Verslag plenaire vergadering
Verslag
Het antwoord wordt gegeven door minister Schauvliege.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Voorzitter, minister, het is al even geleden dat we hier nog spraken over de lawaaihinder rond de luchthaven van Zaventem. Gedurende een hele periode, zo’n tien jaar geleden, was het een wekelijks feuilleton. De groenen hebben daardoor zelfs de verkiezingen verloren, nietwaar mijnheer Sanctorum? Nu is het weer aan de orde.
Minister, gisteren liet u weten dat u naar de Raad van State zou stappen naar aanleiding van de beslissingen van de Federale Regering, meer bepaald door staatssecretaris van Mobiliteit Wathelet. Die beslissingen worden uitvoerbaar verklaard door Belgocontrol. Waarom gaat u precies naar de Raad van State? Er bestaat een grote misvatting. We hebben geen vliegwet. De vliegwet van Etienne Schouppe had er moeten komen, maar die is nooit helemaal rond geraakt. Nu werkt men ad hoc met ministeriële besluiten.
Uit de media maak ik op dat het gaat over het banengebruik. Door de nieuwe windnormen wordt baan 25R meer gebruikt dan baan 20. Op baan 25R stijgen de vliegtuigen op boven Diegem en dan gaan ze in de richting van Brussel. Ze komen te dicht bij de Noordrand, bij de ring en minder in de richting van het kanaal. Men probeert een gedeelte van Brussel te vermijden waardoor bepaalde gemeenten – Grimbergen en Strombeek – meer lawaaihinder krijgen.
Ik heb deze morgen technici van de luchthaven geraadpleegd. Ik vernam iets anders dan wat ik lees in de communiqués van de Vlaamse Regering en van de actiecomités. Minister, welke analyse hanteert u om naar de Raad van State te stappen? Waarom zijn de vliegroutes aangepast?
De heer Van Hauthem heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, ik sluit mij aan bij de vraag van de heer Van Rompuy: wat is er precies aan de hand? Wat er op politiek vlak aan de hand is, weten we: de Noordrand is in de loop der tijden de vuilnisbak geworden. Telkens wanneer een probleem opdoemt, schuift men het naar daar door. Dat gebeurde in 1999 door minister Durant, die het lumineuze idee had om alle nachtvluchten te concentreren boven de Noordrand. Zo is het broze maatschappelijke evenwicht in de regio naar de vaantjes geholpen, en het is daar nooit meer goed gekomen. De heer Van Rompuy zei het al: af en toe duikt het probleem opnieuw op. Dan wordt de Noordrand opnieuw belast, ten gevolge van een beslissing van Brussel of van de Federale Regering.
Waarom stapt u naar de Raad van State? En waarom beperkt u zich tot de juridische middelen? Er bestaat nog zoiets als een Overlegcomité, om maar iets te zeggen. Er bestaat ook de noodzaak om op diverse domeinen samenwerkingsakkoorden af te sluiten. Er is dus de juridische weg, maar ook nog de politieke weg die kan en volgens ons ook moet worden bewandeld. Hebt u daarover al nagedacht?
Mevrouw Eerlingen heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, in concreto gaat het over twee gewijzigde vliegroutes, wat ertoe leidt dat de Noordrand nog meer vluchten over zich heen zal krijgen. Staatssecretaris Wathelet heeft die beslissing genomen. Die beslissing gaat lijnrecht in tegen het Luchthavenakkoord en de eisen van de Vlaamse Regering. Ik moet vaststellen dat u ingaat tegen een beslissing van de Federale Regering, waarin ook uw partij is vertegenwoordigd. Ik neem aan dat CD&V op het federale niveau te weinig op het dossier weegt. Ik vind het wel positief dat deze regering actie onderneemt.
Mijn vraag is dezelfde als deze van mijn collega’s: waarom stapt u naar de Raad van State voor een geschil met Belgocontrol, dat toch een instantie is die tenslotte maar de beslissingen van staatssecretaris Wathelet en de van de Federale Regering uitvoert? Waarom kiest u niet voor een aanpak via het Overlegcomité? Het is niet de eerste keer dat men het Luchthavenakkoord schendt. Men schendt op flagrante wijze de Vlaamse eisen die in een advies eraan zijn toegevoegd. Ik begrijp uw aanpak niet goed.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, ik schets eerst de geschiedenis. In de luchthavenakkoorden is afgesproken dat er een evenwichtige spreiding zou gebeuren van de geluidsoverlast. Dat is ook in de commissie Leefmilieu al aan bod gekomen. De Vlaamse Regering heeft in 2010 gereageerd. In het standpunt staat dat de Vlaamse Regering akkoord kan gaan met de luchthavenakkoorden, maar met de uitdrukkelijke eis dat het gebruik van de start- en landingsbaan 25R wordt bijgestuurd. Vandaag stellen wij vast dat Belgocontrol instructies heeft gegeven om in de officiële richtlijnen van de Aeronautical Information Publication (AIP) twee vliegroutes – DENUT en CIV – op te schuiven, in de richting van het noorden. Dat zorgt ervoor dat de Noordrand meer wordt overvlogen. Dat is geen beslissing van de Federale Regering. Dat is geen gevolg van een wet.
Het gaat om een actie ten gevolge van de maatregel van Belgocontrol om dat in de officiële richtlijnen van AIP in te schrijven. Ten gevolge daarvan stellen wij vast dat het Luchthavenakkoord met voeten wordt getreden. Wij stellen ook vast dat de procedure niet is gerespecteerd. Er is niet overlegd met de Vlaamse Regering. Er is ook geen impactstudie gemaakt. Voorts is er geen inspraak georganiseerd, en dat is volgens ons een inbreuk op het Verdrag van Aarhus. Dat zijn de redenen waarom wij naar de Raad van State stappen. Wij vragen de schorsing en uiteindelijk de vernietiging van de verschuivingen. Wij vechten dus de handeling van Belgocontrol aan.
Dat ligt volledig in de lijn van de beslissing die we in 2010 hebben genomen, en die we ook hebben laten nemen door de Federale Regering. Daarom stappen wij nu naar de Raad van State. Op basis van de handeling die gesteld is, is dat ook de enige juiste weg. Het gaat immers niet echt om een beslissing die genomen is in de Federale Regering.
Ik blijf betreuren dat er onvoldoende overleg gebeurd is. U hebt een jaar geleden al gezegd dat men beslissingen nam zonder dat de Vlaamse Regering daarbij betrokken was. Dat is een terecht punt.
Anderzijds ben ik bang dat, als men het opnieuw naar de Raad van State brengt en gaat juridiseren, de rechters van de Raad van State zullen beslissen over de routes die gebruikt mogen worden. We hebben dat in het verleden ook al gezien. Herinner u het plan-Anciaux en het plan-Landuyt, waarbij week na week rechtbanken oordeelden wat kon en wat niet, vaak op totaal willekeurige basis, al naargelang de rechter aan de oostkant of de noordkant woonde. Dat is dus een heel gevaarlijke piste.
Ik verwijt het de Vlaamse Regering niet, maar ik betreur dat die Vliegwet er nooit is gekomen. We hadden een plan-Schouppe. Die Vliegwet is er niet gekomen. Het gevolg is dat men nu ad hoc werkt. Ik heb horen gezegd dat dat het gevolg is van een interkabinettenoverleg en van een besluit van minister Wathelet. Anderen zeggen dat het van Belgocontrol komt.
Pas goed op welke argumenten men gebruikt. Het hele Luchthavenakkoord is een doos van Pandora en ik zou absoluut niet willen dat die opnieuw omvergekegeld wordt, met alle gevolgen van dien.
Minister, uit uw antwoord blijkt dat het weliswaar een juridisch dossier is, maar in eerste instantie toch een politiek dossier. Elke keer moet u vaststellen dat er geen overleg is met de Vlaamse Regering wanneer op federaal niveau beslissingen daaromtrent worden genomen, of zelfs nu door Belgocontrol. Dat is niet de Federale Regering, zegt u dan. Puur formeel is dat zo, maar als u dat wilt, kunt u de Federale Regering daar gerust over aanspreken.
Het is dus een politiek probleem van eenzijdigheid, van eenzijdig opleggen, eenzijdig afkondigen en dergelijke meer. Hebt u sinds 2010, ten aanzien van de luchthavenakkoorden, waar u bezwaren hebt geformuleerd met betrekking tot baan 25R, daar al antwoord op gekregen? Ik denk het niet. Op zulke politieke demarches moeten ook politieke demarches volgen, en niet louter juridische.
Minister, we hebben het daar in de commissie al over gehad, niet specifiek over deze routes, maar wel over het wijzigen van de windnormen. U hebt toen verklaard dat er op 12 september 2013 vanuit het kabinet van de minister-president een brief is vertrokken naar staatssecretaris Wathelet, en dat daar op 10 december nog altijd geen antwoord op was gekomen. Is er intussen al een antwoord gekomen op die brief?
Waarom hebt u het probleem niet eerder aangekaart op het Overlegcomité? Ik denk dat er meer overleg nodig is, en niet alleen over dit dossier. Het komt immers steeds terug.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Ik moet eerlijk zeggen dat ik een beetje paf sta. Jaar na jaar na jaar vraag ik aan de minister-president om met de federale overheid in overleg te gaan over Belgocontrol en over de luchthaven. Dat is tot op vandaag niet gebeurd. Ik betreur dat ten zeerste.
Minister, als u thuis in dispuut bent met uw partner, trekt u ook niet onmiddellijk naar de rechter, maar probeert u eerst te overleggen. Ik vraag dat jaar na jaar na jaar, en ik hoop dat het er eindelijk van zal komen. Maar u hebt nu al het juridische luik opengetrokken, en ik betreur dat er niet eerst een grondig overleg geweest is over de luchthaven.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Minister, ik treed de heer Van Rompuy bij dat er heel wat verwarring is ontstaan in de discussie over de luchthaven. In de Vlaamse Rand weet men het op de duur niet goed meer. Dat spelletje tussen de Vlaamse en de Federale Regering moet nu eindelijk eens stoppen. Het duurt nu al jaren. CD&V wast haar handen altijd in onschuld, maar jullie zitten zowel in de Vlaamse – met een CD&V-regeringsleider – als in de Federale Regering. Los het alstublieft op. De inwoners van de Vlaamse Rand hebben geen boodschap aan die spelletjes tussen de Vlaamse en de Federale Regering.
Voor alle duidelijkheid, uiteraard is er overleg en is er al vaak overleg geweest. Mevrouw Eerlingen, het is wat eigenaardig dat u nu verwijst naar de windnormen en zegt dat er nog altijd niets is veranderd. We zijn in overleg gegaan over de windnormen, en die zijn aangepast op basis van het overleg dat de Vlaamse met de Federale Regering heeft gehad. Mevrouw De Vroe, op dat vlak zijn er belangrijke stappen vooruit gezet.
Als je op een bepaald moment vaststelt dat het overleg geen resultaat heeft en dat men de AIP dan toch aanpast en die twee routes noordelijk legt, zodat er meer hinder is voor de Noordrand, dan moet je beslissen om actie te ondernemen. Mevrouw Eerlingen, in de commissie hebt u zelf gezegd dat je kunt blijven overleggen, maar dat het op een bepaald moment tijd is voor actie. Wel, de tijd voor actie is nu gekomen. Het was de enige juiste beslissing om die handeling aan te vechten bij de Raad van State, eerst en vooral de schorsing, zodat er op korte termijn een schorsing komt van de bijsturing van die twee routes, en dan ten gronde de vernietiging op basis van de procedure die niet is gerespecteerd.
Het gaat om drie punten. Een: het feit dat de Vlaamse Regering niet is geraadpleegd bij de aanpassing van die norm. Twee: er is geen impactstudie gemaakt. Drie: er is geen inspraak geweest, en dat is strijdig met het verdrag van Aarhus. Dat zijn heel duidelijke argumenten. Het was de enige juiste weg om daartegen actie te ondernemen bij de Raad van State.
Wat de rest betreft, tegen wat in het Luchthavenakkoord staat en wat correct is uitgevoerd, zijn we niet in beroep gegaan en hebben we geen opmerkingen gemaakt. Dit gaat echt in tegen de luchthavenakkoorden omdat er geen evenwichtige, billijke spreiding meer is in de Noordrand. Het is correct dat de Vlaamse Regering daarvoor naar de Raad van State stapt en hoopt dat er op die manier bijsturingen kunnen gebeuren.
We moeten inderdaad overleggen. Aan de Raad van State overlaten welke routes al dan niet bezwarend zijn, is niet de juiste manier. Dat is niet zijn taak. In het verleden hebben we te veel beslissingen gekend die getuigden van willekeur. De omgeving van de luchthaven vraagt stabiliteit. Die kan er alleen komen als de procedures worden gerespecteerd.
Minister, u hebt gelijk dat er onvoldoende overleg is, dat er eenzijdige beslissingen zijn genomen. Er moet dus overleg komen, maar er moet ook stabiliteit komen. Herinner u de luchthavenakkoorden van de heren Anciaux en Landuyt. Die zijn op 27 punten teruggefloten door de Raad van State, 27 beslissingen zijn er genomen tot er niets meer van overbleef. Nu hebben we nog altijd geen Vliegwet en dat betreur ik ook, maar nu terug de juridische toer opgaan … Het gaat tenslotte niet over het banengebruik. Het gaat niet over 25R of 20. Het gaat over routes binnen 25R, de kanaalroute versus de ringroute, die te veel bezwaard zijn, en daar hebben de burgemeesters van sommige gemeenten een punt.
Laat ons niet het hele akkoord juridiseren en opblazen vanwege een bezwarend element. Het is heel gevaarlijk als we daar in het zicht van de verkiezingen … We kennen veel van die mensen uit de actiegroepen: er zijn verkiezingen, dus we zullen de politici onder druk zetten. Als je het langs de ene kant doet, moet je het ook langs de andere kant doen. Dat zou een heel slechte zaak zijn voor de luchthaven. (Applaus bij Open Vld en Groen)
Minister, ik blijf erbij dat het in de eerste plaats een politiek probleem is. U probeert het op een juridische manier op te lossen. Natuurlijk hebt u gelijk. In de hele discussie, in de hele saga hebben we altijd gelijk gehad, maar dat is nu eenmaal de kunst van de politiek. Men moet niet alleen gelijk hebben, men moet ook gelijk krijgen. Of u dat nu alleen via de Raad van State gaat doen, en niet door onder meer het Overlegcomité in te schakelen, is nog maar de vraag.
Minister, ik heb helemaal niet gezegd dat ik tegen actie ben. Ik ben er wel degelijk voorstander van dat er actie wordt ondernomen. Ik heb dat ook gezegd. Maar ik vraag mij toch ook af of er daarnaast niet ook nog meer overleg moet zijn, en of u niet via uw collega’s van CD&V in de Federale Regering moet proberen voort te werken aan die uitvoering van het Luchthavenakkoord. Vanuit de Vlaamse Regering moet daar druk op worden uitgeoefend, en op het federale niveau moet het effectief worden uitgevoerd. Nu zijn er een aantal routes in strijd met het Luchthavenakkoord, maar het Luchthavenakkoord in zijn geheel is ook nog niet uitgevoerd. Daarom pleit ik ervoor dat het zo snel mogelijk in zijn geheel wordt uitgevoerd. Ook de bewoners van de Oostrand en van andere gebieden in de ruime regio rond Zaventem wachten al jaren op de uitvoering van het Luchthavenakkoord.
De actuele vragen zijn afgehandeld.