Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Koninckx heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, er rijden heel wat vrachtwagens rond op onze wegen, dat is bekend. Zij vormen een blijvend en jammer genoeg ook groeiend probleem voor de verkeersveiligheid. Bewijs daarvan is het feit dat de ongevallen die ze veroorzaken, altijd zware gevolgen hebben. Dat blijkt uit de verkeersbarometer van vorig jaar, want het aantal doden in ongevallen met vrachtwagens is vorig jaar met maar liefst 16 percent gestegen.
Mevrouw de minister, gisteren hebt u een plan voorgesteld met twaalf maatregelen om het vrachtvervoer op onze wegen veiliger te maken. Ik vind dat, in het algemeen, een goed plan, om twee hoofdredenen. Het plan is tot stand gekomen in samenwerking met de transportsector, de vakbonden en de werkgevers. Als een plan samen wordt gemaakt, heeft dat altijd een breder draagvlak. Ik vind het ook een goed plan, omdat het een mengeling van een aantal maatregelen bevat, gaande van extra controles, over sensibilisering en educatie tot ongevallenanalyse. Het is een globaal pakket, maar ik vind er toch ook een paar zwakke of niet realistische punten in terug.
Er staat bijvoorbeeld ook in dat er tegen 2010 een navigatiesysteem in vrachtwagens moet zitten, zodat ze niet meer op bepaalde locaties mogen komen volgens het navigatiesysteem. Ik vind dat zeer goed, maar het is absoluut niet realistisch om te verwachten dat het tegen 2010 kan. Dat is binnen anderhalf jaar. Die systemen zijn bijzonder complex, dus we gaan daar niet over uitweiden. Het is een mooi streefdoel, maar ik denk nooit dat we het tegen 2010 kunnen halen.
Ik vind ook dat er een paar gemiste kansen in zitten. Er worden een aantal verhoogde controles aangekondigd, maar er wordt niet gesproken over extra controles op rij- en rusttijden. Dat vind ik bijzonder jammer, want dat is precies een van de elementen die de verkeersonveiligheid van vrachtwagens bijzonder sterk in de hand werken. Voor de dodehoekongevallen worden maatregelen voorgesteld inzake spiegelafstelplaatsen en educatie van jongeren. Dat is zeer goed, maar ik vind dat we als Vlaanderen veel meer zouden moeten inzetten om de moderne technologieën die al mogelijk zijn te implementeren op vrachtwagens. De chauffeur kan met een auditief signaal gewaarschuwd worden als een zwakke weggebruiker zich in de dode hoek bevindt, zodat hij niet meer moet kijken, maar weet dat er een zwakke weggebruiker is. De zwakke weggebruiker krijgt ook een geluidssignaal als hij zich in de dode hoek bevindt.
Deze systemen bestaan, maar er wordt niet over gesproken. Dat is een gemiste kans.
Mevrouw de minister, ik heb een drietal vragen in verband met dit plan. U kondigt een project accidentologie of ongevalsanalyse aan. Ik citeer uit het plan: "De Vlaamse overheid stapt mee in een project van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) om een onderzoeksteam (…)" Waarom geeft u de opdracht aan het BIVV, terwijl we de laatste weken signalen horen dat er heel wat bevoegdheden naar Vlaanderen komen? Het kan best zijn dat dat nuttig is, maar ik zou er graag een antwoord op hebben. We schrijven ons in in een project dat loopt in een Belgisch instituut. Wat zal de Vlaamse inbreng zijn en wat de federale?
Er wordt in extra controles voorzien op overlading, namelijk het weight in motion-systeem, op acht plaatsen. Op twintig plaatsen zullen onbemande camera's komen voor de controles op tussenafstanden. Er wordt in veertig installaties voorzien voor de controle op snelheid en inhaalverbod. Meer controles betekent uiteraard ook dat er meer pv's zullen worden opgemaakt en meer rechtszaken zullen komen. Is daarover overleg geweest met de federale overheid? Is er een engagement van de federale regering om dat actieplan te ondersteunen? Anders zal dat helaas dode letter blijven. Zullen de federale overheid en de controleorganen de bijkomende werklast aankunnen?
In het plan is geen sprake van controle op rij- en rusttijden. Dat vind ik bijzonder jammer. Zijn er geen concrete plannen met betrekking tot die controles?
Minister Van Brempt heeft het woord.
De vraag naar een degelijke ongevalanalyse leeft bijzonder sterk in de sector en in het parlement. De heer Van Aperen stelt mij daar regelmatig vragen over, en terecht. Het parlement heeft daarover ook een resolutie goedgekeurd. We weten te weinig over de oorzaken van ongelukken. Eén van de prioriteiten binnen het verkeersveiligheidsplan, is het vrachtvervoer. We moeten in eerste instantie een zicht krijgen op de oorzaken van de ongelukken.
Los van de discussie over de regionalisering, is het niet de bedoeling om dubbel onderzoek te doen. Het BIVV heeft al langer de intentie te kennen gegeven dat soort onderzoek op te starten. We hebben nog voor de regionaliseringsdiscussie altijd gezegd dat we daarin wilden meestappen. Dat doen we nu. We stellen twee medewerkers ter beschikking van het onderzoeksteam dat wordt gecoördineerd door het BIVV. Het BIVV zal een gedragspsychologe ter beschikking stellen. Wij brengen vooral expertise aan omtrent infrastructuur en ongevalgenese. Het budget bedraagt ongeveer 120.000 euro. Het is niet de bedoeling om dubbel onderzoek te doen, maar om dat samen te doen.
Wat de toekomst zal zijn van het BIVV, zullen de komende maanden en jaren uitwijzen. Ik ga ervan uit dat, welke weg dat ook opgaat, de expertise van het BIVV zal blijven bestaan. Het onderzoek moet volgens de intenties van het BIVV op 1 september van start gaan. Ik hoop uit de grond van mijn hart dat dat lukt, want er moet nog een belangrijk obstakel worden genomen: er blijkt een wettelijk kader nodig te zijn om dergelijk onderzoek te doen. Het is heel diepgaand onderzoek. Mensen moeten bij een ongeval ter plekke gaan en nagaan wat er is gebeurd.
Ze moeten ook toegang krijgen tot belangrijke documenten. Daarvoor zou een federaal wettelijk kader nodig zijn, met name om een duidelijk onderscheid te maken tussen het gerechtelijk onderzoek en dit onderzoek. Het feit dat onderzoekers die dit onderzoek verrichten, niet mogen worden opgeroepen als getuige, is daar een goed voorbeeld van. Er moet dus nog heel snel een wettelijk kader komen. Ik zal er heel sterk op aandringen bij de federale overheid dat ze daar heel snel werk van zou maken. Misschien kunt u dat federaal zelf ook in het oog houden.
Wat de pv's, de opvolging en de synergie met de federale overheid betreft, dit plan is nog niet doorgesproken met de federale overheid. Dat is zeker en vast een volgende stap. We hebben dat wel al aangeraakt in de interministeriële conferentie van 5 maart. Toen zijn er heel wat afspraken gemaakt. Ik heb toen heel sterk de nadruk gelegd op een goede samenwerking, met name met betrekking tot het afhandelen van de pv's. U weet dat er voor alle onbemande camera's die wij plaatsen, een protocol moet worden afgesloten. Dat zal ook zo zijn voor wat nu is afgesproken in het actieplan met betrekking tot veilig vrachtverkeer. Dan heb ik het over weigh-in-motion, maar ook de extra camera's die nog zullen worden geïnstalleerd. Binnen de geldende wetgeving zullen ook daarover protocollen moeten worden afgesloten. Ik heb dat alleszins aangegeven op de interministeriële conferentie. In de taskforce die huidig minister van Mobiliteit Leterme heeft opgericht om elementen van die conferentie voort uit te werken, zal dat zeker aan bod komen. Ik kijk met heel veel spanning uit naar wie de opvolger wordt van minister Leterme. Die persoon heeft ter zake immers nog een heel belangrijke opdracht.
U hebt volkomen gelijk: controle op rij- en rusttijden is essentieel voor veilig vrachtvervoer. Alleen is dat vandaag niet onze bevoegdheid. Het is volledig de bevoegdheid van de federale overheid: het zijn de politiediensten, de FOD Mobiliteit, sociale inspecteurs en de douane die die controle uitvoeren. Zoals u weet, zit dit echter wel in het regionaliseringspakket. Als dat gaat behoren tot onze bevoegdheden, zal ik niet nalaten ook dit handhavingsonderdeel voort uit te werken.
Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik begrijp dat er nog overleg nodig is alvorens een aantal punten van het actieplan in actie zullen kunnen treden. Ik wil er dan ook op aandringen dat dit overleg nauwgezet wordt gevolgd en bespoedigd, zodat die goede maatregelen in dit plan ook daadwerkelijk zo snel mogelijk van start kunnen gaan en een groot deel van dit mooie plan geen dode letter blijft door een gebrek aan overleg en samenhang met de federale overheid.
De heer Penris heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik wil de heer Koninckx bedanken voor zijn pertinente vragen. Ik weet dat hij, als hij over verkeer spreekt, dat met kennis van zaken doet.
Mijnheer Koninckx, ik deel uw analyse met betrekking tot de ongevallenanalyse volkomen. De minister kan zich niet meer verschuilen achter mogelijke federale instanties die parallelle onderzoeken verrichten. Wij weten perfect wat er fout loopt op onze Vlaamse wegen, en kunnen daar onze conclusies uit trekken. Als we nog niet genoeg studiemateriaal hebben, kunnen we er misschien nog bijbestellen. We moeten echter niet extra mensen inzetten in het kader van het BIVV. We weten genoeg ter zake.
Mevrouw de minister, wat het sluipverkeer betreft, hebt u een punt gescoord in uw overlegronde. Ik zeg dat eerlijk. Sluipverkeer wordt een probleem, zeker als het sluipvrachtverkeer gaat worden en zeker in Antwerpen.
Dat is zeker een probleem in Antwerpen. U als bewoner van Deurne en ik als bewoner van Merksem weten wat er op ons afkomt. Laat ons open met elkaar spreken. Laat ons onze inspanningen daarop concentreren.
Nog positief in uw verhaal is het imago van de sector. Ik heb daarover twee weken geleden mijn bezorgdheid mogen uitdrukken. Ik ben blij dat u met de sector bent overeengekomen om het imago van onze Vlaamse truckers mee terug op peil te brengen. Ik hoop dat u uw beloftes ook hard zult maken.
Ik ben blij dat u controle-initiatieven gaat nemen voor het overgewicht van vrachtwagens. U hebt een mooi punt gescoord. Met uw WIM-programma zult u goed kunnen controleren. Ik wil u ervoor waarschuwen dat onze Vlaamse verladers zich wel bewust zijn van het probleem. Maar ook buitenlandse verladers moeten weten dat hier in Vlaanderen gewichtsregels gelden. De piraten van het buitenland weten dikwijls niet of willen niet weten dat ze met overgewicht op de weg zijn. Als u 6 miljoen euro ter beschikking hebt voor informatiecampagnes, zou ik u aanraden om een deel te investeren in het bewustmaken van buitenlandse verladers van onze wetgeving, die we hard willen controleren.
De heer van den Heuvel heeft het woord.
Ik wil me aansluiten bij deze vragen. In de commissie hebben we al gelegenheden gehad om te wijzen op het sluipverkeer. Zoals de heer Penris zegt, is dit een positief punt in uw actieplan. De doelstelling is om tegen 2010 de navigatiesystemen uit te rusten met een vrachtwagenmodule. U trekt daarvoor een miljoen euro uit. Dat is een goed voorstel. Onze Vlaamse dorpskernen, vooral rond de grote steden, hebben last van dit sluipverkeer. Het komt er dus op aan de navigatiesystemen goed uit te rusten om de buitenlandse vrachtwagenchauffeurs, die blindelings hun gps volgen en zo in kleine straatjes belanden, beter te begeleiden.
2010 is niet zo lang meer. Ik hoop dat het lukt, maar ik vrees dat het iets langer kan duren. Kunt u in afwachting geen meldpunt starten, zodat burgers en lokale besturen echte probleemgevallen in navigatiesystemen kunnen doorgeven aan de kaartenmakers en operatoren? Dat zou de volgende twee, drie jaar de duidelijke fouten in de navigatiesystemen kunnen verhelpen. Ik stel dus voor om een meldpunt op te richten zodat lokale besturen kort op de bal kunnen spelen en om te vragen aan de operatoren om hun systemen aan te passen. Dat kan in afwachting van uw voorstel, dat op termijn een duurzame oplossing biedt.
De heer Peumans heeft het woord.
Wij hebben een decreet-Decaluwe-Peumans gemaakt over verkeersongevallenanalyse. Dat ligt hier al anderhalf jaar. Dat is ook een beetje onze eigen fout, maar wij zoeken nog altijd steun bij andere politieke partijen. Dat wordt versterkt door het feit dat voor verkeersveiligheid veel zaken geregionaliseerd gaan worden. Dat is een pluspunt. U hebt in de commissie altijd gepleit voor de regionalisering. Waarom zou Vlaanderen dat niet zelf in handen nemen? Waarom zouden we het uitbesteden aan het beroemde Belgische instituut? Als de regionalisering wordt doorgevoerd zoals ze in de eerste fase van de staatshervorming staat, zal het Belgische instituut flink worden uitgekleed.
Ik weet niet juist wat de consequentie is. Vlaanderen kan dit zelf doen omdat we de meeste elementen die met verkeersveiligheid te maken hebben, zelf in handen hebben. Dat wordt nog versterkt door de regionalisering van de verkeersveiligheid. We krijgen in toenemende mate de mogelijkheid om dat beleid te versterken. Uw inspanningen zijn overigens lovenswaardig.
We hebben een Aslastendecreet en een wegeninspectie. Ik moet tot mijn grote verbazing vaststellen dat we circa veertig weeginstallaties hebben die nauwelijks worden gebruikt. Ik heb daar verschillende schriftelijke vragen over gesteld. Die bleven zonder resultaat, men heeft blijkbaar altijd andere prioriteiten.
Wat de handhaving betreft, is het niet eenvoudig om de vrachtwagens op overgewicht te controleren. Dat vraagt nogal wat inspanningen van de lokale en federale politie. Vlaanderen heeft daar spijtig genoeg te weinig greep op.
Ik zal eerst op uw laatste punt ingaan. Ik ben het met u eens, de bevoegdheid over zwaar vrachtvervoer moet coherenter worden. Die nieuwe staatshervorming is toch wel revolutionair. We worden bevoegd voor de rij- en rusttijden en voor de lading. We worden ook bevoegd voor handhaving. De Vlaamse overheid moet dan wel bereid zijn te investeren in mankracht om die controles uit te voeren. U merkt het terecht op.
We zullen hetzelfde meemaken met weigh-in-motion. We zullen binnenkort onbemand kunnen controleren. Ik heb samen met minister Crevits 2 miljoen euro vrijgemaakt voor de installaties. Het is de bedoeling om vrachtwagens van de weg te halen die overbeladen zijn om ze dan nog eens te controleren. Dat is goed voor iedereen. Dat is niet alleen efficiënte controle, maar dat is ook goed voor de sector. Vrachtwagenchauffeurs worden niet meer nodeloos van de weg gehaald. We moeten dan wel bereid te investeren in man- en vrouwkracht. Ik weet wat ik wil, maar ik zal dat nog moeten bepleiten in de Vlaamse Regering. Dat is iets voor de komende maanden.
Ik begrijp uw vraag over het BIVV. Ik begrijp de gevoeligheden van de sprekers. Dit plan is opgesteld - we zijn er al enkele maanden mee bezig - voor bekend werd wat er geregionaliseerd zou worden. Verder heeft het BIVV al lang de intentie om dit onderzoek te doen. Als we hiervoor niet zouden samenwerken met het BIVV, dan zouden er wel opmerkingen komen van het parlement dat we naast elkaar twee identieke onderzoeken uitvoerden. Er valt voor beide argumenten iets te zeggen. Ik kan niet vooruitlopen op de toekomst van het BIVV, die hangt ook van andere beslissingen af. Het ligt voor de hand dat de we starten met een onderzoek. We mogen de expertise niet laten verloren gaan omwille van de regionalisering. We zullen dat accapareren.
Mijnheer Van den Heuvel, ik noteer uw suggestie. Het is zeker de moeite waard. Ik moet nog nagaan of het zinvol is een meldingspunt in dit project in te brengen. Het maakt er nu geen deel van uit.
Ik begrijp de opmerkingen over de timing. 2010 is de streefdatum, en dat is effectief kort dag. Het gaat om een heel nieuw beleid. We beginnen bij wijze van spreken vanaf nul. 1 miljoen euro is niet niks. We kunnen er krachtig aan beginnen. Ik weet niet of 2010 haalbaar is. Dat weten we pas over enkele maanden als dit wordt opgestart. U beseft ongetwijfeld - vanuit uw functie in het lokale bestuur - hoe moeilijk die opdracht is. Elke lokale overheid weet welke wegen op haar domein niet geschikt zijn voor zware vrachtwagens.
Als we die optelsom maken, vrees ik dat er niet veel meer zullen kunnen rondrijden. Ik maak hier nu lichtelijk een karikatuur van natuurlijk. Werken met zo'n meldpunt kan heel goed zijn om zinvolle informatie te verzamelen, maar de vraag is hoe we die moeten trancheren. Ik neem dit mee en laat het bekijken in het project inzake het kwalitatief vrachtwagennetwerk.
Het incident is gesloten.