gebeuren. We kunnen kiezen voor een maximale formule, waarbij ook de externe kosten van het wegverkeer aangerekend worden, of we kunnen kiezen voor een budgetneutrale heffing, waarbij de gemiddelde chauffeur evenveel belast wordt als voorheen.
Wij pleiten ervoor om de eventuele opbrengsten van een slimme kilometerheffing te besteden aan beter openbaar vervoer of aan de verlaging van de sociale lasten. In beide gevallen ontstaat op die manier een sociaal herverdelend effect.
Mevrouw de minister, een van uw argumenten tegen een veralgemeende invoering is dat dat niet sociaal zou zijn, maar ik betwist dat. Ook in het dikke rapport van de Minaraad wordt dat ten stelligste tegengesproken. Dat stelt dat de slimme kilometerheffing veruit het meest sociale van alle wegenheffingssystemen is, en zeker socialer dan wat we nu hebben.
U hebt in het verleden gezegd dat werknemers die ´s nachts werken, niet met het openbaar vervoer op hun werk raken. Zij m?eten wel de auto nemen, en dus is een kilometerheffing asociaal tegenover die mensen, redeneerde u. Dat klopt natuurlijk niet. Als zij ´s nachts rijden, rijden ze per definitie buiten de spitsuren. Op dat moment zijn de heffingen veel lager. Zij zullen dus net minder betalen dan in het huidige systeem, waarin ze een vaste bijdrage betalen.
Er is verder sprake van flankerende maatregelen die tegelijk met de slimme kilometerheffing ingevoerd zouden worden. Dat is evident, maar ik heb er tot nu toe weinig over gehoord. Er moet werk gemaakt worden van de ontsluiting van bedrijventerreinen via het openbaar vervoer. Ik weet dat er al dergelijke projecten lopen, maar een slimme kilometerheffing maakt zulke maatregelen nog dringender. Het is ook nodig om de basismobiliteit in deze zin te evalueren en indien nodig nieuwe prioriteiten te stellen.
Ik wil tot slot opmerken dat er ook een aantal onzichtbare opbrengsten zijn. Ik denk aan het feit dat er minder verkeersopstoppingen zijn, minder luchtvervuiling, minder ongevallen en dus minder verkeersslachtoffers. Dat brengt allemaal aanzienlijke maatschappelijke baten met zich mee. Belangrijke externe kosten worden zo vermeden. Wij zullen dan ook ons pleidooi voor het invoeren van de slimme kilometerheffing in Beneluxverband, samen met Nederland, blijven beklemtonen. Dat kan gerust in fases verlopen. Er kan eerst een leerproces met vrachtwagens worden opgezet om nadien over te schakelen naar personenwagens. De tweede stap, namelijk de personenwagens, moet zeker worden meegenomen. Het maakt duidelijk waar ons voorstel van resolutie over gaat.
Mevrouw de minister, kunt u het voorstel dat u hebt gelanceerd om rekeningrijden voor vrachtwagens in te voeren, nog eens precies toelichten? Wat is het standpunt van de Vlaamse Regering daarover? We hebben verschillende ministers er al van alles over horen zeggen. Toen u uw voorstel lanceerde, zei minister Crevits in de pers dat ze voorlopig geen commentaar zou leveren. Ik veronderstel dat jullie het intussen eens zijn. Ik had graag het concrete standpunt van de Vlaamse Regering gekend.
Waarom is er zoveel verzet tegen de slimme kilometerheffing in Beneluxverband, ook voor personenwagens? In de Standaard van 17 september 2007 zegt u dat als Nederland op de proppen komt met een voorstel over veralgemeend rekeningrijden, wij klaar moeten staan om een tegenbod te doen, net zoals zij neen zeiden tegen ons wegenvignet. Op die manier komen we er nooit. In plaats van tot een gezamenlijk standpunt te komen, tracht u de Nederlanders een neus te zetten en op die manier tegen te werken. Als dit de manier van werken wordt, zullen we er niet geraken.
Ik meen ook begrepen te hebben dat er een akkoord is in de Vlaamse Regering, maar dat de uitvoering pas na 2009 zou plaatsvinden. Welke garanties zijn er voorhanden dat dit effectief zo zou zijn? Ik veronderstel dat er dan op zijn minst al voorbereidende werkzaamheden zullen opstarten en dat wordt samen gezeten met Nederland en Luxemburg. Welke kalender is er afgesproken zodat er effectief en concreet werk van wordt gemaakt?
De concrete invoering wordt in Nederland ook maar voorzien tegen 2011 of 2012. We moeten er wel werk van maken om die nu al voor te bereiden. We moeten niet wachten om contacten te leggen met de Nederlanders en de Luxemburgers.
De voorzitter: De heer De Meyer heeft het woord.
De heer Jos De Meyer: Er zijn al heel wat vragen over het onderwerp gesteld. Mijn vraag handelt slechts over één aspect dat aansluit bij de slimme kilometerheffing en zal dus kort zijn. We weten dat het gebruik van de gps intussen goed is ingeburgerd. We weten ook dat er een keerzijde aan verbonden is, namelijk dat auto´s dwars door dorpskernen gestuurd worden, zeker als het om vrachtverkeer gaat. Daarover zal de heer Van den Heuvel straks een vraag stellen.
Steeds meer bedrijven zetten een stap verder als het om de toepassing van de gps gaat. Ze gebruiken het systeem om het doen en laten van de bedrijfsvoertuigen te volgen. Ook de bussen van De Lijn gebruiken al gps-toepassingen. Recent vernamen we dat in Nederland alle taxi´s vanaf 2008 verplicht zijn om een geavanceerde gps-boordcomputer aan boord te hebben. Die zal onder meer de rij- en rusttijden digitaal registreren, maar zorgt er ook voor dat er altijd kan worden nagegaan waar het voertuig zich bevindt, welke verplaatsingen het doet en zo meer.
In eigen land moeten de voertuigen van mesttransporteurs reeds uitgerust zijn met een gps-baken. Met het oog op verkeersveiligheid en verkeersgeleiding draagt een dergelijk systeem, zeker voor het vrachtverkeer, dus heel wat potentieel in zich. Toepassingen in het kader van de huidige discussie over het rekeningrijden lijken nog het interessantste, want de gegevens die verkregen worden uit een dergelijk systeem maken het mogelijk een gedifferentieerde tariefstructuur op te zetten. Het aanmoedigen of ontmoedigen van verkeer op bepaalde wegen op bepaalde momenten wordt dan mogelijk. De weggebruiker zou een factuur op maat kunnen krijgen, en sluipverkeer zou zo op doeltreffende wijze ontmoedigd kunnen worden.
Mevrouw de minister, ziet u toekomst in gps-systemen om in Vlaanderen te komen tot slimme kilometerheffingen? Wordt over het gebruik van gps in de verkeersveiligheid op Vlaams niveau al studiewerk verricht? Wat zijn de conclusies?
De voorzitter: De heer Koninckx heeft het woord.
De heer Flor Koninckx: Ik heb heel wat vragen horen stellen die in het verleden al aan bod zijn gekomen.
Mijn fundamentele vraag is al een paar maal opgedoken, en ik hoop dat ik er een duidelijk antwoord op zal krijgen. Mevrouw de minister, is dit een beslissing van de Vlaamse Regering, of is dit een gewone beslissing van deze minister? Betekent dit dan dat het dossier wordt overgebracht naar de minister-president, of zult u dit dossier als minister van Mobiliteit blijven beheren?
Ik heb nog een suggestie. Ik heb documentatie bij elkaar gezocht. Toen het systeem in Duitsland werd ingevoerd, is men parallel aan de besluitvorming en wetgeving begonnen met een technisch implementatieproces om tijd te winnen. Mijnheer Glorieux, het is dus inderdaad mogelijk tijd te winnen door twee zaken tegelijk te doen: de wetgeving en de technische implementatie.
Bovendien moet de zaak vooruit gaan. In Duitsland is men ook zeer grondig tewerk gegaan. In 1991 is men daar beginnen praten over het systeem, en het werd op 1 januari 2005 ingevoerd. Het heeft dus 14 jaar in beslag genomen. Ik stel voor dat we er niet zo lang aan werken, maar dat we profiteren van al wat op dit gebied is gedaan en ge?mplementeerd.
De Nederlandse minister van Verkeer dringt trouwens ook aan op samenwerking met België en Luxemburg. Dat ziet er dus vrij goed uit. Nederland wil een kilometerheffing in de Benelux invoeren. We moeten daarop inspelen.
De voorzitter: De heer Caluwé heeft het woord.
De heer Ludwig Caluwé: Mijnheer de voorzitter, we zouden de discussie over het wegenvignet hier opnieuw kunnen voeren. Doordat Europa geen compensatie toelaat, hebben we dat idee echter moeten afvoeren. Als we er toch mee waren doorgegaan, zou dat een sterke verhoging van de belastingdruk bij onze eigen inwoners betekend hebben.
De regering stelt nu een slimme kilometerheffing voor vrachtwagens voor. Het is evident dat die in de plaats moet komen van het eurovignet. Dat houdt ook in dat er een termijn aan gekoppeld is. We hebben immers twee jaar nodig om het eurovignet op te zeggen. Dat gebeurt niet zomaar van vandaag op morgen. (Opmerkingen)
Zoals trouwens in de regeringsbeslissing is opgenomen, lijkt het me ook evident dat de implementatie gebeurt in samenspraak met de buurlanden of buurstreken, met Nederland, Wallonië en Brussel, en dat we eenzelfde systeem kiezen en toepassen. De invoering mag immers niet leiden tot transportconcurrentie en concurrentiebenadeling.
Op termijn kan worden nagegaan of een uitbreiding van het systeem mogelijk is voor personenwagens. We moeten daarbij ook het sociale aspect in rekening brengen. Er zijn nu eenmaal mensen die voor zeer elementaire aangelegenheden verplicht zijn een wagen te gebruiken. Het voorbeeld dat ik voor ogen heb, is dat van de vader of moeder die tot 5 uur werkt en dan - tijdens de spits - wel met de wagen naar de kinderopvang moet om niet te laat te komen. Daar kan niet onmiddellijk een oplossing voor worden geboden. Om een zware belastingverhoging voor die mensen te vermijden, die zelfs zou kunnen leiden tot een werkloosheidsval, moeten we goed kijken wat mogelijk is. Bovendien moet overleg worden gepleegd met de federale overheid, omdat zij verantwoordelijk is voor de accijnzen op brandstof.
Ik ben een van de vele burgers die vaak naar Nederland gaat. Het zou idioot zijn als twee verschillende systemen voor personenwagens zouden worden ingevoerd.
De voorzitter: De heer Van Aperen heeft het woord.
De heer Jul Van Aperen: Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, collega´s, eerst en vooral ben ik verheugd dat het de bedoeling is de discussie te voeren op Beneluxniveau. In oktober 2005, net twee jaar geleden, heb ik gezegd dat Vlaanderen en België te klein zijn om een dergelijk systeem in te voeren. Mevrouw de minister, u hebt toen gezegd dat u daar rekening mee zou houden.
Toch heb ik enkele vragen over de tarieven. Op jaarbasis moet ongeveer 1.000 euro aan verkeersbelasting worden betaald voor een vrachtwagen. Een eurovignet kost 1.250 euro op jaarbasis. Samen is dat 2.250 euro. Voor een vrachtwagen die enkel in de Benelux rijdt en per jaar maximaal tussen 100.000 en 120.000 kilometer aflegt, zou de kilometerheffing 2 eurocent mogen bedragen. In Duitsland bedraagt die al 12 eurocent per kilometer. Volgend jaar wordt dat bedrag verhoogd tot 13 of 13,5 eurocent. Als we het Duitse tarief overnemen, moet voor die vrachtwagen zes keer meer verkeersbelasting worden betaald.
Ik had begrepen dat de concurrentiepositie van de Vlaamse sector zeker niet in het gedrang mag komen. We moeten dus zeer goed nadenken over de mogelijkheden.
Het is de bedoeling de slimme kilometerheffing te gebruiken als een sturend element voor de mobiliteit. Tijdens de spitsuren neemt het personenverkeer 85 percent van het wegverkeer voor zijn rekening. De overige 15 percent is vrachtverkeer. Als we daar iets aan willen doen, moet worden gezorgd voor zoveel mogelijk alternatieven voor het personenverkeer. Zoals vorige sprekers al hebben gezegd, is Vlaanderen een distributieland. We moeten er dus voor zorgen dat de main ports bereikbaar blijven. Als we Antwerpen, Gent en Zeebrugge onbereikbaar maken voor al dat verkeer, dan zal onze economie daar onmiddellijk onder lijden. We moeten zorgen voor goede alternatieven voor het personenvervoer.
Mevrouw de minister, wat is uw houding ten opzichte van het rekeningrijden en de kilometerheffing? Aan welke timing denkt u? Welke eventuele varianten zijn mogelijk? Voor het vrachtverkeer is de euronorm de gemakkelijkste tarifering. Als morgen echter een verschillend bedrag wordt gevraagd voor de ring rond Antwerpen en de ring rond Brussel, afhankelijk dan nog van het uur, wordt de technische uitwerking wel erg moeilijk. Het is beter een algemeen tarief in te voeren tijdens alle uren. Later kan dan worden nagegaan wat de eventuele mogelijkheden zijn voor een andere tarifering naargelang de plaats en het uur. Als we dat niet doen, zal de uitvoering wellicht opnieuw moeten worden uitgesteld.
Iedereen in deze zaal is het er wel over eens dat een slimme kilometerheffing moet worden ingevoerd om ook de buitenlandse weggebruikers mee te laten betalen voor ons wegennet.
De voorzitter: De heer Vandenbroucke heeft het woord.
De heer Joris Vandenbroucke: Mijnheer de voorzitter, er is al heel wat gezegd. Ik kan dus kort zijn.
Mevrouw de minister, ik ben blij dat de Vlaamse Regering eindelijk een beslissing heeft genomen die ons een stapje dichter brengt bij de uitwerking van een belangrijke passage uit het regeerakkoord. Ik ga ervan uit dat iedereen die passage nog altijd even belangrijk vindt als bij het begin van de legislatuur.
Ik ben ook blij dat de Vlaamse Regering wil nagaan of we geen werk kunnen maken van de implementatie van het Duitse systeem. Enkele maanden geleden hebben we hier een zeer interessante hoorzitting gehouden over de invoering van de slimme kilometerheffing. Er is echter maar één plaats waar een systeem operationeel is dat de mogelijkheid biedt om te moduleren, namelijk Duitsland.
Wie het verslag heeft gelezen, zal weten dat de invoering van het Toll-Collectsysteem in Duitsland zo goed als geen tegenwind heeft gekregen van de transportsector. Ze heeft ook geleid tot een duurzame modal shift, tot een vermindering met 10 percent van de lege ritten en een duidelijke verschuiving naar vrachtwagens met een hogere euronormering. Dat zijn allemaal elementen die wij toch ook belangrijk vinden.
Mevrouw de minister, waren er veel alternatieven om over enkele jaren in Vlaanderen een systeem in te voeren? Hebben de Nederlanders al iets op papier staan dat ook maar een begin zou kunnen vormen van een operationeel systeem dat binnen nu en tien jaar kan worden ingevoerd? De Duitse vertegenwoordiger zei dat de Nederlanders al aan het praten waren over een veralgemeende kilometerheffing nog voor de Duitsers iets op papier hadden gezet. We zijn ondertussen al twaalf jaar verder. Nu zou er nog altijd geen systeem worden ingevoerd tegen 2012.
Een Vlaamse Regering die nog een beetje ambitie heeft om deze passage uit het regeerakkoord uit te voeren of daar stappen toe te zetten, kan niet anders dan de huidige beslissing nemen.
Mevrouw de minister, wordt in de principebeslissing van de regering iets gezegd over de gebiedsdekking van een dergelijk systeem? Gps-systemen laten toe om sluipwegen te nemen. Dat zorgt voor overlast. Met het satellietsysteem van de Duitsers is het perfect mogelijk om het volledige Vlaamse wegenvignet op te nemen in een vorm van kilometerheffing. Is dat ook de bedoeling van de Vlaamse Regering? Zal het systeem volledig gebiedsdekkend zijn of niet?
De voorzitter: Minister Van Brempt heeft het woord.
Minister Kathleen Van Brempt: Mijnheer de voorzitter, collega´s, we zouden nog heel wat kunnen zeggen over de weg die we samen hebben afgelegd, te beginnen met de discussie over het wegenvignet. Ik zal daar echter niet op ingaan. We weten wat er is gebeurd.
Ik vind het niet zo erg dat de invoering van het wegenvignet een mislukking is geworden. (Opmerkingen)
Catalogeer die bemerking maar onder de term ?voortschrijdend inzicht´. (Gelach)
Ik heb nooit onder stoelen of banken gestoken dat ik het belangrijk vind dat we tijdens deze legislatuur stappen vooruit zetten op het vlak van wegbeprijzing. Niets doen, is geen optie. We moeten wel heel gematigd zijn als we het hebben over timing, modaliteiten. Er is nog heel wat werk, want het gaat over een nieuwe beslissing.
Het dossier over het wegenvignet kan echter pas opgeborgen worden als we een nieuwe stap zetten. Voor alle duidelijkheid, tijdens deze legislatuur is dat dossier in elk geval van de baan: we gaan daar niet meer verder mee. Sommigen zullen vinden dat eerst overleg moet worden gepleegd met de andere gewesten en met Nederland. De Vlaamse Regering kan dat echter pas doen als ze een standpunt heeft ingenomen. Dat is afgelopen vrijdag ook gebeurd. We gaan niet zo ver te zeggen hoe die kilometerheffing voor vrachtvervoer er moet uitzien. We moeten daar de volgende maanden werk van maken.
Uiteraard moet daar wel overleg over worden gepleegd. We kunnen niet met dat dikke boek naar het Brusselse of het Waalse Gewest stappen en zeggen: ?dit zijn de modaliteiten?. We zullen in overleg moeten werken, maar we kunnen niet beginnen met dat overleg zonder eerst een eigen principestandpunt te hebben. Ik heb heel erg goed aangevoeld - en ik heb dat niet onder stoelen en banken gestoken - dat het belangrijk is dat er opnieuw een politieke ?lead´ wordt genomen in dit dossier. Het is de opdracht van de Vlaamse Regering om daar, samen met u, voor te zorgen. We kunnen niet alle opties openhouden, want dan blijven we in alle richtingen schieten.
Dat is wat we afgelopen vrijdag gedaan hebben, niet meer en niet minder. Ik zal straks wel ingaan op een aantal vragen. Een aantal antwoorden zullen gebaseerd zijn op mijn persoonlijke overtuiging omdat er nog geen grote consensus over bestaat. Ze betreffen nu eenmaal zaken waar nog over gediscussieerd moet worden. Ik wil u eerst en vooral goed inlichten over wat afgelopen vrijdag afgesproken is. Die afspraak werd gemaakt op basis van een voorstel van de minister-president. Dat is logisch. Ik heb hem dat, samen met andere collega´s, ook expliciet gevraagd. Na wat er gebeurd is met het wegenvignet hebben we beslist dat het aan de minister-president was om nieuwe stappen te zetten. En het is niet omdat er een nieuwe minister-president is, dat we van mening veranderd zijn. Kris Peeters heeft dit erg ter harte genomen en heeft zelf een aantal aspecten van het voorstel op papier gezet.
Het gaat over meer dan alleen maar over het invoeren van een kilometerheffing voor vrachtvervoer, maar ik zal u letterlijk meegeven wat werd afgesproken: ?De Vlaamse Regering is voorstander van de invoering van een kilometerheffing voor vrachtwagens en wenst zich hierbij te inspireren op wat in Duitsland is tot stand gekomen. De invoering ervan mag echter de concurrentiepositie van onze transportsector en logistieke sector niet aantasten. Dit impliceert ook dat afspraken nodig zijn voor een maximaal gelijktijdige invoering in, bij voorkeur, de volledige Benelux.? Dat is duidelijk.
Wat er niet in werd opgenomen - iets waarover mevrouw De Ridder en de heer Penris vragen stelden -, maar uiteraard wel achter de beslissing zit, is dat het geen dubbele belasting wordt. De invoering gebeurt pas als we, net zoals Duitsland, uit de Eurovignetrichtlijn stappen en bijgevolg het eurovignet afschaffen. Dit staat dus niet expliciet in de beslissing, maar er is geen enkele onenigheid over binnen de Vlaamse Regering.
We hebben er trouwens tijd voor nodig en bovendien kunnen we het niet alleen. We hebben ook de andere gewesten nodig. Als zij zeggen: ??No pasaràn!?, dan hebben wij een probleem, want dan hebben we wel een standpunt ingenomen, maar zie ik niet direct hoe we er uitvoering aan kunnen geven. Het is belangrijk dat de Vlaamse Regering een standpunt heeft ingenomen.
Ook de link met de Benelux is heel erg belangrijk. Ik heb dat heel erg benadrukt in de communicatie, vrijdag na de ministerraad. Voor alle duidelijkheid: ik heb er niet mijn stelling geponeerd, maar ik had het over het standpunt van de regering. Tijdens de persconferentie zaten trouwens alle bevoegde ministers aan tafel: ook minister Van Mechelen, minister Crevits en de minister-president. Het is belangrijk om mee te geven dat de concurrentiepositie heel nauw samenhangt met het samen invoeren in de hele Benelux. Ik denk ook wel dat de transportsector dit denkspoor wil volgen indien we samenwerken in de hele Benelux. Ik wil u er toch aan herinneren dat heel veel vrachtverkeer dat door Vlaanderen davert, op een of andere manier ook in Duitsland is geweest - toch wel een bijzonder groot transportland - en al beschikt over een ?on-board unit´.
We moeten er nu niet verder op ingaan, maar ik geef u het volgende toch mee om aan te tonen dat er een balans zit in wat we hebben afgesproken. We hebben het wel gehad over het personenvervoer, en we hebben er een aantal afspraken over gemaakt. Ik citeer: ?De Vlaamse Regering wenst verder te gaan met de hervorming van de autofiscaliteit in de richting van de grotere variabilisering van de kosten in functie van de gereden kilometers en in functie van de ecoscore van de wagens, en ze zal verder overleg plegen met Nederland over de wegbeprijzing en de weerslag hiervan op de wederzijdse bijdrage die inwoners van de buurlanden leveren in de kosten van de wegeninfrastructuur.? De autofiscaliteit en de gereden kilometers betreffen een federale materie en gaan over de fiscaliteit aan de pomp. De ecoscore is een eigen Vlaamse bevoegdheid, maar die zit niet bij mij. In Nederland wordt nu aan de wegbeprijzing gewerkt.
Er is een bijkomende reden waarom we het belangrijk vonden om een standpunt in te nemen, naast het feit dat we moeten onderhandelen met de andere gewesten. We weten allemaal dat Nederland hiermee bezig is. Vandaag heb ik geen actuele stand van zaken, maar we volgen alles heel nauwgezet op, ook met onze mensen in Nederland. Iemand merkte al op hoe lang Nederland er al mee bezig is. Ook daar is het systeem nog niet klaar. Het is heel belangrijk dat wij alvast zeggen hoe wij de zaken principieel zien. Nederland heeft het nogal hard gespeeld in verband met het wegenvignet. We zijn nu zeker geen vragende partij om ons op sleeptouw te laten nemen door het systeem dat in Nederland wordt ontwikkeld. Er wordt overleg gepleegd en er werd duidelijk gevraagd aan de minister-president om die opdracht op zich te nemen. Ik citeer opnieuw letterlijk: ?In dit kader zal de minister-president overleg plegen met zijn Nederlandse collega en met zijn Waalse en Brusselse collega en uiteraard ook met het nieuwe federale niveau.? Ook al zit heel veel bevoegdheid bij de gewesten, toch hebben we het federale niveau vaak nodig. Denken we maar aan de inning van de belastingen, een dossier waar minister Van Mechelen heel erg bij betrokken wordt.
Het reeds uitgevoerde studiewerk zal in het licht van deze optie in de loop van november 2007 geactualiseerd worden. Heel wat studiewerk werd al gedaan met het oog op het wegenvignet. We beschikken dus al over cijfers. Nu zullen we die eens goed onder de loep nemen in het kader van de afspraak over de kilometerheffing voor vrachtvervoer. Dat is de principebeslissing die door de Vlaamse Regering werd afgesproken.
In de communicatie achteraf ben ik bijzonder voorzichtig geweest toen het over alle andere mogelijke aspecten ging. Ik wil immers niet dat Vlaanderen de indruk krijgt dat er volgend jaar een kilometerheffing voor vrachtvervoer is. Dat zal niet het geval zijn, want er moet nog heel veel worden beslist en er is nog heel veel overleg nodig. Het is wel belangrijk dat de lijnen duidelijk getrokken zijn, dat de studies geactualiseerd kunnen worden en dat bijvoorbeeld de nieuw ge?nstalleerde Mobiliteitsraad Vlaanderen, of MORA, zijn rol kan beginnen te spelen. We hebben heel veel tijd gestoken in het maatschappelijke debat naar aanleiding van het wegenvignet. Heel veel goede elementen eruit kunnen ons ook in dit debat helpen. De MORA zal met heel veel plezier de taak op zich nemen om die stappen te zetten, samen met alle sociale partners en alle mobiliteitsverenigingen.
Ik kom nu tot de andere vragen die werden gesteld. Ik kan er niet op ingaan op basis van de afspraken in de regeringsbeslissing van vrijdag jongstleden. Toch wil ik er iets over zeggen. Het eerste punt is de timing. Daarover werden me vrijdag ook vragen gesteld door de journalisten. Vandaag kunnen we nog niet zeggen wanneer een en ander zal worden ingevoerd. Er moeten immers nog heel wat dingen bekeken worden, en veel zal afhangen van het overleg. Wel zijn er al een paar momenten die ik kan afbakenen. We willen tijdens deze legislatuur absoluut stappen vooruit zetten in het overleg en in het verder concretiseren van de principebeslissing.
Dat biedt de mogelijkheid om een en ander op te nemen in het nieuwe regeerakkoord van 2009. Dat moet het mogelijk maken voor de volgende Vlaamse Regering om die zaken effectief uit te voeren. Misschien is dit optimistisch, maar ik vind dat men optimistisch mag zijn, zeker omdat we voor een systeem kiezen dat in Duitsland al operationeel is. Het functioneert en een deel van de kinderziektes kunnen we dus vermijden. Meer kan ik niet zeggen over de timing dan dat het onze ambitie is om tijdens deze legislatuur het voorbereidende werk te doen, zodat de volgende regering op basis ervan de volgende stappen kan zetten.
U vroeg me ook hoe het zit met de kilometerheffing voor het personenvervoer. De Vlaamse Regering heeft daar geen beslissing over genomen. U kent mijn mening. Ze werd trouwens heel goed verwoord door de heer Caluwé. De voorbeelden die hij gaf, zijn voorbeelden die ik ook gebruik. De situatie zou anders zijn indien alle Vlamingen in de stad Antwerpen wonen en in de stad Brussel werken. U kent het bestaande aanbod van diensten, van openbaar vervoer en van werkgelegenheidsmogelijkheden in grote steden. Als iedereen van de ene grote stad naar de andere moet gaan, zouden we kunnen zeggen dat ze over een goed alternatief beschikken.
Er zijn echter ook heel veel mensen die bijvoorbeeld in Limburg wonen en dagelijks naar Antwerpen pendelen. Zij beschikken nog niet over een alternatief. Daarin moeten we investeren. U weet dat het openbaar vervoer mijn grote passie is. We moeten nog veel meer doen. Vandaag zijn de alternatieven nog niet aanwezig. De mensen bestraffen is geen argument. Bovendien zijn er ook een aantal praktische tegenargumenten. Zo gaat het ene over een economische sector, het andere betreft individuen. Dat verschil is heel belangrijk. Natuurlijk kunnen we hier oeverloos over discussiëren, maar dit werd niet opgenomen in de beslissing van de Vlaamse Regering, want die gaat enkel over de kilometerheffing voor vrachtvervoer.
Er werd ook gevraagd hoe de slimme kilometerheffing eruit zal zien, wat de modaliteiten ervan zijn en welke tarieven worden gehanteerd. Het Duits systeem is niet zo slim, want het is een vrij rudimentair systeem. Men betaalt per kilometer voor vrachtvervoer boven 12 ton op de grootste autosnelwegen. Ik weet wel dat in Duitsland niet alleen wordt gewerkt aan de tarieven, maar dat ook wordt nagedacht over een eventuele verbreding op het vlak van categorieën en wegen. Ook wordt nagedacht of er geen slimmere heffing moet komen gebaseerd op het tijdstip, op het spitsuur. Daar wordt volop aan gewerkt. Ik kan er niet op vooruitlopen.
Wel weet ik wat het ideale systeem voor Vlaanderen zou zijn, aangezien we nu al een heel groot probleem hebben met sluipverkeer: een slimme kilometerheffing voor vrachtvervoer. Waarschijnlijk zullen we daar in fases naartoe moeten werken. Maar nu ben ik echt al aan het vooruitlopen op beslissingen die we nog moeten nemen, samen met de collega´s uit de buurgebieden en zeker ook uit Nederland. Ik denk evenwel dat het ideale systeem gebiedsdekkend moet zijn. Ook de tarieven en de concurrentiepositie van de sector moeten heel goed bestudeerd worden.
Ik heb me in dit antwoord vooral beperkt tot de beslissing van de regering. Er komen nog veel nuances, en er moeten in dit dossier nog veel stappen worden gezet door heel wat ministers en door de minister-president.
De voorzitter: De heer Peumans heeft het woord.
De heer Jan Peumans: Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, ik dank u voor het antwoord, maar ik heb alles natuurlijk al in de krant kunnen lezen. Ik blijf op mijn honger zitten.
Dit is een andere interpretatie van het regeerakkoord. Het wegenvignet was bedoeld voor iedereen. Natuurlijk was er de beslissing van de toenmalige minister-president, maar hoe men het ook draait of keert, het grote argument was Europa en de compensatieregeling. De uiteenzetting van de heer Kirchmann was trouwens heel interessant. Wie iets kent van de voorgeschiedenis van Toll Collect, weet dat de Duitse bewindvoerders het ook geprobeerd hebben. Ze hebben tijdig ingezien dat het niet kon om voor de eigen Duitse chauffeurs een compensatie in te voeren. Dat wisten we al, maar de goede quickscan die door dat beroemde bureau is gemaakt, had alles via de pc verzameld voor 75.000 euro. Dat hadden die grote geleerden over het hoofd gezien.
Ik vind het vreemd dat nu wordt geponeerd dat er een principeakkoord is en dat het overleg van start zou gaan. Op termijn zult u toch te weten moeten komen wat onze Waalse en Brusselse vrienden daarvan denken. Ze hebben dezelfde ideologie, maar de ene is wat nuchterder dan de andere.
De Nederlanders doen er altijd zeer lang over voor ze een bepaald systeem invoeren. Ik zie niet in hoe u de Nederlanders kunt afbrengen van de optie die het kabinet-Balkenende heeft genomen, samen met minister Eurlings, om een kilometerheffing in te voeren in Nederland. Nu zullen wij wel aan de Nederlanders moeten betalen, maar de Nederlanders zullen hier niet moeten betalen. De motieven blijven me onduidelijk.
Er is inderdaad een draaiboek gemaakt van alle stappen die moeten worden gezet om het wegenvignet in te voeren. Daar is een uitgebreid rapport van. Zo moest men onder meer bij Europa aankloppen. Ik denk dat u dat draaiboek heel snel moet actualiseren. De minister-president gaat heel waarschijnlijk op bezoek in Nederland. Hij moet heel snel weten wat de Nederlanders willen, maar ook wat de Walen en de Brusselaars willen.
Ik denk dat dit systeem er nooit zal komen. Het is een soort afleidingsmanoeuvre zodat men kan zeggen dat men nog eens heel diep gaat nadenken over ik weet niet wat allemaal. Ik stel voor dat u op het kabinet de heer Kirchmann eens uitnodigt die heel verstandige dingen heeft gezegd. Duitsland beschikt over stapels rapporten over hoe je zo´n systeem moet invoeren. U kunt dat heel snel invoeren, alleen denk ik dat het niet zal gebeuren, omdat u niet op dezelfde lijn zit, noch in de Benelux, noch binnen de eigen contreien.
De voorzitter: De heer Penris heeft het woord.
De heer Jan Penris: Mijnheer de voorzitter, ik heb de indruk dat we een soort Potemkindebat aan het voeren zijn. Potemkin was de adviseur van de tsarina. Hij zei aan de tsarina dat het heel goed ging met Rusland, dat men goed bezig was. De tsarina vroeg hem dat haar eens te laten zien. Hij zei dat in heel Rusland nieuwe dorpen werden gebouwd. Hij reed met de tsarina door Rusland, waar geen echte nieuwe dorpen waren, maar wel kartonnen dorpjes, decors die waren gebouwd waarachter alleen lucht zat, in het beste geval gebakken lucht.
Ik heb de indruk dat dat hier ook het geval is. Iedereen zegt: we zijn goed bezig. We hadden een sterk regeerakkoord met veel goede elementen. Nu komt de tsarina, niet u mevrouw de minister, maar de kiezer, even kijken en stelt vast dat er eigenlijk niets is. Heel het verhaal van het wegenvignet, de kilometerheffing of hoe men het ook wil noemen, is een kartonnen dorp met erachter niets dan gebakken lucht.
We zijn drie jaar bezig geweest met het voeren van een virtueel debat. Dat is spijtig en ik vertel u waarom. De heer Van Aperen heeft een punt gemaakt. We moeten fier zijn en blijven op de sterkte van Vlaanderen. We zijn een distributie- en exportland, met sterke havens. We moeten die troeven voor 100 percent kunnen uitspelen. We kunnen onze troeven versterken door bijkomende investeringsmiddelen aan te zoeken. Die hadden we kunnen vinden door buitenlandse gebruikers mee te laten betalen voor onze goede infrastructuur. Dat was het goede voornemen dat in uw regeerakkoord stond.
Vandaag blijft er niets meer over van dat goede voornemen. De heer Van Aperen heeft gezegd dat negen maanden een magische termijn is. Inderdaad, we hebben negen maanden nodig om het eurovignet op te zeggen. Negen maanden geleden hebben we een document ter beschikking gekregen, namelijk op 12 december 2006: ?Nota aan de leden van het Overlegcomité tussen de federale regering en de regeringen van de gemeenschappen en de gewesten.´ Daarin staat: ?De drie gewesten hebben de intentie geuit samen een wegenvignet in te voeren vanaf 1 januari 2008. Hiertoe werd een intergewestelijk studiesyndicaat met vertegenwoordigers uit Vlaanderen en Wallonië samengesteld. Het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest vervult een waarnemende functie. Het studiesyndicaat startte haar werkzaamheden op 5 oktober 2006. Samengevat is het studiesyndicaat op heden tot de volgende bevindingen gekomen. Het wegenvignet wordt opgevat als een belasting op het gebruik van de autosnelwegen en de gewestwegen in België. Zowel inwoners van België als buitenlandse weggebruikers zullen onderworpen zijn aan deze belasting.? Vandaag, negen maanden later, is dat goede voornemen heel wat waziger, heel wat onduidelijker en heel wat minder concreet geworden. Het is zelfs helemaal weg. Dat vind ik spijtig, mevrouw de minister.
We hebben u veel vragen gesteld. We hadden gehoopt dat u op onze vragen zou kunnen antwoorden, maar dat hebt u niet gedaan. Ik heb begrip voor het feit dat u dat niet kunt doen omdat het debat in uw eigen regering niet voldragen is. Dat voel ik met mijn ellebogen aan. Open Vld komt hier vandaag zeggen dat we toch geen extra belasting gaan invoeren, en binnen CD&V komen de heren Caluwé en Decaluwe al niet meer overeen, wat ik duidelijk heb gehoord uit de reacties. Er is dus iets ernstigs aan de hand. Dat betreuren we.
Mevrouw de minister, ik heb op mijn vraag of het hele verhaal kostenneutraal is, geen duidelijk antwoord gekregen. U zegt dat als we het systeem invoeren voor de vrachtwagens, dat ter compensatie is van het bestaande eurovignet. Maar waarom moeten we dan een slim systeem invoeren? Gaan we Groen! volgen en milieubelastende vrachtwagens meer doen betalen? Het is een goede suggestie, maar er komt geen duidelijk antwoord op. Dan is uw verhaal immers niet meer kostenneutraal en gaat u sturend optreden. Op welk niveau zullen we beslissingen nemen? Zullen de Vlamingen blijven studeren? Zullen we in overleg treden met Wallonië en zelfs met de heer Daerden die af en toe alleen in chique restaurants te bereiken is? Gaan we ook met de Nederlanders en de Luxemburgers, die nog wel wat andere meningen hebben, in overleg treden? Welk deel van het wegennet zullen we vatten? Zullen we ons beperken tot de autosnelwegen? Zullen we de hoofdbanen in rekening nemen of ook kleine sluipwegen? Daar is geen duidelijk antwoord op. Op welke manier zullen we het technisch realiseren? Via het gps-systeem van de heer De Meyer of een ander systeem? Hoe lang gaan we daar nog over studeren, mevrouw de minster? Welke wagens zullen we belasten? We stellen veel vragen maar krijgen weinig concrete, eenduidige antwoorden.
De tijdshorizon is verschoven naar het einde van deze legislatuur. U hebt zelfs gezegd dat u voorbereidingen wilt nemen voor de volgende regering. We zijn vijf jaar aan het studeren en debatteren op een virtuele manier, maar tijdens deze legislatuur zal er, ondanks uw regeerakkoord, niets meer gebeuren, en dat betreur ik.
De voorzitter: Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Mevrouw Annick De Ridder: Mevrouw de minister, ook ik blijf enigszins op mijn honger. U hebt zelf duidelijk gezegd dat het dossier van het wegenvignet dicht is en dat we gaan in de richting van het rekeningrijden voor de transportsector. Daarmee zetten we een groot principe uit het regeerakkoord mee aan de kant. Ik ben het niet eens met de heer Vandenbroucke dat dit de volledige uitvoering van het regeerakkoord is. De bedoeling van het regeerakkoord was de buitenlandse gebruikers van ons wegennet mee te laten betalen voor het gebruik van die wegen.
In alle eerlijkheid denk ik ook dat het nog jaren zal duren. Het wegenvignet kan kunnen worden ingevoerd op 1 januari 2008. Nu kan er nog geen timing gegeven worden, maar het zal veeleer 2011, 2012, 2013 of zelfs nog later worden. Dat betekent dat we minstens inkomsten van vijf jaar missen, die niet uit de zakken van de Vlamingen zouden zijn gekomen maar uit die van buitenlanders die ons wegennet gebruiken. Ik betreur dat.
Mevrouw de minister, u bevestigt met uw uiteenzetting dat er uit het eurovignet zal worden gestapt en uit het verdrag, voor men het rekeningrijden kan invoeren. U zegt ook dat het belangrijk is de concurrentiepositie van onze transportsector te vrijwaren. Ik hoor echter niet hoe u dat zult doen. Ik denk aan de prijszetting. De heer Van Aperen heeft het al uitgebreid vanuit zijn ervaring aan bod gebracht. Zal men niet hoger gaan dan wat oorspronkelijk moest worden betaald aan het eurovignet? Of zal worden nagegaan of de globale taxatie die geheven wordt in Vlaanderen, niet zal stijgen? Voor een bedrijf dat op verschillende uren en met verschillende vrachtwagens rijdt, kan misschien modulerend te werk worden gegaan wat betreft de milieuvriendelijkheid. Ik hoop dat dat de bedoeling is, anders moet het op een andere manier worden gecompenseerd. Als het niet de bedoeling is, brengt men de sector in serieuze problemen.
Inzake de meeropbrengsten heb ik geen duidelijk antwoord gekregen. Ik begrijp dat dat nog niet is besproken op regeringsniveau. Misschien kunt u een richting aangeven waarin u wilt gaan. Onze fractie heeft altijd gehamerd op het belang van investeringen in infrastructuur en onderhoud ervan. Wat wenst u daarmee te doen? In welke richting wenst u te gaan?
Ik betreur de werkwijze, want er is nog maar heel weinig overleg gepleegd. We zijn niet alleen afhankelijk van het buitenland, maar ook van onze Waalse en Brusselse collega´s. Het is lang niet zeker dat er een akkoord over kan worden bereikt. Inmiddels hebben we wel inkomsten over vijf jaar gemist.
De voorzitter: De heer Glorieux heeft het woord.
De heer Eloi Glorieux: Mevrouw de minister, ik dank u voor het antwoord. Buiten het feit dat er in de verre toekomst iets als een kilometerheffing of rekeningrijden voor vrachtwagens zal komen, is er nog weinig concreet bekend over welke richting dat zal uitgaan of hoe het zal worden georganiseerd. Ik meen begrepen te hebben dat wat het invoeren van een kilometerheffing voor personenwagens betreft, de regering zich daarover niet heeft uitgesproken en daar geen mening over heeft.
Ik wil reageren op het argument dat rekeningrijden asociaal zou zijn, iets wat ik absoluut niet onderschrijf en actief wil bestrijden. Het is duidelijk dat als het rekeningrijden ook voor personenwagens zou worden ingevoerd, heel wat mensen de spits effectief zullen vermijden, wat pure winst is. Mensen die het zich niet kunnen permitteren omwille van een gezins- of arbeidssituatie, zullen nog altijd tijdens de spits blijven rijden. Ze zullen op zijn minst al kunnen genieten van het feit dat het verkeer tijdens die uren vlotter zal verlopen en van het feit dat alle taksen in ruil zullen worden afgeschaft. Ik denk aan de belasting op de inverkeerstelling, de wegentaks enzovoort.
Zowel de Minaraad als de SERV beklemtonen ?- in het rapport van de Minaraad is het hoofdstuk van de sociale aspecten van de slimme kilometerheffing een hele boterham - dat dit net het minst asociale alternatief is van alle voorliggende mogelijkheden en minder asociaal is dan het huidige systeem, waarbij we veel vaste kosten betalen en geen variabele kosten worden doorgerekend. Voor de gevallen waar er een sociale aberratie zou worden vastgesteld, moet een uitzondering of een compensatie worden ingevoerd. Ik denk dan aan mobiliteitscheques of vrijstellingen van de kilometerheffing. Het is natuurlijk belangrijk dat de effectieve noodzaak daarvan concreet aangetoond wordt.
Mevrouw de minister, collega´s, de Vlaamse Regering beslist om uit te voeren wat Groen! in 2006 in een voorstel van resolutie voorgesteld heeft, maar dat toen weggestemd werd. Ons huidige voorstel van resolutie zal wellicht ook weggestemd worden, maar ik ben ervan overtuigd dat de regering over twee jaar zal overgaan tot de invoering van wat we vandaag voorstellen, met name de veralgemeende kilometerheffing, eventueel gefaseerd, in Beneluxverband.
De heer Jos De Meyer: Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord en uw toelichting bij het principiële akkoord van de regering. Ik heb ook duidelijk begrepen op welke aspecten u nog niet kunt antwoorden.
Wij hebben enkele jaren moeten wachten op de principiële verklaring van de regering, en ik heb begrepen dat de implementatie op zijn beurt nog enkele jaren op zich zal laten wachten. Tijdens deze legislatuur, maar ook tijdens de volgende, zullen we dit debat nog vaak moeten voeren.
De heer Joris Vandenbroucke: Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik heb begrepen dat de beslissing die genomen is door de voltallige Vlaamse Regering voor een groot stuk tegemoetkomt aan de belangrijkste vragen van de collega´s. Er wordt rekening gehouden met de concurrentiepositie van onze transporteurs en met de interoperabiliteit tussen de verschillende gewesten en buurlanden. Dat staat letterlijk in de regeringsbeslissing.
De pessimisten die deze beslissing een maat voor niets noemen, omdat ze niets te maken heeft met de passage in het regeerakkoord, nodig ik uit om die passage nog eens te lezen. De hoofdbedoeling is ervoor te zorgen dat de lusten en lasten van onze infrastructuur billijk verdeeld worden tussen binnenlandse en buitenlandse gebruikers. (Rumoer)
Zo staat het letterlijk in het regeerakkoord: ?De bedoeling is dat voortaan iedereen, ook buitenlanders, betaalt voor het gebruik van onze wegeninfrastructuur.? Welnu, in Duitsland heeft het systeem van Toll Collect 7,3 miljard euro opgebracht, waarvan de helft betaald werd door buitenlandse weggebruikers.
De heer Jul Van Aperen: Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord. Er blijven nog een aantal vragen open, maar dat is logisch, omdat we nu in de beginfase zitten van een nieuwe stap in het rekeningrijden.
Enkele collega´s hebben gesproken over het feit dat we een aantal inkomsten missen. Ik verwijs daarbij naar uw antwoord op een vraag om uitleg van de heer De Meyer in januari van dit jaar, waarin u bevestigt dat we heel wat inkomsten missen doordat de controle op het eurovignet veel te wensen over laat. U hebt toen ook gesproken over een nieuw op te richten beheersorgaan, dat de naam MobiCollect zou krijgen. Hoe staat het daarmee? Gebeuren daar inspanningen voor een betere inning van het eurovignet?
Als je bijvoorbeeld van Nederland naar Frankrijk rijdt, ben je op anderhalf uur tijd door Vlaanderen heen. Daarom heb ik er altijd voor gepleit om de invoering van het rekeningrijden minstens op het niveau van de Benelux te doen.
Ik denk dat er heel wat geld blijft liggen door het feit dat we de buitenlanders onvoldoende controleren.
Minister Kathleen Van Brempt: Collega´s, het enige wat u mij hier kunt verwijten, is dat ik de afgelopen jaren het regeerakkoord zeer loyaal uitgevoerd heb, tot het dossier werd afgevoerd. Dat punt in het regeerakkoord was niet helemaal mijn standpunt, maar ik heb altijd de verdediging opgenomen van het regeerakkoord. U hebt mij daar vaak over aangesproken en ondervraagd, maar de oudgedienden in deze commissie kennen de ware toedracht. Ik wil mij daar niet achter verstoppen. Ik heb het akkoord loyaal, misschien zelfs te loyaal, uitgevoerd, en ik zou dat opnieuw doen. In een regeerakkoord staan altijd zaken die door andere partijen toegevoegd zijn. Als minister moet je die uitvoeren.
Het dossier van het wegenvignet is nu van de baan. Afgelopen vrijdag hebben wij dat stuk uit het regeerakkoord bij wijze van spreken herschreven. Het dossier van het wegenvignet is gesloten, we beginnen aan een nieuw dossier. Over dat nieuwe dossier ga ik mij, samen met de collega-minister, de komende maanden buigen. Ook hier in de commissie zullen we daar nog veelvuldig over discussiëren. Mijn collega´s en ik staan daar uiteraard voor open.
We beginnen vandaag aan een nieuw hoofdstuk. Dat is het principeakkoord. Op de modaliteiten en dergelijke meer zullen we later terugkomen. De bedoeling van zo´n kilometerheffing voor vrachtvervoer is natuurlijk wel dat ze onder meer mobiliteitssturend zal zijn. We willen bijvoorbeeld de modal split ondersteunen en ervoor zorgen dat er door dit systeem minder lege vrachtwagens rondrijden. Dat zal mee bepalen hoe de modaliteiten er zullen uitzien.
Voor de sector is het allerbelangrijkste dat er een akkoord wordt gevonden op Beneluxniveau. Op dit moment wordt er in Duitsland al betaald. Als je straks een verschillend systeem krijgt voor Nederland en België, wordt de grootste nachtmerrie voor de transportsector werkelijkheid. Als we een eenduidig systeem kunnen ontwikkelen voor de Benelux en Duitsland, kan de transportsector mijns inziens best meestappen in dit verhaal.
Mijnheer Van Aperen, MobiCollect paste in het verhaal van het wegenvignet. Ik heb altijd gezegd dat er ook andere positieve effecten zaten aan het oprichten van MobiCollect. Onder meer door de nummerplaatherkenning zullen we hopelijk ook in staat zijn om beter te kunnen controleren op het eurovignet. Maar eigenlijk is dat nu allemaal van de baan. We beginnen aan een nieuw hoofdstuk, we gaan dat niet meer ontwikkelen.
Collega´s, ik besluit met een oproep aan de federale onderhandelaars. Bij de regeringsonderhandelingen is het hoofdstuk mobiliteit nog niet aan bod gekomen, met uitzondering van het verkeersboetefonds. Nu we het in de Vlaamse Regering eens zijn over deze principebeslissing, lijkt het mij zinvol om dat mee te nemen op federaal niveau. Dat kan het dossier mijns inziens snel vooruithelpen.
De heer Jan Penris: Mevrouw de minister, ik wil u bedanken voor uw verrassend eerlijke antwoord. Ik ben het echter niet eens met de nieuwe weg die u inslaat. Dat is het spel van oppositie en meerderheid, hoewel ik de indruk heb dat een deel van de meerderheid uw nieuwe weg ook niet helemaal wil volgen.
Mijnheer Vandenbroucke, ik wil even in herinnering brengen dat het regeerakkoord het volgende stelt: ?We streven naar de invoering van het wegenvignet ter vervanging van de verkeersbelasting, zodat voortaan iedereen, ook buitenlanders, betaalt voor het gebruik van onze wegeninfrastructuur.? Niet meer, niet minder. De minister heeft gezegd dat je zo´n akkoord uitvoert of afvoert. Dit punt is afgevoerd, mijnheer Vandenbroucke.
Er wordt een nieuwe weg ingeslagen die wij niet willen bewandelen. Daarom zullen wij een met redenen omklede motie indienen.
De heer Eloi Glorieux: Mijnheer de voorzitter, naar aanleiding van de interpellatie van de heer Penris zullen ook wij een met redenen omklede motie indienen.
Wij vragen ook de stemming over ons voorstel van resolutie dat in deze commissie in behandeling is.
De voorzitter: Het voorstel van resolutie van de heer Glorieux, de dames Vogels en Dua en de heren Daems, Stassen en Tavernier betreffende de invoering van een ?slimme´ kilometerheffing in Beneluxverband wordt unaniem met twaalf stemmen verworpen.
Met redenen omklede moties
De voorzitter: Door de heer Penris en door de heer Glorieux werden tot besluit van deze interpellatie met redenen omklede moties aangekondigd. Ze moeten zijn ingediend uiterlijk om 17 uur op de tweede werkdag volgend op de sluiting van de vergadering.
Het incident is gesloten.