Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie Vergadering van 23/09/2003
Vraag om uitleg van de heer Jan Loones tot de heer Gilbert Bossuyt, Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Energie, over het mogelijke gebruik van onderwaterwindmolens in Vlaanderen
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van de heer Loones tot de heer Bossuyt, Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Energie, over het mogelijke gebruik van onderwaterwindmolens in Vlaanderen.
De heer Loones heeft het woord.
De heer Jan Loones : Mevrouw de voorzitter,mijnheer de minister, uiteraard gaat mijn vraag niet over onderwaterwindmolens, maar over onderwatermolens. Ik heb de term gebruikt om te verduidelijken over welke installaties het gaat.
Ik heb een foto bij me uit Yachting Monthly, een prachtig zeiltijdschrift. Het ziet eruit als een windmolen, maar het is een watermolen. Een stuk van de molen steekt boven het water uit voor het onderhoud, maar de rest zit onder water.
In deze commissie hebben we al meermaals proberen aan te tonen dat er meer creativiteit nodig is om hernieuwbare energie op te wekken. We hebben het al gehad over opwarming van asfalt en dergelijke meer. We kennen de problemen met windmolens en het transportnet van de zee naar het binnenland. Het verwondert me dan ook dat er niet méér wordt gezocht naar andere mogelijkheden, bijvoorbeeld het gebruik van waterkracht.
Engeland heeft een primeur. Op een kilometer ten noorden van Devon's Foreland Point is de eerste grote offshore onderwatermolen succesvol geïnstalleerd. Bij een stroming van 5,5 knopen kan deze windmolen al voor 300 kilowatt energie genereren, genoeg om 200 Engelse gezinnen te voorzien van stroom. Doordat deze molens onder water worden gebouwd, is de gezichtspollutie tot een minimum gereduceerd. Enkel het deel van de turbine dat gemakkelijk bereikbaar moet zijn voor onderhoud, steekt boven het water uit.
Ik vraag me af of dit systeem niet toepasbaar is op bijvoorbeeld de Schelde. Ik heb de stromingstabellen opgevraagd, maar die zijn niet eenduidig. De theoretische waarden zijn anders dan de praktische. Ik heb met mijn zeilboot, die vijf knopen op de motor aankan, ooit voor de rede van Antwerpen gelegen. Met volle stoomkracht vooruit, voeren we toch achteruit. Dat toont aan dat de stroming er meer dan vijf knopen bedraagt.
Mijnheer de minister, als dit in Engeland kan, waarom zou het bij ons niet kunnen? De Schelde brengt ons veel weldaden, maar ook miserie. Waarom halen we er ons voordeel niet uit? Ik wil met deze vraag aandacht vragen voor alternatieve vormen van energie.
De voorzitter : De heer Glorieux heeft het woord.
De heer Eloi Glorieux : Mevrouw de voorzitter, ik wil me aansluiten bij deze vraag. Het is belangrijk dat we elke innovatie op het vlak van hernieuwbare energiebronnen ten volle onderzoeken en steunen. Dit soort van energieopwekking heeft sowieso de toekomst. We hebben er alle baat bij om zovroeg mogelijk in dergelijke projecten te stappen en expertise op te bouwen.
Kan er ook worden nagegaan of het zinvol is om in de getijdendokken waterkrachtcentrales te bouwen? Waarom wordt die energie niet benut?
De voorzitter : Minister Bossuyt heeft het woord.
Minister Gilbert Bossuyt : Mevrouw de voorzitter, mijnheer Loones, u haalt het voorbeeld aan uit Yachting Monthly. Als we nergens van zouden weten, dan zou dat veel zeggen over ons land. Laten we ernstig zijn! We hebben goede ingenieurs die deze zaken op de voet volgen. Jammer genoeg hebben we op dat vlak in onze regio niet bijster veel mogelijkheden. Ik zal toch een ernstig antwoord geven.
De heer Jan Loones : Het was ook een ernstige vraag!
Minister Gilbert Bossuyt : Het is geen politieke vraag. Het is niet onze taak om voorstellen te lanceren. We laten dat beter over aan de technici.
Het eerste prototype van een onderwatermolen die onder de zeespiegel draait op de getijdenstroom van het water, is deze zomer voor de zuidkust van Engeland opgericht. De fabrikant van dit prototype stelt dat zijn technologie kosteneffectief is voor sites met een stroomsnelheid die groter is dan 4,5 tot 5 knopen - wat 2,25 tot 2,5 meter per seconde betekent - en een waterdiepte van 20 tot 30 meter. Hij verwacht dat binnen vijf tot tien jaar de eerste commerciële parken kunnen worden gebouwd.
De Britse en Duitse regering en de Europese Commissie dragen financieel bij aan dit proefproject. Volgens het persbericht zouden de onderwaterturbines voor België minder geschikt zijn omdat ze het best werken bij grillig gevormde kustgebieden met sterke stromingen. De bereidheid van de sector om in dergelijke onderwaterturbines te investeren, zal afhangen van de rendabiliteit waarover het proefproject informatie zal opleveren en de mogelijkheden om concessies te verlenen voor geschikte locaties.
De suggestie om te laten onderzoeken in hoeverre dit project navolging kan hebben in Vlaanderen, bijvoorbeeld in de Schelde, heb ik aan mijn administratie voorgelegd. Aangaande de technische mogelijkheden is het Waterbouwkundig Laboratorium hiervoor het best geplaatst. In het verleden heeft het Waterbouwkundig Laboratorium trouwens al onderzoek verricht aangaande deze techniek.
De benodigde stromingssnelheden van 2,25 tot 2,5 meter per seconde worden in sommige secties van de Zeeschelde benaderd. Het is natuurlijk wel zo dat de stromingssnelheid in de diepste gedeeltes, met name de vaargeul, meestal groter zijn dan aan de ondiepe randen, zodat de benodigde stromingssnelheden wellicht niet gehaald worden buiten de vaargeul. Bovendien varieert de diepte van de vaargeul van ongeveer 23 meter aan de Belgisch- Nederlandse grens tot ongeveer 10 meter in Schelle. De turbines die vergelijkbaar zijn met het prototype, zijn in principe enkel plaatsbaar in de vaargeul in het afwaartse gedeelte van de Beneden- Zeeschelde. Om veiligheidstechnische redenen is het plaatsen van dergelijke obstakels in de vaargeul echter niet acceptabel omdat het de maritieme toegang zou belemmeren. De turbines kunnen gevaar opleveren voor de drukke scheepvaart, die niet zoals aan de kust ver uit de buurt van de turbine kan blijven.
Enkel onderwaterturbines met een veel kleinere afmeting en opbrengst dan het prototype zijn in theorie installeerbaar in de Schelde. Aangezien in de praktijk dergelijke turbines om veiligheidstechnische redenen geïnstalleerd dienen te worden buiten de vaargeul, waar de stromingssnelheden wellicht kleiner zijn dan midden in de vaargeul, is het bovendien twijfelachtig of een dergelijk project kosteneffectief zal zijn.
Mijn administratie zal in ieder geval de resultaten van het proefproject verder opvolgen en de mogelijke toepassing van de techniek in Vlaanderen evalueren in de meest brede en objectieve zin.
De voorzitter : De heer Loones heeft het woord.
De heer Jan Loones : Het is niet omdat ik dit onderwerp wat onderkoeld breng, dat het geen ernstige vraag is. We kunnen ons onmogelijk richten tot de administratie om te vragen hoe het ermee zit.U bent onze spreekbuis. Via het middel van de vraag om uitleg heb ik van u uitleg gekregen. Ik apprecieer het antwoord zoals het schriftelijk is gegeven, maar ik vind niet dat ons moet worden verweten dat we voorstelletjes lanceren om de administratie te verwijten dat ze het niet heeft onderzocht. We informeren ons en nemen met plezier nota van het antwoord. Dit zal ongetwijfeld ook de aandacht wekken van anderen. Het lijkt me dat er manifest een paar antwoorden zouden kunnen worden gegeven aangaande veiligheidsrisico's. Nu reeds staan er bebakeningspalen, lichten en zelfs zonnecelpanelen in de vaargeulen. Waarom kunnen deze niet multifunctioneel worden gebruikt? Ik sluit me ook aan bij de suggestie van de heer Glorieux.
We zijn geen technici maar omnipractici die een beetje bezig zijn met energie. Het enige wat we kunnen doen, is aandacht vragen voor een aantal alternatieve energiewijzen om ons af te brengen van dat enige heiligmakende windmolengeheel.
De voorzitter : Minister Bossuyt heeft het woord.
Minister Gilbert Bossuyt : Mijnheer Loones, ik wil absoluut benadrukken dat we het debat niet mogen verengen. Het derangeert sommigen die tegenstander zijn van elk alternatief voor energie. Sommigen zijn dat om puur commerciële redenen, anderen leunen hier politiek dicht bij aan. In onze regio volgen we zeer aandachtig de mogelijkheden die in de wereld voorkomen. We houden rekening met onze mogelijkheden. Vergeet niet dat Vlaanderen in het verleden in het onderzoek naar een aantal hernieuwbare energiebronnen aan de top stond. We zijn die positie verloren door onze eigen fout omdat de meerderheid deze zaak niet ernstig nam. Het is belangrijk dat we in dit debat alle ontwikkelingen blijven volgen. Het zou erg zijn dat we door onze onachtzaamheid mogelijkheden en troeven zouden verspelen.
Overschat echter de mogelijkheden niet. Ik had ooit de gelegenheid de Schelde te bekijken vanuit de lucht : een keer bij hoog water en een keer bij laag water. Ik kan u verzekeren dat ik met verwondering en bewondering heb gekeken naar het zeer belangrijk verkeer op die waterweg en de manier waarop het wordt geleid. Er is jammer genoeg niet veel ruimte om er andere dingen te doen. Alles is zeer strikt bemeten, maar het wordt op een goede wijze begeleid, zodat in deze rivier - een van de gevaarlijkste en drukst bevaren geulen in de wereld - de veiligheid garant staat. We kunnen hier zonder schroom mee naar buiten komen.
De voorzitter : Het incident is gesloten.